Ótken jyly 14 mıllıonnan astam sábı birde-bir ekpe almaǵan — BUU
ASTANA. KAZINFORM — 2024 jyly 20 mıllıonǵa jýyq sábı dıfterııa, sirespe jáne kókjótelge qarsy vaktsınadan qur qaldy. Bul týraly Dúnıejúzilik densaýlyq saqtaý uıymy (DDU) men BUU Balalar qory (ıÝNISEF) málimdedi, BUU-nyń resmı saıty.
DDU men ıÝNISEF jarııalaǵan jańa málimetterge sáıkes, 14,3 mıllıon bala birde-bir vaktsına dozasyn almaǵan.
Soǵan qaramastan, ótken jyly álem boıynsha sábılerdiń 89 paıyzy — shamamen 115 mıllıon bala — dıfterııa, sirespe jáne kókjótelge qarsy eń kemi bir doza ekpe alǵan, al 85 paıyzy — shamamen 109 mıllıon — úsh dozadan turatyn tolyq kýrsty aıaqtaǵan.
Qarjylandyrý tapshylyǵy jáne jalǵan aqparat
Balalarǵa ekpe salýǵa degen joǵary suranysqa qaramastan, sońǵy baǵalar alańdatarlyq úrdisterdi kórsetip otyr. Qarjylandyrýdyń jetkiliksizdigi, turaqsyzdyqtyń artýy jáne vaktsınalar týraly jalǵan aqparattyń taralýy bul saladaǵy jetistikterdi toqtatyp nemese tipti keri aınaldyrýy múmkin.
DDU málimetinshe, balalar túrli sebeptermen ekpe ala almaı otyr — medıtsınalyq qyzmetterdiń shekteýli qoljetimdiligi, vaktsınalardyń jetkizilýindegi úzilister, qaqtyǵystar, turaqsyzdyq jáne dezınformatsııa.
— Syrtqy kómektiń kúrt azaıýy jáne vaktsınalardyń qaýipsizdigi týraly jalǵan aqparat ondaǵan jyldar boıy jınaqtalǵan jetistikterge qaýip tóndirýde. DDU seriktesterimen birge elderge jergilikti sheshimder tabýǵa jáne ishki ınvestıtsııalardy arttyrýǵa kómektesý jumysyn jalǵastyrady, — dedi DDU bas dırektory Tedros Adhanom Gebreıesýs.
Gýmanıtarlyq baǵdarlamalar
Jańa derekter qaqtyǵystar men gýmanıtarlyq daǵdarystardyń ımmýndaý salasyndaǵy jetistikterdi tez joıyp jiberýi múmkin ekenin kórsetip otyr. Álemdegi barlyq sábılerdiń tórtten biri turaqsyzdyq, qaqtyǵys nemese tótenshe jaǵdaılar oryn alyp jatqan 26 elde turady. Dál osy elderde ekpe almaǵan balalardyń jartysy shoǵyrlanǵan. Olardyń sany 2019 jyly 3,6 mıllıon bolsa, 2024 jyly 5,4 mıllıonǵa jetti. Bul ımmýndaýdy gýmanıtarlyq baǵdarlamalarǵa mindetti túrde engizý qajettigin kórsetedi.
— Qysqaryp jatqan bıýdjetter, álsiz densaýlyq saqtaý júıeleri, qaqtyǵystar sanynyń ósýi jáne dezınformatsııa — artqa sheginý qaýpiniń belgisi. Jaǵdaı ózgerip keledi, al mıllıondaǵan balany aldyn alýǵa bolatyn aýrýlardan qorǵaý úshin dál qazir áreket etý kerek, — dedi ıÝNISEF atqarýshy dırektory Ketrın Rassel.
Syrqattyń órshýimen kúres
Qıyndyqtarǵa qaramastan, elder vaktsına salý jáne qoldaný aıasyn keńeıtý jumystaryn jalǵastyryp keledi. Buǵan adam papıllomasy vırýsyna (HPV), menıngıtke, pnevmokokk ınfektsııasyna, polıomıelıtke jáne rotavırýsqa qarsy ekpeler jatady.
— 2024 jyly tabysy tómen elder buryn-sońdy bolmaǵan deńgeıde kóp balany vaktsınamen qamtydy: GAVI qoldaıtyn barlyq ekpe túrleri boıynsha qamtý artty, — dedi Vaktsınalar men ımmýndaý boıynsha jahandyq alıanstyń (GAVI) bas dırektory Sanııa Nıshtar.
Onyń aıtýynsha, degenmen, halyq sanynyń ósýi, turaqsyzdyq pen qaqtyǵystar áli de eleýli kedergiler bolyp otyr.
Qyzylshaǵa qarsy vaktsınatsııa kórsetkishteri de jaqsardy: birinshi dozany balalardyń 84 paıyzy, al ekinshi dozany 76 paıyzy alǵan. Bul — aldyńǵy jylmen salystyrǵanda sál joǵary. Alaıda qyzylshanyń taralýyn toqtatý úshin qajetti 95 paıyzdyq qamtýdan áli de edáýir tómen.
2024 jyly qyzylsha aýrýynyń órshýi 60 elde tirkeldi — bul 2022 jylmen salystyrǵanda eki ese kóp.
Eske sala keteıik, buǵan deıin BUU qarjy tapshylyǵy AITV men JITS juqtyrǵan mıllıondaǵan ómirge qaýip tóndirip otyrǵanyn aıtyp, dabyl qaqqanyn jazǵan edik.