Óńirlerdi damytýdyń 2020 jylǵa deıingi baǵdarlamasy
***
Óńirlerdi damytýdyń 2020 jylǵa deıingi baǵdarlamasyn bekitý týraly
Qazaqstan Respýblıkasy Úkimetiniń 2014 jylǵy 28 maýsymdaǵy № 728 qaýlysy
RQAO-nyń eskertpesi!
Osy qaýly 01.01.2015 bastap qoldanysqa engiziledi.
1. Qosa berilip otyrǵan Óńirlerdi damytýdyń 2020 jylǵa deıingi baǵdarlamasy (budan ári - Baǵdarlama) bekitilsin.
2. Ortalyq jáne jergilikti atqarýshy organdar Baǵdarlamany iske asyrý jóninde sharalar qabyldasyn.
3. Jaýapty ortalyq jáne jergilikti atqarýshy organdar «Salalyq baǵdarlamalardy ázirleý, iske asyrý, monıtorıngileý, baǵalaý jáne baqylaý erejesin bekitý týraly» Qazaqstan Respýblıkasy Úkimetiniń 2010 jylǵy 18 naýryzdaǵy № 218 qaýlysymen bekitilgen Salalyq baǵdarlamalardy ázirleý, iske asyrý, monıtorıngileý, baǵalaý jáne baqylaý erejesine sáıkes Baǵdarlamanyń iske asyrylý barysy týraly aqparat bersin.
4. Osy qaýlyǵa qosymshaǵa sáıkes Qazaqstan Respýblıkasy Úkimetiniń keıbir sheshimderiniń kúshi joıyldy dep tanylsyn.
5. Osy qaýlynyń oryndalýyn baqylaý Qazaqstan Respýblıkasy Óńirlik damý mınıstrligine júktelsin.
6. Osy qaýly 2015 jylǵy 1 qańtardan bastap qoldanysqa engiziledi.
Qazaqstan Respýblıkasynyń
Premer-Mınıstri K. Másimov
Úkimetiniń
2014 jylǵy 28 maýsymdaǵy
№ 728 qaýlysymen
bekitilgen
Eskertý. Baǵdarlama jańa redaktsııada - QR Úkimetiniń 22.01.2015 № 15 qaýlysymen.
|
Baǵdarlamanyń ataýy |
Óńirlerdi damytýdyń 2020 jylǵa deıingi baǵdarlamasy |
|
Ázirleýge negizdeme |
Qazaqstan Respýblıkasy Prezıdentiniń 2011 jylǵy 21 shildedegi № 118 Jarlyǵymen bekitilgen Eldi aýmaqtyq-keńistikte damytýdyń 2020 jylǵa deıingi boljamdy shemasy; |
|
Baǵdarlamany ázirleýshi |
Qazaqstan Respýblıkasy Ulttyq ekonomıka mınıstrligi |
|
Baǵdarlamanyń maqsaty |
Eldiń utymdy aýmaqtyq uıymdastyrylýyn qalyptastyrý, ekonomıkalyq ósý ortalyqtarynda halyqtyń jáne kapıtaldyń shoǵyrlanýyn yntalandyrý arqyly óńirlerdiń áleýmettik-ekonomıkalyq áleýetin damytý úshin jaǵdaılar jasaý |
|
Іske asyrý merzimderi |
2015 - 2019 jyldar |
Nysanaly
ındıkatorlar
|
Indıkator ataýy |
2015 jyl |
2016 jyl |
2017 jyl |
2018 jyl |
2019 jyl |
|
1. Aglomeratsııalar halqynyń sany, myń adam |
|||||
|
Barlyǵy |
5 894,6 |
5 999,1 |
6 106,2 |
6 215,8 |
6 328,2 |
|
Astana |
964,2 |
992,6 |
1 021,9 |
1 052,1 |
1 083,2 |
|
Almaty |
2 763,9 |
2 820,8 |
2 879,3 |
2 939,2 |
3 000,8 |
|
Shymkent |
1 567,8 |
1 581,1 |
1 594,4 |
1 607,9 |
1 621,5 |
|
Aqtóbe |
598,7 |
604,6 |
610,6 |
616,6 |
622,7 |
|
2. Jan basyna shaqqanda negizgi kapıtalǵa ınvestıtsııalar (Baǵdarlama sheńberinde), myń teńge |
|||||
|
«birinshi deńgeıdegi» qalalar (aglomeratsııalar) |
20,7 |
22,7 |
25,2 |
30,2 |
30,9 |
|
«ekinshi deńgeıdegi» qalalar (oblys ortalyqtary, Semeı jáne Túrkistan qalalary) |
32,4 |
37,1 |
36,9 |
43,0 |
45,5 |
|
«úshinshi deńgeıdegi» qalalar (shaǵyn jáne mono-qalalar) |
21,9 |
23,4 |
30,3 |
31,6 |
33,0 |
|
tirek aýyldyq eldi mekenderdi (budan-ári - AEM) jáne shekara mańyndaǵy aýmaqtardy qosa alǵanda, aýyldyq aýmaqtar |
24,0 |
24,2 |
27,2 |
30,2 |
31,2 |
|
3. Jańǵyrtylǵan jelilerdiń úlesi, onyń ishinde, jylýmen, elektrmen jáne gazben jabdyqtaý, % |
|||||
|
«birinshi deńgeıdegi» qalalar (aglomeratsııalar) |
|||||
|
Astana |
19,94 |
20,0 |
21,05 |
22,0 |
22,5 |
|
Almaty |
0,33 |
0,45 |
0,5 |
0,6 |
0,7 |
|
Shymkent |
11,8 |
12,2 |
12,9 |
13,1 |
14 |
|
Aqtóbe |
10,1 |
11 |
11,9 |
12,4 |
13,2 |
|
«ekinshi deńgeıdegi» qalalar (oblys ortalyqtary, Semeı jáne Túrkistan qalalary), % |
7,8 |
8,4 |
9,05 |
9,9 |
10,5 |
|
«úshinshi deńgeıdegi» qalalar (shaǵyn jáne monoqalalar), % |
5,5 |
6,1 |
6,9 |
7,3 |
7,9 |
|
aýyldyq aýmaqtar, onyń ishinde shekara mańyndaǵy aýmaqtar, % |
4,9 |
5,2 |
6 |
6,7 |
7,15 |
|
4. Ortalyqtandyrylǵan sýmen jabdyqtaýǵa jáne sý burýǵa qoljetimdilik, % onyń ishinde: |
|||||
|
«birinshi deńgeıdegi» qalalar (aglomeratsııalar), onyń ishinde: |
|||||
|
sýmen jabdyqtaý |
81 |
85 |
87 |
91 |
94 |
|
qalalar |
85 |
88 |
92 |
96 |
100 |
|
AEM |
51,5 |
55,5 |
69 |
75 |
80 |
|
sý burý |
52 |
57 |
64 |
70 |
77 |
|
qalalar |
77 |
82 |
87 |
94 |
100 |
|
AEM |
12 |
13 |
15 |
18 |
20 |
|
«ekinshi deńgeıdegi» qalalar (oblys ortalyqtary, Semeı jáne Túrkistan qalalary |
|||||
|
sýmen jabdyqtaý |
90 |
92 |
94 |
96 |
100 |
|
sý burý |
77 |
82 |
87 |
94 |
100 |
|
«úshinshi deńgeıdegi» qalalar (shaǵyn jáne monoqalalar) |
|||||
|
sýmen jabdyqtaý |
87 |
92 |
94 |
96 |
100 |
|
sý burý |
77 |
82 |
87 |
94 |
100 |
|
tirek AEM jáne shekara mańyndaǵy aýmaqtardy qosa alǵanda, aýyldyq aýmaqtar |
|||||
|
sýmen jabdyqtaý |
51,5 |
55,5 |
69 |
75 |
80 |
|
sý burý |
12 |
13 |
15 |
18 |
20 |
Qarjylandyrý Baǵdarlamany qarjylandyrý respýblıkalyq jáne
kózderi men jergilikti bıýdjetter, sondaı-aq Qazaqstan
kólemderi Respýblıkasynyń zańnamasynda tyıym salynbaǵan ózge de
kózder esebinen jáne olardyń sheginde júzege asyrylatyn
bolady.
Baǵdarlamany qarjylandyrý kólemi mynany quraıdy:
mln.teńge
|
|
|
2015 jyl |
2016 jyl |
2017 jyl |
2018 jyl |
2019 jyl |
|
RB* |
367 234 |
345 469 |
418 771 |
494 268 |
489 014 |
|
|
JB* |
17 219 |
17 552 |
18 383 |
19 006 |
19 806 |
|
|
Bıýdjetten tys qarajattar |
199 561 |
201 839 |
64 883 |
68 717 |
59 599 |
|
|
Barlyq qarajat |
584 014 |
564 860 |
502 037 |
581 991 |
568 419 |
*Qarajat kólemi Qazaqstan Respýblıkasynyń zańnamasyna sáıkes tıisti qarjy jyldaryna arnalǵan respýblıkalyq jáne jergilikti bıýdjetterdiń bekitilýi men naqtylanýyna qaraı naqtylanady.
Eskertý. 2-bólimge ózgeris engizildi - QR Úkimetiniń 05.02.2015 № 42 qaýlysymen.
Óńirlerdi damytýdyń 2020 jylǵa deıingi baǵdarlamasy (budan ári - Baǵdarlama) Qazaqstan Respýblıkasy Prezıdentiniń 2012 jylǵy 14 jeltoqsandaǵy «Qazaqstan - 2050» strategııasy: qalyptasqan memlekettiń jańa saıası baǵyty» atty Qazaqstan halqyna Joldaýyn iske asyrý sheńberinde ázirlendi.
Baǵdarlama Qazaqstan Respýblıkasy Prezıdentiniń 2011 jylǵy 21 shildedegi № 118 Jarlyǵymen bekitilgen Eldi aýmaqtyq-keńistikte damytýdyń 2020 jylǵa deıingi boljamdy shemasyn iske asyrý tetikteriniń biri bolyp tabylady.
Eldi aýmaqtyq-keńistikte damytýdyń 2020 jylǵa deıingi boljamdy shemasy jańa óńirlik saıasattyń «doktrınasy» bolyp tabylady, onyń maqsaty ekonomıkalyq áleýettiń utymdy aýmaqtyq uıymdastyrylýyn qurý jáne halyqtyń tynys-tirshiligi úshin qolaıly jaǵdaı jasaý bolyp tabylady.
Memleket basshysy qoıǵan jańa mindetterdi eskere otyryp, óńirlik damytýdyń barlyq júıesin zamanaýı qaǵıdattarǵa saı jańǵyrtý qajet. Strategııalyq basqarý júıesin respýblıkaishilik óńiraralyq (transóńirlik) jáne makroóńirlik deńgeıde uıymdastyrý memlekettiń strategııalyq josparlaý ınstıtýttarynyń, óńirlerdiń, qoǵamdyq birlestikterdiń, bıznestiń jáne sarapshylar qoǵamdastyǵynyń rólin arttyrýmen qosa júrgizilýi tıis.
Ótken jyldary Qazaqstanda óńirlerdi áleýmettik-ekonomıkalyq damytý deńgeılerin teńestirýge baǵyttalǵan óńirlik saıasattyń eki tujyrymdamasy iske asyryldy. Budan basqa, aýyldyq aýmaqtardy damytýdyń 2004 - 2010 jyldarǵa arnalǵan, shaǵyn qalalardy damytýdyń 2004 - 2006 jyldarǵa arnalǵan, Eldi aýmaqtyq damytýdyń 2015 jylǵa deıingi baǵdarlamalary iske asyryldy. Sonymen qatar, kóptegen baǵdarlamalyq qujattar, onyń ishinde áleýmettik bloktyń, údemeli ındýstrııalyq-ınnovatsııalyq damytýdyń memlekettik baǵdarlamalary, salalyq baǵdarlamalar, jumyspen qamtý jáne basqa da baǵdarlamalar qabyldandy (jáne qazirgi ýaqytta qoldanysta). Olardyń barlyǵy da retteletin salalardaǵy óńirlik damýdyń jekelegen aspektilerin belgili bir shamada qozǵaıdy.
Sonymen birge, atalǵan baǵdarlamalyq qujattar shekteýli vedomstvolyq tásildi kózdeı otyryp, Eldi aýmaqtyq-keńistikte damytýdyń 2020 jylǵa deıingi boljamdy shemasynda tujyrymdalǵan memlekettik óńirlik saıasattyń basymdyqtaryna álsiz toǵystyrylǵanyn moıyndaǵan jón. Sondaı-aq, qoldanystaǵy baǵdarlamalyq qujattardy synı turǵydan taldaý olarda kózdelgen ınstıtýtsıonaldyq jáne ákimshilik resýrstardyń is júzinde ózara jetkilikti úılespegendigin, kóbinese bir-birin qaıtalaıtynyn anyqtady.
Osyndaı jaǵdaılarda joǵaryda atalǵan barlyq baǵdarlamalyq qujattardyń erejelerin bir ózektiń - óńirlerdi damytý nemese óńirlerdiń ekonomıkalyq ósý ortalyqtaryn qalyptastyrý tóńireginde biriktirý talaby týyndaıdy.
Óńirlik saıasattyń bazalyq ıdeologııasy retinde perspektıvalyq ekonomıkalyq ósý ortalyqtaryn basym damytýdyń tıimdi teńgerimine jáne ekonomıkalyq áleýeti tómen óńirlerdi (eldi mekender júıeleriniń ártúrli tıpterin) ómir súrý sapasy standartynyń eń tómengi jetkilikti deńgeıinde ustap turýǵa negizdelgen teńgerimdi damý strategııasy usynylady. Bul rette osyndaı biryńǵaı Baǵdarlama jekelegen óńirler, sondaı-aq tutastaı el sheńberinde ekonomıkalyq ósý ortalyqtaryn qalyptastyrý basymdyqtaryna sáıkes óńirlerdiń damýyna memlekettik qoldaý kórsetýdiń naqty jáne túsinikti quraldaryn qamtıtyn bolady.
Osy Baǵdarlama mynadaı baǵdarlamalardyń negizinde ázirlendi: «Óńirlerdi damytý», «Monoqalalardy damytýdyń 2012 - 2020 jyldarǵa arnalǵan baǵdarlamasy», «Turǵyn úı-kommýnaldyq sharýashylyqty jańǵyrtýdyń 2011 - 2020 jyldarǵa arnalǵan baǵdarlamasy», «2011 - 2020 jyldarǵa arnalǵan «Aqbulaq», «Qoljetimdi turǵyn úı - 2020».
Baǵdarlama halyqtyń ómir súrý sapasyn arttyrýǵa (tynys-tirshilikti qamtamasyz etetin ınfraqurylymdy - energııa jáne jylý kózderin, gazben, jylýmen, elektrmen, sýmen jabdyqtaýdy, sý burýdy damytýǵa), óńirlerdiń ekonomıkalyq áleýetin damytýǵa, sondaı-aq óńirlerdi fýnktsıonaldyq tıpologııasyna jáne ekonomıkalyq áleýetine sáıkes damytýǵa baǵyttalǵan, olardyń naryqtyq bastamada ishki shoǵyrlanýyna, ózin-ózi uıymdastyrýǵa jáne ózin-ózi damytýǵa kóshýine yqpal etetin ákimshilik-quqyqtyq jáne ekonomıkalyq sıpattaǵy sharalardy aıqyndaıdy.
Bul rette Baǵdarlamanyń baǵyttary qabyldanǵan memlekettik jáne salalyq baǵdarlamalarda, ásirese «Sý resýrstaryn basqarý», «Bıznestiń jol kartasy 2020», «Agrobıznes 2020» sııaqty baǵdarlamalarda belgilengen negizgi salalyq basymdyqtarmen tikeleı baılanysty.
Tutastaı alǵanda, respýblıka boıynsha jyl saıyn respýblıkalyq bıýdjet esebinen óńirlerge ınjenerlik ınfraqurylymdy damytýǵa shamamen 300 mlrd. teńge bólinedi.
Osyǵan oraı, ınjenerlik ınfraqurylymdy damytý jónindegi barlyq jobalardy óńirlerdi damytý jónindegi ýákiletti organ arqyly ortalyqtandyrylǵan túrde qaraý qajet.
Jobalar memlekettik organdardyń qoldanystaǵy salalyq jáne bıýdjettik baǵdarlamalary sheńberinde, óńirlerdi damytý jónindegi ýákiletti organnyń kelisimimen, onyń ishinde materıaldardyń, jabdyqtar men tehnologııalardyń qoldanylýy turǵysynda iske asyrylatyn bolady.
Osy qujattarmen bir keshende Baǵdarlama 2020 jylǵa deıin óńirlerdi damytý boıynsha biryńǵaı memlekettik saıasatty iske asyrady.
Maqsattarǵa, nysanaly ındıkatorlarǵa, mindetterge (baǵyttarǵa), nátıjeler kórsetkishterine qol jetkizý úshin jaýapty memlekettik organdar men ózge de uıymdar, sondaı-aq Baǵdarlamada qoldanylatyn termınder:
1) aglomeratsııa - ózara turaqty óndiristik, mádenı-turmystyq jáne ózge baılanystarmen birikken, sondaı-aq aýmaqtyq birigý úrdisi bir (monoortalyqty) nemese birneshe (kóportalyqty) ortalyq-qalalardyń aınalasynda jaqyn ornalasqan eldi mekenderdiń ýrbanızatsııalyq toptalýy.
Qazaqstandaǵy aglomeratsııalardy aıqyndaýdyń negizgi krıterııleri mynalar bolyp tabylady:
ortalyq-qalanyń (astana, respýblıkalyq mańyzy bar qala) ákimshilik mártebesi bıýdjettik resýrstardy baqylaýdy kózdeıtindikten, onyń Qazaqstan jaǵdaıynda mańyzy zor;
óńir halqynyń tyǵyz ornalasýyn, kóshi-qon aǵynyn, resýrstyq bazany (jer, sý, azyq-túlik resýrstaryn) qamtıtyn demografııalyq syıymdylyq;
yńǵaıly geografııalyq ornalasýyn, halyqaralyq kólik dálizderiniń ótýin, kólik toraby men ınfraqurylymnyń bolýyn bildiretin logıstıkalyq áleýet;
ekonomıkalyq áleýet, ıaǵnı ortalyq-qalanyń damýy (ónerkásiptik, servıstik, eńbek, qarjy, ǵylymı áleýet);
2) monoqala - bul ónerkásip óndirisiniń jáne eńbekke jaramdy halyqtyń negizgi bóligi (20 % jáne odan astamy) bir nemese birneshe (kóp emes) qala quraýshy, bir beıindi jáne shıkizattyq baǵyttaǵy (monobeıindi), qalada bolyp jatqan barlyq ekonomıkalyq jáne áleýmettik protsesterdi aıqyndaıtyn kásiporyndarda shoǵyrlanǵan qala.
Monoqalalar sanatyna turǵyndarynyń sany 10 myńnan 200 myńǵa deıin adamy bar myna krıterıılerdiń birimen sıpattalatyn:
Qalanyń negizinen óńdeý sektorynyń qala quraýshy kásiporyndarynyń ónerkásiptik óndirisiniń kólemi jalpy qalalyq óndiris kóleminiń 20 %-nan astamyn quraıtyn (monomamandaný);
qalanyń qala quraýshy kásiporyndarynda jumyspen qamtylǵan halyqtyń 20 %-dan astamy jumys isteıtin;
qala quraýshy kásiporyndary ishinara isteıtin nemese qyzmetin toqtatqan qalalar kiredi.
Bul rette kóptegen monoqalalarǵa qalamen ekonomıkalyq tyǵyz baılanystaǵy qala mańyndaǵy kentter men aýyldyq eldi mekender ákimshilik baǵynysta bolady;
3) shaǵyn qala - halqynyń sany 50 myń adamǵa deıingi qala;
4) tirek aýyldyq eldi meken - abattandyrylǵan eldi meken, onda sol jerde turatyn halyqqa jáne irgeles ornalasqan aýmaqtardyń turǵyndaryna qajetti áleýmettik standarttardy qamtamasyz etý úshin óndiristik jáne áleýmettik ınfraqurylymdar qurylatyn bolady;
5) shekara mańyndaǵy aýmaqtar - Memlekettik shekaradan 50 kılometrge deıingi araqashyqtyqta ornalasqan ákimshilik-aýmaqtyq birlikterdiń jáne eldi mekenderdiń aýmaqtary;
6) ekonomıkalyq ósý ortalyqtary - eldiń nemese óńirdiń ekonomıkasynda ınnovatsııa men progress kózderiniń fýnktsııasyn oryndaıtyn, «aýqym áseriniń» arqasynda óndiris faktorlarynyń tartylys polıýsteri (shoǵyrlanýy) bolyp tabylatyn, sondaı-aq jańa taýarlar shyǵaratyn jáne qyzmetter kórsetetin qarqyndy damyp jatqan salalardyń kásiporyndary ornalasqan naqty aýmaqtar (eldi mekender).
Osy Baǵdarlamada ekonomıkalyq damý ortalyqtarynyń qataryna:
el aýqymynda - «birinshi deńgeıdegi» qalalar (Astana, Almaty, Shymkent jáne Aqtóbe qalalarynda ortalyqtary bar aglomeratsııalar), «ekinshi deńgeıdegi» qalalar (oblys ortalyqtary, Semeı jáne Túrkistan qalalary);
óńir aýqymynda - «úshinshi deńgeıdegi» qalalar (perspektıvaly shaǵyn jáne monoqalalar), aýdan ortalyqtary, aýyldyq eldi mekender (budan ári - AEM), onyń ishinde tirek aýyldyq eldi mekender, shekara mańyndaǵy aýmaqtar engizilgen;
7) «birinshi deńgeıdegi» qalalar - Astana, Almaty, Shymkent jáne Aqtóbe qalalarynda ortalyqtary bar aglomeratsııalar;
8) «ekinshi deńgeıdegi» qalalar - damyǵan óndiristik jáne áleýmettik ınfraqurylymy bar, iri ekonomıkalyq jáne mádenı ortalyq bolyp tabylatyn oblys ortalyqtary, sondaı-aq Semeı jáne Túrkistan qalalary;
9) «úshinshi deńgeıdegi» qalalar - ekonomıkalyq damý jáne halyq sanynyń ósý perspektıvalary bar shaǵyn jáne monoqalalar;
10) depressıvti óńir - óndiristiń uzaq (bes jáne odan da kóp jyl) quldyraýy, tómen ınfraqurylymdyq qamtamasyz etý (joldar, telefon baılanysy, energııamen jabdyqtaý, jylýmen jabdyqtaý) saldarynan jumyspen qamtý, ekologııa, áleýmettik kórsetiletin qyzmetter salasynda jaǵymsyz úrdisterdiń bolýymen sıpattalatyn ákimshilik-aýmaqtyq birlik;
11) ýákiletti organ - óńirlik damý salasynda basshylyqty, sondaı-aq salaaralyq úılestirýdi júzege asyratyn Qazaqstan Respýblıkasynyń ortalyq atqarýshy organy;
12) Baǵdarlamanyń jergilikti deńgeıdegi úılestirýshisi - Baǵdarlamany jergilikti jerde iske asyrý úshin jaýapty oblystyń, Astana jáne Almaty qalalarynyń ákimi aıqyndaıtyn, jergilikti bıýdjetten qarjylandyrylatyn atqarýshy organ;
13) óńirlik saıasat máseleleri jónindegi vedomstvoaralyq komıssııa (budan ári - VAK) - Qazaqstan Respýblıkasy Úkimetiniń janyndaǵy óńirlik saıasat máseleleri jónindegi konsýltatıvtik-keńesshi organ;
14) «zákirlik» ınvestıtsııalyq joba - Qazaqstan ekonomıkasynyń shıkizattyq emes salalarynda iske asyrylatyn jáne shaǵyn nemese monoqalanyń ekonomıkasyn ártaraptandyrýǵa baǵyttalǵan, keminde 50 turaqty jumys ornyn ashý kózdelgen ortasha ınvestıtsııalyq joba.
Qazirgi kezeńde Qazaqstannyń óńirlik saıasaty ulttyq ekonomıkanyń mańyzdy ekonomıkalyq ósý núkteleri bolyp tabylatyn ýrbandalý jáne aglomeratsııalar protsesterin yntalandyrýdy jáne retteletin damytýdy, ekonomıkalyq jáne demografııalyq áleýeti bar perspektıvaly eldi mekenderdi damytýdy jáne qoldaýdy qamtıtyn utymdy aýmaqtyq uıymdastyrýdy qalyptastyrýdy qamtamasyz etýge arnalǵan, bul ýrbandalý protsesterin damytýdyń jáne óńirlik damýdyń álemdik úrdisterine sáıkes keledi.
Statıstıka komıtetiniń jáne Dúnıejúzilik banktiń derekteri boıynsha Qazaqstanda ýrbandalý koeffıtsıenti shamamen 54 - 55 %-dy quraıdy, bul Orta Azııa elderi úshin eń joǵary bolyp tabylady, alaıda damyǵan elderden tym keıindep qalýda. Aýstralııa, Kanada jáne AQSh sııaqty elderdiń osy ádistemeni eskere otyryp aıqyndalǵan ýrbandalý koeffıtsıentteri 70 - 80 % aralyǵynda.
Ósip kele jatqan qalalar, halyqtyń artyp kele jatqan utqyrlyǵy jáne óndiristi mamandandyrýdy arttyrý damýdyń ajyramas seriktesteri bolyp tabylady. Bul ózgerister, ásirese, Soltústik Amerıkada, Batys Eýropada jáne Soltústik Shyǵys Azııada da baıqalady. Alaıda Shyǵys jáne Ońtústik Azııa jáne Shyǵys Eýropa elderinde de aýqymy men qarqyny boıynsha uqsas ózgerister oryn alýda.
Qazirgi ýaqytta Qazaqstannyń aýmaqtyq uıymdastyrylýy jetildirilip jatqandyǵyn atap ótken jón. Bul, eń aldymen, iri qalalar - aglomeratsııalardyń údemeli ósýimen aıqyndalady.
Qazirgi zamanǵy Qazaqstanda qalalyq aglomeratsııalardy qalyptastyrýdyń negizgi úrdisterin qaraı otyryp, aýmaqtardyń anyq kórinetin tabıǵı aımaqtaryna jáne josparly ekonomıkadan qalǵan qonystandyrý erekshelikterine baılanysty olardyń árkelki ekendigin atap ótken jón.
Ekonomıkalyq damý ortalyqtary arasynda ornalasqan, kóliktik baılanysty qamtamasyz etetin aýmaqtar júk aǵyndaryn kóbeıtý, ınnovatsııalardy taratý, ınfraqurylymdardy damytý arqasynda qosymsha serpin alady. Sondyqtan olar «ósý polıýsterimen» birge tutastaı óńirdiń nemese eldiń ekonomıkalyq damýynyń keńistiktegi qańqasyn anyqtaıtyn damý osterine (dálizge) aınalady.
Ekinshi jaǵynan alǵanda, josparly ekonomıkadaǵy qalyptasqan ortalyqtardyń, mysaly perspektıvasyz monoqalalardyń, shaǵyn qalalardyń, AEM ydyraýy depressıvti aýmaqtardyń paıda bolýyna ákeldi jáne qoǵamda kúrdeli áleýmettik protsesterdi (kóshi-qon, ınfraqurylymnyń quldyraýy, jumyssyzdyq, áleýmettik margınaldaný) týǵyzdy.
Eldiń aýmaqtyq uıymdastyrylýyndaǵy júrgizilip jatqan protsesterge qaramastan, óńirlik saıasatta, ásirese óńirlerdi qarjylandyrý máselelerinde (bıýdjet saıasaty) burynǵy tásilder saqtalýda. Osylaısha, bıýdjet qarajatyn ekonomıkalyq ósý perspektıvalary men tıisti demografııalyq áleýeti joq jekelegen eldi mekenderdi damytýǵa jumsaý praktıkasy jalǵasýda.
Osyǵan baılanysty, memleket resýrstaryn óńirlerdegi shyn máninde qajetti jáne perspektıvaly jobalarǵa shoǵyrlandyrý qajet. Bul túpki nátıjesinde bıýdjet shyǵystarynyń joǵary tıimdiligine ákeledi. Budan basqa, jobalardy aıqyndaǵan kezde ınnovatsııalyq tehnologııalardy qoldanatyn jobalarǵa basymdyq beriletin bolady.
Jańa óńirlik saıasatqa sáıkes ekonomıkalyq aýmaqtardy sanattarǵa jikteý - «birinshi deńgeıdegi» qalalar (aglomeratsııalar), «ekinshi deńgeıdegi» qalalar (oblys ortalyqtary, Semeı jáne Túrkistan qalalary), «úshinshi deńgeıdegi» qalalar (shaǵyn jáne monoqalalar), tirek aýyldyq eldi mekender, shekara mańyndaǵy aýmaqtar.
Qalalyq aglomeratsııalar álemniń kóptegen elderinde qazirgi zamanaýı qonystanýdyń obektıvti túrde basty nysandary bolýda, olardyń qalyptasýy jańa ýrbanıstik ótkeldi bildiredi.
AQSh-ta búkil halyqtyń 76 %-dan astamy aglomeratsııalarda turyp jatyr, olardyń eń irisi Nıý-Iork (11,3 myń sharshy km, 23,3 mln. adam) jáne Los-Andjeles (5,8 myń sharshy km, 18,6 mln. adam) aglomeratsııalary.
Eýropada álemdik deńgeıdegi aglomeratsııalar London (11 myń sharshy km, 13,4 mln. adam) jáne Parıj (12 myń sharshy km, 12 mln. adamnan astam) aglomeratsııalary.
Qytaıda - Shanhaı (7,1 myń sharshy km, 18,6 mln. adam), Brazılııada - Rıo-de-Janeıro (4,6 myń sharshy km, 12,1 mln. adam), Argentınada - Býenos-Aıres (2,7 myń sharshy km, 14,6 mln. adam), Úndistanda - Kolkata (1,8 myń sharshy km, 15,6 mln. adam) jáne basqa damyp kele jatqan elderde ýrbandalǵan aýmaqtar jyldam qarqynmen qalyptasyp jatyr.
Damyp kele jatqan elderde aglomeratsııalardyń damýy ózindik erekshelikke ıe. Olarǵa keıbir jetekshi jáne iri ortalyqtarda halyq pen ekonomıkanyń barlyq salalarynyń ósip kele jatqan shoǵyrlaný úlgisi tán. Halyqtyń aýyldyq jerden iri jáne asa iri ortalyqtarǵa kelýi joǵary qarqynmen jalǵasatyn bolady.
Eger qalalyq ortalyqtardyń damýy «óz betinshe» júzege asyrylsa, aýyldyq jerden halyqtyń baqylanbaıtyn kóshi-qon protsesteri turǵyn úı-kommýnaldyq ınfraqurylymǵa shamadan tys júktemeni qalyptastyrýǵa, shetkeri qala qonystarynda áleýmettik-ekonomıkalyq margınaldaný aımaqtarynyń paıda bolýyna ákep soǵýy múmkin, óńiraralyq úılespeýshilikti odan ári nyǵaıtýǵa yqpal etýi jáne ekonomıkany ártaraptandyrýǵa kedergi bolýy múmkin.
Ekonomıkalyq artta qalýshylyq pen teńdessizdikti konservatsııalaýǵa jáne áleýmettik turaqsyzdyqqa yqpal ete otyryp, osyndaı úrdister Latyn Amerıkasy men Afrıka elderindegi kóptegen qalalyq aglomeratsııalarǵa tán.
Olardyń kóbindegi aıaqtalmaǵan demografııalyq ótkel aglomeratsııalar halqynyń statıstıkalyq belgilengen sanynyń ósýi úshin qosymsha jaǵdaılar jasaıdy. Іri qalalyq kezeńde osyndaı «jalǵan ýrbandalý» qaýpi shamadan tys júktelgen qalalardy jáne shyn máninde naqty qalalyq ekonomıka bolmaǵanda aýyldyq tynys-tirshilikti saqtaıtyn halqy kóp qala mańy aımaǵyn qalyptastyrýǵa negizdelgen.
Qytaı Halyq Respýblıkasy Ǵylym akademııasynyń Geografııa ǵylymdary men tabıǵı resýrstar ınstıtýty usynǵan «Qytaıdyń qalalyq aglomeratsııalaryn damytý - 2010» baıandamasyna sáıkes Qytaı 23 qalalyq aglomeratsııa qurady.
Qalalyq aglomeratsııalar Qytaıdyń ekonomıkalyq damýynyń bolashaq qurylymynda eń perspektıvalyq aýdandary bolyp tabylady. 10 - 20 jyldan keıin Qytaı álemdik deńgeıdegi eń básekege qabiletti jáne ınnovatsııalyq ilgeriletilgen aglomeratsııalardyń toptaryn qurýǵa tıis, al árbireýiniń halqynyń sany keminde 20 mln. adam bolýǵa tıis.
Qazirgi ýaqytta Qazaqstanda birinshi deńgeıdegi aglomeratsııalarǵa jatatyn Astana, Almaty jáne Shymkent qalalarynda ortalyqtary bar jáne ekinshi deńgeıdegi aglomeratsııaǵa (perspektıvalyq aglomeratsııaǵa) jatatyn Aqtóbe qalasynda ortalyǵy bar aglomeratsııalar «birinshi deńgeıdegi» qalalar bolyp belgilendi, sebebi qalyptasyp jatqan qalalyq aglomeratsııalar eldiń barlyq halqynyń úshten bir bóliginen astamyn shoǵyrlandyrady.
Olardyń ishinde barynsha aýqymdysy (halyq sanyn jáne qala mańymen birge ortalyq-qalany qamtıtyn aglomeratsııalar qurylymynyń kúrdeliligin eskere otyryp) Almaty men Shymkent aınalasynda damyp keledi. Qarqyndy ósýi qonystandyrý júıesindegi jańa elordanyń rólin arttyrýǵa baǵyttalǵan memlekettiń zamanaýı saıasatyna negizdelgen Astana áli damyǵan qala mańy aımaǵyn qalyptastyryp úlgergen joq. Respýblıkanyń batysynda Aqtóbe qalasynda ortalyǵy bar aglomeratsııa perspektıvaly bolyp tabylady.
Bul rette Astana aglomeratsııasynyń quramyna biryńǵaı aglomeratsııalyq qurylym jasaýǵa qabiletti Qaraǵandy qalasy jáne onyń mańyndaǵy eldi mekender (seriktes qalalar, kentter) tartylady.
Ekinshi deńgeıdegi (Aqtóbe) aglomeratsııalardyń tolyqqandy damýy tek uzaq merzimdi perspektıvada, shamamen 2017 jyldan keıingi merzimde boljanady.
Qazaqstanda aglomeratsııalar qalalyq aglomeratsııalardy qalyptastyrý jáne damytýdyń negizgi krıterııleri boıynsha aıqyndalady:
1) demografııalyq syıymdylyq, óńir halqynyń joǵary tyǵyzdyǵyn, kóshi-qon aǵynyn, resýrstyq bazany (jer, sý, azyq-túlik resýrstaryn) qamtıdy (1-keste).
1-keste. Aglomeratsııalardyń 2012 jyldyń basyndaǵy sany men demografııalyq syıymdylyǵy boıynsha aqparat
|
R/s № |
Ataýy |
Halyq sany |
Demografııalyq syıymdylyq (ortalyqtyń halyq tyǵyzdyǵy), myń adam |
|||
|
aglomeratsııalar |
qalalar |
|||||
|
myń adam |
úlesi, % |
myń adam |
úlesi, % |
|||
|
1. |
Astana |
859,2 |
5,2 |
742,9 |
8,2 |
2 460 |
|
2. |
Almaty |
2500 |
15 |
1450,3 |
15,9 |
10 087 |
|
3. |
Shymkent |
1400 |
8,4 |
1025,5 |
11,3 |
4 074 |
|
4. |
Aqtóbe |
525,8 |
3,2 |
415,8 |
4,6 |
1 331 |
|
|
Barlyǵy |
5285 |
31,7 |
3634,5 |
39,9 |
|
|
|
Qazaqstan Respýblıkasy boıynsha |
16675,4 |
100 |
9114,6 |
100 |
|
2012 jyly «birinshi deńgeıdegi» qalalar halqynyń sany 5554,5 myń adamdy qurady, bul Qazaqstan Respýblıkasy jalpy halqy sanynyń 33,3 %-yn nemese eldiń qala halqynyń sanynan 41,8 %-dan astamyn quraıdy. Bul rette Astana, Almaty jáne Shymkent qalalary halqynyń sany Qazaqstannyń jaǵdaıynda aglomeratsııalyq áser (500 myń adam) iske asyrylatyn deńgeıden joǵary, al Aqtóbe qalasy halqynyń sany osy deńgeıge ázirshe jetken joq.
Qazaqstan Respýblıkasynda aglomeratsııalyq damý problemasyna qatysty ortalyq qalalarda halyq sanynyń baqylaýsyz ósýin shekteý máselesi mańyzdy bolyp tabylady, bul qalalyq ınfraqurylymǵa aýyrtpalyq salady;
2) logıstıkalyq áleýet, bul yńǵaıly geografııalyq ornalasýdy, halyqaralyq kóliktik dálizderdiń ótýin, kólik toraby men ınfraqurylymnyń bolýyn bildiredi;
qazirgi ýaqytta aglomeratsııalardyń jáne aglomeratsııalardyń yqpal etý aımaǵyna kiretin (seriktes qalalardy, kórshiles qalalardy, kentterdi, aýyldardy qosa alǵanda) eldi mekenderdiń shekaralary belgilendi. Aglomeratsııa arealyn delımıtatsııalaý (shekara belgileý) úshin ızohron ádisi paıdalanyldy, ol aglomeratsııa ortalyǵyna barý úshin qajet ýaqyt shyǵyny negizinde aglomeratsııa shekarasyn anyqtaýdan turady. Aglomeratsııa shekarasy retinde birinshi deńgeıdegi aglomeratsııalar úshin 1,5 saǵattyq ızohrona jáne ekinshi deńgeıdegi aglomeratsııalar úshin 1,0 saǵattyq ızohrona qabyldandy. Atalǵan ádistiń kómegimen aglomeratsııa aýmaǵynyń sheginde eldi mekender sáıkestendirilgen:
Astana aglomeratsııasynyń kólik jetimdiliginiń 1,5-saǵattyq ızohronasyna Aqmola oblysynyń Arshaly, Tselınograd jáne Shortandy aýdandary kiredi;
Almaty aglomeratsııasynyń yqpal etý aımaǵyna: ortalyq - Almaty qalasy, Almaty oblysynyń bes ákimshilik aýdany: Qarasaı, Talǵar, Іle, Eńbekshiqazaq, Jambyl, sondaı-aq Qapshaǵaı qalalyq ákimshilik aýmaǵy jatady. Yqpal etý aımaǵy qala men qala mańynyń tyǵyz baılanysynyń negizinde (kúndelikti eńbek maıatnıktik kóshi-qony shamamen 250 myń adamdy quraıdy1) anyqtaldy jáne Qapshaǵaı, Qaskeleń, Talǵar, Esik qalyptasqan seriktes qalalarynyń, Uzynaǵash aýylynyń jáne Gate City (qarjy ortalyǵy), Golden City (mádenı ortalyq), Growing City (ónerkásiptik ortalyq), Green City (týrıstik ortalyq) tórt jańa seriktes qalalardyń ornalasýyn eskeredi;
Shymkent aglomeratsııasynyń yqpal etý aımaǵyna: ortalyq - Shymkent qalasy, Arys qalasy, Báıdibek, Túlkibas, Qazyǵurt, Tólebı, Ordabasy jáne Saıram aýdandary kiredi;
perspektıvaly Aqtóbe aglomeratsııasynyń kóliktik qoljetimdiliginiń 1,0 saǵattyq ızohronasyna ortalyq - Aqtóbe qalasy, Hromtaý, Alǵa, Qandyaǵash qalalary, Alǵa, Qarǵaly, Martók, Muǵaljar, Qobda men Hromtaý aýdandarynyń birqatar aýyldyq eldi mekenderi kiredi;
Almaty, Shymkent, Aqtóbe2, Astana qalalary arqyly ótetin halyqaralyq kólik dálizderin salýǵa baılanysty aglomeratsııalardaǵy logıstıkalyq áleýetti ulǵaıtý usynylyp otyr.
Sonymen birge, búgingi kúni jolaýshylar aınalymy boıynsha statıstıkalyq derekterdiń bolmaýy ortalyq qala men seriktes qalalardyń arasyndaǵy kóliktik qoljetimdilikti anyqtaýdy qıyndatady;
3) ekonomıkalyq áleýet, ıaǵnı ortalyq qalanyń damyǵandyǵy (ónerkásiptik, servıstik, eńbek, qarjylyq, ǵylymı áleýet).
Astana - respýblıkanyń astanasy, eldi áleýmettik-ekonomıka damytý kóshbasshylarynyń biri bolyp tabylatyn qala. Astanany kóshirý týraly sheshim qalanyń, jaqyn ornalasqan oblystardyń jáne jalpy eldiń keńistik qurylymynyń serpindi damýyna birden-bir yqpalyn tıgizdi. Tıimdi ekonomıkalyq-geografııalyq ornalasý men kóp kólemdi materıaldyq, qarjylyq jáne eńbek resýrstarynyń aglomeratsııalyq damý áleýeti áli iske asyrylmaǵan Astana qalasyn aglomeratsııa ortalyǵy retinde qalyptastyrý úshin zor mańyzy bar.
Respýblıkalyq kólemdegi qalanyń jalpy óńirlik óniminiń (budan ári - JÓÓ) úlesi 8,5 %-dy quraıdy (2012 jylǵy derekter). Qala ekonomıkasynyń negizin mynalar quraıdy: ózge qyzmetter (26,9 %), kóterme jáne bólshek saýda (22,7 %), kólik jáne baılanys (14,7 %), qurylys (12,3 %).
Astana qalasy halqynyń ómir súrý deńgeıin taldaý barlyq qarastyrylatyn kórsetkishter boıynsha oń serpindi anyqtady. Astana qalasynyń ekonomıkalyq turǵydan belsendi halqynyń sany 2012 jyly 417,6 myń adamdy qurady jáne 2000 - 2012 jyldar aralyǵynda 2,3 ese ósti.
Almaty - aglomeratsııalyq ortalyq retinde belsendi qalyptasyp kele jatqan eldiń eń iri megapolısi. Almaty qalasynyń tartylys aımaǵyna Talǵar, Esik, Qaskeleń, Qapshaǵaı qalalary jáne tyǵyz ekonomıkalyq, eńbek jáne áleýmettik baılanystary bar janynda ornalasqan kentter men aýyldar jatady. Almaty qalasy ulttyq jáne álemdik naryqtarmen baılanysty qamtamasyz etetin adamı, qarjylyq resýrstardyń, bilim berý jáne ǵylymı áleýettiń, damyǵan ınfraqurylymnyń joǵary shoǵyrlanýymen erekshelenedi.
Almaty qalasy JÓÓ-siniń salalyq qurylymyn taldaý ol qalanyń ekonomıkalyq bazasyn kórsetiletin qyzmetter sektory quraıtynyn kórsetedi (jyljymaıtyn múlikpen jasalatyn operatsııalardy, qarjyny, bilimdi, densaýlyq saqtaýdy jáne saýda men jóndeýden basqa ózge qyzmetterdi qosa alǵanda - 45,5 %). Úlestik salmaq boıynsha ekinshi pozıtsııa bólshek/kóterme saýdaǵa tıesili - 33,9 %, odan keıin kólik pen baılanys - 15,0 %, ónerkásip - 5,6 %, qurylys - 3,2 %.
Qalanyń ekonomıkalyq belsendi halqy 2012 jyly 774,7 myń adamdy qurady jáne 2008 - 2012 jyldar kezeńinde 9,8 %-ǵa ósti.
Qazirgi ýaqytta Almaty qalasynyń qala mańyndaǵy aımaǵyn damytý Almaty qalasynyń qala mańyndaǵy aımaǵynyń aýmaqtaryn damytýdyń qala qurylysy josparlaýdyń qabyldanǵan keshendi jobasy sheńberinde júzege asyrylady.
Shymkent - Ońtústik Qazaqstan oblysynyń ákimshilik, áleýmettik-ekonomıkalyq, ǵylymı, bilim berý jáne mádenı ortalyǵy. Bul rette ekonomıkalyq áleýeti bar qala eldiń ońtústiginiń aglomeratsııalyq ortalyǵy bola alady. Sonymen qatar, onyń «jalǵan ýrbanızatsııa» úlgisinde damýyna jol bermeý maqsatynda atalǵan protsesti retteý qajet.
2008 - 2012 jyldar aralyǵynda Shymkent qalasy halqynyń sany orta eseppen 2,1 %-ǵa artyp otyrǵany baıqalǵan.
Aqtóbe qalasy Aqtóbe oblysynyń ákimshilik ortalyǵy bolyp tabylady. Aqtóbe qalasynyń aýmaǵy, ákimshilik turǵydan baǵynysty bes aýyldyq okrýgti qosa alǵanda (Blagodarnyı, Qarǵaly, Quraıly, Novyı, Sazdy) 2,3 myń sharshy km teń. Oblystyq kólemdegi ónerkásiptik óndiristiń úlesi 17,7 paıyzdy, ıaǵnı 232,7 mlrd. teńgeni quraıdy (2012 jylǵy derekter boıynsha). Negizgi úlestik salmaq óńdeý ónerkásibine tıesili - 77 paıyz;
4) ortalyq qalanyń (astana, respýblıkalyq mańyzy bar qala) ákimshilik mártebesi, bul Qazaqstannyń jaǵdaıynda mańyzdy, sebebi bıýdjettik resýrstardy baqylaýdy kózdeıdi.
Qazirgi ýaqytta respýblıkada óńirlerdi qarjylandyrý qalyptasqan bıýdjetaralyq qatynastar júıesi sheńberinde iske asyrylady, ol donor óńirlerden retsıpıent óńirlerge (ekonomıkalyq turǵydan artta qalýshy oblystarǵa bıýdjettik sýbventsııalar berý) bıýdjet qarajatyn qaıta bólýge negizdelgen. Respýblıkadaǵy osyndaı bıýdjetaralyq qatynastar júıesi ózderiniń aýmaqtarynyń áleýmettik-ekonomıkalyq damýynyń ósý qarqynyn ulǵaıtýǵa jergilikti atqarýshy organdardy (donor óńirlerdi de, sondaı-aq retsıpıent óńirlerdi de) qajetti jaǵdaıda yntalandyrmaıdy.
|
Myqty tustary |
Álsiz tustary |
|
bilim berý, densaýlyq saqtaý, mádenıet jáne bos ýaqyt salalarynda qyzmet kórsetýdiń joǵary deńgeıi (eldiń basqa óńirlerimen salystyrǵanda); |
qonystanýdyń tómen tyǵyzdyǵy, 2 mln. adamnan astam halqy bar ortalyq-qalalardyń bolmaýy; |
|
Múmkindikter |
Qaterler |
|
ekonomıkanyń tolyq qaıta qurylýy (ındýstrııalanýdan keıingi damý); |
biliktiligi tómen eńbek resýrstarynyń baqylaýsyz jappaı kelýiniń saldarynan «jalǵan ýrbanızatsııa»; |
_________
1 Derekkóz: "Ekonomıkalyq zertteýler ınstıtýty" AQ jáne jergilikti atqarýshy organdar.
2 "Batys Eýropa - Batys Qytaı" jobasy.
Qazirgi ýaqytta Qazaqstanda «ekinshi deńgeıdegi» qalalarǵa 14 qala jatady, onyń ishinde qala 12 oblystyń ákimshilik ortalyqtary bolyp tabylady (Kókshetaý, Taldyqorǵan, Atyraý, Oral, Taraz, Qaraǵandy, Qostanaı, Qyzylorda, Pavlodar, Petropavl, Óskemen, Aqtaý), 2-eýi oblystyq mańyzy bar qala (Semeı, Túrkistan) bolyp tabylady.
«Ekinshi deńgeıdegi» qalalardaǵy halyq sany 2013 jylǵy 1 qańtardaǵy jaǵdaı boıynsha 3594,4 myń adamdy qurady, bul respýblıkada jalpy halyq sanynyń 21,3 %-yn nemese eldiń qala halqy sanynyń shamamen 40 %-yn quraıdy. Qaralyp otyrǵan kezeńde barlyq ekinshi deńgeıdegi qalalarda halyq sanynyń ósýi baıqalady, bul halyqtyń tabıǵı ósýiniń oń mánderimen jáne qalyptasqan halyq kóshi-qonynyń oń saldosymen baılanysty.
Osy qalalardyń áleýmettik-ekonomıkalyq damýynyń negizgi kórsetkishterin salystyrmaly taldaý kóptegen qalalar óz óńirlerinde óndiristik, qarjylyq jáne eńbek resýrstarynyń tartylys jáne shoǵyrlaný ortalyqtary bolyp tabylatynyn kórsetti.
2-keste. «Ekinshi deńgeıdegi» qalalardyń 2012 jylǵy negizgi áleýmettik-ekonomıkalyq kórsetkishteri
|
R/s |
Qalalyq ákimshiliktiń ataýy |
Halyq sany (jyl sońynda) |
Naqty jalaqy |
Ónerkásiptik ónimniń kólemi |
||||||||||
|
myń adam |
úles, % |
myń tg |
oblys boıynsha ortasha, myń tg. |
mln. tg. |
úles, % |
|||||||||
|
1. |
Kókshetaý |
152,0 |
20,7 |
79,7 |
67,8 |
55 751,2 |
20,6 |
|||||||
|
2. |
Taldyqorǵan |
156,2 |
8,0 |
77,1 |
77,3 |
40 203,5 |
7,8 |
|||||||
|
3. |
Atyraý |
272,1 |
49,0 |
200,1 |
180,4 |
134 031,0 |
3,2 |
|||||||
|
4. |
Oral |
265,9 |
43,4 |
73,5 |
87,5 |
89 321,7 |
5,5 |
|||||||
|
5. |
Taraz |
343,3 |
32,1 |
76,3 |
72,3 |
131 018,4 |
63,3 |
|||||||
|
6. |
Qaraǵandy |
479,2 |
35,2 |
96,3 |
92,4 |
259 481,2 |
19,4 |
|||||||
|
7. |
Qostanaı |
219,2 |
24,9 |
81,2 |
76,6 |
117 589,0 |
23,4 |
|||||||
|
8. |
Qyzylorda |
254,0 |
35,0 |
103,4 |
93,4 |
1 048 776,0 |
94,5 |
|||||||
|
9. |
Pavlodar |
345,8 |
46,2 |
88,0 |
85,8 |
627 740,0 |
52,2 |
|||||||
|
10. |
Petropavl |
206,0 |
35,5 |
82,9 |
68,9 |
82 467,3 |
65,5 |
|||||||
|
11. |
Óskemen |
321,2 |
23,0 |
96,2 |
84,9 |
620 125,9 |
64,2 |
|||||||
|
12. |
Semeı |
335,4 |
24,1 |
78,3 |
84,8 |
126 873,4 |
13,1 |
|||||||
|
13. |
Túrkistan |
244,1 |
9,1 |
68,8 |
75,5 |
7 153,1 |
1,4 |
|||||||
|
R/s № |
Qalalyq ákimshiliktiń ataýy |
Bólshek saýda |
Negizgi kapıtalǵa ınvestıtsııa |
Turǵyn úılerdiń jalpy alańyn paıdalanýǵa berý |
||||||||||
|
mln. tg. |
úles, % |
mln. tg. |
úles, % |
sharshy metr |
úles, % |
|||||||||
|
1. |
Kókshetaý |
65 223,5 |
51,1 |
33 154,6 |
23,1 |
60 576,0 |
24,3 |
|||||||
|
2. |
Taldyqorǵan |
29 472,3 |
13,4 |
30 375,0 |
7,9 |
36 733,0 |
4,3 |
|||||||
|
3. |
Atyraý |
136 968,0 |
83,8 |
675 130,0 |
65,3 |
301230,0 |
58,8 |
|||||||
|
4. |
Oral |
115 463,5 |
84,7 |
42 761,5 |
26,0 |
169 397,0 |
69,4 |
|||||||
|
5. |
Taraz |
95 016,3 |
79,4 |
52 569,0 |
34,5 |
79 666,0 |
35,3 |
|||||||
|
6. |
Qaraǵandy |
341 128,3 |
76,6 |
69 331,0 |
21,4 |
124 471,0 |
46,2 |
|||||||
|
7. |
Qostanaı |
97 999,1 |
61,3 |
42 774,0 |
26,1 |
119 137,0 |
58,2 |
|||||||
|
8. |
Qyzylorda |
94 845,3 |
79,5 |
195 144,0 |
76,2 |
174 052,0 |
59,3 |
|||||||
|
9. |
Pavlodar |
131 104,3 |
66,1 |
73 634,0 |
27,9 |
78 141,0 |
63,2 |
|||||||
|
10. |
Petropavl |
72 447,2 |
59,4 |
32 378,7 |
33,0 |
54 261,0 |
53,9 |
|||||||
|
11. |
Óskemen |
215 439,8 |
51,6 |
94 154,0 |
35,4 |
91 612,0 |
37,5 |
|||||||
|
12. |
Semeı |
99 893,7 |
23,9 |
39 524,0 |
14,8 |
75 679,0 |
31,0 |
|||||||
|
13. |
Túrkistan |
12 285,3 |
5,2 |
31 282,0 |
9,8 |
32 254,0 |
9,2 |
|||||||
«Ekinshi deńgeıdegi» qalalardaǵy ónerkásiptik óndiristiń kólemi 2012 jyly 3,33 trln. teńgeni qurady, bul ónerkásiptik óndiristiń jalpy respýblıkalyq kóleminiń shamamen 20 %-yn quraıdy. 2008 - 2012 jyldary ekinshi deńgeıdegi qalalardaǵy ónerkásiptik óndiristiń jalpy kólemi 30,5 %-ǵa ulǵaıdy.
Ekinshi deńgeıdegi qalalarda óńdeýshi ónerkásip salalary jaqsy damyǵan. Aıtalyq, osy qalalardyń ónerkásiptik óndiristiń qurylymyn taldaý kóbinese óńdeýshi ónerkásiptiń úlesi ónerkásiptik óndiristiń jalpy kóleminde 70 %-dan artatyndyǵyn kórsetti. Atyraý, Qaraǵandy jáne Aqtaý qalalarynda 2012 jyly ónerkásiptik óndiristiń jalpy kóleminde óńdeýshi salanyń úlestik salmaǵy 46 - 50 %-dy qurady.
Sý qubyry, káriz, jylý jáne elektr jelileriniń, avtomobıl joldarynyń tozý dárejesiniń joǵary bolýy «ekinshi deńgeıdegi» qalalardyń ınjenerlik ınfraqurylymynyń negizgi problemalary bolyp tabylady.
3-keste. Kommýnaldyq ınfraqurylymnyń tozý dárejesi
|
R/s |
Qalalardyń ataýy |
Sý qubyry jelisi, % |
Káriz jelileri, % |
Jylý jelileri, % |
Elektr jelileri, % |
Avtomobıl joldary (qanaǵattanarlyqsyz jaǵdaıda), % |
|
1. |
Kókshetaý |
45 |
15 |
53 |
62 |
31 |
|
2. |
Taldyqorǵan |
60 |
72 |
65 |
60 |
50 |
|
3. |
Atyraý |
31 |
38,5 |
74 |
30 |
28,1 |
|
4. |
Oral |
69 |
67 |
55 |
95 |
41 |
|
5. |
Taraz |
68 |
74 |
70,9 |
72 |
25 |
|
6. |
Qaraǵandy |
78 |
74 |
75 |
60 |
73 |
|
7. |
Qostanaı |
63,3 |
73,2 |
51 |
73 |
42 |
|
8. |
Qyzylorda |
54 |
60 |
62 |
70 |
68 |
|
9. |
Pavlodar |
46,4 |
41,6 |
71,2 |
53 |
29 |
|
10. |
Petropavl |
81,3 |
63,6 |
71 |
68,5 |
48 |
|
11. |
Óskemen |
72 |
75 |
59 |
61 |
27 |
|
12. |
Semeı |
77 |
75 |
77 |
66 |
47 |
|
13. |
Túrkistan |
92 |
40 |
75 |
61 |
67,4 |
Qazirgi ýaqytta Qazaqstanda 41 shaǵyn qala bar, olardaǵy halyq sany 2013 jylǵy 1 qańtardaǵy jaǵdaı boıynsha 904,2 myń adamdy quraıdy. 33 shaǵyn qala tıisti aýyldyq aýdandardyń ákimshilik ortalyqtary bolyp tabylady. 8 shaǵyn qala aýyldyq aýdandardyń ortalyqtary bolyp tabylmaıdy. Geografııalyq ornalasý boıynsha qalalardyń mynadaı tıpterin bólip kórsetýge bolady:
1) aglomeratsııalardyń yqpal etý aımaǵynda - Aqkól, Alǵa, Qandyaǵash, Esik, Qapshaǵaı, Qaskeleń, Talǵar, Leńgir;
2) respýblıkalyq jáne halyqaralyq mańyzy bar avtomobıl jáne temirjol magıstraldary boıynda - Aqkól, Atbasar, Ereımentaý, Esil, Makınsk, Şýchınsk, Alǵa, Qandyaǵash, Shalqar, Jarkent, Qapshaǵaı, Qaskeleń, Sarqand, Aıagóz, Shý, Prıozersk, Aral, Embi, Úsharal, Úshtóbe, Zaısan, Shar, Shemonaıha, Arys, Saryaǵash, Býlaevo, Mamlıýtka, Taıynsha;
3) shekara mańyndaǵy aýmaqtarda Jarkent, Úsharal, Zaısan, Saryaǵash, Shardara, Shar, Shemonaıha, Mamlıýtka, Býlaevo.
Monoqalalardyń tizbesine 27 qala engizilgen, olardaǵy halyq sany 1,53 mln. adamdy nemese eldiń qala halqynyń 16,8 %-yn quraıdy, onyń ishinde 16 qala tıisti aýdandardyń ákimshilik ortalyǵy bolyp tabylady. Monoqalalarda Qazaqstannyń ónerkásiptik áleýetiniń3 basym bóligi shoǵyrlanǵan.
Kóliktik ornalasý boıynsha monoqalalardy eki topqa bólýge bolady: temirjol jelileriniń boıynda ornalasqan qalalar (20 qala) jáne temirjoldan alys ne temirjol tuıyǵynda ornalasqan qalalar (7 qala).
Eldiń 27 monoqalasynyń ishinde 7 qala - halyqaralyq mańyzy bar avtomobıl joldary boıynda, 14 qala - respýblıkalyq mańyzy bar, 7 qala - jergilikti mańyzy bar joldardyń boıynda ornalasqan.
1999 jylǵy kórsetkishtermen salystyrǵanda 41 shaǵyn qaladaǵy halyqtyń jalpy sanynyń ósýine qaramastan (14,3 %-ǵa), kóptegen shaǵyn qalalarda halyq sany azaıdy. Sondaı-aq, on jyldyq kezeńde monoqalalardaǵy halyqtyń jalpy ósýine (4 %-ǵa) qaramastan, olardyń 11-inde halyq sanynyń 11,8 %-ǵa4 qysqarýy boldy.
Shaǵyn qalalar halqynyń jan basyna shaqqandaǵy aqshalaı tabysy ortasha respýblıkalyq deńgeıdiń 65 %-yn ǵana quraıdy, al kóptegen monoqalalardyń jan basyna shaqqandaǵy kiristeri ortasha oblystyq deńgeıge jetpeıdi. Aıtalyq, Arqalyq, Kentaý, Balqash, Saran qalalarynda jan basyna shaqqandaǵy ortasha aqshalaı kirisi ortasha oblystyq deńgeıdiń 80-85 %-yn qurady. Monoqala halqy kiristeriniń negizgi kózi kásiporyndar men uıymdardaǵy (negizinen bıýdjettik) jalaqy bolyp tabylady, olardyń úlesi kiristerdiń jalpy somasynyń 50 - 60 %-y, kiristerdiń 20 - 30 %-y zeınetaqylar, stıpendııalar, ártúrli járdemaqylar, 10 - 15 %-y qosalqy sharýashylyqtan túsetin túsim, qalǵany - jaqyndar men dostarynyń kómegi quraıdy.
Shaǵyn qalalardyń ónerkásiptik óndirisiniń jalpy kólemi 2012 jyly 719 311 mln. teńge boldy, bul ónerkásiptik óndiristiń jalpy respýblıkalyq kóleminiń 4,26 %-yn qurady. Shaǵyn jáne monoqalalardaǵy ónerkásiptik óndiris bir-eki salanyń erekshe mamandandyrylýymen sıpattalady, al basqa salalar shamaly damyǵan nemese ónerkásiptik kásiporyndar múlde joq.
Eldiń kóptegen shaǵyn jáne monoqalalarynda negizinen burynǵy qala quraýshy kásiporyndardyń nemese basym salanyń jaǵdaıyna baılanysty problemalar kesheni paıda boldy.
Problemalardyń biri - ınjenerlik jáne áleýmettik ınfraqurylymnyń qanaǵattanarlyqsyz jaǵdaıy. Sý qubyry, káriz, jylý jáne elektr jelileriniń joǵary dárejede tozýy aıtarlyqtaı qarjylyq salymdy qajet etedi. Máselen, monoqalalardyń jartysynda (14 qalada) elektr jelileriniń tozýy 70 %-ǵa deıin jetti.
Shaǵyn jáne monoqalalardyń damýyn tejeıtin negizgi problemalardyń biri - óndiristik ınfraqurylymnyń qanaǵattanǵysyz jaǵdaıy bolyp tabylady. Ásirese kólik alystyǵy jáne avtomobıl joldarynyń nashar jaǵdaıynyń problemasy óte ózekti.
4-keste. Shaǵyn/monoqalalar arasyndaǵy asa synı kórsetkishter boıynsha aqparat
|
|
Shaǵyn qalalar |
Monoqalalar |
|
Elektr jelileriniń tozýy, % |
Stepnogorsk (85), Shemonaıha (87), Prıozersk (82) |
Aqsaı (94), Rıdder (82), Jitiqara (81,3), Zyrıanovsk (82) |
|
Jylý jelileriniń tozýy, % |
Stepnogorsk (80), Prıozersk (80), Lısakovsk (70,6), Tekeli (80) |
Aqsaı (95), Tekeli (80), Zyrıanovsk (80), Serebrıansk (78), Kýrchatov (68) |
|
Sý qubyry jelileriniń tozýy, % |
Atbasar (82), Makınsk (80), Şýchınsk (64), Talǵar (75), Qarqaraly (50), Prıozersk (79), Leńgir (70) |
Jańatas (95 %), Zyrıanovsk (82 %), Serebrıansk (75 %), Kýrchatov (74 %), Qarataý (60 %), Kentaý (60 %) |
|
Úılerdiń avarııalylyǵy, % |
Qazaly (21), Zaısan (19), Prıozersk (10,8), Shar (9), Esil (6) |
Arqalyq (84,7), Abaı (36,7), Jańaózen (10,9), Qarataý (8,4), Jańatas (7,1) |
|
Halyq sanynyń azaıýy, % |
Ereımentaý (28,3), Stepnıak (24), Derjavınsk (20,6), Sergeevka (22,5), Mamlıýtka (19,3), Býlaevo (18,9), Shar (16,7) |
Arqalyq (33,5), Qarajal (19,5), Abaı (19,3), Jańatas (18,2), Serebrıansk (16,3) |
Qazaqstannyń shaǵyn jáne monoqalalaryn damytý boıynsha tıimdi sharalardy ázirleý úshin uqsas eldi mekenderdi damytýda shet elderdiń tabysty mysaldary zertteldi.
Shaǵyn qalalarda qalyptasqan jaǵdaıdyń sıpaty men erekshelikterin eskere otyryp, Qazaqstan úshin AQSh, Shvetsııa, sondaı-aq tutas Eýropalyq odaq (budan ári - EO) tájirıbelerin beıimdeýge jáne qoldanýǵa bolady.
Mysalǵa, kómirdi óndirýdi jáne toqyma ónerkásibi óndirisiniń kólemin tómendetý nátıjesinde BıgStoýnGep (AQSh) qalasy kúrdeli áleýmettik-ekonomıkalyq jaǵdaıǵa tap boldy. Qala ekonomıkasyn qaıta qurý jáne tabıǵat pen rekreaktsııalyq oryndarǵa jaqyndyǵy artyqshylyqtaryn paıdalaný arqasynda, jumyssyzdyq deńgeıin turaqtandyrýǵa jáne qala halqynyń sanyn ulǵaıtýǵa qol jetkizildi.
Taǵy bir mysal: Farmvıll qalasynyń temeki salasyna táýeldigi shaǵyn jáne orta bıznesti (budan ári - ShOB) belsendi qoldaý jolymen qalanyń ekonomıkasyn ártaraptandyrý jáne «bıznesti» úlken qaladan «tartý» arqyly joıylǵan bolatyn. Bul jerde úlken qalanyń, 2 temirjol jelisi men tas jolǵa jaqyndyǵynyń artyqshylyqtary paıdalanyldy.
Kemshilikterdi artyqshylyqtarǵa aınaldyrýdyń tabysty mysaldarynyń biri Kırýna (Shvetsııa) qalasy boldy. Temir óndirý kólemin azaıtý jáne jumyspen qamtylǵandardy qysqartý nátıjesinde qala bankrotqa ushyraý aldynda turdy. Qala ekonomıkasyn ártaraptandyrý úshin qala quraýshy kásiporyn ǵylymı-zertteý tájirıbe-konstrýktorlyq jańalyqtardy (budan ári - ǴZTKJ), aeroǵaryshtyq salany jáne týrıstik ındýstrııany damytýǵa aýqymdy ınvestıtsııalar saldy.
Tehnologııalyq qurylystyń aýysýy ónerkásiptiń dástúrli salalarynda jumyspen qamtylǵandardy jappaı qysqartýǵa (toqyma ónerkásibinde - jartysynan kóbin, metall óńdeý salasynda - úshten birin) jáne Helmond (Nıderlandy) qalasynda jumyssyzdyqtyń 27 %-na ákep soqty. Bılik qabyldaǵan sharalardyń nátıjesinde «pýlmen», halyqaralyq naryqta belsendi jumys isteıtin ǵylymı-tehnıkalyq progresti keńinen qoldanýǵa jáne kásipkerlikke baǵdarlanǵan tehnologııalyq jańalyqtarmen sıpattalatyn kóptegen otandyq jáne sheteldik kompanııalar tartyldy. Qala sany 48-den 70 myń adamǵa deıin ósti, al jumyssyzdyq 27-den 6,8%-ǵa deıin qysqardy.
Polshada shaǵyn qalalardy damytý saıasaty halyq saýattylyǵyn joǵarylatý jáne adamı kapıtaldy damytý maqsatyn kózdegen. Osyǵan baılanysty kólik ınfraqurylymyn damytý, energııanyń balama kózderin, aqparattyq qoǵamdy damytý, qorshaǵan ortany jaqsartý, bilim berýdi jaqsartý jónindegi jobalar iske asyryldy.
Ártúrli elder ózderiniń monoqalalarynyń problemalaryn sheshý úshin ártúrli joldardy tańdady. Germanııa, Aýstralııa, Japonııa jáne AQSh sııaqty elder monoqalalarynyń problemalary bizdiń problemalarǵa asa jaqyn.
Mysaly, Germanııada Rýr basseıniniń kómir ónerkásibindegi quldyraýǵa baılanysty paıda bolǵan problemalardy sheshý úshin memleket kómir salasyn sýbsıdııalaýǵa «kómir pfenıngi» salyǵyn engizdi.
Monoqalalardy damytýdyń álemdik tájirıbesinde Tennant-Krık qalasy (Aýstralııa) tájirıbesiniń orny erekshe. Qalanyń kómir shahtalary sarqylǵannan keıin jumyspen qamtý deńgeıin saqtaý úshin memleket jáne qala quraýshy kásiporyn mamandar men shahterlardy basqa ken oryndaryna kóshirýdi uıymdastyrdy, bul jumys oryndaryn jáne kadr áleýetin saqtap qalýǵa da múmkindik berdi.
Japonııada da monoqalalardyń problemalaryn sheshýdi memleket pen qalaquraýshy kásiporyn birlesip júzege asyrdy. Bul jerde qyzmetkerlerdiń bir bóligin kompanııanyń basqa qalalardaǵy óndiristik qýattaryna aýystyrý uıymdastyryldy. Bul rette qala quraýshy kásiporyn ekonomıkanyń ártúrli salalarynda jańa shaǵyn kásiporyndar qurdy (elektronıka jáne aqparattyq júıeler, ómirge qajetti taýarlar men azyq-túlik óndirý, tehnopark qurý).
Bırmıngem qalasynyń (AQSh) tájirıbesi monoqalanyń ekonomıkasyn ártaraptandyrýdyń tabysty mysaldarynyń biri retinde sanalady. Qalanyń tabıǵı artyqshylyqtaryn jáne ınvestıtsııalar tartý boıynsha úkimettiń oılastyrylǵan saıasatyn (mysaly, shaǵyn óndirýshilerge bos óndiris alańdaryn berý, joǵary bilim ınfraqurylymyn damytý jáne basqa sharalar) paıdalana otyryp, qala metallýrgııalyq qala quraýshy kásiporyndarynyń jabylýyna baılanysty problemalardy sheshe aldy.
Álemdik tájirıbe kórsetkenindeı, memleket tarapynan da, qala quraýshy kásiporyn tarapynan da birlesken joǵary múddelilik bolǵan qalalar ózderiniń problemalaryn sheshýde neǵurlym tabysty boldy.
Qaıta daıarlaý kýrstaryn, bıznes-ınkýbatorlardy uıymdastyrý, qalaquraýshy kásiporynnyń jańa óndiristerdi qurýy, salyq jeńildikteri sııaqty negizgi kúshter kásipkerlikti yntalandyrýǵa baǵyttalǵan monoqalalarda edáýir alǵa basý baıqalady.
|
Myqty tustary |
Álsiz tustary |
|
óndiris jáne kólik ınfraqurylymynyń bolýy; |
ónerkásipti ártaraptandyrýdyń tómen deńgeıi; |
|
Múmkindikter |
Qaterler |
|
ekonomıkany tolyq qaıta qurý, marketıng jáne qalalardyń áleýetti brendterin tabý; |
qala quraýshy kásiporyndardyń toqtaýyna baılanysty jappaı jumyssyzdyq; |
__________
3 Aqtóbe oblysy Hromtaý qalasynyń aýmaǵynda Qazaqstandaǵy hrom keniniń barlyq kólemi jáne TMD-daǵy hrom keniniń 95 %-y óndiriledi, Stepnogorsk qalasy Aqmola oblysynyń ónerkásiptik óndirisi jalpy kóleminiń qomaqty úlesin alatyn ónerkásiptik óndirisiniń ortalyǵy bolyp tabylady.
4 Derekkóz: shaǵyn jáne monoqalalar boıynsha derekterdi «Ekonomıkalyq zertteýler ınstıtýty» AQ jáne jergilikti atqarýshy organdar usynǵan.
Áleýmettik-ekonomıkalyq damý monıtorınginiń qorytyndylary boıynsha 6838 AEM bar, onda 7,7 mln. adam turady. AEM jalpy sanynyń 1080 - joǵary, 5293 - ortasha, al 465 - tómen damý áleýetine sáıkes keledi. Bul rette AEM-niń jartysynan kóbinde halyq sany az jáne onda aýyl halqynyń nebári 9,3 % turady.
Ortalyqtandyrylǵan sýmen qamtamasyz etýge aýyl halqynyń 74 %-y qol jetkizgen, al jergilikti mańyzy bar avtomobıl joldarynyń 23 %-y kúrdeli jóndeýdi qajet etedi.
Aýyldyq aýmaqtardy damytý máselelerin sheshý ártúrli baǵdarlamalyq qujattarda kózdelgen, alaıda osy baǵytta keshendi tásildiń bolmaýy kútiletin nátıjelerge qol jetkizýge múmkindik bermeıdi.
Sonymen, memlekettik qoldaýǵa qaramastan, aýyl halqy kóshi-qonynyń oń saldosy tek qana Almaty men Mańǵystaý eki oblysta ǵana bar, bul aýyldyq eldi mekender boıynsha óńirlik saıasatta jetkilikti jumystyń bolmaýyna baılanysty.
Aýyldardan halyqtyń ketýi negizinen agrarlyq óńirlerde (Batys Qazaqstan, Shyǵys Qazaqstan, Soltústik Qazaqstan, Ońtústik Qazaqstan, Qostanaı oblystarynda) baıqalady.
Osyǵan baılanysty, aýyldyq aýmaqtardy damytýdyń ortaq problemalaryn sheshýmen qatar, aýyl halqynyń anaǵurlym joǵary ómir súrý deńgeıin qamtamasyz ete otyryp, tirek AEM-di keshendi damytýdyń jańa kezeńin bastaý qajet.
Tirek aýyldardy damytý úshin Belarýs Respýblıkasynyń aýyldyq aýmaqtarynyń damý tájirıbesi zerdelendi.
Belarýs Respýblıkasynda Aýyldy jańǵyrtý men damytýdyń 2005 - 2010 jyldarǵa arnalǵan memlekettik baǵdarlamasy iske asyryldy, ol aýyldy basym áleýmettik-ekonomıkalyq damytý jáne agroónerkásiptik keshen jumysynyń tıimdiligin arttyrý úshin jaǵdaı jasaýǵa baǵyttalǵan.
Osy Memlekettik baǵdarlamanyń basty maqsattary men mindetteri mynalar boldy:
1) Belarýs aýyldarynyń áleýmettik jáne óndiristik salasyn jańǵyrtý jáne damytý, aýyl sharýashylyǵy óndirisin ornyqty júrgizý úshin jaǵdaılardy qamtamasyz etý;
2) aýyl halqynyń tabysyn joǵarylatý, aýyldyq jerde turý bedeldigi jáne aýylda demografııalyq jaǵdaıdy jaqsartý úshin negizder qurý;
3) aýyl sharýashylyǵy ónimin jáne azyq-túligin ishki naryqqa jáne eksporttyq resýrstardy qalyptastyrý úshin jetkilikti kólemde tıimdi óndirýdi qamtamasyz etý.
Agroqalashyqtar aýyldaǵy áleýmettik standarttardyń júrgizýshileri bolyp aıqyndaldy.
Osy qujatta agroqalashyq aýyl kentteriniń sapaly túrde jańa túri retinde aıqyndalǵan: agroqalashyq - halqynyń sany, ádette, myń adamnan az abattandyrylǵan eldi meken, onda turyp jatqan halyqty jáne irgeles aýmaqtardyń turǵyndaryn áleýmettik standarttarmen qamtamasyz etý úshin óndiristik jáne áleýmettik ınfraqurylym quralatyn bolady.
Agroqalashyqtar aýmaǵy tarıhı qalyptasqan ákimshilik qurylym bolyp tabylatyn bazalyq deńgeıdegi ákimshilik-aýmaqtyq birlikterdiń negizinde quralady. Baǵdarlamany iske asyrý barysynda agroqalashyqtar eki topqa bólingen. Birinshisi - tolyqqandy qonysty qurý baǵyty alynyp, burynnan jáne júıeli túrde iske asyrylyp jatqan qonystar. Bul jerde ártúrli túrlendirý men jetildirý josparly sıpatqa ıe jáne tótenshe, radıkaldy bolyp qabyldanbaıdy. Agroqalashyq mártebesine ıe bolý úshin basqa qonystar kóptegen turǵydan aıtarlyqtaı ózgerýi tıis. Bul jaǵdaıda eleýli qarjylaı salymdy talap etetin aıqyn kórinetin jáne túbegeıli jańalyqtar qajet.
Belarýs Respýblıkasynda qol jetkizilgen oń nátıjeler Qazaqstan Respýblıkasynyń jańa óńirlik saıasatyn iske asyrý sheńberinde tirek AEM-di damytýda uqsas tásilder men quraldardy qoldanýdy ózekti etedi.
Qazaqstan Respýblıkasynyń Memlekettik shekarasynyń qurlyqtaǵy jalpy uzaqtyǵy 13394 km quraıdy. Respýblıkada 12 shekara mańyndaǵy oblys, 62 shekara mańyndaǵy aýdan jáne olardyń aýmaqtarynda ornalasqan 1297 eldi meken bar.
Bul mán-jaılar damý jáne osyndaı jaǵdaıǵa baılanysty barlyq artyqshylyqtardy paıdalaný ózektiliginiń joǵary deńgeıin jáne osydan týyndaıtyn kemshilikterdi eskerý jáne nıvelırleý qajettiligin boljaıdy.
Elimizdiń ońtústik óńirlerinde irgeles elderdiń shekara mańy aýmaqtarynyń qalyń qonystanýyna, sondaı-aq damyǵan ınfraqurylymnyń kóliktik qoljetimdilik pen shekara mańy saýdasynyń bolýyna baılanysty eldi mekenderdiń áleýmettik-ekonomıkalyq áleýetiniń serpindi ósýi úshin barlyq alǵysharttar bar.
Ekonomıkasy ótpeli elder úshin olardyń shekara mańynda ornalasýy «áleýetter ártúrliligi» jaǵdaıynda - eń arzan jumys kúshi jáne kóliktik shyǵyndary tómen kezinde ınfraqurylym sııaqty básekeli artyqshylyqtary bar aýmaqqa óndiristi kóshirýge múddeli anaǵurlym damyǵan kórshimen shekaralas ornalasýy (mysaly, AQSh shekarasyndaǵy Meksıkanyń Sonora shtaty, Chehııa, Majarstan shekaralary EO eski elderimen) ekonomıkalyq turǵydan óte tıimdi. Alaıda damyǵan eldermen shekaralas bolǵannyń ózinde eger ınstıtýtsıonaldyq orta ınvestıtsııalar úshin qolaısyz bolsa, shekara mańy áseri nashar bolady (mysaly, Reseıdiń soltústik-batys shekarasy jáne EO).
Qazaqstan men Reseı shekarasynda «áleýettiń ártúrliligi» joq, Reseıdiń kórshiles óńirlerinde de Qazaqstan óńirleri sııaqty damýdyń anyq artyqshylyǵy joq. Qazaqstannyń batys oblystarynda jáne Tıýmen oblysynda jan basyna shaqqandaǵy joǵary JÓÓ statıstıkalyq kólem bolyp qalýda, munaı-gaz tabystarynyń basym bóligi ortalyq bıýdjetke ortalyqtandyrylady, bul jyldam damýǵa jáne óńirlerde jańa jumys oryndaryn qurýǵa kedergi jasaıdy. Ortasha nemese nashar damyǵan óńirlerdiń shekara mańy ózara is-qımyly kóp emes nemese almasýdyń az nomenklatýrasyna, kóleńkeli saýdanyń qomaqty úlesine ıe.
Elimizdiń ońtústik-shyǵysyndaǵy shekara mańyndaǵy óńirlerinde kórshiles memleketter ekonomıkasynyń qarqyndy ósýi, halyqtyń qalalarǵa ketýi jáne eleýli aýmaqtardyń depopýlıatsııasy, kórshiles memleketterdiń tarapynan shekara mańyndaǵy óńirlerge demografııalyq qysym sııaqty jaǵymsyz faktorlardy kúsheıtti.
Aıtalyq, 2000 jyly Qytaıda «Batysty keń aýqymdy damytý strategııasy» baǵdarlamasy qabyldandy. Qytaıdyń aldaǵy jyldarǵa ekonomıkalyq damýynyń resmı urany «Turaqty Shyǵys, damyp kele jatqan Batys» dep jarııa etildi. 2000 - 2009 jyldary Batys Qytaıda jalpy ishki ónim (budan ári - JІÓ) jyl saıyn ortasha eseppen 11,9 %-ǵa ósti, bul el boıynsha ortasha deńgeıden artty. 2009 jyly el álemdik qarjylyq daǵdarys kezinde qıyn kezeńderdi bastan ótkizgenniń ózinde memlekette qarqyndy damý úrdisi saqtaldy. Batys Qytaıda eldiń shyǵys bóligine5 qaraǵanda, JІÓ 2,8 %-ǵa joǵary boldy. Bul rette, Shyǵys Qazaqstan oblysynda halyq sanynyń depopýlıatsııasy baıqalady, 2003 jyly 1466 myń adamdy qurasa, 2013 jyly halyq sany 1394 myńǵa deıin tómendedi.
Sonymen qatar, Qytaımen serpindi damyp kele jatqan taýar aınalymy, halyqaralyq shekara mańyndaǵy saýda ortalyqtaryn qurý, basqa elderge shyǵýmen respýblıka aýmaqtarynyń ishine qaraı kólik baılanystaryn damytý jóninde qabyldanǵan sharalar, úlken týrıstik áleýet osy óńirlerdiń ekonomıkasyn damytý úshin alǵysharttar jasaıdy.
Kóliktik qoljetimdilik joǵary bolǵandyqtan, Qazaqstan Respýblıkasy men Reseı Federatsııasynyń 12 reseılik jáne 7 qazaqstandyq óńir ornalasqan shekara mańyndaǵy aýmaqtarynyń joǵary yqpaldasýy baıqalady.
Áleýmettik-ekonomıkalyq damý deńgeıi boıynsha damý deńgeıi joǵary shekara mańyndaǵy óńirlerge Shyǵys Qazaqstan (shekara mańyndaǵy reseılik aımaq) jáne Atyraý oblystary, damyǵan óńirlerge - Ońtústik Qazaqstan oblysy, ortasha damyǵan óńirlerge - Aqtóbe, Almaty, Shyǵys Qazaqstan (shekara mańyndaǵy qytaılyq aımaq), Jambyl, Batys Qazaqstan, Soltústik Qazaqstan, Qostanaı, Pavlodar oblystary, damý deńgeıi tómen óńirlerge - Qyzylorda oblysy jatady.
Osyǵan baılanysty, aýyldyq aýmaqtardy damytýdyń jalpy problemalaryn sheshýmen qatar, áleýmettik-ekonomıkalyq damýdyń keshendiligi men úılesimdiligin qamtamasyz etýge múmkindik beretin shekara mańyndaǵy aýmaqtardy keshendi damytýdyń jańa kezeńin bastaý qajet.
________
5 Eldiń batysyn ıgerý strategııasy sheginde myna megajobalar eń mańyzdy bolyp sanalady: sý resýrstaryn ońtústikten soltústikke qaraı burý; Tsınhaı-Tıbet temirjoly; «Batys-Shyǵys» gaz qubyry; batys jáne shyǵys óńirleri arasyndaǵy elektr berý jelisi. Sondaı-aq Qytaıdyń batys óńirleriniń topyraq qunarlyǵy qalpyna keltirilip jatqan egin egetin jerleriniń orman-shóp jamylǵysyn qalpyna keltirýdi kózdeıtin keń aýqymdy jáne qymbat turatyn ekologııalyq joba júzege asyrylyp jatyr.
Eldiń utymdy aýmaqtyq uıymdastyrylýyn qalyptastyrý, ekonomıkalyq ósý ortalyqtarynda halyqtyń jáne kapıtaldyń shoǵyrlanýyn yntalandyrý arqyly óńirlerdiń áleýmettik-ekonomıkalyq áleýetin damytý úshin jaǵdaılar jasaý.
|
Indıkator ataýy |
2015 jyl |
2016 jyl |
2017 jyl |
2018 jyl |
2019 jyl |
|
1. Aglomeratsııalar halqynyń sany, myń adam |
|||||
|
Barlyǵy |
5 894,6 |
5 999,1 |
6 106,2 |
6 215,8 |
6 328,2 |
|
Astana |
964,2 |
992,6 |
1 021,9 |
1 052,1 |
1 083,2 |
|
Almaty |
2 763,9 |
2 820,8 |
2 879,3 |
2 939,2 |
3 000,8 |
|
Shymkent |
1 567,8 |
1 581,1 |
1 594,4 |
1 607,9 |
1 621,5 |
|
Aqtóbe |
598,7 |
604,6 |
610,6 |
616,6 |
622,7 |
|
2. Jan basyna shaqqanda negizgi kapıtalǵa ınvestıtsııalar (Baǵdarlama sheńberinde), myń teńge |
|||||
|
«birinshi deńgeıdegi» qalalar (aglomeratsııalar) |
20,7 |
22,7 |
25,2 |
30,2 |
30,9 |
|
«ekinshi deńgeıdegi» qalalar (oblys ortalyqtary, Semeı jáne Túrkistan qalalary) |
32,4 |
37,1 |
36,9 |
43,0 |
45,5 |
|
«úshinshi deńgeıdegi» qalalar (shaǵyn jáne monoqalalar) |
21,9 |
23,4 |
30,3 |
31,6 |
33,0 |
|
tirek AEM jáne shekara mańyndaǵy aýmaqtardy qosa alǵanda, aýyldyq aýmaqtar |
24,0 |
24,2 |
27,2 |
30,2 |
31,2 |
|
3. Jańǵyrtylǵan jelilerdiń úlesi, onyń ishinde, jylýmen, elektrmen jáne gazben jabdyqtaý (%), onyń ishinde: |
|||||
|
«birinshi deńgeıdegi» qalalar (aglomeratsııalar) |
|||||
|
Astana |
19,94 |
20,0 |
21,05 |
22,0 |
22,5 |
|
Almaty |
0,33 |
0,45 |
0,5 |
0,6 |
0,7 |
|
Shymkent |
11,8 |
12,2 |
12,9 |
13,1 |
14 |
|
Aqtóbe |
10,1 |
11 |
11,9 |
12,4 |
13,2 |
|
«ekinshi deńgeıdegi» qalalar (oblys ortalyqtary, Semeı jáne Túrkistan qalalary) |
7,8 |
8,4 |
9,05 |
9,9 |
10,5 |
|
«úshinshi deńgeıdegi» qalalar (shaǵyn jáne monoqalalar) |
5,5 |
6,1 |
6,9 |
7,3 |
7,9 |
|
aýyldyq aýmaqtar, onyń ishinde shekara mańyndaǵy aýmaqtar |
4,9 |
5,2 |
6 |
6,7 |
7,15 |
|
4. Ortalyqtandyrylǵan sýmen jabdyqtaýǵa jáne sý burýǵa qoljetimdilik (%) |
|||||
|
«birinshi deńgeıdegi» qalalar (aglomeratsııalar), onyń ishinde: |
|||||
|
sýmen jabdyqtaý |
81 |
85 |
87 |
91 |
94 |
|
qalalar |
85 |
88 |
92 |
96 |
100 |
|
AEM |
51,5 |
55,5 |
69 |
75 |
80 |
|
sý burý |
52 |
57 |
64 |
70 |
77 |
|
qalalar |
77 |
82 |
87 |
94 |
100 |
|
AEM |
12 |
13 |
15 |
18 |
20 |
|
«ekinshi deńgeıdegi» qalalar (oblys ortalyqtary, Semeı jáne Túrkistan qalalary) |
|||||
|
sýmen jabdyqtaý |
90 |
92 |
94 |
96 |
100 |
|
sý burý |
77 |
82 |
87 |
94 |
100 |
|
«úshinshi deńgeıdegi» qalalar (shaǵyn jáne monoqalalar) |
|||||
|
sýmen jabdyqtaý |
87 |
92 |
94 |
96 |
100 |
|
sý burý |
77 |
82 |
87 |
94 |
100 |
|
Tirek AEM jáne shekara mańyndaǵy aýmaqtardy qosa alǵanda, aýyldyq aýmaqtar |
|||||
|
sýmen jabdyqtaý |
51,5 |
55,5 |
69 |
75 |
80 |
|
sý burý |
12 |
13 |
15 |
18 |
20 |
Baǵdarlamanyń 2020 jylǵa deıingi aldaǵy kezeńge arnalǵan maqsattaryna qol jetkizý mynadaı mindetterdi sheshý arqyly júzege asyrylatyn bolady:
1) eldiń aýmaqtyq damýyn jetildirý;
2) qorshaǵan ortanyń jaı-kúıin, turǵyn úı qoryn, kommýnaldyq jáne kólik ınfraqurylymyn jaqsartýdy qosa alǵanda, halyqtyń turýyna qolaıly jaǵdaılardy qamtamasyz etý;
3) halyqty aýyz sýmen jáne sý burý qyzmetterimen tıimdi jáne utymdy qamtamasyz etý;
4) halyq úshin turǵyn úı qoljetimdiligin odan ári arttyrýdy qamtamasyz etetin turǵyn úı qurylysyn damytý problemalaryn keshendi sheshý.
Baǵdarlamany iske asyrý nátıjesinde óńirlik damýǵa jáne áleýetti ósýdi jandandyrý boıynsha óńirlik bastamalardy ilgeriletýdi qarjylaı qoldaýdy ulǵaıtý kózdelip otyr.
|
Kórsetkishtiń ataýy |
2015 jyl |
2016 jyl |
2017 jyl |
2018 jyl |
2019 jyl |
|
1. Jańǵyrtylǵan jelilerdiń uzyndyǵy (km), onyń ishinde |
|||||
|
1) jylýmen jabdyqtaý, barlyǵy |
161,2 |
98,1 |
18,1 |
19,2 |
21,5 |
|
Astana |
77,2 |
1,3 |
3,5 |
3,7 |
4 |
|
Almaty |
75,93 |
84,22 |
5,7 |
6,1 |
6,7 |
|
Shymkent |
5,2 |
5,1 |
5 |
5,3 |
6,5 |
|
Aqtóbe |
2,91 |
7,48 |
3,9 |
4,1 |
4,3 |
|
2) elektrmen jabdyqtaý, barlyǵy |
1345,3 |
1128,1 |
1185,3 |
1199,0 |
1080,0 |
|
Astana |
125 |
129 |
212 |
200 |
150 |
|
Almaty |
320 |
350 |
382 |
320 |
320 |
|
Shymkent |
631,3 |
297,12 |
195,3 |
269 |
200 |
|
Aqtóbe |
269 |
352 |
396 |
410 |
410 |
|
3) gazben jabdyqtaý, barlyǵy |
2165,0 |
1365,0 |
1422,0 |
1421,0 |
1405,0 |
|
Astana |
- |
- |
- |
- |
- |
|
Almaty |
425 |
365 |
315 |
400 |
400 |
|
Shymkent |
1115 |
468 |
849 |
700 |
700 |
|
Aqtóbe |
625 |
532 |
258 |
321 |
305 |
|
4) sýmen jabdyqtaý, barlyǵy |
399,0 |
428,0 |
548,0 |
605,0 |
591,0 |
|
Astana |
102 |
95 |
138 |
162 |
164 |
|
Almaty |
219 |
230 |
284 |
248 |
264 |
|
Shymkent |
0 |
0 |
0 |
80 |
46 |
|
Aqtóbe |
78 |
103 |
126 |
115 |
117 |
|
5) sý burý, barlyǵy |
127,0 |
137,0 |
155,0 |
177,0 |
176,0 |
|
Astana |
42 |
27 |
45 |
59 |
68 |
|
Almaty |
48 |
51 |
63 |
74 |
72 |
|
Shymkent |
0 |
16 |
20 |
16 |
12 |
|
Aqtóbe |
37 |
43 |
27 |
28 |
24 |
|
2. Qalalyq sýmen jabdyqtaý jáne sý burý jelilerindegi avarııalylyqty azaıtý, jelilerdiń 1 kılometrine eseptegende avarııalar sany, onyń ishinde: |
|||||
|
1) sýmen jabdyqtaý, barlyǵy |
0,39 |
0,35 |
0,31 |
0,28 |
0,24 |
|
Astana |
0,8 |
0,7 |
0,6 |
0,5 |
0,4 |
|
Almaty |
0,24 |
0,22 |
0,21 |
0,2 |
0,2 |
|
Shymkent |
0,17 |
0,17 |
0,16 |
0,15 |
0,15 |
|
Aqtóbe |
0,35 |
0,3 |
0,275 |
0,25 |
0,2 |
|
2) sý burý, barlyǵy |
0,21 |
0,20 |
0,19 |
0,17 |
0,16 |
|
Astana |
0,16 |
0,15 |
0,14 |
0,13 |
0,12 |
|
Almaty |
0,14 |
0,13 |
0,13 |
0,12 |
0,11 |
|
Shymkent |
0,14 |
0,13 |
0,12 |
0,11 |
0,11 |
|
Aqtóbe |
0,40 |
0,38 |
0,35 |
0,33 |
0,30 |
|
3. Qalalarda sý qoımalaryna aǵyzý kezinde normatıvtik tazartylǵan aǵyn sýdyń úlesi (%), onyń ishinde: |
|||||
|
Astana |
100 |
100 |
100 |
100 |
100 |
|
Almaty |
71,4 |
73,95 |
76,5 |
79,05 |
81,65 |
|
Shymkent |
89 |
89 |
89,5 |
92 |
92 |
|
Aqtóbe |
76,5 |
79 |
80 |
82,5 |
84,5 |
|
4. Aglomeratsııalarda turǵyn úıdi iske qosý (onyń qala mańyndaǵy aımaǵyn qosa alǵanda)*, (myń sharshy m.) |
|||||
|
barlyǵy, onyń ishinde: |
3 238,5 |
3 275,8 |
3 118,4 |
3 084,1 |
3 322,4 |
|
Astana |
1 294,4 |
1 310,1 |
1 285,7 |
1 310,7 |
1 329,4 |
|
Almaty |
981,0 |
988,4 |
938,7 |
904,3 |
1 011,7 |
|
Shymkent |
449,0 |
463,3 |
425,1 |
414,9 |
436,1 |
|
Aqtóbe |
514,2 |
514,0 |
468,9 |
454,2 |
545,2 |
|
*turǵyn úı-qurylys baǵyty bóliginde turǵyn úıdi iske qosý kórsetkishteri osy Baǵdarlamaǵa 3-qosymshada kórsetilgen |
|||||
|
5. Aglomeratsııalarda kúrdeli jóndeýdi qajet etetin kondomınıým obektileriniń úlesin azaıtý (%), onyń ishinde: |
13,5 |
13,5 |
12,5 |
10,5 |
9 |
|
Astana |
6 |
6 |
4 |
1 |
0 |
|
Almaty |
56 |
56 |
54 |
50 |
47 |
|
Shymkent |
49 |
49 |
47 |
43 |
40 |
|
Aqtóbe |
28 |
28 |
26 |
22 |
20 |
|
6. Ekonomıkanyń ártúrli salalary obektileriniń qurylysy úshin jańa tehnologııalar jáne úlgilik jobalarǵa tehnologııalyq kartalardy, smetalyq-normatıvtik bazany, normatıvtik-tehnıkalyq qujattardy, qala qurylysy qujattamasyn jetildirý (birlik), onyń ishinde: |
|||||
|
1) Qazaqstan Respýblıkasyn aýmaqtyq damytýdyń óńiraralyq shemalary |
|
2 |
1 |
|
|
|
2) aglomeratsııalar aýmaǵyn damytýdyń óńiraralyq shemalary |
2 |
|
2 |
|
|
|
3) aglomeratsııalardyń ortalyq qalalarynyń bas josparlary |
3 |
- |
- |
1 |
- |
|
4) shaǵyn qalalardyń bas josparlary |
- |
3 |
2 |
4 |
- |
|
5) AEM bas josparlary men qurylys salý shemalary |
116 |
65 |
66 |
69 |
55 |
|
6) sáýlet, qala qurylysy jáne qurylys salasyndaǵy smetalyq-normatıvtik qujattardy ázirleý* |
45 |
48 |
45 |
42 |
42 |
|
7) qurylys óndirisiniń jańa tehnologııalary boıynsha tehnologııalyq kartalardy ázirleý* |
20 |
40 |
40 |
40 |
40 |
|
8) úlgilik jobalardy ázirleý* |
83 |
49 |
- |
- |
- |
|
9) normatıvtik-tehnıkalyq qujattamalardy ázirleý jáne qaıta óńdeý* |
49 |
- |
- |
- |
- |
|
*ázirlengen qujattamalar boıynsha kórsetkishter «ekinshi deńgeıdegi», «úshinshi deńgeıdegi» qalalarǵa, aýyldyq jáne shekara mańyndaǵy aýmaqtarǵa biryńǵaı |
|||||
|
7. Aýmaqtardy damytý jáne utymdy jaılastyrý |
|||||
|
Jobalardy ázirleý jáne iske asyrý (birlik) |
8 |
11 |
11 |
25 |
21 |
|
Kórsetkishtiń ataýy |
2015 |
2016 |
2017 |
2018 |
2019 |
|
1. Jańǵyrtylǵan jelilerdiń uzyndyǵy (km), onyń ishinde: |
|||||
|
1) jylýmen jabdyqtaý |
95,5 |
101,7 |
72,2 |
67 |
67 |
|
2) elektrmen jabdyqtaý |
854,4 |
873,1 |
774,4 |
228,0 |
230,0 |
|
3) gazben jabdyqtaý |
216,4 |
172,2 |
45 |
45 |
45 |
|
4) sýmen jabdyqtaý |
371 |
334 |
346 |
352 |
355 |
|
5) sý burý |
67 |
103 |
127 |
234 |
236 |
|
2. Qalalyq sýmen jabdyqtaý jáne sý burý jelilerindegi avarııalyqty azaıtý, jelilerdiń 1 kılometrine avarııalar sany (koeffıtsıent), onyń ishinde: |
|||||
|
1) sýmen jabdyqtaý |
0,475 |
0,45 |
0,425 |
0,40 |
0,375 |
|
2) sý burý |
0,32 |
0,30 |
0,275 |
0,235 |
0,20 |
|
3. Qalalarda sý qoımalaryna aǵyzý kezinde normatıvtik tazartylǵan aǵyn sýlardyń úlesi, % |
57 |
68 |
75 |
85 |
93 |
|
4. Turǵyn úıdi iske qosý, barlyǵy (myń sharshy m.), barlyǵy: |
2404,6 |
2532,0 |
2873,8 |
3060,4 |
3489,1 |
|
*turǵyn úı-qurylys baǵyty bóliginde turǵyn úıdi iske qosý kórsetkishteri osy Baǵdarlamaǵa 3-qosymshada kórsetilgen |
|||||
|
5. Kúrdeli jóndeýdi qajet etetin kondomınıým obektileriniń úlesin azaıtý (%) |
7,6 |
7,6 |
7 |
5,9 |
5 |
|
6. Ekonomıkanyń ártúrli salalary obektileriniń qurylysy úshin jańa tehnologııalar jáne úlgilik jobalarǵa tehnologııalyq kartalardy, smetalyq-normatıvtik bazany, normatıvtik-tehnıkalyq qujattardy, qala qurylysy qujattamasyn jetildirý (birlik), onyń ishinde: |
|||||
|
1) oblys aýmaqtarynyń qala qurylysyn josparlaýdyń keshendi shemalary |
- |
3 |
7 |
3 |
1 |
|
2) ekinshi deńgeıdegi qalalardyń bas josparlary |
3 |
1 |
3 |
3 |
2 |
|
7. Aýmaqtardy damytý jáne utymdy jaılastyrý |
|||||
|
Jobalardy ázirleý jáne iske asyrý (birlik) |
21 |
12 |
15 |
34 |
34 |
|
Kórsetkish ataýy |
2015 |
2016 |
2017 |
2018 |
2019 |
|
1. Jańǵyrtylǵan jelilerdiń uzyndyǵy (km), onyń ishinde: |
|||||
|
1) jylýmen jabdyqtaý |
138,53 |
93,1 |
110,4 |
68 |
68 |
|
2) elektrmen jabdyqtaý |
504,7 |
522,0 |
377,0 |
173,6 |
181,0 |
|
3) gazben jabdyqtaý |
126,7 |
177,0 |
433,0 |
126,0 |
126,0 |
|
4) sýmen jabdyqtaý |
208 |
225 |
230 |
236 |
239 239239 |
|
5) sý burý |
45 |
71 |
83 |
113 |
159 159 |
|
2. Qalalyq sýmen jabdyqtaý jáne sý burý jelilerindegi avarııalyqty azaıtý, jelilerdiń 1 kılometrine avarııalar sany (koeffıtsıent), onyń ishinde: |
|||||
|
1) sýmen jabdyqtaý |
0,4 |
0,375 |
0,35 |
0,325 |
0,3 |
|
2) sý burý |
0,45 |
0,4 |
0,35 |
0,3 |
0,25 |
|
3. Qalalarda sý qoımalaryna aǵyzý kezinde normatıvtik tazartylǵan aǵyn sýlardyń úlesi (%) |
75 |
79 |
83 |
87 |
94 |
|
4. Turǵyn úıdi iske qosý, barlyǵy (myń sharshy m.), barlyǵy: |
1158 |
1190 |
1203 |
1244 |
1344 |
|
*turǵyn úı-qurylys baǵyty bóliginde turǵyn úıdi iske qosý kórsetkishteri osy Baǵdarlamaǵa 3-qosymshada kórsetilgen |
|||||
|
5. Kúrdeli jóndeýdi qajet etetin kondomınıým obektileriniń úlesin azaıtý (%) |
4,6 |
4,6 |
4,2 |
3,6 |
3,1 |
|
6. Ekonomıkanyń ártúrli salalary obektileriniń qurylysy úshin jańa tehnologııalar jáne úlgilik jobalarǵa tehnologııalyq kartalardy, smetalyq-normatıvtik bazany, normatıvtik-tehnıkalyq qujattardy, qala qurylysy qujattamasyn jetildirý (birlik), onyń ishinde: |
|||||
|
1) shaǵyn qalalar |
- |
3 |
2 |
4 |
- |
|
2) monoqalalar |
- |
- |
- |
- |
- |
|
7. Aýmaqtardy damytý jáne utymdy jaılastyrý |
|||||
|
Jobalardy ázirleý jáne iske asyrý (birlik) |
72 |
52 |
10 |
56 |
56 |
|
Kórsetkish ataýy |
2015 |
2016 |
2017 |
2018 |
2019 |
|
1. Tirek AEM halyq sany, myń adam |
952,8 |
971,5 |
990,2 |
1008,9 |
1027,5 |
|
2. Jańǵyrtylǵan jelilerdiń uzyndyǵy (km), onyń ishinde: |
|||||
|
1) jylýmen jabdyqtaý |
21,65 |
56,2 |
35,1 |
11 |
11 |
|
2) elektrmen jabdyqtaý |
1232,3 |
1309,1 |
1278,1 |
990,0 |
1000 |
|
3) gazben jabdyqtaý |
656,3 |
1004,0 |
487,4 |
200 |
200 |
|
4) sýmen jabdyqtaý |
3354 |
3200 |
3200 |
3200 |
3200 |
|
5) sý burý |
31 |
45 |
60 |
45 |
45 |
|
3. Turǵyn úıdi paıdalanýǵa berý (myń sharshy m.), barlyǵy: |
299 |
303 |
305 |
312 |
344 |
|
*turǵyn úı-qurylys baǵyty bóliginde turǵyn úıdi iske qosý kórsetkishteri osy Baǵdarlamaǵa 3-qosymshada kórsetilgen |
|||||
|
4. Kúrdeli jóndeýdi qajet etetin kondomınıým obektileriniń úlesin azaıtý (%) |
1,4 |
1,4 |
1,3 |
1,1 |
0,9 |
|
5. Aýmaqtardy damytý jáne utymdy jaılastyrý |
|||||
|
Jobalardy ázirleý jáne iske asyrý (birlik) |
6 |
9 |
1 |
10 |
10 |
2020 jylǵa qaraı shekara mańyndaǵy aýmaqtarda ornalasqan tirek AEM-degi halyq sanynyń ósýi 5 %-ǵa artady (2013 jylǵy fakti - 175,2 myń adam)
|
2015 |
2016 |
2017 |
2018 |
2019 |
|
177,0 |
178,7 |
180,5 |
182,2 |
184,0 |
Maqsattarǵa, nysanaly ındıkatorlarǵa, mindetterge, nátıjeler kórsetkishterine qol jetkizý úshin jaýapty memlekettik organdar: UEM, Qarjymıni, IDM, AShM, oblystardyń, Almaty jáne Astana qalalarynyń JAO.
RQAO-nyń eskertpesi!
5-bólimge ózgeris engizilmedi - QR Úkimetiniń 05.02.2015 № 42 qaýlysymen.
Baǵdarlama kezeńderge bólinbeı 2015 - 2019 jyldary iske asyrylatyn bolady. Baǵdarlama sheńberinde:
1) eldiń aýmaqtyq damýyn jetildirý;
2) qorshaǵan ortanyń jaı-kúıin, turǵyn úı qoryn, kommýnaldyq jáne kólik ınfraqurylymyn jaqsartýdy qosa alǵanda, halyqtyń turýyna qolaıly jaǵdaılardy qamtamasyz etý;
3) halyqty aýyz sýmen jáne sý burý qyzmetterimen tıimdi jáne utymdy qamtamasyz etý;
4) halyq úshin turǵyn úı qoljetimdiligin odan ári arttyrýdy qamtamasyz etetin turǵyn úı qurylysyn damytý problemalaryn keshendi sheshý boıynsha mindetterdi sheshý kózdelgen.
Óńirlerdiń áleýmettik-ekonomıkalyq áleýetin damytýdy qamtamasyz etetin jaǵdaılardy jasaýǵa baǵyttalǵan osy mindetter joǵary deńgeıde ýrbandalǵan aımaqtardy qarqyndy damytýdyń, halyqtyń tirshiligi úshin qolaıly ortany qamtamasyz etýdiń, ekonomıkanyń ártúrli salalary obektileriniń qurylysy úshin jańa tehnologııalar jáne úlgilik jobalarǵa normatıvtik-tehnıkalyq qujattardy, smetalyq-normatıvtik bazany, tehnologııalyq kartalardy ázirleýdiń adamdar men kapıtaldyń perspektıvalyq aýdandar men:
1) «birinshi deńgeıdegi» qalalardyń (ortalyqtary Astana, Almaty, Shymkent jáne Aqtóbe qalalaryndaǵy aglomeratsııalardyń);
2) «ekinshi deńgeıdegi» qalalardyń (oblys ortalyqtarynyń, Semeı jáne Túrkistan qalalarynyń);
3) «úshinshi deńgeıdegi» qalalardyń (shaǵyn jáne monoqalalardyń);
4) tirek aýyldyq eldi mekenderdi qosa alǵanda, aýyldyq aýmaqtardyń;
5) shekara mańyndaǵy aýmaqtardyń ekonomıkalyq ósý ortalyqtarynda aýmaqtyq shoǵyrlanýyn qamtamasyz etý negizinde júzege asyrylatyn bolady.
Baǵdarlamada kózdelgen mindetterdi sheshýge baǵyttalǵan jobalardy iske asyrý úshin jobalardy qaıtarymdy qarjylandyrý, onyń ishinde qoldanystaǵy zańnamaǵa sáıkes «Turǵyn úı-kommýnaldyq sharýashylyǵyn damytý qory» aktsıonerlik qoǵamy arqyly qaıtarymdy qarjylandyrý tetikteri qoldanylatyn bolady.
Shymkent jáne Aqtóbe qalalaryndaǵy aglomeratsııalardy) damytý
Qalalyq aglomeratsııalardy damytý boıynsha mindetterdi iske asyrý:
1) respýblıkalyq jáne óńirlik naryqtarda qalalyq aglomeratsııalardy ekonomıkalyq pozıtsııalaý;
2) ınnovatsııalyq tehnologııalardy paıdalana otyryp, qalalyq aglomeratsııalar ınfraqurylymdaryn úılestire damytý;
3) qalalyq aglomeratsııalardy damytýdyń aýmaqtyq, qala qurylysy jáne ınstıtýtsıonaldyq saıasatyn jetildirý baǵyttary boıynsha júzege asyrylady.
1. Respýblıkalyq jáne óńirlik naryqtarda qalalyq aglomeratsııalardy ekonomıkalyq pozıtsııalaý.
Osy baǵyt sheńberinde álemdik bıznes úshin olardyń tartymdylyǵyn qamtamasyz etý maqsatynda Astana, Almaty, Shymkent jáne Aqtóbe qalalarynyń kásipkerlik ahýalyn jaqsartýdyń jáne ımıdjin jańartýdyń nysanaly saıasaty júzege asyrylatyn bolady.
Osy aglomeratsııalardyń joǵary uıymdastyrylǵan shoǵyrlaný ortasyn qurý jáne olardyń jańa rólde qalyptasýy úshin:
1) aglomeratsııalarda jáne olarǵa jaqyn aýmaqtarda:
jalpyulttyq jáne perspektıvada, Ortalyq Azııalyq dıstrıbýtsııanyń (saýda jáne kórsetiletin qyzmetter);
perspektıvada óńirdegi eń iri saýda-logıstıkalyq ortalyqtardy (mysaly, Sıngapýr, Gonkong), avıatranzıt ortalyqtaryn («habtar») qalyptastyra otyryp, kólik-logıstıkalyq jáne protsessıng qyzmetteriniń;
tehnologııalyq transfertter: jalpy standartty tehnologııalardyń ımporty, ishki jáne syrtqy naryqtarǵa baǵdarlanǵan jetekshi shetel kompanııalarynyń protsessıng ortalyqtaryn ashýdyń (fılıaldar, birlesken uıymdar);
ınnovatsııalyq damýdyń (Almaty qalasyndaǵy «Innovatsııalyq tehnologııalar parki» mysalynda), ıaǵnı qalalyq aglomeratsııalardyń belgili bir ekonomıkalyq mamandandyrylýy sheńberinde arnaıy ekonomıkalyq aımaqtardy, ındýstrııalyq parkterdi, ınnovatsııalyq ósý aımaqtaryn, ónerkásiptik alańdardy, tehnologııalardy kommertsııalandyrý ortalyqtaryn qalyptastyrýdyń;
týrıstik, rekreatsııalyq jáne sporttyq qyzmet kórsetý, oıyn-saýyq jáne bos ýaqyt qyzmetin kórsetý ortalyǵynyń;
azyq-túliktik mamandandyrylýdyń (azyq-túlik beldeýi);
halyqaralyq qarjy ortalyǵynyń kóp fýnktsıonaldyq aımaqtaryn qalyptastyrý kózdelgen;
2) iri memlekettik jobalardy, onyń ishinde qalalyq aglomeratsııalardyń belgili bir ekonomıkalyq mamandandyrylýy sheńberinde memlekettik-jekeshelik áriptestik (budan ári - MJÁ) tetigi arqyly (mysaly, «Nazarbaev Ýnıversıtetiniń», «Qorǵas» shekara mańy yntymaqtastyǵy halyqaralyq ortalyǵynyń, G4 City seriktes qalalarynyń, «Batys Eýropa - Batys Qytaı» avtomobıl jolynyń qurylysy sııaqty jáne basqa da jobalar) iske asyrý;
3) halyqaralyq uıymdardyń ókildikteri men keńselerin, eń iri transulttyq kompanııalardyń fılıaldaryn qalalyq aglomeratsııalar ortalyqtarynda ornalastyrýdy yntalandyrý;
4) memlekettik jáne salalyq baǵdarlamalarda kózdelgen quraldardy qoldaný («Bıznestiń jol kartasy 2020», «Jumyspen qamtý 2020 jol kartasy», týrızmdi, kólik jáne kommýnıkatsııany jáne basqalardy damytý).
Belgilengen is-sharalardy iske asyrý aglomeratsııalar aımaǵyna kiretin ákimshilik aýmaqtardy qamtýdy kózdeıdi, ol bir jaǵynan olardy damytýǵa ımpýls bolady, ekinshi jaǵynan basqarýdy úılestirý (óńirlikten joǵary retteý), sabaqtas óńirlerdiń birikken is-sharalaryn ótkizý (kooperatıvtik jobalar) qajettiligine alyp keledi.
2. Innovatsııalyq tehnologııalardy paıdalana otyryp, qalalyq aglomeratsııalar ınfraqurylymdaryn úılestire otyryp damytý
Osy baǵyt sheńberinde olardy damytýdyń negizgi tetikteriniń biri retinde aglomeratsııalardy ınfraqurylymdyq qamtamasyz etý jónindegi sharalar qabyldanatyn bolady.
Qalalyq aglomeratsııalardyń ınfraqurylymyn (uzaq merzimdi josparlaý arqyly) úılestire otyryp damytýda:
1) mynalardy:
kóliktiń jańa júrdek túrlerin (júrdek relsti kólik) engizý;
qoǵamdyq kólikti basymdyq damyta otyryp, aglomeratsııalar sheginde qalamańy jáne qalaishilik qatynas júıelerin rekonstrýktsııalaý arqyly yqpaldastyrylǵan kólik júıesi;
2) óndiristik, energetıkalyq, ınjenerlik-kommýnaldyq, sý sharýshylyq jáne ozyq ınnovatsııalyq jáne tehnologııalyq sheshimderdi qoldana otyryp (álemdik úrdisterdi eskere otyryp) áleýmettik ınfraqurylymdy damytý arqyly yqpaldastyrylǵan kólik júıesi;
3) mynalardy:
keń jolaqty (tsıfrlyq tepe-teńdik) qoljetimdiliktiń engizilýin joǵary dárejede qamtamasyz etý;
jelilerdiń (symsyz tehnologııalar) taratylý jáne aýysýy múmkindigin qamtamasyz etý arqyly aqparattyq kommýnıkatsııany;
4) mynalardy:
energııa jáne resýrstardy únemdeýdi qamtamasyz etý;
«jasyl beldeýler» jáne saıabaq aımaqtaryn damytý;
ekologııalyq taza kólikti paıdalaný;
óndiristerdi qaladan tys jerlerge shyǵarý arqyly «jasyl ekonomıkany» qurý;
5) tasqyndarǵa, selderge, kóshkinderge, jer silkinisterine qarsy áreket etý ınfraqurylymyn sondaı-aq aglomeratsııalardyń órtke qarsy qorǵanysyn damytý kózdeletin bolady.
3. Qalalyq aglomeratsııalardy damytýdyń aýmaqtyq, qala qurylysy jáne ınstıtýtsıonaldyq saıasatyn jetildirý.
Aglomeratsııalardy úılesimdi damytý úshin aglomeratsııalyq damytýdy ákimshilik-aýmaqtyq basqarý quraldaryn jetildirý jónindegi sharalar qabyldanatyn bolady.
Qazaqstan Respýblıkasynyń aglomeratsııalyq qurylymdarynyń ártúrli ákimshilik-aýmaqtyq uıymdastyrylýyna baılanysty, olar memlekettik basqarý sýbektileri arasyndaǵy qatynastardy qurýdyń saralanǵan modelin talap etedi. Bul rette aglomeratsııany basqarý modelderin qalyptastyrýdyń mańyzy zor. Osyǵan baılanysty:
1) Astana jáne Almaty aglomeratsııalaryna qatysty Astana, Almaty qalalary, Aqmola jáne Almaty oblystary ákimdikteriniń arasyndaǵy sharttyq qatynastardyń negizinde, sondaı-aq Úkimet janynan osy aglomeratsııalardyń damýyna jaýapty komıssııa qurý arqyly basqarýdy júzege asyrý;
2) Shymkent, Aqtóbe aglomeratsııalaryna qatysty oblys ákimdikteri deńgeıinde, sondaı-aq arnaıy oblystyq komıssııa qurý arqyly basqarýdy júzege asyrý kózdeledi.
Aglomeratsııalardy damytý úshin:
1) tujyrymdamalyq-ádisnamalyq negizderin ázirleı otyryp, óńirlerdiń biriktirilgen úsh ortalyǵy boıynsha (ortalyq, ońtústik, batys) Qazaqstan Respýblıkasyn aýmaqtyq damytýdyń óńiraralyq shemalaryn;
2) mynalardy:
aglomeratsııany damytýda óńiraralyq jáne salaaralyq múddelerdi úılestirýdi (óıtkeni, bul birneshe ákimshilik-aýmaqtyq birlikke qatysty);
aglomeratsııa aýmaǵyn neǵurlym naqty fýnktsıonaldyq aımaqtarǵa bólýdi;
jerlerge túgendeý júrgizý, aglomeratsııany damytý maqsatynda aýmaqtardy rezervte qaldyrý arqyly erekshe qala qurylysyn retteý aımaqtaryn belgileýdi (turǵyn úı qurylysy, ónerkásiptik alańdar, magıstraldi ınfraqurylym, rekreatsııa aımaqtary, jasyl beldeýler jáne basqalar);
ortalyq-qalanyń, qala mańynyń, tartylý aımaqtarynyń ınfraqurylymdaryn damytýdy úılestirýdi qamtamasyz etedi;
3) Qazaqstan Respýblıkasynyń memlekettik qala qurylysy kadastrynyń biryńǵaı júıesin;
4) Úkimettiń qaýlylarymen (Astana jáne Almaty aglomeratsııalary boıynsha) jáne oblystyq máslıhattardyń sheshimderimen (Shymkent, Aqtóbe aglomeratsııalary boıynsha) bekitiletin aglomeratsııalardy damytý jónindegi uzaq merzimdi is-sharalar josparlaryn ázirleý kózdelip otyr.
Qala qurylysy saıasatyn jetildirý bos aýmaqtardy ıgerý, sondaı-aq qazirgi alǵysharttar (ekonomıkalyq-geografııalyq jaǵdaı jáne tabıǵı-resýrstyq áleýet) negizinde aglomeratsııalardyń tirek qańqasyn aıqyndaý esebinen aglomeratsııalar ózeginiń aýmaqtyq keńistiginiń ózgerýin eskere otyryp, qalalardyń jáne onyń mańyndaǵy eldi mekenderdiń bas josparlaryn qaıta qaraýdy kózdeıdi.
«Ekinshi deńgeıdegi» qalalardy (oblys ortalyqtaryn, Semeı jáne Túrkistan qalalaryn) damytý olardy damytý baǵdarlamalary sheńberinde mynadaı baǵyttar boıynsha júzege asyrylady:
1) Keden odaǵy men Ortalyq Azııa naryqtarynda ekonomıkalyq pozıtsııalaý;
2) ınjenerlik jáne áleýmettik ınfraqurylymyn tıimdi damytý;
3) aýmaǵyn tıimdi qala qurylystyq josparlaý.
1. «Ekinshi deńgeıdegi» qalalardy (oblys ortalyqtaryn, Semeı men Túrkistan qalalaryn) Keden odaǵy men Ortalyq Azııa naryqtarynda ekonomıkalyq pozıtsııalaý.
Jergilikti atqarýshy organdar oblystardyń ǵylymı qoǵamdastyǵymen birlesip, sheńberinde perspektıvaly ekonomıkalyq mamandandyrýlar anyqtalatyn ekinshi deńgeıdegi qalalardy brendıngteý boıynsha marketıngtik zertteýler júrgizetin bolady.
«Ekinshi deńgeıdegi» qalalarda joǵary uıymdastyrylǵan ýrbanıstik ómir súrý ortasyn qurý jáne olardy jańa rólde qalyptastyrý úshin:
1) ekinshi deńgeıdegi qalalarda jáne olarǵa jaqyn aýmaqtarda:
óńiraralyq dıstrıbýtsııanyń (saýda jáne qyzmet kórsetý);
óńiraralyq saýda-logıstıkalyq ortalyqtardy qalyptastyra otyryp, saýda-logıstıkalyq jáne protsessıngtik qyzmetterdiń;
ınnovatsııalyq damý, ıaǵnı arnaıy ekonomıkalyq aımaqtardy, ındýstrııalyq parkterdi, ınnovatsııalyq ósý aımaqtaryn, ónerkásiptik alańdardy, «ekinshi deńgeıdegi» qalalardy arnaıy ekonomıkalyq mamandandyrý aıasynda tehnologııalardy kommertsııalandyrý ortalyqtarynyń;
týrıstik, rekreatsııalyq jáne sporttyq qyzmet kórsetý, oıyn saýyq jáne bos ýaqytqa qyzmet kórsetý ortalyqtarynyń («ekinshi deńgeıdegi» qalalardyń brendıngi boıynsha marketıngtik zertteýler qorytyndylary jáne jergilikti sharttarǵa baılanysty);
azyq-túliktik mamandandyrýdyń (azyq-túliktik beldeý) kóp fýnktsıonaldyq aýmaqtaryn qurý;
2) «ekinshi deńgeıdegi» qalalardy belgili ekonomıkalyq mamandandyrý aıasynda memlekettik-jekeshelik áriptestik tetigi arqyly jobalardy iske asyrý;
3) salalyq jáne memlekettik baǵdarlamalarda kózdelgen quraldardy qoldaný («Bıznestiń jol kartasy 2020», «Jumyspen qamtý 2020», týrızmdi, kólik pen kommýnıkatsııalardy jáne basqalardy damytý) kózdeletin bolady.
2. «Ekinshi deńgeıdegi» qalalardyń (oblys ortalyqtarynyń, Semeı jáne Túrkistan qalalarynyń) ınjenerlik jáne áleýmettik ınfraqurylymyn keshendi damytý.
«Ekinshi deńgeıdegi» qalalardyń ınfraqurylymyn keshendi damytý:
1) Qazaqstan Respýblıkasy kólik júıesiniń ınfraqurylymyn damytýdyń jáne yqpaldastyrýdyń 2020 jylǵa deıingi memlekettik baǵdarlamasyn iske asyrý aıasynda tıimdi kólik júıesin;
2) ozyq ınnovatsııalyq jáne tehnologııalyq sheshimderdi (ozyq úrdisterdi eskere otyryp) qoldana otyryp óndiristik, energetıkalyq, ınjenerlik-kommýnıkatsııalyq, sý sharýashylyǵy jáne áleýmettik ınfraqurylymdardy damytýdy;
3) energııa tıimdi ekonomıkany:
energııa jáne resýrstardy únemdeýdi qamtamasyz etý;
«jasyl beldeýler» men orman-saıabaq aımaqtaryn damytý;
ekologııalyq taza kólikterdi paıdalaný;
ekologııalyq zııandy óndiristerdi qala syrtyna shyǵarý arqyly qurýdy;
4) aglomeratsııalardy tasqyndarǵa, selderge, kóshkinderge, qar kóshkinderine, jer silkinisterine, sondaı-aq órtke qarsy qorǵaý ınfraqurylymdaryn damytýdy kózdeıtin bolady.
3. «Ekinshi deńgeıdegi» qalalardyń (oblys ortalyqtarynyń, Semeı jáne Túrkistan qalalarynyń) aýmaqtaryn tıimdi qala qurylystyq josparlaý.
«Ekinshi deńgeıdegi» qalalardy áleýmettik-ekonomıkalyq damytý olarǵa irgeles eldi mekenderdi damytýmen úılestiriletin bolady.
«Ekinshi deńgeıdegi» qalalardy damytý úshin:
1) oblystardyń aýmaqtaryn qala qurylystyq josparlaýdyń keshendi shemalaryn ázirleý;
2) Qazaqstan Respýblıkasynyń memlekettik qala qurylysy kadastrynyń biryńǵaı júıesiniń oblystyq jáne bazalyq deńgeılerin ázirleý;
3) Semeı jáne Túrkistan qalalaryn damytý boıynsha baǵdarlamalyq sharalardy tıisti oblystardyń besjyldyq kezeńge arnalǵan damý baǵdarlamalaryna engizý kózdeledi.
Baǵdarlama sheńberinde shaǵyn jáne monoqalalardy damytý boıynsha mindetti sheshý úsh baǵyt:
1) shaǵyn jáne monoqalalardyń brendıngi, olardyń keshendi damytý josparlaryn ázirleý;
2) shaǵyn jáne monoqalalarda ekonomıkany ártaraptandyrý jáne kásipkerlikti damytý baǵdarlamalary aıasynda shaǵyn jáne orta bıznesti damytý;
3) shaǵyn jáne monoqalalardyń ınfraqurylymyn damytý boıynsha júzege asyrylatyn bolady.
Osy baǵyttardy iske asyrý úshin ýákiletti organ normatıvtik quqyqtyq aktilerdi jetildirý, ortalyq memlekettik organdar men basqa uıymdar tarapynan shaǵyn jáne monoqalalardy damytýdy qoldaýdy úılestirý boıynsha sharalar qabyldaıtyn bolady.
Ýákiletti organ men oblys ákimderiniń arasynda Baǵdarlamada aıqyndalǵan shaǵyn jáne monoqalalardy damytý boıynsha birlesken sharalar týraly kelisimder jasalady.
Baǵdarlamany iske asyrý sheńberinde jergilikti atqarýshy organdar ýákiletti organnyń usynymdaryna sáıkes shaǵyn jáne monoqalalardy ekonomıkalyq áleýeti joǵary, ortasha jáne tómen qalalarǵa toptastyrýdy júrgizetin bolady («Qazaqstan Respýblıkasynyń shaǵyn jáne monoqalalarynyń tizbesi» degen 1-qosymsha).
Bul rette memlekettik qoldaý saıasatynyń tetikteri monoqalanyń áleýetine qaraı ártaraptandyrylatyn bolady.
Ekonomıkalyq áleýeti tómen shaǵyn jáne monoqalalarǵa ınfraqurylymdy ómir súrý sapasynyń eń az qajetti deńgeıinde ustaý úshin Baǵdarlamanyń aǵymdaǵy bıýdjeti sheńberinde qoldaý kórsetiledi.
Áleýeti ortasha jáne joǵary shaǵyn jáne monoqalalarǵa olardyń áleýetin joǵarylatý maqsatynda damý Baǵdarlamanyń damý bıýdjeti aıasynda nysanaly qoldaý kórsetiletin bolady.
Budan basqa, aglomeratsııalardyń yqpal etý aımaǵyna kiretin shaǵyn jáne monoqalalarǵa, sondaı-aq shekara mańyndaǵy aýmaqta ornalasqandarǵa áleýmettik-ekonomıkalyq áleýetti damytý boıynsha erekshe qoldaý kórsetiletin bolady.
1. Shaǵyn jáne monoqalalardyń brendıngi, olardyń keshendi damý josparlaryn (budan ári - KDJ) ázirleý.
Osy Baǵdarlamada «shaǵyn jáne monoqala brendıngi» degen shaǵyn jáne monoqalanyń aýmaǵynda qalyptastyrý úshin áleýetti yqtımal tabysty jáne tıimdi qyzmet túrlerin anyqtaý quraldaryn bildiredi.
Atalǵan baǵyt sheńberinde jergilikti atqarýshy organdar ýnıversıtetterdi ne ózge ǵylymı-zertteý ınstıtýttaryn jáne ortalyqtardy tarta otyryp, árbir shaǵyn qalanyń damý perspektıvalary boıynsha júıeli dıagnostıka men marketıngtik zertteýler júrgizedi, onyń aıasynda ekonomıkanyń perspektıvaly jańa mamandanýy anyqtalady, ımıdjdi jaqsartý boıynsha sharalar belgilenedi, ekonomıkalyq problemalardy sheshýde jeke jáne qoǵamdyq sektorlardyń kúshteri úılestiriledi, qala brendin tutynýshylardyń asa mańyzdy nysanaly toptary jáne syrtqy naryqtary jáne basqalar baǵalanady.
Júrgizilgen marketıngtik zertteýler jáne qalalardyń júıelik dıagnostıkalary negizinde jergilikti atqarýshy organdar shaǵyn jáne monoqalalardyń KDJ ázirleıtin bolady.
KDJ shaǵyn qalalardyń damý perspektıvalaryn, halyqtyń boljamdy sanyn jáne jańa mamandanýyn (brendterin) anyqtaýmen uzaq merzimde kezeńge ázirlenedi.
KDJ josparly kezeńde respýblıkalyq jáne jergilikti bıýdjetterden árbir shaǵyn jáne monoqalany qarjylandyrý kólemin anyqtaý úshin negiz bolyp tabylady.
Shaǵyn jáne monoqalalardyń áleýmettik, turǵyn úı jáne ınfraqurylymyn damytý boıynsha KDJ is-sharalary halyqtyń perspektıvaly sanyna súıene otyryp jáne turaqty jumys isteıtin kásiporyndardyń óndiristik syıymdylyǵyna baılanysty ázirlenýi tıis.
Shaǵyn qalalardyń KDJ-yn ázirleý mynadaı algorıtm boıynsha júrgiziledi:
1) oblystardyń ákimdikteri ýnıversıtetterdi nemese basqa da ǵylymı-zertteý ınstıtýttary men ortalyqtaryn tartýmen shaǵyn qala brendınginiń perspektıvalary boıynsha (áleýmettik saýalnamany ótkizý arqyly) júıeli dıagnostıka men marketıngtik zertteý júrgizedi, olardyń sheńberinde ekonomıkalyq áleýet, onyń damýyna oń jáne keri áserin tıgizetin faktorlar, sondaı-aq perspektıvalyq jańa mamandaný anyqtalatyn bolady;
2) oblystardyń ákimdikteri ýákiletti organ usynysynyń, brendıng perspektıvalary boıynsha júrgizilgen júıeli dıagnostıkasy men marketıngtik zertteýlerdiń negizinde uzaq merzimdi kezeńge árbir shaǵyn qalanyń KDJ-syn ázirleıdi.
Shaǵyn jáne monoqalalardyń KDJ-syn ázirleý merzimi - KDJ-ny iske asyrýdyń josparlanǵan kezeńiniń aldyndaǵy jyldyń 1 shildesine deıin;
3) KDJ-dy ýákiletti organ janynan qurylǵan jumys toby qaraıdy.
Jumys toby árbir KDJ-dy egjeı-tegjeıli zerdeleıdi, pysyqtaý boıynsha usynymdar beredi jáne memlekettik qoldaý sharalaryn kórsetý jáne keıin VAK-tyń qaraýyna engizý úshin ınvestıtsııalyq jobalardy irikteıdi;
4) VAK jumys tobynyń usynystaryn eskere otyryp, DBJ-dy, sondaı-aq respýblıkalyq bıýdjet, damý ınstıtýttary men ulttyq kompanııalar esebinen iske asyrý úshin ınvestıtsııalyq jobalardy maquldaıdy;
5) VAK maquldaǵan KDJ oblystyq máslıhattardyń sheshimderimen bekitiledi.
2. Kásipkerlikti damytý baǵdarlamalary sheńberinde shaǵyn qalalar men monoqalalarda ekonomıkany ártaraptandyrý jáne shaǵyn jáne orta bıznesti damytý.
Osy baǵyt sheńberinde shaǵyn jáne monoqalalardyń ekonomıkasyn uzaq merzimdi ártaraptandyrý úshin «zákirli» ınvestıtsııalyq jobalar (ındýstrııalandyrý baǵdarlamalary quraldaryn qosa alǵanda) iske asyrylatyn bolady.
Jergilikti atqarýshy organdar ındýstrııalyq-ınnovatsııalyq qyzmetti memlekettik qoldaý salasyndaǵy ýákiletti organmen birlesip árbir shaǵyn jáne monoqalada iske asyrý úshin 1-3 «zákirli» ınvestıtsııalyq jobalardy irikteıdi.
Shaǵyn jáne monoqalalardyń ekonomıkalyq áleýetin damytý mynadaı baǵyttar boıynsha iske asyrylatyn bolady:
1) shaǵyn jáne monoqalalarda olardyń ereksheligin eskere otyryp, ulttyq holdıngterdiń qosalqy jáne qyzmet kórsetetin óndiristerin, tapsyrystaryn ornalastyrýy.
«Samuryq-Qazyna» UÁQ» AQ, «QazAgro» UBH» AQ jobanyń qarjylyq-ekonomıkalyq jáne óndiristik oryndylyǵyn, kompanııanyń ereksheligin eskere otyryp, ınvestıtsııalyq jobalardy shaǵyn jáne monoqalalarda yqtımal iske asyrý boıynsha sharalar qabyldaıdy;
2) shaǵyn jáne monoqalalardyń erekshelikterin eskere otyryp, qala quraýshy kásiporyndardyń qosalqy jáne qyzmet kórsetý óndiristerin, tapsyrystaryn ornalastyrýy.
Jergilikti atqarýshy organdar qala quraýshy kásiporyndarmen birlesip, árbir shaǵyn jáne monoqalada onyń mamandanýyna sáıkes keminde bir ınvestıtsııalyq jobany iske asyrý boıynsha sharalar qabyldaıdy;
3) myna:
qoldanystaǵy mamandandyrýdy jańǵyrtý ne jańa mamandandyrýdy qurý úshin strategııalyq ınvestordy tartý arqyly shaǵyn jáne monoqalalarda burynǵy mamandandyrýdy qalpyna keltirý.
Baǵdarlama sheńberinde strategııalyq ınvestordy tartý úshin ındýstrııalyq-ınnovatsııalyq qyzmetti memlekettik qoldaý salasyndaǵy ýákiletti organ Investıtsııalardy tartý jónindegi ulttyq jospar sheńberinde memlekettik qoldaý kórsetý sharalaryn qabyldaıtyn bolady.
Budan basqa, áleýeti tómen jáne ortasha shaǵyn jáne monoqalalarda ınvestıtsııalyq strategııalyq jobalardy iske asyratyn zańdy tulǵalarǵa gazǵa, elektr energııasyna, jer ýchaskesin satyp alýǵa jáne ǵımarattardy, qurylystardy satyp alýǵa (salýǵa) jumsalatyn shyǵyndardyń ornyn toltyrý nemese bir bóligin tóleý arqyly ónerkásiptik jeńildikter usynylatyn bolady.
Sondaı-aq, jer qoınaýyn paıdalaný salasyndaǵy ýákiletti organmen tikeleı kelissózder júrgizýdiń negizinde paıdaly qazbalardyń ıgeriletin ken ornyn paıdalaný merzimi shekteýli kásiporyndarǵa jer qoınaýyn paıdalaný quqyǵyn berý:
1) shaǵyn jáne monoqalalarǵa jaqyn ornalasqan paıdaly qazbalardyń perspektıvaly ken oryndaryn «Qazgeologııa» UK» AQ-nyń nemese kásiporynnyń shıkizat bazasyn keńeıtýge múddeli jeke ınvestorlardyń qatysýymen jete barlaý boıynsha sharalardy aıqyndaı otyryp anyqtaý;
2) «tuıyqqa tirelý» problemalaryn sheshý, shaǵyn jáne monoqalalardyń tranzıttik áleýetin damytý múmkindikteri qaralatyn bolady.
Jergilikti atqarýshy organdar, kólik salasyndaǵy ýákiletti organ «Samuryq-Qazyna» UÁQ» AQ-men birlese otyryp, tuıyqqa tirelý problemasyn sheshý úshin kólik ınfraqurylymyn damytý boıynsha sharalar qabyldaıtyn bolady.
3. Shaǵyn jáne monoqalalardyń ınfraqurylymyn damytý
Bıýdjet shyǵystarynyń tıimdiligin arttyrý maqsatynda shaǵyn jáne monoqalalardyń ınfraqurylymyn damytý qalalardy damytý áleýetiniń dárejesine baılanysty olardy damytýdyń uzaq merzimdi perspektıvalary eskerile otyryp júzege asyrylady.
Osy baǵyt sheńberinde aglomeratsııalardyń yqpal etý aımaǵyndaǵy, sondaı-aq óńdeý ónerkásibiniń ortalyqtary, kóliktik-ónerkásiptik ortalyqtar (toraptar) bolyp tabylatyn nemese týrıstik-rekreatsııalyq áleýeti bar áleýeti joǵary jáne ortasha shaǵyn jáne monoqalalar halqynyń ońtaılandyrylǵan sanyna shaqqanda tynys-tirshilikti qamtamasyz etý ınfraqurylymyn salýdy jáne (nemese) rekonstrýktsııalaýdy basym qarjylandyrý júzege asyrylatyn bolady.
VAK odan ári damytý boıynsha sheshim qabyldaǵan áleýeti joǵary jáne ortasha shaǵyn jáne monoqalalar boıynsha ınvestıtsııalyq jobalar bıýdjet zańnamasynda bekitilgen tártippen qarjylandyrylady.
Bul rette, birinshi kezekte qala tynys-tirshiliginiń neǵurlym ótkir máseleleri sheshiledi (jylýmen, sýmen, elektrmen, gazben jabdyqtaý, joldar, avarııalyq jáne tozyǵy jetken turǵyn úılerdi buzý, abattandyrý jáne ekologııa).
Monoqalalarda memlekettiń muqtajdyqtary úshin jer ýchaskeleriniń alyp qoıylýyna baılanysty, jer ýchaskeleri men ózge de jyljymaıtyn múlikter májbúrlep alynǵan jaǵdaılarda, Óńirlik saıasat máseleleri jónindegi vedomstvoaralyq komıssııanyń sheshimi boıynsha qonys aýdarýǵa jatatyn azamattar úshin turǵyn úı salý kózdeledi.
Budan basqa, osy baǵyt sheńberinde respýblıkalyq bıýdjetten aǵymdaǵy nysanaly transfertter esebinen mynadaı is-sharalar qarjylandyrylatyn bolady:
1) kólik ınfraqurylymyn jóndeý (qalaishilik joldar, bógetter, dambalar men kópirler);
2) kommýnaldyq sharýashylyq: turǵyn úıler qoryn saqtaý jáne qoqys shyǵarý, ruqsat etilmegen qoqys tastaıtyn jerlerdi joıý, ıesiz qalǵan obektilerdi buzý, qatty turmystyq qaldyqtar jáne mal qorymdary polıgondaryn jaılastyrý, jylytý júıelerin jóndeý, balalardyń aýla oıyn alańdaryn ornatý;
3) eldi mekenderdi abattandyrý jónindegi is-sharalar.
Aýyldyq aýmaqtardy damytý boıynsha qoıylǵan mindetke qol jetkizý mynadaı baǵyttar boıynsha júzege asyrylady:
1) aýdan ortalyqtary men tirek AEM-di damytý;
2) aýyldyq okrýgterdiń ortalyqtaryn, aýyldar men kentterdi damytý;
3) damý áleýeti joǵarǵy jáne ortasha basqa AEM-di damytý;
4) aýyldyq jerdiń kadrlyq áleýetin arttyrý;
5) jergilikti ózin-ózi basqarýdy qarjylaı qoldaý.
Óńirlik damý salasyndaǵy ýákiletti organ ázirlegen jáne bekitken áleýmettik-ekonomıkalyq damý áleýeti tómen, ortasha jáne joǵary eldi mekenderdi aıqyndaý krıterıılerine sáıkes aýyldyq aýmaqtardyń aǵymdaǵy jaǵdaıyn baǵalaý úshin jergilikti atqarýshy organdar AEM-niń óndiristik, áleýmettik jáne ınjenerlik ınfraqurylymyna monıtorıngti júzege asyrady jáne onyń negizinde olardyń damý áleýeti aıqyndalatyn bolady.
Tirek AEM tizbesin óńirlik damý máseleleri jónindegi ortalyq ýákiletti organ bekitken tirek aýyldyq eldi mekenderdi aıqyndaý ádistemesine sáıkes jergilikti atqarýshy organdar aıqyndaıdy.
1. Tirek AEM-di jáne aýdan ortalyqtaryn damytý jeke keshendi damý josparlarynyń negizinde júzege asyrylady, olarda mynadaı quramdaýyshtar eskeriledi:
1) tirek AEM-degi ekonomıkalyq qyzmetti damytý.
Bul quramdaýysh tirek AEM-de óndiristik salany damytýǵa, aýyl sharýashylyǵy jáne ónerkásiptik óndiristi turaqty júrgizý úshin jaǵdaılar jasaýdy qamtamasyz etýge, aýyl halqynyń tabysyn arttyrýǵa baǵyttalǵan.
Birinshi quramdaýysh sheńberinde mindetterdi sheshý qala quraýshy kásiporyndardy qalyptastyrý, jumys istep turǵan óndiristi keńeıtý jáne jańǵyrtý, shaǵyn jáne orta bıznesti damytý úshin ınvestıtsııalyq jobalardy iske asyrý esebinen júzege asyrylady.
Investıtsııalyq jobalardy engizý bazalyq qala quraýshy óndiristi qurýǵa múmkindik beredi, ol tirek AEM-niń óndiristik áleýetin damytýdyń negizgi tetigi bolyp tabylady, ekonomıkany kóterýge, eksporttyq áleýetti ulǵaıtýǵa, qosymsha jumys oryndaryn qurýǵa yqpal etedi.
Shaǵyn jáne orta bıznesti damytý úshin tirek AEM-de isin jańadan bastaıtyn kásipkerlerge quqyqtyq, qarjylyq jáne basqa da qyzmetterdi kórsetý úshin kásipkerlikti qoldaý ortalyqtary ashylatyn bolady;
2) tirek AEM-niń áleýmettik jáne ınjenerlik ınfraqurylymyn damytý.
Bul quramdaýysh tutastaı alǵanda, tirek AEM-de ınfraqurylymdyq jobalardy iske asyrý arqyly aýyldyq jerlerde turatyn halyqtyń ómir súrý sapasyn jaqsartýǵa baǵyttalǵan.
Infraqurylymdyq jobalar mynalardy qamtıdy:
turǵyn úı-kommýnaldyq sharýashylyq obektilerin (sýmen jabdyqtaý, káriz, gazben, jylýmen, elektrmen jabdyqtaý júıeleriniń obektileri) salý, kúrdeli, ortasha jáne aǵymdaǵy jóndeý;
ınjenerlik-kóliktik ınfraqurylymdy (kentishilik jáne aýylishilik joldar, kireberis joldar, bógetter, toǵandar jáne kópirler) salý, kúrdeli, ortasha jáne aǵymdaǵy jóndeý;
turǵyn úıler salý jáne kúrdeli jóndeý, avarııalyq úılerdi buzý;
eldi mekenderdi abattandyrý (kóshelerdi, saıabaqtardy, gúlzarlardy jaryqtandyrý men kógaldandyrý, ıesiz obektilerdi buzý, qatty turmystyq qaldyqtar polıgondaryn, shaǵyn sáýlet nysandaryn, qorshaýlardy, balalardyń oıyn alańdary men sport alańdaryn jaılastyrý);
3) tirek AEM-de kóliktik qoljetimdilikti damytý.
Úshinshi quramdaýysh ótkizý jáne jabdyqtaý naryqtaryna kóliktik qoljetimdilikti qamtamasyz etetin oblystyq jáne aýdandyq mańyzy bar, tirek aýyldar men tirek AEM-niń tartylys aımaǵyna kiretin basqa da eldi mekenderdiń arasyndaǵy joldardy damytýǵa baǵyttalǵan.
Jergilikti mańyzy bar avtomobıl joldarynyń jelisin damytý halyqtyń utqyrlyǵy men materıaldyq resýrstarǵa qoljetimdilikti qamtamasyz etedi, kóliktik shyǵyndardy tómendetý men tasymaldaýǵa ketetin ýaqytty azaıtý esebinen aýyl ekonomıkasynyń óndiristik múmkindikterin keńeıtýge múmkindik beredi.
Oblystyq jáne aýdandyq mańyzy bar avtomobıl joldaryn damytý jáne olardyń tehnıkalyq jaǵdaıyn normatıvtik talaptarǵa sáıkes keletin deńgeıge jetkizý maqsatynda mynadaı jumys túrleri iske asyrylatyn bolady:
salý jáne rekonstrýktsııalaý;
kúrdeli, ortasha jáne aǵymdaǵy jóndeý.
Bul quramdaýysh iske asyrylǵan jaǵdaıda, ınfraqurylymdyq jobalardy júzege asyrý tirek AEM-niń qyzmet kórsetý aıasynyń ońtaıly sheńberiniń aımaǵyna kiretin eldi mekenderdiń kóliktik qoljetimdiligin jaqsartýǵa ǵana baǵyttalatyn bolady;
4) memlekettik jáne kommertsııalyq qyzmet kórsetý ortalyqtaryn damytý jáne qurý.
Búgingi kúni memlekettik jáne kommertsııalyq qyzmet kórsetý ortalyqtary negizinen aýdan ortalyqtary men qalalarda ornalasqan, bul aýyl halqyna, ásirese shalǵaı aýmaqtarda qajetti kórsetiletin qyzmetterdi alýda qıyndyqtar týǵyzýda.
Bul quramdaýyshty iske asyrý respýblıkalyq jáne jergilikti bıýdjetterde kózdelgen qarajat sheginde, sondaı-aq basqa da kózderdiń esebinen tirek AEM-de kepildendirilgen memlekettik, áleýmettik jáne kommertsııalyq qyzmetterge qoljetimdilik máselesin sheshýge múmkindik beredi, olar óz kezeginde aýyldyq eldi mekenderdiń belgili bir tobyna qyzmet kórsetetin bolady.
Bul quraýyshty iske asyrý:
1) halyqqa qyzmet kórsetý ortalyqtarynyń bólimderin, polıtsııanyń, azamattyq hal aktilerin tirkeýdiń tirek pýnktterin jáne basqalaryn ashý arqyly memlekettik qyzmetterdi kórsetý ortalyqtaryn damytý jáne qurý;
2) ekinshi deńgeıdegi bankterdiń, mıkrokredıttik uıymdardyń, aýyldyq kredıttik seriktestikterdiń, saqtandyrý kompanııalarynyń, notarıýstardyń, servıstik-daıyndaý ortalyqtarynyń, tehnıkalyq qyzmet stantsııalarynyń jáne basqalardyń bólimshelerin ashý esebinen qarjylandyrý jeke ınvestorlardyń jáne basqa da kózderdiń esebinen júzege asyrylatyn kommertsııalyq qyzmetterdi kórsetý ortalyqtaryn damytý jáne qurý arqyly júzege asyrylatyn bolady.
2. Aýyldyq okrýgterdiń ortalyqtaryn, aýyldardy jáne kentterdi damytý.
Osy baǵytty iske asyrý úshin oblystyq is-sharalar josparlary ázirlenedi, olarda jumys isteıtin kásiporyndardy qoldaý jáne keńeıtý, orta jáne iri aýyl sharýashylyǵy kásiporyndaryn qurý, shaǵyn jáne orta bıznesti, aýyldyq ınfraqurylymdardy damytý, turǵyn úı salý boıynsha sharalar kózdeletin bolady.
Aýyldyq okrýgterdiń ortalyqtaryn, aýyldar men kentterdi damytý boıynsha oblystyq is-sharalar josparyn ázirleý kezinde tabıǵı-klımattyq jaǵdaılar, AEM ekonomıkalyq baǵyty, aýyl sharýashylyǵy óndirisiniń mamandandyrylýy, aýyldyq ınfraqurylymnyń damyǵandyǵy jáne basqalary eskeriletin bolady.
Budan basqa, jergilikti bıýdjetter qarajaty esebinen bas josparlardy ázirleý nemese túzetý qajet, olardyń strategııasy orta jáne uzaq merzimdi perspektıvada boljanatyn halyq sanyn eskere otyryp, áleýmettik, turǵyn úı jáne ınjenerlik ınfraqurylymdy damytýǵa baǵyttalatyn bolady.
Aglomeratsııanyń aımaǵyna kiretin AEM-niń bas josparlaryn jáne qurylys salý shemalaryn ázirleý jáne túzetý mindetterin iske asyrý onyń strategııasyna sáıkes Qazaqstan Respýblıkasyn aýmaqtyq damytýdyń óńiraralyq shemalaryn ázirleýmen qatar júzege asyrylatyn bolady.
3. Damý áleýeti joǵary jáne ortasha basqa AEM-di damytý úshin aýdandyq is-sharalar josparlary ázirlenedi, olarda jumys isteıtin kásiporyndardy qoldaý jáne damytý, usaq taýarly óndiristerdi orta jáne iri aýyl sharýashylyǵy kásiporyndaryna biriktirý, shaǵyn jáne orta bıznesti damytý, áleýmettik ınfraqurylymnyń obektilerin normatıvtik qamtamasyz etilýge jetkizý, aýyldyq ınfraqurylymdy qalypty jaǵdaıda ustap turý boıynsha sharalar kózdeletin bolady.
Tirek AEM-di jáne aýdan ortalyqtaryn keshendi damytý josparlaryn óńirlik damý salasyndaǵy ýákiletti organmen jáne basqa da múddeli ortalyq memlekettik organdarmen keliskennen keıin oblystyq máslıhattar bekitetin bolady.
Aýyldyq okrýgterdiń ortalyqtaryn, aýyldar men kentterdi damytý jónindegi oblystyq is-sharalar josparlaryn oblystyq máslıhattar bekitedi, al damý áleýeti joǵary jáne ortasha basqa AEM-di damytý jónindegi aýdandyq is-sharalar josparlaryn oblystardyń jáne aýdandardyń aýmaqtaryn damytý baǵdarlamalaryna ózgerister engizý arqyly aýdandyq (qalalyq) máslıhattar bekitetin bolady.
4. Aýyldyq jerlerdiń kadrlyq áleýetin joǵarylatý aýyldyq jerlerdiń kadrlyq áleýetin damytýǵa baǵdarlanǵan jáne aýyldyq jerlerge jumys isteýge jáne turýǵa kelgen áleýmettik sala agroónerkásiptik keshen mamandaryna kóterme járdemaqy tóleý jáne turǵyn úımen qamtamasyz etý túrinde memlekettik qoldaýdy kózdeıdi.
Osy baǵytty memlekettik qoldaý «Dıplommen aýylǵa» jobasynyń jáne oblystardyń aýmaqtaryn damytý baǵdarlamalarynyń sheńberinde júzege asyrylatyn bolady.
5. Jergilikti ózin-ózi basqarýdy qarjylaı qoldaý AEM-di damytýǵa jáne aýyl halqynyń tynys-tirshiligin jaqsartýǵa baǵyttalǵan is-sharalardy aıqyndaý boıynsha usynystar ázirleýge halyqtyń ózin tartýǵa baǵyttalǵan.
Іs-sharalardy iske asyrý jergilikti ózin-ózi basqarýdyń qarjylyq qoldaýy sheńberinde áleýmettik-ekonomıkalyq damýdyń ekonomıkalyq áleýeti joǵary jáne ortasha AEM-de ǵana júzege asyrylady.
Aýyldyń, kenttiń, aýyldyq okrýgtiń ákimderi jergilikti qoǵamdastyqtyń jınalystaryn uıymdastyrýdy qamtamasyz etedi, onda birinshi kezektiligi men ózektiligi negizge alyna otyryp (is-sharalardy «tómennen joǵary qaraı» irikteý qaǵıdaty), is-sharalardy irikteý boıynsha usynystar talqylanady jáne sheshimder qabyldanady.
Jergilikti ózin-ózi basqarýdy qarjylyq qoldaý mynadaı baǵyttar boıynsha júzege asyrylatyn bolady:
1) bilim berý, densaýlyq saqtaý, mádenıet, sport, sýmen jabdyqtaý, gazben jabdyqtaý obektilerin kúrdeli jáne aǵymdaǵy jóndeý;
2) kommýnaldyq sharýashylyq: kóshelerdi jaryqtandyrý jáne kógaldandyrý, ıesiz qalǵan obektilerdi buzý, qatty turmystyq qaldyqtar jáne mal qorymdary polıgondaryn jaılastyrý, jylý júıelerin jóndeý, balalardyń aýla oıyn alańdaryn ornatý;
3) kólik kommýnıkatsııalary: kentishilik joldardy jáne kópirlerdi kúrdeli, ortasha jáne aǵymdaǵy jóndeý, baǵdarshamdar ornatý;
4) aýyl sharýashylyǵy: sý qoımalaryn tazartý, ıesiz qalǵan sý tehnıkalyq qurylystaryn qalpyna keltirý.
5) eldi mekenderdi abattandyrý jónindegi is-sharalar.
Aýyldyq aýmaqtardy damytý jónindegi is-sharalar josparlaryn qarjylandyrý kezinde qoldanystaǵy memlekettik jáne salalyq baǵdarlamalardy, oblystar men aýdandardyń aýmaqtaryn damytý baǵdarlamalaryn qarjylandyrý tetikteri paıdalanylatyn bolady. Bul rette aýyldyq aýmaqtardy damytý boıynsha barlyq bıýdjettik ınvestıtsııalyq jobalar (budan ári - BIJ) keshendi damytý josparlary men is-sharalar josparlaryna sáıkestigi turǵysynan óńirlik damý salasyndaǵy ortalyq ýákiletti organmen jáne basqa múddeli ortalyq memlekettik organdarmen kelisilýi tıis.
Qoıylǵan mindetke qol jetkizý mynadaı baǵyttar boıynsha júzege asyrylady:
1) shekara mańyndaǵy aýdandardyń iri qonystarynyń ákimshilik mańyzdylyǵyn arttyrý;
2) perspektıvaly eldi mekenderdi - shekara mańy yntymaqtastyǵynyń toraptyq núktelerin jáne olardy damytý boıynsha sharalardy aıqyndaý;
3) shekara mańy yntymaqtastyǵy eldi mekenderiniń ınfraqurylymyn damytý jáne jaılastyrý;
4) shekara mańyndaǵy aýmaqtardyń ekonomıkasyn ártaraptandyrý jáne shaǵyn jáne orta bıznesti damytý.
Atalǵan baǵyttardy iske asyrý respýblıkalyq jáne jergilikti bıýdjetterdiń qarajaty esebinen shekara mańyndaǵy yntymaqtastyqtyń ınfraqurylymyn damytý, óndiristi ártaraptandyrýdy júzege asyrý, shaǵyn bıznestiń qalyptasýyn yntalandyrý, jergilikti ınvestıtsııalyq klımatty jaqsartý jáne áleýmettik jáne ınjenerlik ınfraqurylymdy damytý arqyly bekitilgen memlekettik jáne salalyq baǵdarlamalarǵa, oblystardyń aýmaqtaryn damytý baǵdarlamalaryna sáıkes júzege asyrylady.
1. Shekara mańyndaǵy aýdandardyń iri qonystarynyń ákimshilik mańyzdylyǵyn arttyrý.
Shekara mańyndaǵy aýmaqtardyń iri qonystarynyń ákimshilik mańyzdylyǵyn arttyrý maqsatynda:
1) kóliktik-logıstıkalyq ınfraqurylymdy damytý, bar kóliktik jáne tranzıttik dálizder arqyly júk aǵyndaryn ulǵaıtý;
2) týrıstik-rekreatsııalyq obektilerdi týrıstik ınfraqurylymdy salý (rekonstrýktsııalaý) jáne paıdalaný boıynsha birlesken kásiporyndardy qurý, týrızm salasyndaǵy óńirlik jáne shekara mańyndaǵy aqparattyq júıelerdi damytý jáne ózara is-qımyl jasaý;
3) ónerkásipti, jańa tehnologııalarǵa negizdelgen eksportqa baǵdarlanǵan jáne ımport almastyrýshy óndiristerdi damytý, saýda jáne eksport kólemderin ulǵaıtý, ozyq basqarýshylyq tájirıbeni engizý boıynsha sharalar qabyldanatyn bolady.
2. Perspektıvaly eldi mekenderdi - shekara mańy yntymaqtastyǵynyń toraptyq núktelerin jáne olardy damytý boıynsha sharalardy aıqyndaý.
Osy eldi mekenderde jańa óndiristerdi, tıisti kóliktik ınfraqurylymdy qurý, áleýmettik jáne ınjenerlik ınfraqurylymdy damytý úshin jaǵdaılar jasalady.
Perspektıvaly eldi mekenderdiń - shekara mańy yntymaqtastyǵynyń toraptyq núkteleriniń tizbesin oblys ákimdikteri aıqyndaıdy jáne óńirlik damý salasyndaǵy ýákiletti organmen keliskennen keıin jergilikti atqarýshy organ bekitedi.
Perspektıvaly eldi mekenderdi damytý boıynsha sharalar ekonomıkalyq belsendiliktiń ósýin jáne ıvestıtsııalyq tartymdylyqty yntalandyrýdyń ártúrli tetikteri arqyly, onyń ishinde qamtamasyz etetin ınfraqurylymdy damytýǵa arnalǵan memlekettik ınvestıtsııalar esebinen júzege asyrylatyn bolady.
Perspektıvaly eldi mekenderdi - shekara mańy yntymaqtastyǵynyń toraptyq núktelerin damytý maqsatynda:
1) Memlekettik shekara arqyly ótkizý pýnktterine jáne basqa eldi mekenderge erkin jáne jyldam júrýge múmkindik beretin shekara mańyndaǵy joldar torabyn qurý;
2) paıdaly qazbalardyń transshekaralyq ken oryndaryn birlesip paıdalaný, halyqty jumyspen qamtý úshin jumys istep turǵan kásiporyndardyń bar óndiristik qýattarynyń júktemesin arttyrý;
3) perspektıvaly eldi mekenderdiń - shekara mańy yntymaqtastyǵynyń toraptyq núkteleriniń osy eldi mekenderdiń áleýmettik syıymdylyǵyn arttyrý maqsatynda áleýmettik jáne ınjenerlik ınfraqurylymyn damytý boıynsha sharalar qabyldanatyn bolady.
3. Shekara mańy yntymaqtastyǵy pýnktteriniń ınfraqurylymyn damytý jáne jaılastyrý.
Osy baǵyt sheńberinde damytý kórshiles memlekettermen shekara mańy yntymaqtastyǵynyń ınfraqurylymyn birlesip salý jáne paıdalaný jónindegi sharalardy qosa alǵanda, olardy damytý (shekaradan ótý oryndaryn, baqylaý-ótkizý jáne keden beketteri jáne basqalar) jónindegi sharalar qabyldanatyn bolady.
Shekara mańy yntymaqtastyǵy pýnktteriniń ınfraqurylymyn damytý jáne jaılastyrý maqsatynda:
1) kedendik jáne shekaralyq ınfraqurylymdy damytý, shekaradan ótý oryndaryn, baqylaý-ótkizý jáne kedendik beketterdi, sanıtarııalyq-karantındik, veterınarııalyq, fıtosanıtarııalyq jáne basqa baqylaý organdaryn materıaldyq-tehnıkalyq jaraqtandyrý deńgeıin arttyrý;
2) shekaralyq, kedendik, ımmıgratsııalyq, ekologııalyq, fıtosanıtarııalyq jáne baqylaýdyń ózge túrleriniń rásimderin jetildirý;
3) ótkizý qabiletin arttyrý maqsatynda Memlekettik shekaradan ótkizýdi uıymdastyrýdyń tehnologııalyq shemasyn jetildirý;
4) eksporttyq jáne ımporttyq operatsııalardy resimdeý merzimderin qysqartýǵa yqpal etetin jaǵdaılar jasaý, Memlekettik shekara arqyly ótkizý pýnktterin elektrondyq qujat aınalymy júıesimen jáne avtomatty sáıkestendirý júıesimen jaılastyrý, keden qoımalary men termınaldaryn jańǵyrtý boıynsha sharalar qabyldanatyn bolady.
4. Shekara mańyndaǵy aýmaqtardyń ekonomıkasyn ártaraptandyrý jáne shaǵyn jáne orta bıznesti damytý.
Shekara mańyndaǵy aýmaqtardyń ekonomıkasyn ártaraptandyrý maqsatynda:
1) shekara mańyndaǵy aýmaqtarda bar rezervter men paıdalanylmaıtyn sharýashylyq aktıvterdi (aınalymnan shyǵarylǵan toqtap turǵan óndiristerdi jáne basqalardy), paıdaly qazbalardy ekonomıkalyq aınalymǵa tartý jáne bar ınjenerlik jáne kóliktik ınfraqurylymdy tıimdi paıdalaný;
2) óńirlerde bar aýyl sharýashylyǵy maqsatyndaǵy paıdalanylmaıtyn jerlerdi (egistikter, onyń ishinde sýarmaly, jaıylymdar, shabyndyq, kópjyldyq ekpeler, tyńaıǵan jerler) ekonomıkalyq aınalymǵa tartý;
3) mal sharýashylyǵy jáne ósimdik sharýashylyǵy salasyndaǵy aýyl sharýashylyǵy ónimderi óndirisiniń ósýine, ony daıyndaýdy jáne saqtaýdy uıymdastyrýǵa baǵyttalǵan naqty jobalardy iske asyrý;
4) halyqty jumyspen qamtý úshin jumys istep turǵan kásiporyndardyń bar óndiristik qýattarynyń júktemesin arttyrý;
5) shekara mańyndaǵy aýmaqtardyń sharýashylyq sýbektileri arasyndaǵy óńiraralyq ózara tıimdi baılanystardy belgileý, ónerkásiptik jáne aýyl sharýashylyǵy kooperatsııasy, qurylys, qarjy, tehnologııalarmen almasý salalaryna jáne zańnamaǵa jáne irgeles memleketterdiń shekara mańyndaǵy aýmaqtarynyń rejımderine qaıshy kelmeıtin basqa salalarǵa ınvestıtsııalar tartý maqsatynda sharttar jasasý;
6) irgeles elderdiń ozyq tehnologııalaryn, zamanaýı mashınalary men jabdyqtaryn paıdalaný arqyly shekara mańyndaǵy saýdany, shaǵyn jáne orta bıznesti damytý boıynsha sharalar qabyldanatyn bolady.
Іs-sharalardy qarjylandyrý kózdelgen baǵdarlamalyq qujattar sheńberinde respýblıkalyq jáne jergilikti bıýdjetter qarajaty esebinen, sondaı-aq jeke ınvestıtsııalardy tartý esebinen júzege asyrylady.
Kórsetilgen baǵyttar boıynsha shekara mańyn damytýdy memlekettik qoldaý memlekettik jáne salalyq baǵdarlamalar, sondaı-aq oblys aýmaqtaryn damytý baǵdarlamalary sheńberinde júzege asyrylatyn bolady.
1-basymdyq. Injenerlik-kommýnıkatsııalyq ınfraqurylymdy damytý (elektrmen, jylýmen, gazben, sýmen jabdyqtaý jáne sý burý júıeleri)
Qarjylandyrý basymdyǵy ýákiletti organda irikteýden ótken ınjenerlik ınfraqurylymdar obektilerin salý jáne rekonstrýktsııalaý boıynsha BIJ Baǵdarlama sheńberinde qarjylandyrýǵa jatady.
Osy basymdyq boıynsha gazben, jylýmen, elektrmen, sýmen jabdyqtaý jáne sý burý jelilerin damytý tetikteri osy Baǵdarlamaǵa 2-qosymshada kórsetilgen.
2-basymdyq. Qoljetimdi turǵyn úı salý
Baǵdarlama sheńberinde mynadaı negizgi baǵyttar kózdelgen:
1) Jergilikti atqarýshy organdarda kezekte turǵandar úshin turǵyn úı.
2) QTÚQJB jelisi boıynsha turǵyn úı:
halyqtyń barlyq sanattary úshin;
jas otbasylar úshin.
3) «QIK» IU» AQ-nyń turǵyn úıi.
4) «Samuryq-Qazyna» jyljymaıtyn múlik qory» AQ-nyń turǵyn úıi.
5) Avarııalyq turǵyn úılerdi buzý boıynsha pılottyq jobalar sheńberindegi turǵyn úı.
6) Injenerlik-kommýnıkatsııalyq ınfraqurylym salý.
Atalǵan basymdyqtyń turǵyn úı qurylysyn júzege asyrý tetikteri osy Baǵdarlamaǵa 3-qosymshada kórsetilgen.
3-basymdyq. Turǵyn úı qoryn jańǵyrtý (termojańǵyrtý)
Turǵyn úı qoryn jańǵyrtý tetigi osy Baǵdarlamaǵa 4-qosymshada kórsetilgen.
4-basymdyq. Іri óńirlik ındýstrııalandyrý jobalaryna, AÓK-ke, týrızm salasynyń jáne energııanyń balama kózderine arnalǵan ınfraqurylymdy damytý
Atalǵan basymdyq sheńberinde Baǵdarlama qarajaty esebinen qarjylyq qoldaý kórsetýdegi artyqshylyq respýblıka jáne óńirler úshin eń joǵarǵy mýltıplıkatıvtik áserge qol jetkizýge múmkindik beretin BIJ-ge beriledi.
Іri bıznes-jobalardy iske asyrý úshin ınjenerlik-kóliktik ınfraqurylymdy (joldardy, kárizderdi, gazdandyrý, jylýmen jabdyqtaý, sý qubyrlaryn, temirjol tuıyǵyn, qosalqy elektr stantsııalaryn, elektr jelilerin, jer sýlandyrý júıelerin) salý jáne jetkizý boıynsha BIJ-der qarjylandyrýǵa jatady.
Infraqurylymdy salý jáne jetkizý birneshe bıznes-jobany qamtamasyz etýge baǵyttalýy múmkin.
Baǵdarlama sheńberinde balama energııa kózderiniń ınfraqurylymyn damytýǵa qarjy bólý elektr jáne/nemese jylý energııasyn jańǵyrtylatyn energııa kózderinen (sý aǵyny, jel, kún energııasy jáne basqalar) gıbrıdti qondyrǵylardy qosa alǵanda, óndirý úshin qondyrǵylar alýǵa jáne qurýǵa baǵyttalatyn bolady, olar:
1) sharýa qojalyqtaryna - kommýnaldyq jáne óndiristik maqsattar úshin elektr jáne jylý energııasymen qamtamasyz etý maqsatynda;
2) aglomeratsııa aımaǵyndaǵy AEM-ge negizgi jáne/nemese rezervtik energııa kózi retinde;
3) vahtalyq (ýaqytsha) kentterge;
4) týrıstik-rekreatsııalyq áleýeti bar jerlerge arnalǵan.
5-basymdyq. Qorshaǵan ortanyń jaı-kúıin jaqsartý
Atalǵan basymdyq boıynsha qarjy bólý qorshaǵan ortanyń jaǵdaıyn jaqsartýǵa jáne energııa tıimdiligin arttyrýǵa arnalǵan, onyń ishinde:
1) qaldyqtardy tıimdi kádege jaratý boıynsha;
2) atmosferalyq aýanyń jaǵdaıyn jaqsartý boıynsha;
3) energııa únemdeý jáne ekologııalyq (jasyl) keshendi tehnologııalardy salynyp jatqan jáne qoldanystaǵy kommýnaldyq turǵyn úı qoryna engizý boıynsha BIJ-ge baǵyttalatyn bolady.
Bul rette BIJ-di irikteý osy Baǵdarlamanyń, sondaı-aq qoldanystaǵy údemeli ındýstrııalyq-ınnovatsııalyq damý, sý resýrstaryn damytý baǵdarlamalarynyń, Indýstrııalandyrý kartasynyń, qalalar men eldi mekenderdiń bas josparlarynyń, «jasyl ekonomıka» Tujyrymdamasynyń erejelerine sáıkes júzege asyrylady.
6-basymdyq. Kólikke qoljetimdilikti arttyrý jáne aglomeratsııalarda tıimdi jumyspen qamtýdy qamtamasyz etý úshin jaǵdaı jasaý
Aglomeratsııalarda iske asyrylatyn mynadaı:
1) aglomeratsııalyq qurylym ishindegi jol torabyn damytý boıynsha;
2) oblysishilik kóliktik kommýnıkatsııany salý jáne jańǵyrtý boıynsha BIJ qarjylandyrýǵa jatady.
Bul rette BIJ-di irikteý osy Baǵdarlamanyń, sondaı-aq qoldanystaǵy údemeli ındýstrııalyq-ınnovatsııalyq damý, sý resýrstaryn damytý baǵdarlamalarynyń, Indýstrııalandyrý kartasynyń, qalalar men eldi mekenderdiń bas josparlarynyń erejelerine sáıkes júzege asyrylady.
7-basymdyq. Aýyldyq jerlerdiń kadrlyq áleýetin damytý
Aýyldyq jerlerdiń kadrlyq áleýetin damytý jónindegi is-sharalardy qarjylandyrý aýyldyq eldi mekenderge jumys isteý jáne turý úshin kelgen densaýlyq saqtaý, bilim berý, áleýmettik qamsyzdandyrý, mádenıet, sport jáne agroónerkásiptik keshen mamandaryna áleýmettik qoldaý sharalaryn usyný qaǵıdalaryna sáıkes júzege asyrylady.
8-basymdyq. Jergilikti ózin-ózi basqarýdy qarjylaı qoldaý
Jergilikti ózin-ózi basqarýdy damytý jónindegi is-sharalardy qarjylandyrý Qazaqstan Respýblıkasynyń bıýdjet zańnamasynyń negizinde jergilikti bıýdjettiń shyǵystar bazasyna engizilgen jalpy sıpattaǵy transfertter sheńberinde júzege asyrylady.
Osy basymdyq boıynsha qarjylandyrý tetigi men qatysýshylardyń ózara is-qımyly osy Baǵdarlamaǵa 5-qosymshada kórsetilgen.
Jergilikti atqarýshy organdar usynǵan joǵaryda kórsetilgen basymdyqtar sheńberinde is-sharalardy iske asyrý boıynsha BIJ-di jumys organy qaraǵan kezde artyqshylyq jobaǵa mynadaı krıterııler negizinde beriledi:
1) BIJ-di iske asyrýdan bıýdjettik ınvestıtsııalar birligine shaqqandaǵy jıyntyq áleýmettik-ekonomıkalyq tıimdiliktiń mynalarda kórsetilgen mólsheri:
óńirde qurylǵan ýaqytsha/turaqty jumys oryndarynyń sany;
óndiris kóleminiń ósýi (ónerkásip, aýyl sharýashylyǵy, kórsetiletin qyzmetter);
óńirlik bıýdjetke salyqtyq túsimderdiń ulǵaıýy;
BIJ-di iske asyrýdan paıda alýshylardyń sany;
kommýnaldyq, ınjenerlik jáne rekreatsııalyq ınfraqurylymmen qamtamasyz etilý deńgeıiniń artýy;
qozǵalys jyldamdyǵynyń ulǵaıýy jáne jol júrý ýaqytynyń azaıý;
2) jobany iske asyrýdan jıyntyq ekologııalyq tıimdiliktiń mynalarda kórsetilgen mólsheri:
zııandy zattardy atmosferaǵa shyǵarýdy azaıtý;
lastaǵysh zattardy tógý deńgeıin azaıtý;
óńdeletin qaldyqtardyń úlesin arttyrý;
energııa únemdeıtin tehnologııalardy engizý;
3) BIJ-di iske asyrýǵa baǵyttalǵan bólinetin bıýdjet qarajaty kóleminiń kommertsııalyq jobany iske asyrýǵa baǵyttalǵan jeke ınvestıtsııalar kólemine qatynasy;
4) jergilikti bıýdjetten qosa qarjylandyrý úlesteri.
Baǵdarlamany qarjylandyrý respýblıkalyq jáne jergilikti bıýdjetter qarajattary, sondaı-aq Qazaqstan Respýblıkasynyń zańnamasynda tyıym salynbaǵan basqa da kózder esebinen jáne olardyń sheginde júzege asyrylatyn bolady.
mln. teńge
|
|
2015 jyl |
2016 jyl |
2017 jyl |
2018 jyl |
2019 jyl |
|
RB* |
367 234 |
345 469 |
418 771 |
494 268 |
489 014 |
|
JB* |
17 219 |
17 552 |
18 383 |
19 006 |
19 806 |
|
Bıýdjetten tys qarajat |
199 561 |
201 839 |
64 883 |
68 717 |
59 599 |
|
Barlyq qarajat |
584 014 |
564 860 |
502 037 |
581 991 |
568 419 |
Eskertpe:
*Qarajat kólemi Qazaqstan Respýblıkasynyń zańnamasyna sáıkes tıisti qarjy jyldaryna arnalǵan respýblıkalyq jáne jergilikti bıýdjetterdiń bekitilýi men naqtylanýyna qaraı naqtylanatyn boldy.
|
R/s |
Ataýy |
Ólshem birligi |
Oryndaý merzimderi |
Aıaqtaý nysany |
Oryndaýǵa jaýaptylar |
Onyń ishinde jyldar boıynsha |
Qarjylandyrý kózderi |
|||||
|
2015 jyl |
2016 jyl |
2017 jyl |
2018 jyl |
2019 jyl |
Barlyǵy |
|||||||
|
1 |
2 |
3 |
4 |
5 |
6 |
7 |
8 |
9 |
10 |
11 |
12 |
13 |
|
|
Maqsaty: Eldiń utymdy aýmaqtyq uıymdastyrylýyn qalyptastyrý, ekonomıkalyq ósý ortalyqtarynda halyqtyń jáne kapıtaldyń shoǵyrlanýyn yntalandyrý arqyly óńirlerdiń áleýmettik-ekonomıkalyq áleýetin damytý úshin jaǵdaılar jasaý |
|||||||||||
|
|
Nysanaly ındıkator: |
|||||||||||
|
1) |
Aglomeratsııalar halqynyń sany |
myń adam |
2015 - 2019 jyldar |
|
UEM, Shymkent, Aqtóbe oblystarynyń, Astana jáne Almaty qalalarynyń JAO |
5 894,6 |
5 999,1 |
6 106,2 |
6 215,8 |
6 328,2 |
|
|
|
2) |
Jan basyna shaqqanda negizgi kapıtalǵa ınvestıtsııalar (Baǵdarlama sheńberinde) |
myń teńge |
2015 - 2019 jyldar |
|
UEM, oblystardyń, Astana jáne Almaty qalalarynyń JAO |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
«birinshi deńgeıdegi» qalalar (aglomeratsııalar) |
|
20,7 |
22,7 |
25,2 |
30,2 |
30,9 |
|
|
|||
|
|
«ekinshi deńgeıdegi» qalalar (oblys ortalyqtary, Semeı jáne Túrkistan qalalary) |
|
32,4 |
37,1 |
36,9 |
43,0 |
45,5 |
|
|
|||
|
|
«úshinshi deńgeıdegi» qalalar (shaǵyn jáne monoqalalar) |
|
|
|
|
21,9 |
23,4 |
30,3 |
31,6 |
33,0 |
|
|
|
|
tirek AEM jáne shekara mańyndaǵy aýmaqtardy qosa alǵanda, aýyldyq aýmaqtar |
|
24,0 |
24,2 |
27,2 |
30,2 |
31,2 |
|
|
|||
|
3) |
Jańǵyrtylǵan jelilerdiń, onyń ishinde, elektrmen jáne gazben jabdyqtaý jelileriniń úlesi |
% |
2015 - 2019 jyldar |
|
UEM, oblystardyń, Astana jáne Almaty qalalarynyń JAO |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
«birinshi deńgeıdegi» qalalar (aglomeratsııalar) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
|
Astana |
|
19,94 |
20,0 |
21,05 |
22,0 |
22,5 |
|
|
|||
|
|
Almaty |
|
0,33 |
0,45 |
0,5 |
0,6 |
0,7 |
|
|
|||
|
|
Shymkent |
|
11,8 |
12,2 |
12,9 |
13,1 |
14 |
|
|
|||
|
|
Aqtóbe |
|
10,1 |
11 |
11,9 |
12,4 |
13,2 |
|
|
|||
|
|
«ekinshi deńgeıdegi» qalalar (oblys ortalyqtary, Semeı jáne Túrkistan qalalary) |
|
7,8 |
8,4 |
9,05 |
9,9 |
10,5 |
|
|
|||
|
|
«úshinshi deńgeıdegi» qalalar (shaǵyn jáne monoqalalar) |
|
5,5 |
6,1 |
6,9 |
7,3 |
7,9 |
|
|
|||
|
|
aýyldyq aýmaqtar, onyń ishinde shekara mańyndaǵy aýmaqtar |
|
4,9 |
5,2 |
6 |
6,7 |
7,15 |
|
|
|||
|
4) |
Ortalyqtandyrylǵan sýmen jabdyqtaýǵa jáne sý burýǵa qoljetimdilik |
% |
2015 - 2019 jyldar |
|
UEM, oblystardyń, Astana jáne Almaty qalalarynyń JAO |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
«birinshi deńgeıdegi» qalalar (aglomeratsııalar) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
|
sýmen jabdyqtaý |
|
81 |
85 |
87 |
91 |
94 |
|
|
|||
|
|
sý burý |
|
52 |
57 |
64 |
70 |
77 |
|
|
|||
|
|
«ekinshi deńgeıdegi» qalalar (oblys ortalyqtary, Semeı jáne Túrkistan qalalary) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
|
sýmen jabdyqtaý |
|
90 |
92 |
94 |
96 |
100 |
|
|
|||
|
|
sý burý |
|
77 |
82 |
87 |
94 |
100 |
|
|
|||
|
|
«úshinshi deńgeıdegi» qalalar (shaǵyn jáne monoqalalar) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
|
sýmen jabdyqtaý |
|
87 |
92 |
94 |
96 |
100 |
|
|
|||
|
|
sý burý |
|
77 |
82 |
87 |
94 |
100 |
|
|
|||
|
|
aýyldyq aýmaqtar, onyń ishinde shekara mańyndaǵy aýmaqtar |
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
|
sýmen jabdyqtaý |
|
51,5 |
55,5 |
69 |
75 |
80 |
|
|
|||
|
|
sý burý |
|
12 |
13 |
15 |
18 |
20 |
|
|
|||
|
|
1-mindet: |
|||||||||||
|
1. |
Nátıjeler kórsetkishi** |
|||||||||||
|
|
«birinshi deńgeıdegi» qalalar (aglomeratsııalar) |
birlik |
2015 - 2019 jyldar |
|
UEM, IDM, oblystardyń, Astana jáne |
8 |
11 |
11 |
25 |
21 |
|
|
|
«ekinshi deńgeıdegi» qalalar (oblys ortalyqtary, Semeı jáne Túrkistan qalalary) |
|
21 |
12 |
15 |
34 |
34 |
|
|
||||
|
|
«úshinshi deńgeıdegi» qalalar (shaǵyn jáne monoqalalar) |
|
|
|
Almaty qalalarynyń JAO |
72 |
52 |
10 |
56 |
56 |
|
|
|
|
aýyldyq aýmaqtar, onyń ishinde shekara mańyndaǵy aýmaqtar |
|
6 |
9 |
1 |
10 |
10 |
|
|
|||
|
Іs-sharalar |
||||||||||||
|
1) |
Іri ınfraqurylymdyq jobalardy iske asyrý |
mln.teńge |
2015 - 2019 jyldar |
paıdalanýǵa berý aktisi |
UEM, oblystardyń, Astana jáne Almaty qalalarynyń JAO |
15000,0 |
15000,0 |
15000,0 |
15000,0 |
15000,0 |
75000,0 |
RB* |
|
1500,0 |
1500,0 |
1500,0 |
1500,0 |
1500,0 |
7500,0 |
JB* |
||||||
|
2) |
Almaty qalasynyń seriktes qalalarynyń ınjenerlik-kommýnıkatsııalyq ınfraqurylymyn salý jónindegi jobalardy iske asyrý (G4 City, «Altyn Saı») |
mln. teńge |
2015 - 2019 jyldar |
paıdalanýǵa berý aktisi |
Almaty oblysynyń JAO |
9300,0 |
9100,0 |
9700,0 |
13700,0 |
11200,0 |
53000,0 |
RB* |
|
3) |
Qalalar men eldi mekenderdi abattandyrý jónindegi jobalardy iske asyrý
|
mln. teńge |
2015 - 2016 jyldar |
paıdalanýǵa berý aktisi |
UEM, oblystardyń, Astana jáne Almaty qalalarynyń JAO |
5000,0 |
5000,0 |
- |
- |
- |
10000,0 |
RB* |
|
4) |
Monoqalalardyń ınjenerlik ınfraqurylymyn halyqtyń ońtaıly sanyn esepke ala otyryp damytý |
mln. teńge |
2015 - 2019 jyldar |
paıdalanýǵa berý aktisi |
UEM, oblystardyń, Astana jáne Almaty qalalarynyń JAO |
12583,0 |
12583,0 |
12583,0 |
12583,0 |
12583,0 |
62915,0 |
RB* |
|
1258,3 |
1258,3 |
1258,3 |
1258,3 |
1258,3 |
6291,5 |
JB* |
||||||
|
5) |
Monoqalalardy jaılastyrý jónindegi sharalardy iske asyrý
|
mln. teńge |
2015 - 2019 jyldar |
paıdalanýǵa berý aktisi |
UEM, oblystardyń, Astana jáne Almaty qalalarynyń JAO |
7000,0 |
7000,0 |
7000,0 |
7000,0 |
7000,0 |
35000,0 |
RB* |
|
700,0 |
700,0 |
700,0 |
700,0 |
700,0 |
3500,0 |
JB* |
||||||
|
6) |
Áleýeti joǵary jáne ortasha shaǵyn qalalardyń ınjenerlik ınfraqurylymyn halyqtyń ońtaıly sanyn esepke ala otyryp damytý |
mln. teńge |
2015 - 2019 jyldar |
paıdalanýǵa berý aktisi |
UEM, oblystardyń JAO2 |
* |
* |
11844,9 |
11844,9 |
11844,9 |
35534,7 |
RB* |
|
7) |
Shaǵyn qalalardy jaılastyrý jónindegi sharalardy iske asyrý |
mln. teńge |
2015 - 2019 jyldar |
paıdalanýǵa berý aktisi |
UEM, oblystardyń JAO2 |
* |
* |
9000,0 |
9000,0 |
9000,0 |
27000,0 |
RB* |
|
8) |
Ýákiletti organ ázirlegen qurylymǵa sáıkes áleýeti joǵary jáne ortasha shaǵyn qalalardy uzaq merzimdi kezeńde damytýdyń keshendi josparlaryn ázirleý jáne bekitý (VAK-ta kelisýdi eskere otyryp) |
- |
2015 jylǵy 2-toqsan |
oblystyq máslıhattar sessııalarynyń sheshimderi |
Oblystardyń JAO2 |
- |
- |
- |
- |
- |
- |
talap etilmeıdi |
|
9) |
Josparlardyń aıasyn 2030 jylǵa deıin keńeıtýdi kózdeı otyryp, Shymkent jáne Aqtóbe aglomeratsııalaryn damytý jónindegi is-sharalar josparlaryna ózgerister men tolyqtyrýlar engizý |
- |
2015 jylǵy 2-toqsan |
oblystyq máslıhattar sessııalarynyń sheshimderi |
Ońtústik Qazaqstan, Aqtóbe oblystarynyń JAO |
- |
- |
- |
- |
- |
- |
talap etilmeıdi |
|
10) |
Shymkent, Aqtóbe qalalarynda ortalyqtary bar aglomeratsııalardy damytýdyń nysanaly ındıkatorlary boıynsha aqparatty jyl saıyn usynýdy qamtamasyz etý |
- |
jyl saıyn shilde |
UEM-ge aqparat |
Ońtústik Qazaqstan, Aqtóbe oblystarynyń JAO |
- |
- |
- |
- |
- |
- |
talap etilmeıdi |
|
11) |
Shymkent jáne Aqtóbe aglomeratsııalarynda aýyl sharýashylyǵy ónimderin óndirý jáne qaıta óńdeý boıynsha jobalardy irikteý jáne iske asyrý |
- |
2015 - 2019 jyldar*Qarajat kólemi Qazaqstan Respýblıkasynyń zańnamasyna sáıkes tıisti qarjy jyldaryna arnalǵan respýblıkalyq jáne jergilikti bıýdjetterdiń bekitilýi men naqtylanýyna qaraı naqtylanady.daǵy qańtar, shilde |
UEM-ge aqparat |
Ońtústik Qazaqstan, Aqtóbe oblystarynyń JAO |
- |
- |
- |
- |
- |
jobalaý qujattamasynda kózdelgen qarajat sheginde |
kásiporyndar men uıymdardyń qarajaty |
|
12) |
Shymkent jáne Aqtóbe aglomeratsııalarynda ınvestorlardy tartý jáne perspektıvaly ınvestıtsııalyq jobalardy iske asyrý arqyly ındýstrııalyq aımaqtardy, tehnologııalyq parkterdi odan ári damytý boıynsha sharalar qabyldaý |
- |
2015 - 2019 jyldar |
UEM-ge aqparat |
Ońtústik Qazaqstan, Aqtóbe oblystarynyń JAO |
- |
- |
- |
- |
- |
- |
talap etilmeıdi |
|
13) |
Qala quraýshy kásiporyndardyń shaǵyn jáne monoqalalarda qosalqy jáne qyzmet kórsetý óndiristerin, tapsyrystardy olardyń ózindik erekshelikterin eskere otyryp ornalastyrý (keminde 1 jobadan) |
- |
2015 - 2019 jyldar |
UEM-ge aqparat |
oblystardyń JAO |
- |
- |
- |
- |
- |
- |
talap etilmeıdi |
|
14) |
Shaǵyn jáne monoqalalardyń ekonomıkalaryn uzaq merzimdi ártaraptandyrý úshin «zákirli» ınvestıtsııalyq jobalardy iske asyrý (shıkizattyq emes salalarda) |
- |
2015 - 2019 jyldar |
UEM-ge aqparat |
IDM, oblystardyń JAO |
- |
- |
- |
- |
- |
talap etiledi |
bıýdjetten tys qara-jat |
|
15) |
Shaǵyn jáne monoqalalarda ulttyq holdıngter men kompanııalar úshin taýarlardy, jumystardy jáne kórsetiletin qyzmetterdi satyp alýdy kózdeıtin óndiristerdi uıymdastyrý |
- |
2015 - 2019 jyldar |
UEM-ge aqparat |
IDM, oblystardyń JAO, «Samuryq-Qazyna» UÁQ» AQ (kelisim boıynsha) «QazAgro» UBH» AQ (kelisim boıynsha) |
- |
- |
- |
- |
- |
- |
talap etilmeıdi |
|
16) |
Shaǵyn jáne monoqalalardyń mańynda ornalasqan paıdaly qazbalardyń perspektıvaly ken oryndaryn «Qazgeologııa» UK» AQ nemese kásiporyndardyń shıkizat bazasyn keńeıtýge múddeli jeke ınvestorlardyń qatysýymen jete barlaý boıynsha sharalardy aıqyndaı otyryp anyqtaý |
- |
2015 - 2019 jyldardaǵy qańtar, shilde |
UEM-ge aqparat |
IDM, «Qazgeologııa» UK» AQ (kelisim boıynsha, «Samuryq-Qazyna» UÁQ» AQ (kelisim boıynsha) |
- |
- |
- |
- |
- |
- |
talap etilmeıdi |
|
2. |
Nátıjeler kórsetkishi** |
|||||||||||
|
|
«Birinshi deńgeıdegi» qalalar (aglomeratsııalar) |
birlik |
2015 - 2019 jyldar |
|
UEM, oblystardyń, Astana jáne Almaty qalalarynyń JAO |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1) Qazaqstan Respýblıkasyn aýmaqtyq damytýdyń óńiraralyq shemalary |
|
2 |
1 |
|
|
|
|
||||
|
2) aglomeratsııalardy aýmaqtyq damytýdyń óńiraralyq shemalary |
|
2 |
|
2 |
|
|
|
|
||||
|
|
3) aglomeratsııalardyń ortalyq qalalarynyń bas josparlary |
|
|
|
|
3 |
- |
- |
1 |
- |
|
|
|
4) shaǵyn qalalardyń bas josparlary |
|
- |
3 |
2 |
4 |
- |
|
|
||||
|
5) AEM bas josparlary men qurylys salý shemalary |
|
116 |
65 |
66 |
69 |
55 |
|
|
||||
|
6) sáýlet, qala qurylysy jáne qurylys salasyndaǵy smetalyq-normatıvtik qujattardy ázirleý1 |
|
45 |
48 |
45 |
42 |
42 |
|
|
||||
|
7) qurylys óndirisiniń jańa tehnologııalary boıynsha tehnologııalyq kartalardy ázirleý1 |
|
20 |
40 |
40 |
40 |
40 |
|
|
||||
|
8) úlgilik jobalardy ázirleý1 |
|
83 |
49 |
- |
- |
- |
|
|
||||
|
|
9) normatıvtik-tehnıkalyq qujattardy ázirleý jáne qaıta óńdeý1 |
|
|
|
|
49 |
** |
** |
** |
** |
|
|
|
|
«ekinshi deńgeıdegi» qalalar (oblys ortalyqtary, Semeı jáne Túrkistan qalalary) |
|
3 |
4 |
10 |
6 |
3 |
|
|
|||
|
|
1) oblys aýmaqtarynyń qala qurylysyn josparlaýdyń keshendi shemalary |
|
- |
3 |
7 |
3 |
1 |
|
|
|||
|
|
2) ekinshi deńgeıdegi qalalardyń bas josparlary |
|
|
|
|
3 |
1 |
3 |
3 |
2 |
|
|
|
|
«úshinshi deńgeıdegi» qalalar (shaǵyn jáne monoqalalar) |
|
|
|
|
- |
3 |
2 |
4 |
- |
|
|
|
|
1) shaǵyn qalalar |
|
- |
3 |
2 |
4 |
- |
|
|
|||
|
2) monoqalalar |
|
- |
- |
- |
- |
- |
|
|
||||
|
|
Іs-sharalar |
|||||||||||
|
1) |
Astana, Almaty, aglomeratsııalarynyń aýmaqtyq damytýdyń óńiraralyq shemalaryn ázirleý |
mln. teńge |
2015 - 2017 jyldar |
Qazaqstan Respýblıkasy Úkimetiniń qaýlylary |
UEM, qalalardyń jáne oblystardyń JAO |
* |
* |
* |
- |
- |
* |
RB* |
|
2) |
Shymkent jáne Aqtóbe aglomeratsııalarynyń aýmaqtyq damytýdyń óńiraralyq shemalaryn ázirleý |
mln. teńge |
2015 - 2017 jyldar |
máslıhattar sessııalarynyń sheshimderi |
UEM, qalalardyń jáne oblystardyń JAO |
* |
* |
* |
- |
- |
* |
RB* |
|
3) |
Jem, Temir, Shalqar, Talǵar, Zaısan, Býlaevo, Mamlıýtka, Sergeevka, Taıynsha qalalarynyń qala qurylysy qujattamasyn olardyń uzaq merzimdi (25 - 30 jyl) kezeńge arnalǵan damý perspektıvalaryn eskere otyryp ázirleý nemese túzetý |
mln. teńge |
2015 - 2017 jyldardaǵy qańtar |
máslıhattar sessııalarynyń sheshimderi |
oblystardyń JAO2 |
- |
- |
- |
- |
- |
jergilikti bıýdjetterde kózdelgen qarajat sheginde |
JB* |
|
4) |
Oblystar aýmaqtarynyń qala qurylysyn josparlaýdyń keshendi shemalaryn ázirleý |
mln. teńge |
2015 - 2017 jyldar |
máslıhattar sessııalarynyń sheshimderi |
oblystardyń JAO |
- |
- |
- |
- |
- |
jergilikti bıýdjetterde kózdelgen qarajat sheginde |
JB* |
|
5) |
Óńirlerdi aýmaqtyq damytýdyń óńiraralyq shemalaryn ázirleý (Ortalyq, Ońtústik, Batys) |
mln. teńge |
2015 - 2017 jyldar |
Qazaqstan Respýblıkasy Úkimetiniń qaýlylary |
UEM, qalalardyń jáne oblystardyń JAO |
972,3 |
701,4 |
- |
- |
- |
1 673,7 |
RB* |
|
6) |
Qazaqstan Respýblıkasynyń aýmaǵyn uıymdastyrýdyń bas shemasyn «Qazaqstan - 2050» strategııasyn eskere otyryp túzetý (ózektilendirý) |
mln. teńge |
2015 - 2016 jyldar |
TKShjJRBK buıryǵy |
UEM,oblystardyń, Astana qalasynyń JAO |
* |
* |
- |
- |
- |
* |
RB* |
|
7) |
Memlekettik qala qurylysy kadastrynyń biryńǵaı júıesin qurý jáne qalyptastyrý |
mln. teńge |
2015 - 2017 jyldar |
Qazaqstan Respýblıkasynyń Úkimetine aqparat |
UEM |
* |
* |
* |
- |
- |
* |
RB* |
|
8) |
Qurylys óndirisiniń jańa tehnologııalary jáne materıaly boıynsha tehnologııalyq kartalar ázirleý |
mln. teńge |
2015 jyl |
TKShjJRBK buıryǵy |
UEM TKShjJRBK |
* |
- |
- |
- |
- |
* |
RB* |
|
9) |
Úlgilik jobalardy ázirleý |
mln. teńge |
2015 - 2016 jyldar |
TKShjJRBK buıryǵy |
UEM TKShjJRBK |
* |
* |
- |
- |
- |
* |
RB* |
|
10) |
Qazaqstan Respýblıkasynyń smetalyq-normatıvtik bazasy, qurylys salasyndaǵy ekonomıkalyq normatıvter men ádisnama |
mln. teńge |
2015 - 2019 jyldar |
TKShjJRBK buıryǵy |
UEM TKShjJRBK |
395,7 |
362,5 |
* |
* |
* |
758,2 |
RB* |
|
11) |
Sáýlet, qala qurlysy jáne qurylys salasyndaǵy normatıvtik-tehnıkalyq qujattady ázirleý jáne qaıta óńdeý |
mln. teńge |
2015 - 2019 jyldar |
TKShjJRBK buıryǵy |
UEM TKShjJRBK |
* |
* |
* |
* |
* |
|
|
|
3. |
Nátıjeler kórsetkishi |
|||||||||||
|
|
tirek AEM-de |
myń adam |
2015 - 2019 jyldar |
|
UEM, oblystardyń JAO |
952,8 |
971,5 |
990,2 |
1008,9 |
1027,5 |
|
|
|
|
shekara mańyndaǵy aýmaqtarda |
|
177,0 |
178,7 |
180,5 |
182,2 |
184,0 |
|
|
|||
|
Іs-sharalar |
||||||||||||
|
1) |
Oblystyq bıýdjetterge «Dıplommen aýylǵa» jobasy sheńberinde aýyldyq jerlerge keletin áleýmettik sala jáne veterınarııa mamandaryna turǵyn úı salýǵa jáne satyp alýǵa kredıt berý |
mln. teńge |
2015 - 2019 jyldar |
bıýdjettik kredıt-ter berý |
UEM, oblystardyń JAO |
8558,1 |
8669,7 |
11473,2 |
12276,3 |
13135,7 |
54113,0 |
RB* |
|
2) |
Jergilikti ózin-ózi basqarýdy qarjylyq qoldaý sheńberinde jobalardy (is-sharalardy) iske asyrý |
mln. teńge |
jyl saıyn aqpan, shilde |
UEM-ge aqparat |
oblystardyń JAO |
6918,4 |
6918,4 |
- |
- |
- |
13836,8 |
jalpy sıpattaǵy transfertter |
|
3) |
AEM-niń áleýmettik-ekonomıkalyq damýyna monıtorıng júrgizý |
- |
jyl saıyn 1-toqsan |
UEM-ge aqparat |
oblystardyń JAO |
- |
- |
- |
- |
- |
talap etilmeıdi |
|
|
4) |
AEM-niń áleýmettik-ekonomıkalyq damý áleýetin aıqyndaý |
- |
jyl saıyn 2-toqsan |
UEM-ge aqparat |
oblystardyń JAO |
- |
- |
- |
- |
- |
talap etilmeıdi |
|
|
5) |
Aýdan ortalyqtarynyń jáne tirek AEM-niń keshendi josparlaryn, aýyldyq okrýgterdiń, aýyldar men kentterdiń ortalyqtaryn damytýdyń keshendi josparlaryn iske asyrý |
- |
jyl saıyn qańtar |
UEM-ge aqparat |
oblystardyń JAO |
- |
- |
- |
- |
- |
talap etilmeıdi |
|
|
6) |
Oblystardyń shekara mańyndaǵy aýdandaryn damytý jónindegi is-sharalar josparyn iske asyrý |
- |
jyl saıyn qańtar |
UEM-ge aqparat |
shekara mańyndaǵy oblystardyń JAO3 |
- |
- |
- |
- |
- |
talap etilmeıdi |
|
|
7) |
*Qarajat kólemi Qazaqstan Respýblıkasynyń zańnamasyna sáıkes tıisti qarjy jyldaryna arnalǵan respýblıkalyq jáne jergilikti bıýdjetterdiń bekitilýi men naqtylanýyna qaraı naqtylanady. |
- |
jyl saıyn 10 qańtarǵa qaraı |
UEM-ge aqparat |
IDM, Qarjymıniniń MKK, UQK (kelisim boıynsha), shekara mańyndaǵy oblystardyń ákimdikteri3 |
- |
- |
- |
- |
- |
talap etilmeıdi |
|
|
8) |
Shekara mańyndaǵy aýmaqtarǵa ornalasqan tirek AEM-de halyqty shoǵyrlandyrý boıynsha sharalar qabyldaý |
- |
jyl saıyn aqpan |
UEM-ge aqparat |
shekara mańyndaǵy oblystardyń JAO3 |
- |
- |
- |
- |
- |
talap etilmeıdi |
|
|
9) |
Shekara mańyndaǵy aýmaqtarda ornalasqan jer ýchaskelerin ekonomıkalyq aınalymǵa tartý boıynsha sharalar qabyldaý |
- |
jyl saıyn aqpan, shilde |
UEM-ge aqparat |
shekara mańyndaǵy oblystardyń JAO3 |
- |
- |
- |
- |
- |
talap etilmeıdi |
|
|
|
2-mindet: |
|||||||||||
|
1. |
Nátıjeler kórsetkishi** |
|||||||||||
|
|
«birinshi deńgeıdegi» qalalar (aglomeratsııalar) |
km |
2015 - 2019 jyldar |
|
UEM, oblystar, Astana jáne Almaty qalalarynyń JAO |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1) jylýmen jabdyqtaý |
161,2 |
98,1 |
18,1 |
19,2 |
21,5 |
|
|
||||
|
2) elektrmen jabdyqtaý |
1345,3 |
1128,1 |
1185,3 |
1199,0 |
1080,0 |
|
|
|||||
|
3) gazben jabdyqtaý |
2165,0 |
1365,0 |
1422,0 |
1421,0 |
1405,0 |
|
|
|||||
|
4) sýmen jabdyqtaý |
399,0 |
428,0 |
548,0 |
605,0 |
591,0 |
|
|
|||||
|
5) sý burý |
127,0 |
137,0 |
155,0 |
177,0 |
176,0 |
|
|
|||||
|
|
«ekinshi deńgeıdegi» qalalar (oblys ortalyqtary, Semeı jáne Túrkistan qalalary) |
|
|
|
|
|
|
|
||||
|
|
1) jylýmen jabdyqtaý |
|
|
|
|
95,5 |
101,7 |
72,2 |
67,0 |
67,0 |
|
|
|
2) elektrmen jabdyqtaý |
854,4 |
873,1 |
774,4 |
228,0 |
230,0 |
|
|
|||||
|
3) gazben jabdyqtaý |
216,4 |
172,2 |
45 |
45 |
45 |
|
|
|||||
|
4) sýmen jabdyqtaý |
371 |
334 |
346 |
352 |
355 |
|
|
|||||
|
5) sý burý |
67 |
103 |
127 |
234 |
236 |
|
|
|||||
|
|
«úshinshi deńgeıdegi» qalalar (shaǵyn jáne monoqalalar) |
|
|
|
|
|
|
|
||||
|
|
1) jylýmen jabdyqtaý |
138,53 |
93,1 |
110,4 |
68,0 |
68,0 |
|
|
||||
|
2) elektrmen jabdyqtaý |
504,7 |
522,02 |
377,0 |
173,6 |
181,0 |
|
|
|||||
|
3) gazben jabdyqtaý |
126,7 |
177,0 |
433,0 |
126,0 |
126,0 |
|
|
|||||
|
4) sýmen jabdyqtaý |
208 |
225 |
230 |
236 |
239 239239 |
|
|
|||||
|
5) sý burý |
45 |
71 |
83 |
113 |
159 159 |
|
|
|||||
|
|
aýyldyq aýmaqtar, onyń ishinde shekara mańyndaǵy aýmaqtar |
|
|
|
|
|
|
|
||||
|
|
1) jylýmen jabdyqtaý |
21,7 |
56,2 |
35,1 |
11 |
11 |
|
|
||||
|
2) elektrmen jabdyqtaý |
1232,3 |
1309,1 |
1278,1 |
990,0 |
1000 |
|
|
|||||
|
3) gazben jabdyqtaý |
656,3 |
1004,0 |
487,4 |
200 |
200 |
|
|
|||||
|
4) sýmen jabdyqtaý |
3354 |
3200 |
3200 |
3200 |
3200 |
|
|
|||||
|
5) sý burý |
31 |
45 |
60 |
45 |
45 |
|
|
|||||
|
Іs-sharalar |
||||||||||||
|
1) |
Jylýmen jabdyqtaý, gazben jabdyqtaý, elektrmen jabdyqtaý júıelerin jańǵyrtý jáne rekonstrýktsııalaý jónindegi jobalardy iske asyrý |
mln. teńge |
2015 - 2019 jyldardaǵy jeltoqsan |
paıdalanýǵa berý aktisi |
UEM, oblystardyń, Astana jáne Almaty qalalarynyń JAO |
15000,1 |
15000,0 |
20100,1 |
21199,9 |
24299,9 |
95600,0 |
RB* |
|
1500,0 |
1500,0 |
2010,0 |
2120,0 |
2430,0 |
9560,0 |
JB* |
||||||
|
4930,0 |
6290,0 |
7750,0 |
9900,0 |
13200,0 |
42070,0 |
bıýdjetten tys qara-jat |
||||||
|
2) |
100 Gkal /saǵatqa deıin qazandyqtar boıynsha basqarý kompanııasyn qurý |
- |
2015 jyl |
ákimdikterdiń qaýlylary |
oblystardyń, Astana jáne Almaty qalalarynyń JAO |
- |
- |
- |
- |
- |
talap etilmeıdi |
|
|
3) |
Sýmen jabdyqtaý jáne sý burý júıelerin salý jáne rekonstrýktsııalaý |
mln. teńge |
jyl saıyn 2015 - 2019 jyldar |
paıdalanýǵa berý aktisi |
oblystardyń, Astana jáne Almaty qalalarynyń JAO |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
qalalyq jerde |
|
|
|
|
50383,0 |
50383,0 |
50383,0 |
50383,1 |
50383,0 |
251915,1 |
RB* |
|
7123,0 |
7022,0 |
7023,0 |
7023,0 |
7022,0 |
35213,0 |
JB* |
||||||
|
|
aýyldyq jerde |
|
|
|
|
37000,0 |
37000,0 |
37932,0 |
37932,0 |
37932,0 |
187796,0 |
RB* |
|
5238,0 |
5572,0 |
5892,0 |
6405,0 |
6896,0 |
30 003,0 |
JB* |
||||||
|
4) |
Bıýdjettik kredıtteý tetigi arqyly jylýmen, sýmen jabdyqtaý jáne sý burý júıelerin jańǵyrtý |
mln. teńge |
2015 - 2019 jyldar |
paıdalanýǵa berý aktisi |
UEM, «TKSh QazOrtalyǵy» AQ (kelisim boıynsha) |
60000,0 |
100000,0 |
- |
- |
- |
160000,0 |
UQ qarajaty |
|
2. |
Nátıjeler kórsetkishi ** |
|||||||||||
|
|
«birinshi deńgeıdegi» qalalar (aglomeratsııalar) |
% |
2015 - 2019 jyldar |
|
UEM, oblystardyń, Astana jáne Almaty qalalarynyń JAO |
13,5 |
13,5 |
12,5 |
10,5 |
9 |
|
|
|
|
«ekinshi deńgeıdegi» qalalar (oblys ortalyqtary, Semeı jáne Túrkistan qalalary) |
|
7,6 |
7,6 |
7 |
5,9 |
5 |
|
|
|||
|
|
«úshinshi deńgeıdegi» qalalar (shaǵyn jáne monoqalalar) |
|
|
|
4,6 |
4,6 |
4,2 |
3,6 |
3,1 |
|
|
|
|
|
aýyldyq aýmaqtar, onyń ishinde shekara mańyndaǵy aýmaqtar |
|
1,4 |
1,4 |
1,3 |
1,1 |
0,9 |
|
|
|||
|
Іs-sharalar |
||||||||||||
|
1) |
Kondomınıým obektileriniń ortaq múlkin jóndeýdi qamtamasyz etý |
mln. teńge |
2015 - 2019 jyldar |
oryndalǵan jumystar |
oblystardyń, Astana jáne Almaty qalalarynyń JAO |
4000,0 |
* |
8000,0 |
27000,0 |
12610,0 |
51610,0 |
RB* |
|
2) |
Turǵyn úı-kommýnaldyq sharýashylyq salasyn normatıvtik retteý |
mln. teńge |
2015 - 2019 jyldardaǵy jeltoqsan |
normatıvtik-tehnıkalyq bazany jetildirý |
UEM |
100,0 |
* |
100,0 |
100,0 |
100,0 |
400,0 |
RB* |
|
3) |
Energııa únemdeý saıasatyn nasıhattaý |
mln. teńge |
2015 - 2019 jyldar |
halyq arasynda aqparattyq-túsindirý jumysy |
UEM, «TKSh QazOrtalyǵy» AQ (kelisim boıynsha) |
150,0 |
150,0 |
150,0 |
150,0 |
150,0 |
750,0 |
RB* |
|
4) |
Kóppáterli turǵyn úılerge energetıkalyq aýdıt júrgizý
|
mln. teńge |
2015 - 2019 jyldar |
turǵyn úılerdiń energetıkalyq aýdıtiniń pasporty |
oblystardyń, Astana jáne Almaty qalalarynyń JAO |
210,0 |
210,0 |
210,0 |
210,0 |
210,0 |
1050,0 |
RB* |
|
5) |
Turǵyn úı sharýashylyǵy salasy mamandarynyń biliktiligin joǵarlatý |
mln. teńge |
2015 - 2019 jyldar |
turǵyn úı sharýashylyǵy salasy mamandarynyń kadrlyq áleýetin joǵarylatý |
UEM |
150,0 |
150,0 |
* |
* |
* |
300,0 |
RB* |
|
|
3-mindet: |
|||||||||||
|
1. |
Nátıjeler kórsetkishi ** |
|||||||||||
|
|
sýmen jabdyqtaý, onyń ishinde: |
jelilerdiń 1 kılometrine shaqqanda avarııalar sany |
2015 - 2019 jyldar |
|
UEM, oblystardyń, Astana jáne Almaty qalalarynyń JAO, IDM, AShM |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
«birinshi deńgeıdegi» qalalar (aglomeratsııalar) |
|
|
0,39 |
0,35 |
0,31 |
0,28 |
0,24 |
|
|
||
|
|
«ekinshi deńgeıdegi» qalalar (oblys ortalyqtary, Semeı jáne Túrkistan qalalary) |
|
0,48 |
0,45 |
0,43 |
0,40 |
0,38 |
|
|
|||
|
|
«úshinshi deńgeıdegi» qalalar (shaǵyn jáne monoqalalar) |
|
0,40 |
0,375 |
0,35 |
0,325 |
0,3 |
|
|
|||
|
|
Sý burý, onyń ishinde: |
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
|
«birinshi deńgeıdegi» qalalar (aglomeratsııalar) |
|
0,21 |
0,20 |
0,19 |
0,17 |
0,16 |
|
|
|||
|
|
«ekinshi deńgeıdegi» qalalar (oblys ortalyqtary, Semeı jáne Túrkistan qalalary) |
|
0,32 |
0,30 |
0,28 |
0,24 |
0,20 |
|
|
|||
|
|
«úshinshi deńgeıdegi» qalalar (shaǵyn jáne monoqalalar) |
|
0,45 |
0,4 |
0,35 |
0,3 |
0,25 |
|
|
|||
|
2. |
Nátıjeler kórsetkishi ** |
|||||||||||
|
|
«birinshi deńgeıdegi» qalalar (aglomeratsııalar) |
% |
2015 - 2019 jyldar |
|
UEM, oblystardyń, Astana jáne Almaty qalalarynyń JAO, IDM, AShM |
84 |
85,4 |
86,5 |
88,3 |
89,5 |
|
|
|
|
«ekinshi deńgeıdegi» qalalar (oblys ortalyqtary, Semeı jáne Túrkistan qalalary) |
|
57 |
68 |
75 |
85 |
93 |
|
|
|||
|
|
«úshinshi deńgeıdegi» qalalar (shaǵyn jáne monoqalalar) |
|
75 |
79 |
83 |
87 |
94 |
|
|
|||
|
Іs-sharalar |
||||||||||||
|
1) |
Injenerlik jelilerdiń tehnıkalyq jaı-kúıin baǵalaý |
mln. teńge |
2015 - 2019 jyldar |
ınjenerlik jelilerdiń tehnıkalyq jaı-kúıi týraly esep |
UEM, oblystardyń, Astana jáne Almaty qalalarynyń JAO, «TKSh QazOrtalyǵy» AQ (kelisim boıynsha) |
* |
* |
250,0 |
250,0 |
250,0 |
750,0 |
RB* |
|
2) |
JAO málimdegen jergilikti sýmen jabdyqtaý jáne sý burý jelilerin salý jáne rekonstrýktsııalaý jobalaryn basymdylyǵy jáne qarjylandyrýdyń oryndylyǵy turǵysynan qaraý |
- |
jyl saıyn 1-toqsan |
UEM-de tanystyrý |
oblystardyń, Astana jáne Almaty qalalarynyń JAO |
- |
- |
- |
- |
- |
talap etilmeıdi |
|
|
3) |
Qazaqstan Respýblıkasy qalalarynyń sýmen jabdyqtaý jáne sý burý júıeleriniń ınvestıtsııalyq negizdemelerin ázirleý |
- |
2015 jyl |
memlekettik saraptamanyń qorytyndysy |
UEM, «Qazaq sýarnajoba» AQ (kelisim boıynsha) |
* |
- |
- |
- |
- |
* |
RB* |
|
4) |
Qalalyq/aýyldyq jerde sýmen jabdyqtaý jáne sý burý jobalarynyń biryńǵaı tizbesin qalyptastyrý (ınvestıtsııalardy negizdeý boıynsha jumystar aıaqtalǵannan keıin) |
- |
jyl saıyn, josparlanǵan qarjy jylynyń aldyndaǵy jyldyń 15 naýryzyna qaraı |
VAK úshin jobalardyń tizbesi |
UEM, IDM, oblystardyń JAO |
- |
- |
- |
- |
- |
talap etilmeıdi |
|
|
5) |
Qalalyq/aýyldyq eldi jerde, toptyq sý qubyrlaryn, sýmen jabdyqtaý jáne sý burý júıelerin salý jáne rekonstrýktsııalaý jobalaryn VAK-ta qaraý |
- |
jyl saıyn, josparlanǵan qarjy jylynyń aldyndaǵy jyldyń 15 mamyryna qaraı |
VAK hattamasy |
UEM, IDM, AShM |
- |
- |
- |
- |
- |
talap etilmeıdi |
|
|
6) |
Sýmen jabdyqtaý jáne sý burý sektoryn damytýdyń óńirlik is-sharalar josparlaryn ázirleý jáne bekitý |
- |
jyl saıyn, 15 naýryzǵa deıin |
kelisilgen jáne bekitilgen óńirlik josparlar |
oblystardyń, Astana jáne Almaty qalalarynyń JAO, UEM, AShM |
- |
- |
- |
- |
- |
talap etilmeıdi |
|
|
7) |
Toptyq sý qubyrlaryn salý jáne rekonstrýktsııalaý |
mln. teńge |
2015 - 2019 jyldardaǵy jeltoqsan |
paıdalanýǵa berý aktisi |
AShM |
14930,0 |
14993,0 |
7745,0 |
7745,0 |
7745,0 |
53158,0 |
RB* |
|
8) |
2603 AEM-di jerasty sý qorymen qamtamasyz etý úshin izdestirý - barlaý jumystaryn júrgizý, onyń ishinde 2015 jyly - 744; |
mln. teńge |
2015 - 2019 jyldardaǵy jeltoqsan |
paıdalanýǵa berý aktisi |
IDM, oblystardyń, Astana jáne Almaty qalalarynyń JAO |
9877,0 |
8019,0 |
8000,0 |
7100,0 |
2600,0 |
35596,0 |
RB* |
|
9) |
Energııa men sýdy únemdeıtin tehnologııalardy qoldanýdy kózdeıtin sýmen jabdyqtaý jáne sý burý salasyndaǵy normatıvtik-tehnıkalyq qujattamany ázirleý jáne qaıta óńdeý |
mln. teńge |
2015 - 2018 jyldar |
memlekettik normatıvter |
UEM |
* |
* |
* |
* |
- |
* |
RB* |
|
10) |
Sýmen jabdyqtaý jáne sý burý kásiporyndarynda MJÁ pılottyq jobalaryn iske asyrý |
- |
2016 - 2019 jyldar |
paıdalanýǵa berý aktisi |
UEM, oblystardyń, Astana jáne Almaty qalalarynyń JAO |
- |
- |
- |
- |
- |
talap etilmeıdi |
|
|
11) |
Sýmen jabdyqtaý jáne sý burý salasyndaǵy MJÁ pılottyq jobalarynyń tájirıbesin taratý |
- |
2015 jylǵy 1-toqsan |
UEM-ge aqparat |
oblystardyń, Astana jáne Almaty qalalarynyń JAO |
- |
- |
- |
- |
- |
talap etilmeıdi |
|
|
12) |
Sýmen jabdyqtaý jáne sý burý sektoryndaǵy mamandar úshin biliktilikti joǵarlatý jáne kadrlardy qaıta daıarlaý boıynsha usynystar engizý |
- |
2015 - 2019 jyldar |
BǴM-ge usynystar |
UEM, oblystardyń, Astana jáne Almaty qalalarynyń JAO |
- |
- |
- |
- |
- |
talap etilmeıdi |
|
|
|
4-mindet: |
|||||||||||
|
1. |
Nátıjeler kórsetkishi ** |
|||||||||||
|
|
«birinshi deńgeıdegi» qalalar (aglomeratsııalar) |
myń sharshy metr |
2015 - 2019 jyldar |
|
UEM, oblystardyń, Astana jáne Almaty qalalarynyń JAO, «Báıterek» UBH» AQ, Jyljymaıtyn múlik qory |
3238,5 |
3275,8 |
3118,4 |
3084,1 |
3322,4 |
|
|
|
|
«ekinshi deńgeıdegi» qalalar (oblys ortalyqtary, Semeı jáne Túrkistan qalalary) |
2404,6 |
2532,0 |
2873,8 |
3060,4 |
3489,1 |
|
|
||||
|
|
«úshinshi deńgeıdegi» qalalar (shaǵyn jáne monoqalalar) |
1158,0 |
1190,0 |
1203,0 |
1244,0 |
1344,0 |
|
|
||||
|
|
aýyldyq aýmaqtar, onyń ishinde shekara mańyndaǵy aýmaqtar |
298,5 |
302,6 |
304,9 |
312,0 |
344,1 |
|
|
||||
|
Іs-sharalar |
||||||||||||
|
1) |
QTQJB jelisi boıynsha azamattardyń barlyq sanattary úshin turǵyn úı salý jáne (nemese) satyp alý |
mln. teńge |
2015 - 2019 jyldar |
paıdalanýǵa berý aktisi |
UEM, oblystardyń, Astana jáne Almaty qalalarynyń JAO |
37 000,0 |
40000,0 |
46200,0 |
52200,0 |
56900,0 |
232300,0 |
RB* |
|
2) |
JAO kezekte turǵan azamattar úshin turǵyn úı salý jáne (nemese) satyp alý |
mln. teńge |
2015 - 2019 jyldar |
paıdalanýǵa berý aktisi |
UEM, oblystardyń, Astana jáne Almaty qalalarynyń JAO |
27000,0 |
30000,0 |
31000,0 |
33000,0 |
35000,0 |
156000,0 |
RB* |
|
3) |
QTQJB jelisi boıynsha jas otbasylar úshin turǵyn úı salý jáne (nemese) satyp alý |
mln. teńge |
2015 - 2019 jyldar |
paıdalanýǵa berý aktisi |
UEM, oblystardyń, Astana jáne Almaty qalalarynyń JAO |
23000,1 |
23999,9 |
28600,0 |
31900,1 |
34300,0 |
141800,1 |
RB* |
|
4) |
Astana qalasynda avarııalyq turǵyn úıdi buzý boıynsha pılottyq jobany iske asyrý |
mln. teńge |
2015 jyl |
paıdalanýǵa berý aktisi |
UEM, Astana qalasynyń JAO |
20000,0 |
- |
- |
- |
- |
20000,0 |
RB* |
|
5) |
«QIK» IU» AQ turǵyn úıin salý jáne (nemese) satyp alý
|
mln. teńge |
2015 - 2019 jyldar |
paıdalanýǵa berý aktisi |
UEM, «Báıterek» UBH» AQ, «QIK» IU» AQ |
92500,0 |
52500,0 |
30000,0 |
30000,0 |
15800,0 |
220800,0 |
UQ qaryz qarajaty jáne «QIK» IU» AQ qaryz qarajaty |
|
6) |
«Samuryq-Qazyna» jyljymaıtyn múlik qory» AQ turǵyn úıin salý |
mln. teńge |
2015 - 2019 jyldar |
paıdalanýǵa berý aktisi |
Jyljymaıtyn múlik qory |
24631,0 |
25549,0 |
27133,0 |
28817,0 |
30599,0 |
136729,0 |
«Sa-muryq-Qazyna» UÁQ» AQ menshikti qarajaty jáne UQ qarajaty |
|
7) |
onyń ishinde Astana men Almaty seriktes qalalarynda ınjenerlik-kommýnıkatsııalyq ınfraqurylymdy jobalaý, damytý, jaılastyrý |
mln. teńge |
2015 - 2019 jyldar |
paıdalanýǵa berý aktisi |
UEM, oblystardyń, Astana jáne Almaty qalalarynyń JAO |
62706,0 |
60229,2 |
103500,0 |
143694,0 |
146770,8 |
516900,0 |
RB* |
|
8) |
«QIK» IU» AQ turǵyn úıin salý (satyp alý) aýdandarynda ınjenerlik jelilerdi jobalaý jáne salý |
mln. teńge |
2015 - 2019 jyldar |
paıdalanýǵa berý aktisi |
UEM, oblystardyń, Astana jáne Almaty qalalarynyń JAO |
17500,0 |
17500,0 |
- |
- |
- |
35000,0 |
UQ qarajaty |
*qarajat kólemi Qazaqstan Respýblıkasynyń zańnamasyna sáıkes tıisti qarjy jyldaryna arnalǵan respýblıkalyq jáne jergilikti bıýdjetterdi bekitken kezde aıqyndalady;
**kórsetkishterdi oryndaý Qazaqstan Respýblıkasynyń zańnamasyna sáıkes tıisti qarjy jyldaryna qarjylandyrý kóleminen shyǵa otyryp aıqyndalady;
1 ázirlengen qujattama boıynsha kórsetkishter «ekinshi deńgeıdegi», «úshinshi deńgeıdegi» qalalarǵa, aýyldyq jáne shekara mańyndaǵy aýmaqtarǵa biryńǵaı;
2 oblystardyń JAO - Aqmola, Aqtóbe, Almaty, Shyǵys Qazaqstan, Jambyl, Qaraǵandy, Qyzylorda, Mańǵystaý, Soltústik Qazaqstan, Ońtústik Qazaqstan oblystarynyń ákimdikteri;
3 shekara mańyndaǵy oblystardyń JAO - Aqtóbe, Almaty, Atyraý, Shyǵys Qazaqstan, Jambyl, Batys Qazaqstan, Qostanaı, Qyzylorda, Mańǵystaý, Pavlodar, Soltústik Qazaqstan, Ońtústik Qazaqstan oblystarynyń ákimdikteri.
Abbrevıatýralardyń tolyq jazylýy:
|
UEM |
- |
Qazaqstan Respýblıkasy Ulttyq ekonomıka mınıstrligi |
|
IDM |
- |
Qazaqstan Respýblıkasy Investıtsııalar jáne damý mınıstrligi |
|
Qarjymıni |
- |
Qazaqstan Respýblıkasy Qarjy mınıstrligi |
|
AShM |
- |
Qazaqstan Respýblıkasy Aýyl sharýashylyǵy mınıstrligi |
|
BǴM |
- |
Qazaqstan Respýblıkasy Bilim jáne ǵylym mınıstrligi |
|
UQK |
- |
Qazaqstan Respýblıkasy Ulttyq qaýipsizdik komıteti |
|
Qarjymıni MKK |
- |
Qazaqstan Respýblıkasy Qarjy mınıstrliginiń Memlekettik kirister komıteti |
|
QTÚKSh j JRBK |
|
Qazaqstan Respýblıkasy Ulttyq ekonomıka mınıstrliginiń Qurylys, turǵyn úı-kommýnaldyq sharýashylyq isteri jáne jer resýrstaryn basqarý komıteti |
|
JAO |
- |
jergilikti atqarýshy organdar |
|
«Báıterek» UBH» AQ |
- |
«Báıterek» ulttyq basqarýshy holdıngi» aktsıonerlik qoǵamy |
|
«QIK» IU» AQ |
- |
«Qazaqstan ıpotekalyq kompanııasy» ıpotekalyq uıymy» aktsıonerlik qoǵamy |
|
«Samuryq-Qazyna» UÁQ» AQ |
- |
«Samuryq-Qazyna» ulttyq ál-aýqat qory» aktsıonerlik qoǵamy |
|
«QazAgro»UBH»AQ Jyljymaıtyn múlik qory |
- |
«QazAgro» ulttyq basqarýshy holdıngi» aktsıonerlik qoǵamy «Samuryq-Qazyna» jyljymaıtyn múlik qory» aktsıonerlik qoǵamy |
|
«TKSh Qazortalyǵy» AQ |
- |
«Turǵyn úı-kommýnaldyq sharýashylyǵyn jańǵyrtý men damytýdyń qazaqstandyq ortalyǵy» aktsıonerlik qoǵamy |
|
«QazaqSýarnajoba» AQ |
- |
«QazaqSýarnajoba» aktsıonerlik qoǵamy |
|
QTQJB |
- |
«Qazaqstannyń turǵyn úı qurylys jınaq banki» aktsıonerlik qoǵamy |
|
ÁKK |
- |
áleýmettik-kásipkerlik korporatsııalar |
|
RB |
- |
respýblıkalyq bıýdjet |
|
JB |
- |
jergilikti bıýdjet |
|
UQ |
- |
Qazaqstan Respýblıkasynyń Ulttyq qory |
2020 deıingi baǵdarlamasyna
1-qosymsha
shaǵyn jáne monoqalalarynyń tizbesi
|
R/s № |
Ataýy |
Mártebesi |
2014 jylǵy 1 qańtarǵa halyq sany, myń adam |
Mamandandyrý (ornalasýy) |
Ekonomıkalyq damý áleýeti |
|
1 |
2 |
3 |
4 |
5 |
6 |
|
Aqmola oblysy |
|||||
|
1 |
Aqkól q. |
shaǵyn qala |
13,7 |
aýyl sharýashylyǵy ónimderin qaıta óńdeý (aglomeratsııa aımaǵy) |
joǵary |
|
2 |
Atbasar q. |
29,7 |
aýyl sharýashylyǵy ónimderin qaıta óńdeý (magıstral boıy) |
ortasha |
|
|
3 |
Derjavınsk q. |
6,3 |
|
tómen |
|
|
4 |
Esil q. |
10,9 |
aýyl sharýashylyǵy ónimderin qaıta óńdeý (magıstral boıy) |
ortasha |
|
|
5 |
Ereımentaý q. |
10,4 |
óńdeý ónerkásibi (magıstral boıy) |
ortasha |
|
|
6 |
Makınsk q. |
17,1 |
óńdeý ónerkásibi (magıstral boıy) |
ortasha |
|
|
7 |
Stepnıak q. |
3,8 |
|
tómen |
|
|
8 |
Şýchınsk q. |
45,9 |
týrızm, rekreatsııa (magıstral boıy) |
joǵary |
|
|
9 |
Stepnogorsk q. |
mono qala |
66,7 |
ken óndirý jáne óńdeý ónerkásibi |
ortasha |
|
Aqtóbe oblysy |
|||||
|
1 |
Alǵa q. |
shaǵyn qala |
19,9 |
aýyl sharýashylyǵy ónimderin qaıta óńdeý (aglomeratsııa aımaǵy) |
ortasha |
|
2 |
Jem q. |
1,9 |
|
tómen |
|
|
3 |
Qandyaǵash q. |
31,9 |
kólik toraby |
joǵary |
|
|
4 |
Temir q. |
2,5 |
|
tómen |
|
|
5 |
Shalqar q. |
27,7 |
kólik toraby |
ortasha |
|
|
6 |
Embi q. |
11,7 |
kólik toraby |
ortasha |
|
|
7 |
Hromtaý q. |
mono |
25,2 |
ken óndirý jáne óńdeý ónerkásibi |
joǵary |
|
Almaty oblysy |
|||||
|
1 |
Esik q. |
shaǵyn qala |
38,2 |
týrızm (aglomeratsııa aımaǵy) |
joǵary |
|
2 |
Jarkent q. |
42,7 |
aýyl sharýashylyǵy ónimderin qaıta óńdeý (shekaralas) |
ortasha |
|
|
3 |
Qaskeleń q. |
64,4 |
aýyl sharýashylyǵy ónimderin qaıta óńdeý (aglomeratsııa aımaǵy) |
joǵary |
|
|
4 |
Qapshaǵaı q. |
43,5 |
rekreatsııa (aglomeratsııa aımaǵy) |
joǵary |
|
|
5 |
Sarqant q. |
13,9 |
aýyl sharýashylyǵy ónimderin qaıta óńdeý (magıstral boıy) |
ortasha |
|
|
6 |
Talǵar q. |
48,1 |
aýyl sharýashylyǵy ónimderin qaıta óńdeý (aglomeratsııa aımaǵy) |
joǵary |
|
|
7 |
Úsharal q. |
17,3 |
aýyl sharýashylyǵy ónimderin qaıta óńdeý (shekaralas) |
ortasha |
|
|
8 |
Úshtóbe q. |
24,8 |
aýyl sharýashylyǵy ónimderin qaıta óńdeý (magıstral boıy) |
ortasha |
|
|
9 |
Tekeli q. |
mono qala |
30,8 |
ken óndirý jáne óńdeý ónerkásibi |
ortasha |
|
|
Atyraý oblysy |
||||
|
1 |
Qulsary q. |
mono qala |
55,5 |
óńdeý ónerkásibi |
ortasha |
|
Shyǵys Qazaqstan oblysy |
|||||
|
1 |
Aıagóz q. |
shaǵyn qala |
37,3 |
kólik toraby |
ortasha |
|
2 |
Zaısan q. |
15,6 |
aýyl sharýashylyǵy ónimderin qaıta óńdeý (shekaralas) |
ortasha |
|
|
3 |
Shar q. |
7,7 |
kólik toraby |
ortasha |
|
|
4 |
Shemonaıha q. |
18,2 |
aýyl sharýashylyǵy ónimderin qaıta óńdeý (shekaralas) |
ortasha |
|
|
5 |
Zyrıanovsk q. |
mono qala |
37,9 |
ken óndirý jáne óńdeý ónerkásibi |
ortasha |
|
6 |
Kýrchatov q. |
11,7 |
ortasha |
||
|
7 |
Rıdder q. |
58,0 |
joǵary |
||
|
8 |
Serebrıansk q. |
9,1 |
|
ortasha |
|
|
Jambyl oblysy |
|||||
|
1 |
Shý q. |
shaǵyn qala |
35,9 |
kólik toraby |
joǵary |
|
2 |
Jańatas q. |
mono qala |
21,6 |
ken óndirý jáne óńdeý ónerkásibi |
tómen |
|
3 |
Qarataý q. |
27,6 |
ortasha |
||
|
Batys Qazaqstan oblysy |
|||||
|
1 |
Aqsaı q. |
mono qala |
33,6 |
ken óndirý ónerkásibi |
ortasha |
|
Qaraǵandy oblysy |
|||||
|
1 |
Qarqaraly q. |
shaǵyn qala |
8,7 |
rekreatsııa (týrızm) |
ortasha |
|
2 |
Prıozersk q. |
13,3 |
rekreatsııa (magıstral boıy) |
ortasha |
|
|
3 |
Balqash q. |
mono qala |
78,0 |
ken óndirý jáne óńdeý ónerkásibi |
ortasha |
|
4 |
Jezqazǵan q. |
89,0 |
|||
|
5 |
Qarajal q. |
19,2 |
|||
|
6 |
Saran q. |
51,4 |
|||
|
7 |
Sátpaev q. |
70,2 |
|||
|
8 |
Temirtaý q. |
182,6 |
joǵary |
||
|
9 |
Shahtınsk q. |
57,3 |
ortasha |
||
|
10 |
Abaı q. |
27,9 |
|||
|
Qostanaı oblysy |
|||||
|
1 |
Arqalyq q. |
mono qala |
41,7 |
ken óndirý jáne óńdeý ónerkásibi |
tómen |
|
2 |
Jitiqara q. |
35,2 |
ortasha |
||
|
3 |
Lısakovsk q. |
41,2 |
ortasha |
||
|
4 |
Rýdnyı q. |
128,3 |
joǵary |
||
|
Qyzylorda oblysy |
|||||
|
1 |
Aral q. |
shaǵyn qala |
31,7 |
óńdeý ónerkásibi (magıstral boıy) |
ortasha |
|
2 |
Qazaly q. |
7,2 |
aýyl sharýashylyǵy ónimderin qaıta óńdeý (magıstral boıy) |
ortasha |
|
|
Mańǵystaý oblysy |
|||||
|
1 |
Fort-Shevchenko q. |
shaǵyn qala |
5,3 |
aýyl sharýashylyǵy ónimderin qaıta óńdeý (aglomeratsııa aımaǵy) |
ortasha |
|
2 |
Jańaózen q. |
mono qala |
130,6 |
ken óndirý ónerkásibi |
ortasha |
|
Pavlodar oblysy |
|||||
|
1 |
Aqsý q. |
mono qala |
69,4 |
ken óndirý jáne óńdeý ónerkásibi |
joǵary |
|
2 |
Ekibastuz q. |
149,1 |
|||
|
Soltústik Qazaqstan oblysy |
|||||
|
1 |
Býlaevo q. |
shaǵyn qala |
7,8 |
aýyl sharýashylyǵy ónimderin qaıta óńdeý (shekaralas) |
ortasha |
|
2 |
Mamlıýtka q. |
7,3 |
ortasha |
||
|
3 |
Sergeevka q. |
7,4 |
aýyl sharýashylyǵy ónimderin qaıta óńdeý |
tómen |
|
|
4 |
Taıynsha q. |
11,5 |
aýyl sharýashylyǵy ónimderin qaıta óńdeý (magıstral boıy) |
ortasha |
|
|
Ońtústik Qazaqstan oblysy |
|||||
|
1 |
Arys q. |
shaǵyn qala |
41,9 |
kólik toraby |
ortasha |
|
2 |
Jetisaı q. |
29,9 |
aýyl sharýashylyǵy ónimderin qaıta óńdeý (shekaralas) |
ortasha |
|
|
3 |
Leńgir q. |
24,7 |
óńdeý ónerkásibi (aglomeratsııa aımaǵy) |
joǵary |
|
|
4 |
Saryaǵash q. |
39,9 |
rekreatsııa (shekaralas) |
ortasha |
|
|
5 |
Shardara q. |
30,9 |
elektr energııasy óndirisi shekaralas) |
ortasha |
|
|
6 |
Kentaý q. |
mono qala |
90,7 |
ken óndirý jáne óńdeý ónerkásibi |
ortasha |
|
|
|
|
2548 |
|
|
jáne monoqalalardy aıqyndaý krıterııleri
|
R/s № |
Shaǵyn jáne monoqala perspektıvalylyǵynyń krıterııleri |
Shaǵyn jáne monoqala perspektıvasyzdyǵynyń krıterııleri |
|
1. |
Qarjylyq-sharýashylyq qyzmetiniń oń kórsetkishi, turaqty tabıǵı-shıkizat faktory bar (ken bazasynyń sarqylý qaýpi joq, shyǵarylatyn ónimge turaqty suranys jáne t.b.) iri nemese negizgi (qala quraýshy) kásiporynnyń bolýy: |
Qalanyń iri ne negizgi (qala quraýshy) kásipornynda óndiris kóleminiń azaıýy jáne onyń óniminiń básekege qabiletsizdigi: |
|
2. |
Qalanyń oblystyq nemese respýblıkalyq mańyzy bar iri qalaǵa jaqyn, aglomeratsııa quramynda, sondaı-aq shekara mańyndaǵy aýmaqta (memlekettik shekara syzyǵyna tikeleı jaqyn) ornalasýy |
Іri qalalardan, aglomeratsııalardyń yqpal etetin aımaǵynan jáne halyqaralyq jáne respýblıkalyq deńgeıdegi negizgi kóliktik dálizderden alys ornalasýy (radıýsy 75 km alys nemese 1-saǵattyq qoljetimdilikte): |
|
3. |
Qalanyń logıstıkalyq ınfraqurylymdy (temirjol stantsııalary, qoımalar) uıymdastyrý múmkindigi bar iri kóliktik dálizderdiń qıylysynda (respýblıkalyq mańyzy bar temir jáne avtomobıl joldary boıynda) ornalasýy |
|
|
4. |
Qalada biregeı áleýettiń (tabıǵı-resýrsty, geografııalyq, tarıhı): |
Qorlary sarqylǵan mıneraldy-shıkizattyq baza: |
|
5. |
Damyǵan áleýmettik-ınjenerlik ınfraqurylym bolǵan kezde qalanyń memlekettik, bilim berý, medıtsınalyq, ınfraqurylymdyq, kóliktik-logıstıkalyq, qarjy-deldaldyq, mádenı-bos ýaqyt, dene shynyqtyrý-sporttyq jáne ózge servıstik qyzmetterdi, onyń ishinde irgeles aýyldyq aýmaqtarǵa kórsetý qabileti |
Áleýmettik-ınjenerlik ınfraqurylymnyń avarııalyq tozýy: avarııalyq turǵyn úılerdiń joǵary úlesi; |
|
6. |
Belsendi jumys isteıtin shaǵyn kásiporyndardyń úlesi: |
|
|
7. |
Kadrlyq áleýet: |
Qala halqynyń turaqty ketýi (sanynyń azaıýy): |
|
8. |
Jaǵymdy ekologııalyq jaǵdaı: |
Qolaısyz ekologııalyq jaǵdaı: |
|
9. |
Qala halqynyń jalaqysy respýblıkalyq deńgeıden tómen emes |
Halyqtyń jalaqysy ortasha oblystyq kórsetkishterden tómen |
2020 deıingi baǵdarlamasyna
2-qosymsha
jáne sý burý jelilerin damytý tetikteri
100 Gkal deıingi qazandyqtardy qarjylandyrý tetigi
Jylýmen, elektrmen, gazben jabdyqtaý jelilerin jáne saǵatyna 100 Gkal deıingi qazandyqtardy salý jáne rekonstrýktsııalaý boıynsha jobalardy qarjylandyrý basymdyǵy turǵysynan irikteý krıterııleri.
1. Áleýmettik faktor
Halyqtyń sapaly kommýnaldyq qyzmettermen qamtamasyz etilýi (halyqtyń sanyna baılanysty), halyq kóp qamtylatyn joba qarjylandyrylady.
2. Zamanaýı energııa únemdeıtin materıaldardy, jabdyqtar men tehnologııalardy qoldaný
Nusqalardy salystyrý arqyly eń sapaly materıaldarǵa basymdyq beriledi. Kórsetkishter birdeı bolǵan jaǵdaıda qazaqstandyq óndirýshige artyqshylyq beriledi.
3. Jylý kózderi:
1) jylýmen jabdyqtaý shemasynyń bolýy;
2) blokty-modýldi qazandyqtardy paıdalaný;
3) óz resýrsy sarqylǵan qazandyqtardy paıdaly áreket koeffıtsıenti (budan ári - PÁK) joǵary jańalaryna aýystyrý;
4) kogeneratsııalyq júıelerdi qoldaný;
5) hımııalyq sý daıyndaýdy mindetti engizý;
6) kalorııalylyǵy keminde 4 myń kkal kómir qazandyqtaryn satyp alýdy jáne jetkizýdi paıdalaný.
4. Jylýmen jabdyqtaý jelileri
Qoldanystaǵy jylý magıstraldarynyń jylý qubyrlaryn jedel dıspetcherlik basqarýǵa arnalǵan málimetterdi jınaý jáne baqylaý júıelerimen jaraqtandyrylǵan tıimdiligi joǵary jylý oqshaýlaıtyn qubyrlarǵa ǵana aýystyrý;
qubyr jolynyń maqsaty (magıstraldyq, oramishilik).
5. Gazben jabdyqtaý jelileri
Qubyr jolynyń maqsaty (magıstraldyq, oramishilik).
6. Elektrmen jabdyqtaý jelileri
AOS qoldaný.
7. TKSh baǵdarlamasynda kózdelgen nysanaly kórsetkishterge qol jetkizý
Jańǵyrtylǵan jelilerdiń uzaqtyq ındıkatoryn barynsha ulǵaıtatyn jobalarǵa basymdyq beriledi (jelilerdiń tozý deńgeıin tómendetý).
8. Aýyspaly jobalardy aıaqtaý.
Oblys boıynsha birinshi kezekte aýyspaly jobalar qarjylandyrylady.
9. Joǵaryda kórsetilgen krıterıılerge sáıkes kelgen jaǵdaıda joǵary turǵan memlekettik organdardyń tapsyrmasy boıynsha jobalar
Memleket basshysynyń, Qazaqstan Respýblıkasy Úkimetiniń tapsyrmalary, Parlament depýtattarynyń saýaldary.
10. Jobanyń quny
Óńirlerde qarjylyq múmkindikterdiń joq ekenin eskere otyryp, neǵurlym iri jobaǵa basymdyq beriledi.
Jobalardy tańdaýdyń baldyq júıesi
|
R/s № |
Krıterıı ataýy |
Eskertpe |
Baldar |
Krıterııler |
|
1 |
2 |
3 |
4 |
5 |
|
1. |
Áleýmettik faktor |
halyqtyń sapaly kommýnaldyq qyzmettermen qamtamasyz etilýi (halyqtyń sanyna baılanysty), ıaǵnı halyq kóp qamtylatyn joba qarjylandyrylady |
1 |
20 myń adamnan astam |
|
0,75 |
5 myń adamnan 20 myńǵa deıin |
|||
|
0,5 |
5 myń adamnan az |
|||
|
2. |
Zamanaýı energııa únemdeý materıaldaryn, jabdyqtar men tehnologııalardy qoldaný |
nusqalardy salystyrý arqyly eń sapaly materıaldarǵa basymdyq beriledi. Kórsetkishteri birdeı bolǵan jaǵdaıda qazaqstandyq óndirýshilerge artyqshylyq beriledi. |
1 |
sapaly, qazaqstandyq óndiris |
|
0,5 |
sapaly, ımporttyq óndiris |
|||
|
1) |
jylýmen jabdyqtaý boıynsha: |
|
|
|
|
|
Qazandyqtar |
jylýmen jabdyqtaý shemasynyń bolýy; |
1 |
jylý kózderi boıynsha barlyq jobalar úshin mindetti talaptar, shemasy bolmaǵan jaǵdaıda qarjylandyrylmaıdy |
|
0 |
shema joq |
|||
|
blokty-modýldi qazandyqtardy qoldaný; |
1 |
jylý júktemesi saǵatyna 5 Gkal deıin bolǵan kezde qoldanylady |
||
|
0,5 |
|
|||
|
óz resýrsy sarqylǵan qazandyqtardy PÁK-i joǵary jańalaryna aýystyrý |
1 |
PÁK 85 %-dan astam |
||
|
0,5 |
PÁK 85 %-dan az |
|||
|
kogeneratsııalyq júıelerdi paıdalaný |
1 |
kogeneratsııany engizý jaǵdaıynda |
||
|
0,5 |
kogeneratsııa bolmaǵan jaǵdaıda |
|||
|
hımııalyq sý daıyndaýdy mindetti túrde engizý |
1 |
bar |
||
|
0,5 |
joq |
|||
|
kalorııalylyǵy keminde 4 myń kkal kómir qazandyqtaryn satyp alýdy jáne jetkizýdi paıdalaný |
1 |
kalorııalylyǵy 4 myń kkal asatyn kómir |
||
|
0,75 |
joba boıynsha |
|||
|
0,5 |
4 myń kkal tómen |
|||
|
jylý jelileri |
qoldanystaǵy jylý magıstraldarynyń qubyrlaryn jedel dıspetcherlik basqarýǵa arnalǵan málimetterdi jınaý jáne baqylaý júıelerimen jaraqtandyrylǵan tıimdiligi joǵary jylý oqshaýlaıtyn qubyrlarǵa ǵana aýystyrý |
1 |
aldyn ala oqshaýlanǵan qubyr |
|
|
0,5 |
aldyn ala oqshaýlanbaǵan qubyr |
|||
|
|
|
qubyrdyń maqsaty |
1 |
magıstraldyq oramishilik |
|
|
|
0,5 |
oramishilik |
|
|
2) |
gazben jabdyqtaý boıynsha |
- |
|
|
|
3) |
elektrmen jabdyqtaý boıynsha |
AOS-ti qoldaný |
1 |
AOS-ti qoldaný kezinde |
|
3. |
TKSh baǵdarlamasynda kózdelgen nysanaly ındıkatorlarǵa qol jetkizý |
kórsetkishterin eń kóp ulǵaıtatyn jobalarǵa basymdyq beriledi |
|
jańǵyrtylǵan jelilerdiń uzaqtyǵy |
|
jylýmen jabdyqtaý boıynsha |
1 |
5 km astam |
||
|
0,75 |
2-den 5 km deıin |
|||
|
0,5 |
2 km deıin |
|||
|
gazben jabdyqtaý boıynsha |
1 |
15 km astam |
||
|
0,75 |
5-ten 15 km deıin |
|||
|
0,5 |
5 km deıin |
|||
|
elektrmen jabdyqtaý boıynsha |
1 |
15 km astam |
||
|
0,75 |
5-ten 15 km deıin |
|||
|
0,5 |
5 km deıin |
|||
|
4. |
Aýyspaly jobalardy aıaqtaý |
oblys boıynsha birinshi kezekte aýyspaly jobalar qarjylandyrylady |
1 |
aýyspaly |
|
0,75 |
jańa |
|||
|
5. |
Joǵaryda kórsetilgen krıterıılerge sáıkes kelgen jaǵdaıda joǵary turǵan memlekettik organdardyń tapsyrmasy boıynsha jobalar |
Memleket basshysynyń, |
1 |
tapsyrmalar bolǵan jaǵdaıda |
|
Qazaqstan Respýblıkasy Úkimetiniń, Parlament depýtattarynyń tapsyrmalary |
0,5 |
|||
|
6. |
Jobanyń quny |
óńirlerde qarjylyq múmkindikterdiń joq ekenin eskere otyryp, neǵurlym iri jobaǵa basymdyq beriledi |
1 |
2 mlrd. teńgeden astam |
|
0,75 |
500 mlrd. teńgeden 2 mlrd. teńgege deıin |
|||
|
0,5 |
100 mln. teńgeden 500 mln. teńgege deıin |
|||
|
0 (jergilikti bıýdjet esebinen qarjylandyrylady) |
keminde 100 mln. teńge |
Halyqaralyq qarjy ınstıtýttarynyń qarajatyn tartý boıynsha jergilikti atqarýshy organdardy (budan ári - JAO) yntalandyrý, sondaı-aq bıýdjet qarajatyn tıimdi paıdalaný úshin bıýdjettik kredıtteý arqyly nysanaly transfertter esebinen 2016 jyly iske asyrý josparlanǵan jańa jobalardy qarjylandyrý múmkindigi týraly másele pysyqtalatyn bolady.
Osy Baǵdarlama sheńberinde jylýdyń ysyrap bolýyn qysqartý maqsatynda kóppáterli turǵyn úılerde termojańǵyrtý júrgizý jáne avtomatty jylý pýnktterin, jylýdy esepteý aspaptaryn ornatýdy ýákiletti uıym «TKSh QazOrtalyǵy» AQ keń aýqymda júrgizý, sondaı-aq qýaty saǵatyna 100 Gkal deıingi qazandyqtar boıynsha, onyń ishinde áleýmettik sala obektileri úshin óńirlerde basqarýshy kompanııalar (biryńǵaı operator) qurý máselesin pysyqtaý qajet.
Halyqty sapaly aýyz sýmen jáne sý burý qyzmetterimen qamtamasyz etý óńirlerdiń negizgi damý faktorlarynyń biri bolyp tabylady.
Aýyz sýmen qamtamasyz etýdiń belgili bir dárejede jaqsarǵanyna qaramastan, búgingi tańda respýblıka halqynyń edáýir bóligi áli de tıisti sapadaǵy sýmen jáne tolyq kólemde qamtamasyz etilmeı otyr. Kóptegen tazartý qurylystary óziniń paıdalaný resýrstaryn sarqyǵan jáne jóndeýdi talap etedi, basqalary - artyq júktememen jumys isteıdi, bul sarqyndy sýlardy tazalaý tehnologııalarynyń jobalyq derekterine sáıkes kelmeýine ákep soqtyrady.
Aýyldyq eldi mekenderdegi sýmen jabdyqtaý jáne sý burý sektory problemalar keshenimen sıpattalady.
Osyǵan oraı sýmen jabdyqtaý jáne sý burý sektorynda eldi mekenderde sýmen jabdyqtaý jáne sý burý júıelerin paıdalaný, jobalaý, salý jáne rekonstrýktsııalaý jónindegi biryńǵaı operatordy qurý máselesi qaralatyn bolady.
Eldi mekenderde sýmen jabdyqtaý kózderi jerústi, jerasty sýlary bolyp tabylady.
Baǵdarlama sheńberinde jerasty sýlarynyń áleýetin barynsha paıdalaný úshin joǵary sapaly aýyzsýdyń barynsha qorǵalǵan jáne senimdi kózi retinde jerasty tuşy sýlarynyń ken oryndaryn sharýashylyq aınalymǵa tartý boıynsha jumys jandandyrylatyn bolady.
Geologııalyq-barlaý jumystarynyń talap etiletin kólemi sýmen jabdyqtaý jáne sý burý júıelerin damytý men jańǵyrtý boıynsha talap etiletin jumys kólemin negizge ala otyryp, jerasty sýlary bóliginde jer qoınaýyn paıdalanýdy memlekettik basqarý salasyndaǵy ýákiletti organ kommýnaldyq sharýashylyq salasyndaǵy ýákiletti organmen jáne sý resýrstaryn basqarý salasyndaǵy ýákiletti organymen birlesip jyl saıyn aıqyndaıtyn bolady.
Jer asty sýlary bóliginde jer qoınaýyn paıdalanýdy memlekettik basqarý salasyndaǵy ýákiletti organ paıdalaný merzimi aıaqtalǵan qoldanystaǵy sý jınaǵyshtar boıynsha jer asty sýlardyń qorynyń bolýy týraly ýaqytsha qorytyndylar beretin bolady.
Sýmen jabdyqtaýdyń jerasty kózderi joq jerlerde sýmen jabdyqtaýdyń jerústi kózderi paıdalanylatyn bolady.
Sý resýrstaryn basqarý salasyndaǵy ýákiletti organ toptyq sý qubyrlaryn salý jáne rekonstrýktsııalaý jónindegi is-sharalardy júrgizetin bolady.
Sondaı-aq, aýyldyq sýmen jabdyqtaý sektorynda jergilikti sýmen jabdyqtaý kózderin barynsha paıdalaný, blokty tazartý qurylystaryn qoldana otyryp, úlgi jobalardy ázirleý jáne halyq sany az eldi mekenderde qoldaný qajet.
Bıýdjet qarajatyn tıimsiz jáne utymsyz paıdalaný faktilerin boldyrmaý, 2020 jylǵa deıingi aldaǵy kezeńge arnalǵan halyqty aýyzsýmen jáne sý burýmen qamtamasyz etý boıynsha balamaly jáne únemdi sheshimderdi izdeýdi keńeıtý maqsatynda sýmen jabdyqtaý men sý burý sektoryn damytý mynadaı baǵyttar boıynsha júzege asyrylady:
1) sýmen jabdyqtaý men sý burýdyń jańa obektilerin salý jáne qoldanystaǵylaryn rekonstrýktsııalaý kezinde júıeli tásildi engizý;
2) sýmen jabdyqtaý jáne sý burý sý sharýashylyǵy sektorynyń ınvestıtsııalyq tartymdylyǵyn arttyrý jáne sýmen jabdyqtaý men sý burý obektilerin qarjylandyrýǵa jeke kapıtaldy barynsha tartý. Qalalyq jáne aýyldyq jerlerdegi sýmen jabdyqtaý jáne sý burý kásiporyndaryn memlekettik-jekeshelik áriptestik úlgisine kezeń-kezeńmen kóshirý;
3) sýmen jabdyqtaý men sý burý salasynda normatıvtik quqyqtyq jáne normatıvtik-tehnıkalyq bazany jetildirý, úlgi jobalardy jáne úlgi jobalyq sheshimderdi ázirleý, sýmen jabdyqtaý men sý burý júıelerin qurýdyń jáne paıdalanýdyń biryńǵaı tehnıkalyq saıasatyn engizý;
4) halyqty aýyz sýmen qamtamasyz etý úshin jerasty sýlarynyń áleýetin barynsha paıdalaný;
5) sýmen jabdyqtaý men sý burý júıelerin jobalaý sapasyn arttyrý jáne sýmen jabdyqtaý men sý burý salasynda qazaqstandyq úlesti damytý;
6) salany kadrlyq qamtamasyz etý.
Sýmen jabdyqtaý jáne sý burý júıelerin damytý kezinde Baǵdarlamanyń mindetterinde kórsetilgen basymdyqtar (aglomeratsııalardy, «ekinshi deńgeıdegi» qalalardy, «úshinshi deńgeıdegi» qalalardy, aýyldyq aýmaqtardy, shekara mańyndaǵy aýmaqtardy damytý) jáne Baǵdarlamanyń negizgi erejeleri qabyldanady.
1. Qalalyq jerlerde júıeli tásil mynany kózdeıdi:
1) kommýnaldyq sharýashylyq salasyndaǵy ýákiletti organnyń sýmen jabdyqtaý jáne sý burý jelilerin salýdy jáne rekonstrýktsııalaýdy qajet etetin eldi mekenderdiń aldyn ala tizimin qalyptastyrýy;
2) 53 qalalyq sýmen jabdyqtaý jáne sý burý júıeleriniń ınvestıtsııalar negizdemelerin ázirleýdi aıaqtaý (bastalýy 2011 jyldyń ekinshi jarty jyldyǵynda jáne aıaqtalýy 2014 jyly).
Qalalardy damytýdyń perspektıvalyq kórsetkishteri (halyq sany, ónerkásip jáne t.b.) sýmen jabdyqtaý jáne sý burý júıelerine ınvestıtsııalardyń negizdemelerin ázirleý úshin negiz bolyp tabylady, olardyń negizinde tıisti derekter qalyptastyrylady (sý tutynýdyń jáne sý burýdyń jalpy kólemi, sarqyndynyń sapalyq jáne sandyq sıpattamalary boljanady jáne t.b.).
Jergilikti atqarýshy organdar bekitken bas josparlary joq qalalar boıynsha ınvestıtsııalardyń negizdemelerin bekitý keminde 2020 jylǵa deıin eseptelgen merzimge arnalǵan qalalardy damytýdyń perspektıvalyq kórsetkishteriniń negizinde júrgiziledi;
3) JAO-nyń jobalaý-smetalyq qujattama (budan ári - JSQ) ázirleý josparlanyp otyrǵan obektilerdiń tizbesin Baǵdarlama basymdyqtarynyń deńgeılerine sáıkes kommýnaldyq sharýashylyq salasyndaǵy ýákiletti organmen jáne sý resýrstaryn basqarý salasyndaǵy ýákiletti organmen kelisýi;
4) kommýnaldyq sharýashylyq salasyndaǵy ýákiletti organnyń sýmen jabdyqtaý jáne sý burý jobalarynyń biryńǵaı tizbesin qalalyq sýmen jabdyqtaý jáne sý burý júıeleri ınvestıtsııalarynyń negizdemesine sáıkes qalyptastyrýy;
5) sýmen jabdyqtaý jáne sý burý jobalarynyń aldyn ala tizbesin óńirlik saıasat máseleleri jónindegi vedomstvoaralyq komıssııamen (budan ári - VAK) kelisý. VAK kelisken sýmen jabdyqtaý jáne sý burý jobalarynyń tizbesine qarjy jylynyń ishinde ózgerister men tolyqtyrýlar engizilgen jaǵdaıda, naqtylanǵan tizbeni VAK-ǵa kelisýge engizý qajet.
Sýmen jabdyqtaý jáne sý burý jobalarynyń aldyn tizbesin qalyptastyrýdy kommýnaldyq sharýashylyq salasyndaǵy ýákiletti organ JAO-nyń josparlanǵan qarjy jylynyń aldyndaǵy jyldyń birinshi toqsanynda aldaǵy qarjy jylyna arnalǵan bıýdjettik ótinimderiniń negizinde júzege asyrady.
Bul rette, Qazaqstan Respýblıkasynyń zańnamasynda belgilengen tártippen JAO tarapynan mindetti qosa qarjylandyrý eskerilýi tıis. JAO tarapynan qosa qarjylandyrý deńgeıi VAK-ta árbir óńir boıynsha jeke, onyń ishinde aldaǵy josparlanǵan bıýdjettik kezeńge kapıtaldy kóp qajet etetin obektiler boıynsha jyl saıyn qaralatyn bolady.
Mynadaı qujattary bar jobalardy qarjylandyrýǵa ruqsat etiledi:
1) elektrondyq jáne qaǵaz jetkizgishterde JSQ-nyń bolýy;
2) sanıtarııalyq-epıdemıologııalyq jáne ekologııalyq saraptamanyń bolýy;
3) jerasty sýlary bóliginde jer qoınaýyn paıdalaný jónindegi memlekettik basqarý salasyndaǵy ýákiletti organnyń kelisimi, onyń ishinde paıdalaný merzimi aıaqtalǵan qoldanystaǵy sýmen jabdyqtaý kózderi boıynsha ýaqytsha qorytyndy;
4) joba JSQ-synyń memlekettik saraptamasynyń qorytyndysy;
5) salalyq memlekettik organnyń salalyq saraptamasy;
6) túsindirme jazba;
7) jobany bekitý týraly buıryq;
8) paıdalanýshy kásiporynnyń bolýy týraly kepil hat.
Basym bıýdjettik ınvestıtsııalyq jobalardy (budan ári - BIJ) irikteý mynadaı krıterııler boıynsha júzege asyrylatyn bolady:
1) paıdalaný kezinde senimdilik, jóndeýge jaramdylyq, tehnıkalyq jáne ekonomıkalyq tıimdilik talaptaryna sáıkes keletin zamanaýı materıaldardy, jabdyqtardy jáne tehnologııalardy qoldaný kózdelgen jobalar;
2) aıaqtalmaǵan (aýyspaly) sýmen jabdyqtaý jáne sý burý jobalary.
Ýaqtyly paıdalanýǵa berý, sýmen jabdyqtaý jáne sý burý jobalarynyń qymbattaýyn boldyrmaý maqsatynda aıaqtalmaǵan (aýyspaly) jobalardy mindetti qarjylandyrýdy qamtamasyz etý qajet;
3) Memleket basshysynyń jáne Úkimettiń tapsyrmalary bar qalalardy jáne eldi mekenderdi damytýdyń keshendi josparlaryna engizilgen jobalar;
4) jańa sýmen jabdyqtaý júıelerin salýǵa baǵyttalǵan jobalar;
5) qalalyq sýmen jabdyqtaý jáne sý burý júıeleriniń asa avarııalyq ýchaskelerin rekonstrýktsııalaý jáne jańǵyrtý jónindegi jobalar;
6) qurylys quny 100 mln. teńgeden az, óńirdiń jergilikti problemalaryn sheshýge baǵyttalǵan, Baǵdarlamada kózdelgen jalpy óńir boıynsha ındıkatorlar men kórsetkishterge qol jetkizýge eleýli áser etpeıtin jobalar jergilikti bıýdjetterdiń esebinen qarjylandyrylady.
Sýmen jabdyqtaý jáne sý burý júıeleriniń ınvestıtsııa negizdemelerin ázirleý kezeńinde (2011 - 2014 jyldar) qalalyq jerlerdegi sýmen jabdyqtaý jáne sý burý jobalarynyń biryńǵaı tizbesine jobalardy irikteý joǵaryda kórsetilgen krıterıılerge sáıkes júzege asyrylatyn bolady.
Keıin qalalyq jerlerdegi sýmen jabdyqtaý jáne sý burý jobalarynyń biryńǵaı tizbesin qalyptastyrý qalalyq sýmen jabdyqtaý jáne sý burý júıeleriniń ınvestıtsııa negizdemelerine sáıkes júzege asyrylatyn bolady.
2. Aýyldyq sýmen jabdyqtaý jáne sý burý obektileri úshin júıeli tásil:
1) kommýnaldyq sharýashylyq salasyndaǵy ýákiletti organnyń Baǵdarlamanyń basymdyqtaryna sáıkes sýmen jabdyqtaý jáne sý burý jelilerin salýdy jáne rekonstrýktsııalaýdy talap etetin eldi mekenderdiń aldyn ala tizimin qalyptastyrýy;
2) JAO-nyń Baǵdarlama basymdyqtarynyń deńgeılerine sáıkes JSQ ázirleý josparlanyp otyrǵan obektilerdiń tizbesin kommýnaldyq sharýashylyq salasyndaǵy ýákiletti organmen jáne sý resýrstaryn basqarý salasyndaǵy ýákiletti organmen kelisýi;
3) kommýnaldyq sharýashylyq salasyndaǵy ýákiletti organnyń mynadaı krıterııler boıynsha sýmen jabdyqtaý jáne sý burý jobalarynyń biryńǵaı tizbesin qalyptastyrýy:
paıdalaný kezeńinde senimdilik, jóndeýge jaramdylyq, tehnıkalyq jáne ekonomıkalyq tıimdilik talaptaryna jaýap beretin zamanaýı materıaldar, jabdyqtar jáne tehnologııalar salynǵan jobalar;
aıaqtalmaǵan sýmen jabdyqtaý jáne sý burý (aýyspaly) jobalary;
ýaqtyly paıdalanýǵa berý, sýmen jabdyqtaý jobalarynyń qymbattaýyna jol bermeý maqsatynda aıaqtalmaǵan (aýyspaly) jobalardy mindetti qarjylandyrýdy qamtamasyz etý qajet;
aýyldyq eldi mekenderdi, ásirese sýdy shetten tasyp ákeletin eldi mekenderdi ortalyqtandyrylǵan sýmen jabdyqtaý jáne sý burýmen qamtamasyz etýge baǵyttalǵan jobalar;
bul rette, osy maqsatqa asa tıimdi qol jetkizý úshin halyqtyń barynsha kóp sanyn ortalyqtandyrylǵan sýmen jabdyqtaýdy qamtamasyz etý qajet. Osyǵan baılanysty, halqynyń sany joǵary, orta deńgeıdegi eldi mekenderdiń áleýmettik-ekonomıkalyq damý áleýetine erekshe mán beriledi;
asa avarııalyq ýchaskelerdi rekonstrýktsııalaýǵa baǵyttalǵan jobalar;
jalpy óńir boıynsha jergilikti bıýdjetter esebinen qarjylandyrylatyn Baǵdarlamada kózdelgen ındıkatorlar men kórsetkishterge qol jetkizýge eleýli áser etpeıtin óńirdiń jergilikti problemalaryn sheshýge baǵyttalǵan, qurylys quny keminde 100 mln. teńge bolatyn jobalar.
Bul rette Qazaqstan Respýblıkasynyń zańnamasynda belgilengen tártippen jergilikti atqarýshy organdar tarapynan mindetti birlesip qarjylandyrý eskerilýi tıis. JAO tarapynan birlesip qarjylandyrý deńgeıi VAK-ta jyl saıyn jeke árbir óńir boıynsha, onyń ishinde kapıtaldy kóp qajet etetin obekt boıynsha qaralatyn bolady.
Jobalardy irikteý kezinde mynadaı qujattardyń bolýy qajet:
1) elektrondyq jáne qaǵaz jetkizgishterdegi JSQ;
2) ekologııalyq saraptama;
3) bekitilgen sýmen jabdyqtaý kózi ne jer qoınaýyn memlekettik basqarý salasyndaǵy ýákiletti organnyń kelisimi, onyń ishinde paıdalaný merzimi aıaqtalǵan qoldanystaǵy sýmen jabdyqtaý kózderi boıynsha ýaqytsha qorytyndy;
4) joba JSQ-synyń memlekettik saraptamasynyń qorytyndysy;
5) salalyq memlekettik organnyń salalyq saraptamasy;
6) túsindirme jazba;
7) jobany bekitý týraly buıryq;
8) paıdalanýshy kásiporynnyń bolýy týraly kepil hat.
2020 deıingi baǵdarlamasyna
3-qosymsha
Turǵyn úı qurylysy memlekettik qoldaýdyń mynadaı sharalarymen qamtamasyz etiledi:
1) eldi mekenderdiń bas josparlaryna, egjeı-tegjeıli josparlaýdyń jobalary men qurylys salý qaǵıdalaryna sáıkes daıyndalǵan jer ýchaskelerin bólý;
2) qurylys salý josparlanǵan ýchaskelerge maqsatty túrde jylýmen, sýmen, gazben jáne elektrmen jabdyqtaýdyń, telefondandyrýdyń ınjenerlik jelilerin, sý burýdy (kárizdi), ınjenerlik qurylystardy qamtıtyn ınjenerlik-kommýnıkatsııalyq ınfraqurylymdy jetkizý;
3) ozyq tehnologııalardy qoldaný negizinde qurylys kóleminiń ósýin jáne merzimin qysqartýdy, ózindik qunyn tómendetýdi qamtamasyz etetin qurylysty ındýstrııalandyrý.
Turǵyn úı qurylysyna bólingen jer ýchaskeleriniń bolýy turǵyn úıdiń qoljetimdiliginiń quramdas bólikteriniń biri bolyp tabylady.
Osy maqsat úshin jergilikti atqarýshy organdar (budan ári - JAO):
1) jappaı qurylys salýǵa jaramdy jer ýchaskelerine tekserý júrgizýi;
2) bekitilgen bas josparlarǵa, egjeı-tegjeıli josparlaý jobalaryna jáne eldi mekenderde qurylys salý qaǵıdalaryna sáıkes jappaı turǵyn úıler salynatyn basym aýdandardy aıqyndaýy;
3) jer ýchaskelerin daıyndaý boıynsha aldyn ala jumystar júrgizýi;
4) bos jer ýchaskeleriniń bolýy týraly aqparatqa erkin qol jetkizýdi qamtamasyz etýi;
5) qurylys salýshyǵa jer ýchaskelerin qoldanystaǵy zańnamaǵa sáıkes berýdi qamtamasyz etýi qajet.
Jappaı qurylys salýǵa bólingen alaptar turǵyn úı qurylysy bastalǵanǵa deıin jylýmen, sýmen, gazben jáne elektrmen jabdyqtaýdyń, telefondandyrýdyń ınjenerlik jelilerin, sý burýdy (kárizdi), ınjenerlik qurylystardy qamtıtyn ınjenerlik-kommýnıkatsııalyq ınfraqurylymmen (budan ári - IKI) qamtamasyz etilýi tıis.
Salynyp jatqan turǵyn úıdi ýaqtyly paıdalanýǵa berý maqsatynda turǵyn úı qurylysy salynatyn aýdandar IKI-men qamtamasyz etilýi qajet.
IKI-di jobalaý, damytý jáne salý, sondaı-aq jeke qurylys salýshylardan IKI-di satyp alý (syrtqy, ishki kvartaldyq jáne magıstraldyq jelilerge qosylý núktelerine deıingi turǵyn obektiniń ishki jelilerinen tys alańishilik aýmaqtardy abattandyrýdy qospaǵanda) respýblıkalyq jáne jergilikti bıýdjet qarajatynyń esebinen júzege asyrylady.
Bul rette jeke qurylys salýshylar IKI qurylysynyń smetalyq quny boıynsha tıisti memlekettik saraptamanyń oń qorytyndysyn alýǵa tıis.
IKI qurylysynyń iske asyrylyp jatqan iri ınvestıtsııalyq jobalarynyń biri Almaty oblysyndaǵy IKI-di damytýdy qoldaý bolyp tabylady, onyń ishinde «G4 City» tórt seriktes qalalar men «Altyn saı» seriktes qala. IKI salý jobalaryn qarjylandyrý Almaty oblysynyń ýákiletti uıymy «Alataý» aktsıonerlik qoǵamyn kapıtaldandyrý arqyly júzege asyrylady.
qurylysyn damytý jónindegi sharalar týraly
Qurylys materıaldarynyń ónerkásibi ekonomıkanyń iri quramdas bóligi bolyp tabylady jáne qurylys úshin materıaldyq negiz bola otyryp, ekonomıkanyń basqa salalaryndaǵy ósý qarqynyna jáne tutastaı alǵanda, qoǵamnyń áleýmettik jaǵdaıyna aıtarlyqtaı áser etedi.
Qurylys ındýstrııasyn damytý jónindegi baǵdarlamada jınalmaly-qańqaly úı qurylysynan basqa turǵyn úı qurylysynyń merzimderin qysqartý jáne qunyn tómendetý maqsatynda basymdyq retinde iri paneldi úı qurylysyn damytý kózdelgen.
Óńirlerde memlekettiń qarajaty esebinen turǵyn úılerdi iske qosý kólemderin negizge ala otyryp, osy Baǵdarlamany iske asyrý sheńberinde úı salý kombınattarynyń ońtaıly sany, óte tıimdi tehnologııa, óndiristiń qýaty, qarjylandyrý shemasy men qurylymy, onyń ishinde «Ónimdilik 2020» baǵdarlamasynyń quraldary nemese áleýmettik-kásipkerlik korporatsııalardyń (budan ári - ÁKK) jarǵylyq kapıtalyna kirý esebinen qarjylandyrý aıqyndalatyn bolady.
Eskertý. Kishi bólimge ózgeris engizildi - QR Úkimetiniń 24.04.2015 № 284; 17.06.2015 № 451 qaýlylarymen.
Baǵdarlama aıasynda turǵyn úı qurylysynyń mynadaı negizgi baǵyttary kózdeledi:
1. JAO-da kezekte turǵandar úshin turǵyn úı
2. QTQJB jelisi boıynsha turǵyn úı:
1) halyqtyń barlyq sanaty úshin;
2) jas otbasylar úshin.
3. «Qazaqstan ıpotekalyq kompanııasy» ıpotekalyq uıymy» aktsıonerlik qoǵamy (budan ári - «QIK» IU» AQ) turǵyn úıi:
1) satyp alý quqyǵymen jalǵa beriletin turǵyn úı;
2) satyp alý quqyǵynsyz jalǵa beriletin turǵyn úı.
4. «Samuryq-Qazyna» jyljymaıtyn múlik qory» aktsıonerlik qoǵamy (budan ári - «Samuryq-Qazyna» jyljymaıtyn múlik qory» AQ) turǵyn úıi.
5. Avarııalyq turǵyn úıdi buzý jónindegi pılottyq jobalar sheńberindegi turǵyn úı.
6. Jeke menshik turǵyn úı.
Áleýmettik ınfraqurylymdy odan ári damytý maqsatynda sáýlet, qala qurylysy jáne qurylys salasyndaǵy belgilengen memlekettik normatıvterge sáıkes keletin jobalar boıynsha birinshi qabattarynda áleýmettik maqsattaǵy obektilerdi (balabaqshalardy, balalardyń shaǵyn-ortalyqtaryn, emhanalardy jáne basqalardy) ornalastyra otyryp, turǵyn úıler salýǵa jol beriledi.
myń sharshy metr
|
Kórsetkishtiń ataýy |
2015 jyl |
2016 jyl |
2017 jyl |
2018 jyl |
2019 jyl |
|
Respýblıka boıynsha turǵyn úıdi paıdalanýǵa berý, barlyǵy, onyń ishinde: |
7100 |
7300 |
7500 |
7700 |
8500 |
|
ekonomıkalyq ósý ortalyqtary boıynsha |
|||||
|
1. «Birinshi deńgeıdegi» qalalarda (aglomeratsııalar, olardyń qala mańyndaǵy aımaǵyn qosa alǵanda), onyń ishinde: |
3238,5 |
3275,8 |
3118,4 |
3084,1 |
3322,4 |
|
1) QTQJB jelisi boıynsha halyqtyń barlyq sanattaryna arnalǵan turǵyn úı |
118 |
120,6 |
130,9 |
137,9 |
137,5 |
|
2) QTQJB jelisi boıynsha jas otbasylarǵa arnalǵan turǵyn úı |
62,5 |
65,7 |
72,4 |
16,6 |
76,4 |
|
3) JAO-da kezekte turǵandarǵa arnalǵan turǵyn úı |
77,8 |
86 |
84 |
82,7 |
81,5 |
|
4) «QIK» IU» AQ-nyń turǵyn úıi |
246,4 |
154,0 |
203,0 |
82,0 |
91,0 |
|
5) «Samuryq-Qazyna» jyljymaıtyn múlik qory» AQ-nyń turǵyn úıi |
84,0 |
84,0 |
84,0 |
84,0 |
84,0 |
|
6) Astana qalasynda avarııalyq turǵyn úıdi buzý jónindegi pılottyq jobalar sheńberindegi turǵyn úı |
25,0 |
30,0 |
40,0 |
40,0 |
40,0 |
|
7) jeke menshiktegi turǵyn úı |
2 624,8 |
2735,5 |
2 504 |
2 640,9 |
2 812,0 |
|
2. «Ekinshi deńgeıdegi» qalalarda (oblys ortalyqtary, Semeı jáne Túrkistan qalalary), onyń ishinde: |
2404,6 |
2532 |
2873,8 |
3060,4 |
3489,1 |
|
1) QTQJB jelisi boıynsha halyqtyń barlyq sanattaryna arnalǵan turǵyn úı |
183,1 |
192,1 |
214,4 |
234,4 |
250,8 |
|
2) QTQJB jelisi boıynsha jas otbasylarǵa arnalǵan turǵyn úı |
91,9 |
86,9 |
101,4 |
157,8 |
112,5 |
|
3) JAO-da kezekte turǵandarǵa arnalǵan turǵyn úı |
99,8 |
101,6 |
100,3 |
101,7 |
103,7 |
|
4) «QIK» IU» AQ-nyń turǵyn úıi |
141,7 |
236,0 |
123,0 |
65,0 |
80,0 |
|
5) «Samuryq-Qazyna» jyljymaıtyn múlik qory» AQ-nyń turǵyn úıi |
66,0 |
66,0 |
66,0 |
66,0 |
66,0 |
|
6) jeke menshiktegi turǵyn úı |
1 822,1 |
1849,4 |
2268,7 |
2435,5 |
2 876,1 |
|
3. «Úshinshi deńgeıdegi» qalalarda (shaǵyn jáne monoqalalarda), onyń ishinde: |
1 158 |
1 190 |
1 203 |
1 244 |
1 344 |
|
1) JAO-da kezekte turǵandarǵa arnalǵan turǵyn úı |
59,8 |
66,9 |
66,0 |
66,5 |
67,6 |
|
2) QTQJB jelisi boıynsha jas otbasylarǵa arnalǵan turǵyn úı |
37,3 |
37,6 |
43,3 |
68,1 |
48,2 |
|
3) «QIK» IU» AQ-nyń turǵyn úıi |
10 |
17 |
9 |
6 |
7 |
|
4) jeke menshiktegi turǵyn úı |
1 051 |
1 068 |
1 085 |
1 103 |
1 222 |
|
4. Tirek AEM men shekara mańyndaǵy aýmaqtardy qosa alǵanda, aýyldyq aýmaqtarda: |
298,5 |
302,6 |
304,9 |
312,0 |
344,1 |
|
1) JAO-da kezekte turǵandarǵa arnalǵan turǵyn úı |
21,6 |
20,4 |
20,2 |
23,6 |
23,9 |
|
2) «QIK» IU» AQ-nyń turǵyn úıi |
3 |
4 |
2 |
1 |
2 |
|
3) jeke menshiktegi turǵyn úı |
273,9 |
278,2 |
282,7 |
287,4 |
318,2 |
1) ótinish berýshi (úmitker) - turǵyn úı alý úshin (jeke menshikke, jalǵa alýǵa, keıinnen satyp alý quqyǵymen jalǵa alýǵa) Baǵdarlamaǵa qatysýǵa ótinish bergen tulǵa;
2) Baǵdarlamaǵa qatysýshy - qarjy ınstıtýty belgilegen tártippen tólem qabilettiligin rastaǵan jáne turǵyn úıdi bólý rásiminen ótken tulǵa;
3) turǵyn úı qurylysynyń memlekettik jáne salalyq baǵdarlamalary:
Qazaqstan Respýblıkasy Prezıdentiniń 2004 jylǵy 11 maýsymdaǵy № 1388 Jarlyǵymen bekitilgen Qazaqstan Respýblıkasynda turǵyn úı qurylysyn damytýdyń 2005 - 2007 jyldarǵa arnalǵan memlekettik baǵdarlamasy;
Qazaqstan Respýblıkasy Prezıdentiniń 2007 jylǵy 20 tamyzdaǵy № 383 Jarlyǵymen bekitilgen Qazaqstan Respýblıkasyndaǵy turǵyn úı qurylysynyń 2008 - 2010 jyldarǵa arnalǵan memlekettik baǵdarlamasy (budan ári - 2008 - 2010 jyldarǵa arnalǵan Membaǵdarlama);
Qazaqstan Respýblıkasy Úkimetiniń 2011 jylǵy 31 naýryzdaǵy № 329 qaýlysymen bekitilgen Qazaqstan Respýblıkasyndaǵy turǵyn úı qurylysynyń 2011 - 2014 jyldarǵa arnalǵan baǵdarlamasy;
Qazaqstan Respýblıkasy Úkimetiniń 2012 jylǵy 21 maýsymdaǵy № 821 qaýlysymen bekitilgen «Qoljetimdi turǵyn úı - 2020» baǵdarlamasy;
4) tólem qabiletin baǵalaý - ótinish berýshiniń múmkindigin baǵalaý úshin júrgiziletin sharalar kesheni, turǵyn úı satyp alýǵa beriletin qaryzǵa ýaqtyly jáne tolyqtaı qyzmet kórsetý jáne óteý, turǵyn úıdi keıinnen satyp alý quqyǵymen jalǵa alý kezinde turǵyn úı-jınaq shotynda aqsha jınaý, jaldaý tólemin tóleý;
5) turǵyn úıge muqtaj adamdardy esepke alý - «Turǵyn úı qatynastary týraly» Qazaqstan Respýblıkasy Zańynyń 71-babyna sáıkes memlekettik turǵyn úı qorynan jáne jeke menshik turǵyn úı qorynan jergilikti atqarýshy organdar jalǵa alǵan turǵyn úıge muqtaj Qazaqstan Respýblıkasynyń azamattaryn esepke alý;
6) JAO-nyń kezeginde turǵandar - jergilikti atqarýshy organdarda turǵyn úıge muqtaj adamdardyń esebinde turǵandar;
7) turǵyn úıdi ótkizetin operatorlar - JAO, QTQJB, Jyljymaıtyn múlik qory;
8) turǵyn úı qurylysynyń (satyp alýdyń) operatorlary - JAO, «QIK» IU» AQ, «Samuryq-Qazyna» jyljymaıtyn múlik qory» aktsıonerlik qoǵamy (budan ári - Jyljymaıtyn múlik qory).
«JAO kezekte turǵandar úshin turǵyn úı» baǵyty boıynsha «Turǵyn úı qatynastary týraly» Qazaqstan Respýblıkasy Zańynyń (budan ári - Zań) 67-babynyń 1-tarmaǵynda kórsetilgen JAO-da kezekte turǵan tulǵalar qatysady.
JAO kezekte turǵandar Baǵdarlamanyń mynadaı baǵyttary: QTQJB jelisi boıynsha «Halyqtyq barlyq sanaty úshin», «QIK» IU» AQ turǵyn úıi», «Samuryq-Qazyna» jyljymaıtyn múlik qory» AQ turǵyn úıi» boıynsha I top qatysýshysy ne ótinish bergen jáne Baǵdarlamanyń belgilengen talaptaryna sáıkes kelgen jaǵdaıda II nemese III top qatysýshylary retinde qatysa alady.
Toptar qatysýshylaryna qoıylatyn talaptar men krıterııler jáne qalyptastyrý tártibi osy bólimniń erejelerinde kózdeledi.
JAO kezekte turǵandar Baǵdarlamanyń atalǵan baǵyttarynyń sheńberinde turǵyn úıdi jeke menshikke nemese satyp alý quqyǵymen jalǵa alǵan jaǵdaıda turǵyn úıge muqtajdar esebinen alynyp tastalady.
Baǵdarlamanyń «QTQJB jelisi boıynsha turǵyn úı», «QIK» IU» AQ turǵyn úıi», «Samuryq-Qazyna» jyljymaıtyn múlik qory» AQ-nyń turǵyn úıi» baǵyttary boıynsha mynadaı qatysýshylar kózdeledi:
1) I top, onyń ishinde:
«QTQJB jelisi boıynsha «Halyqtyń barlyq sanatyna arnalǵan turǵyn úı», «Samuryq-Qazyna» jyljymaıtyn múlik qory» AQ turǵyn úıi» baǵyty boıynsha - Zańnyń 68-babynyń 2), 4), 10) tarmaqshalaryn qospaǵanda, Zańnyń 67-babynyń 1-tarmaǵynyń 1-1), 2), 3) tarmaqshalarynda kózdelgen adamdar sanatyna jatatyn JAO-da kezekte turǵandar;
«QIK» IU» AQ turǵyn úıi» baǵyty boıynsha - JAO-da kezekte turǵandar, Zańnyń 67-babynyń 1-tarmaǵynyń 1-1), 2), 3) tarmaqshalarynda kórsetilgen tulǵalar sanatyna jatatyndar, atap aıtqanda:
kóp balaly otbasylar;
tolyq emes otbasylar;
múgedek balalary bar nemese tárbıelep otyrǵan otbasylar;
jetim balalar, ata-anasynyń qamqorlyǵynsyz qalǵan balalar.
oralmandar;
memlekettik qyzmetshiler, áskerı qyzmetshiler, arnaýly memlekettik organdardyń qyzmetkerleri, bıýdjettik uıymdardyń qyzmetkerleri.
Atalǵan baǵyttyń qatysýshylaryn qalyptastyrý mynadaı kishi toptar men krıterııler boıynsha júrgiziledi:
1-kishi top - JAO-da osy sanatta kezekte turǵandar, keminde 3 jyl nekede turǵan, balalary (balasy) bar jáne jubaılardyń ekeýiniń de jasy 35 jasqa tolmaǵan (Baǵdarlamaǵa qatysýǵa ótinish berý sátinde), sondaı-aq balalardy (balasy) jasy 35-ke tolmaǵan, onyń ishinde ajyrasqan, jesir/tul qalǵan ata-ananyń biri ǵana tárbıelep otyrǵan tolyq emes otbasy;
2-kishi top - 1-kishi topqa kirmeıtin, kórsetilgen sanattaǵy JAO-da kezekte turǵandar.
Memlekettik mekemeler men qazynalyq kásiporyndar sharýashylyq júrgizý quqyǵyndaǵy memlekettik kásiporynǵa qaıta uıymdastyrylǵan jaǵdaıda, atalǵan sanat boıynsha turǵyn úıge muqtajdar esebinde turǵan adamdar «Bıýdjettik uıymdardyń qyzmetkerleri» sanatyna teńestiriledi;
2) II top: QTQJB jelisi boıynsha «Halyqtyń barlyq sanatyna arnalǵan turǵyn úı» baǵytyna qatysýshy halyqtyń barlyq sanaty;
3) III top: mynadaı talaptarǵa sáıkes keletin tulǵalar sanaty:
keminde eki jyl nekede turǵan jas otbasy, jubaılardyń ekeýiniń de jasy 29-dan aspaýy qajet (Baǵdarlamaǵa qatysýǵa ótinish berý sátinde), sondaı-aq balalardy (balasy) jasy 29-ǵa tolmaǵan, onyń ishinde ajyrasqan, jesir/tul qalǵan ata-ananyń biri ǵana tárbıelep otyrǵan tolyq emes otbasy.
Keminde eki jyl tirkelgen nekede turý kezeńi «úshinshi deńgeıdegi» qalalarda (shaǵyn jáne monoqalalarda) nemese AEM turǵyn úı alýǵa úmitker jas otbasylarǵa qatysty bolmaıdy. Qazaqstan Respýblıkasy shaǵyn jáne monoqalalarynyń tizbesi osy Baǵdarlamaǵa 1-qosymshada kórsetilgen.
ІІІ topqa jatatyn adamdar sanaty QTQJB jelisi boıynsha «Jas otbasylarǵa arnalǵan turǵyn úı» baǵytyna qatysady.
4) IV top:
«QIK» IU» AQ kelisimder/memorandýmdar jasaǵan memlekettik zańdy tulǵalardyń qyzmetkerleri;
«QIK» IU» AQ, onyń ishinde memlekettik-jekeshelik áriptestik qaǵıdaty negizinde kelisimder/memorandýmdar jasaǵan monoqalalarǵa nemese tirek aýyldyq eldi mekenderge kóshýdi yntalandyrý jáne kadrlardyń ketýin tómendetý maqsatynda óz qyzmetkerlerine turǵyn úı salýdy jáne/nemese satyp alýdy uıymdastyratyn memlekettik emes zańdy tulǵalardyń qyzmetkerleri. Bul rette kórsetilgen zańdy tulǵalardyń, onyń ishinde memlekettik-jekeshelik áriptestik qaǵıdattarynda turǵyn úı salýdy jáne/nemese satyp alýdy uıymdastyrýǵa quqyǵy bar.
Ótinish berýshiler Baǵdarlama talaptaryna sáıkes kelgende jáne Baǵdarlamanyń 3-kishi bóliminiń 2-tarmaǵynda kózdelgen talaptardy saqtaǵan jaǵdaıda toptardyń birine qatysýshysy retinde qatysa alady.
1. I topqa qoıylatyn negizgi talaptar:
1) Zańǵa sáıkes turǵyn úıge muqtajdar esebine turǵanyn jáne turǵyn úıge muqtaj mártebesin rastaý;
2) 3-kishi bólimniń 1-tarmaǵynda kórsetilgen turǵyn úıdi satý talaptary boıynsha mindettemelerdi tıisti kiristermen oryndaý múmkindikterin rastaý.
Adam basyna paıdaly alańynyń kólemi keminde on bes sharshy metr jáne on segiz sharshy metrden aspaıtyn, biraq keminde bir bólmeli páter nemese jataqhanadaǵy bólme bolǵan kezde turǵyn úı jaǵdaıyn jaqsartý maqsatymen turǵyn úıge muqtajdar esebinde turǵan adamdar І top retinde Baǵdarlamaǵa qatysýǵa jiberilmeıdi.
2. ІІ jáne ІІІ toptarǵa qoıylatyn negizgi talaptar:
1) Qazaqstan Respýblıkasy azamattyǵynyń nemese oralman mártebesiniń bolýy;
2) ótinish bergen kúnge sońǵy eki jáne odan da kóp jyl tirkeýde bolýy eskeriletin Astana jáne Almaty qalalaryn qospaǵanda, turý merzimine qaramastan, turǵyn úı alýǵa úmittengen eldi mekende turaqty tirkeýde bolýy.
Astana jáne Almaty qalalary boıynsha joǵaryda kórsetilgen tártipti qospaǵanda, QTQJB jelisi boıynsha «Halyqtyń barlyq sanattary úshin turǵyn úı» baǵyty boıynsha qatysqan kezde ótinish berýshi turǵyn úı alýǵa úmittengen eldi mekende turǵylyqty jeri boıynsha tirkeýde bolýy talap etilmeıdi;
3) Baǵdarlamaǵa qatysýshynyń jáne onymen birge turatyn otbasy músheleriniń (jubaıynyń, kámelet jasyna jetpegen balalarynyń), sondaı-aq ótinishte kórsetilgen otbasy quramyna kirgizilgen ózge de otbasy músheleriniń:
árbir otbasy múshesine aýdany 15 sharshy metrden az bolatyn jataqhanadaǵy bólmeniń bolýyn;
osy turǵyn úıdiń ornalasqan jeri boıynsha JAO-nyń tıisti anyqtamasymen rastalatyn qulaıyn dep turǵan apatty jaǵdaıdaǵy balshyqtan quıylǵan jáne qańqaly-qamysty turǵyn úıdi qospaǵanda, Qazaqstan Respýblıkasynyń aýmaǵynda menshik quqyǵynda jeke menshik úıiniń nemese keıinnen satyp alý quqyǵymen jalǵa alynǵan turǵyn úıiniń joqtyǵy (ortaq birlesken menshigi, osy tarmaqta kórsetilgen ózge otbasy múshelerimen úlestik menshiktiń úlesi, turǵyn úı birligi).
4) Baǵdarlamaǵa qatysýshyda jáne onymen únemi birge turatyn otbasy músheleriniń (jubaıynyń (zaıybynyń), kámeletke tolmaǵan balalarynyń), sondaı-aq otbasy quramyna engizilgen jáne ótinishte kórsetilgen otbasynyń basqa músheleriniń Qazaqstan Respýblıkasynyń aýmaǵy boıynsha sońǵy 5 jyl ishinde turǵyn úıdi aýystyrý nemese ózine menshik quqyǵynda tıesili turǵyn úıdi ıelikten shyǵarý arqyly turǵyn úı jaǵdaılaryn ádeıi nasharlatýy faktileriniń bolmaýy;
5) 3-kishi bólimniń 1-tarmaǵynda kórsetilgen turǵyn úıdi satý sharttary boıynsha tıisti kiristermen mindettemelerdi oryndaý múmkindikterin rastaý.
IV toptyń Baǵdarlamaǵa qatysýshylaryna qoıylatyn sharttary, tártibi men talaptary «Báıterek» ulttyq basqarýshy holdıngi» aktsıonerlik qoǵamymen (budan ári - «Báıterek» UBH» AQ) kelisim boıynsha kelisimdermen/memorandýmdarmen jáne «QIK» IU» AQ-nyń ishki qujattarymen anyqtalady.
Eskertý. 3-kishi bólimge ózgeris engizildi - QR Úkimetiniń 24.04.2015 № 284 qaýlysymen.
1. Tıisti tabys deńgeıi bolǵan kezde Baǵdarlama qatysýshysyna turǵyn úı:
1) QTQJB jelisi boıynsha «Halyqtyń barlyq sanattary úshin turǵyn úı» jáne «Samuryq-Qazyna» jyljymaıtyn múlik qory» AQ turǵyn úıi» baǵyttary boıynsha jeke menshikke nemese satyp alý quqyǵymen jalǵa alýǵa;
2) QTQJB jelisi boıynsha «Jas otbasylar úshin turǵyn úı» baǵyty boıynsha satyp alý quqyǵymen jalǵa alýǵa;
3) «QIK» IU» AQ turǵyn úıi» baǵyty boıynsha satyp alý quqyǵymen jáne satyp alý quqyǵynsyz jalǵa alýǵa ótkiziledi.
2-kishi bólimniń 1-tarmaǵynyń 2) tarmaqshasynda, 2-tarmaǵynyń 5) tarmaqshasynda kózdelgen talaptardy oryndaý maqsatynda ótinish berýshiler QTQJB, «QIK» IU» AQ jáne «Samuryq-Qazyna» jyljymaıtyn múlik qory» AQ-nyń ishki talaptaryna sáıkes tıisti tabysty (tólem qabilettiligin baǵalaý) rastaıdy.
QTQJB jelisi boıynsha «QTQJB barlyq sanattaǵy turǵyndar úshin» baǵyty boıynsha ótinish berýshi bastapqy kezde turǵyn úıdi satyp alýshy retinde tólem qabilettiligin rastaıdy.
Tólem qabilettiligi shegin rastamaǵan jaǵdaıda, aı saıynǵy jıyntyq (otbasylyq) tabysynyń eń joǵarǵy deńgeıi eń tómengi kúnkóris deńgeıiniń 20 eselengen mólsherinen aspaǵan kezde turǵyn úıdi jalǵa alýshy retinde qaralady.
Jıyntyq (otbasylyq) tabysqa (zeınetaqy aýdarymdaryn, jeke tabys salyǵy men ózge de shegerimderdi, sonyń ishinde otbasynyń árbir múshesin asyraýǵa ketetin shyǵyndardyń belgilengen eń az deńgeıin esepke alǵanda) qatysty málimetter bolǵan jaǵdaıda, úmitkerler jaldaý tóleminiń eń joǵary somasyn esepteý boıynsha «QIK» IU» AQ jáne «Samuryq-Qazyna» jyljymaıtyn múlik qory» AQ-nyń avtomattandyrylǵan baǵdarlamasy arqyly tabystyń tıisti deńgeıine aldyn ala taldaý (tólem qabilettiligin baǵalaý) júrgizýge quqyly.
2. Baǵdarlama aıasynda Baǵdarlamanyń barlyq baǵyttary jáne Qazaqstannyń barlyq óńirleri boıynsha 1 birlikten aspaıtyn turǵyn úıdi jeke menshikke satyp alýǵa nemese jalǵa alýǵa ruqsat etiledi.
Atalǵan talaptyń oryndalýyna baqylaý turǵyn úıdi ótkizý operatorlaryna júkteledi.
Baǵdarlamaǵa qatysýshy jaldaý sharttaryn jyljymaıtyn múlikke quqyqtardy tirkeý jónindegi ýákiletti organda mindetti memlekettik tirkeýge tıis.
Baǵdarlama aıasynda:
1) Qazaqstan Respýblıkasynyń zańnamasynda kózdelgen tártippen sottan tys tártippen májbúrli nemese sottyń sheshimi boıynsha kepildikke alynǵan turǵyn úıdi satý jaǵdaılaryn qospaǵanda, Baǵdarlamaǵa qatysýshynyń satyp alý-satý shartymen menshikke satyp alǵan turǵyn úıdi satyp alǵan kúninen bastap eki jyl ishinde;
2) Baǵdarlamaǵa qatysýshy jalǵa alǵan turǵyn úıdi jalǵa alǵan kúninen bastap 10 jyldyq merzim ishinde menshikke satyp alǵan jaǵdaıda úsh jyldyq kezeń ishinde;
3) Baǵdarlamaǵa qatysýshynyń jalǵa alǵan turǵyn úıdi menshikke satyp alǵan jaǵdaıda satyp alý quqyǵymen jalǵa alý merziminiń ótýi boıynsha eki jyldyq kezeń ishinde turǵyn úıdi ıelikten shyǵarýǵa jol berilmeıdi.
Baǵdarlamaǵa qatysýshynyń jalǵa alynǵan turǵyn úıdi qosymsha jalǵa berýine, jalǵa alýshylardyń jalǵa berý kelisimshartyn qaıta tabystaý jolymen syılyqqa berýine nemese aıyrbastaýyna tyıym salynady.
3. 1, 2-kishi bólimderdiń talaptaryna sáıkes keletin І jáne ІІІ toptardan úmitkerler Baǵdarlamanyń belgili bir baǵyty boıynsha JAO habarlandyrýlardy jáne turǵyn úıdi júzege asyrý tásilderin (páterler sany men túrleri, júzege asyrý tásilderi - satý, satyp alý quqyǵymen jalǵa berý, satyp alý quqyǵynsyz jalǵa berý) jarııalaǵan jaǵdaıda páterdiń belgili bir túrine ótinish (budan ári - ótinish) pen mynadaı qujattardy tapsyrady:
1) ótinish berýshi men onyń otbasy músheleriniń jeke basyn kýálandyratyn qujat;
2) neke qııý (nekeni buzý), jubaıynyń/zaıybynyń qaıtys bolýy týraly, balalarynyń týý týraly kýálikteri, ótinish berýshiniń nekede turmaıtyndyǵy týraly ótinish;
3) ótinish berýshiniń jáne onymen únemi birge turatyn otbasy músheleriniń Qazaqstan Respýblıkasynyń aýmaǵy boıynsha menshik quqyǵy bar úıiniń nemese keıinnen satyp alý quqyǵymen jalǵa beriletin turǵyn úıdiń bolýy nemese bolmaýy týraly anyqtama;
4) ótinish berýshiniń jáne onymen únemi birge turatyn otbasy músheleriniń tıisti eldi mekende turatynyn rastaıtyn turǵylyqty jeri boıynsha tirkelgeni týraly mekenjaı anyqtamasy;
5) ótinish berýshiniń (Zańnyń 67-baby 1-tarmaǵynyń 3) tarmaqshasynda kórsetilgen tulǵalar sanattarynyń I toby úshin) jáne jubaıynyń (ІІІ toptyń ótinish berýshisi úshin) jumys ornynan anyqtamasy;
6) otbasy músheleriniń múgedektigin nemese keıbir sozylmaly aýrýlardyń aýyr túriniń bolýyn rastaıtyn anyqtama;
7) turǵyn úıdiń tehnıkalyq jaǵdaıy týraly (III toptyń ótinish berýshisi úshin) qorytyndy;
8) Baǵdarlamaǵa qatysýǵa ótinish bergen sátte kezektilik nómirin kórsete otyryp, turǵyn úıge muqtajdardyń esebine qoıý týraly anyqtama (І top úshin);
9) «Samuryq-Qazyna» jyljymaıtyn múlik qory» AQ turǵyn úıi» baǵyty boıynsha óz qarajaty jáne (nemese) qaryz qarajaty esebinen turǵyn úıdi satyp alýǵa ázirligi týraly ótinish (І top úshin);
10) ótinish ıesiniń tabystar alǵanyn rastaıtyn anyqtama.
Aýdan ortalyqtarynda, qalalarda, respýblıkalyq, oblystyq mańyzy bar qalalarda, astanada úmitkerlerden ótinishter men qujattar qaǵaz jetkizgishte nemese «elektrondyq úkimettiń» veb-portaly arqyly qabyldanady, aýyldyq eldi mekenderde, kentterde - qaǵaz jetkizgishte aýyldyq okrýgterdiń (aýyldardyń, kentterdiń) ákimderi qabyldaıdy. 2015 jylǵy 1 qazannan bastap aýdan ortalyqtarynda, qalalarda, respýblıkalyq, oblystyq mańyzy bar qalalarda, astanada úmitkerlerden ótinishter men qujattar «elektrondyq úkimettiń» veb-portaly arqyly ǵana qabyldanady.
1. Turǵyn úı mynadaı mólsherde jáne tártippen bólinedi:
1) «JAO-da kezekte turǵandar úshin turǵyn úı» baǵyty boıynsha memlekettik (kommýnaldyq) jalǵa beriletin turǵyn úı Zańnyń 74-babyna sáıkes JAO tolyq kólemde kezekte turǵandarǵa bóledi;
2) «QTQJB jelisi boıynsha «Halyqtyń barlyq sanaty úshin turǵyn úı» baǵyty boıynsha:
5-kishi bólimge sáıkes JAO qalyptastyratyn I top pýlyna qatysýshylar arasynda - 50 %;
6-kishi bólimge sáıkes QTQJB qalyptastyratyn II top pýlyna qatysýshylar arasynda - 50 %.
Toptardyń arasynda turǵyn úı tepe-teń mólsherde jáne birdeı páterler túrimen bólinedi.
JAO men QTQJB arasynda páterlerdi bólý tártibi árbir qurylys obektisi boıynsha yntymaqtastyq týraly tıisti shartta aıqyndalady. Qurylys obektisinde páter sany taq bolǵan jaǵdaıda, bul qaldyq QTQJB-ǵa bekitiledi.
I toptan Baǵdarlamaǵa qatysýshylar pýlyn qalyptastyrý kezinde ótinish berýshiniń tabysy (qajet bolǵan kezde) tıisti deńgeıde rastalmaǵan jaǵdaıda, JAO eki retten asyrmaı aldyn ala tizimdegi keıingi ótinish berýshilerden irikteý júrgizýge quqyly. Ótinish berýshiler bolmaǵan jaǵdaıda, JAO bólinbegen páterlerdi QTQJB-ǵa beredi.
ІI toptan turǵyn úı alýǵa úmitkerler bolmaǵan jaǵdaıda, QTQJB bólinbegen páterlerdi JAO-ǵa beredi.
І jáne ІІ toptan ótinish berýshiler bolmaǵan jaǵdaıda, QTQJB 6-kishi bólimde kózdelgen tártipke sáıkes Astana jáne Almaty qalalary úshin 2-kishi bólimniń 2-tarmaǵy 2) tarmaqshasynyń jáne basqa óńirler úshin 3), 4) tarmaqshalarynyń talaptaryna sáıkes kelmeıtin QTQJB salymshylary arasynda turǵyn úılerdi bóledi;
3) QTQJB jelisi boıynsha «Jas otbasy úshin turǵyn úı» baǵyty boıynsha 5-kishi bólimge sáıkes JAO qalyptastyratyn III toby pýlyna qatysýshylardyń arasynda jalǵa beriletin turǵyn úı tolyq kólemde bólinedi;
4) «QIK» IU» AQ turǵyn úıi» baǵyty boıynsha 5-kishi bólimge sáıkes JAO qalyptastyratyn I toptyń pýlyna qatysýshylar arasynda jalǵa beriletin turǵyn úı mynadaı mólsherde bólinedi;
1-kishi top qatysýshylary úshin 50%;
2-kishi top qatysýshylary úshin 50 %;
Bul rette, turǵyn úı ártúrli sanattaǵy JAO-da kezekte turǵandar arasynda esepke alýdyń jeke tizimderine sáıkes teń mólsherde bólinedi.
Kishi toptardyń birinen turǵyn úı alýǵa úmitkerler jetispegen jaǵdaıda, turǵyn úı úmitkerler arasynda osy qosymshada belgilengen tártippen basqa kishi top úmitkerleri arasynda bólinedi nemese ótinishterdi qaıta qabyldaýǵa bolady.
Memlekettik jáne memlekettik emes zańdy tulǵalar úshin (ІV toptar) jalǵa beriletin turǵyn úıdiń kólemi «Báıterek» UBH» AQ kelisimi boıynsha «QIK» IU» AQ-men jasalǵan kelisimderge/memorandýmdarǵa sáıkes anyqtalady;
5) «Samuryq-Qazyna» jyljymaıtyn múlik qory» AQ turǵyn úıi» baǵyty boıynsha 5-kishi bólimge sáıkes JAO qalyptastyratyn I toptyń pýly úshin turǵyn úıdi JOA arqyly satýǵa Jyljymaıtyn múlik qory aıqyndaǵannyń 100 %-y.
I toptan turǵyn úı alýǵa úmitkerler bolmaǵan jaǵdaıda, Jyljymaıtyn múlik qory 8-kishi bólimge sáıkes úmitkerlerdi irikteýge jáne turǵyn úıdi bólýge baılanysty is-sharalar júrgizedi.
2. Turǵyn úıdi satý operatorlary turǵyn úılerdi bólý rásimderiniń ashyqtyǵyn, páterlerdi bólý týraly sheshim qabyldanǵanǵa deıin ótinishter berilgen sátten bastap qatysýshylardyń ótinishterin qaraýdy qamtamasyz etedi, ózderiniń ınternet-resýrstarynda:
1) úmitkerlerdiń aldyn ala tizimin jáne bas tartý boıynsha sebepteri kórsetilgen ótinish berýshilerdiń tizimin;
2) Baǵdarlamaǵa qatysýshylardyń túpkilikti tizimin jarııalaıdy (Baǵdarlamaǵa qatysýshynyń baly, sanaty jáne Baǵdarlamada kózdelgen ózge talaptary kórsetiledi).
1. JAO fýnktsııalary:
1) jergilikti atqarýshy jáne ókiletti organdardyń, qoǵamdyq uıymdardyń, buqaralyq aqparat quraldarynyń ókilderiniń qatysýymen turǵyn úı komıssııasynyń jumys isteý tártibin belgileý;
2) QTQJB, «QIK IU» AQ, «Samuryq-Qazyna» jyljymaıtyn múlik qory» AQ ózara is-qımyly tártibin belgileý;
3) buqaralyq aqparat quraldarynda jáne ózderiniń ınternet-resýrstarynda Baǵdarlamanyń negizgi baǵyttaryn keńinen nasıhattaýdy, sondaı-aq halyq arasynda túsinikteme jumystaryn júrgizýdi qamtamasyz etý;
4) buqaralyq aqparat quraldarynda jáne ınternet-resýrstar arqyly «QIK» IU» AQ-tan, jyljymaıtyn múlik qorynan alynǵan aqparattyń jáne QTQJB-men jasalǵan kelisimderdiń negizinde Baǵdarlamany iske asyrý baǵyttaryn, azamattardyń sanattaryn kórsete otyryp, turǵyn úıdi satý sharttary, turǵyn úıdiń sıpattamalary, qujattardy qabyldaý oryndary, qujattardy qabyldaý bastalatyn jáne aıaqtalatyn kúni týraly habarlandyrý jarııalaýdy qamtamasyz etý;
5) QTQJB, «QIK IU» AQ, «Samuryq-Qazyna» jyljymaıtyn múlik qory» AQ-men jasalǵan kelisimderde anyqtalatyn merzimderde I jáne III toptardyń qatysýshylary boıynsha pýldardy qalyptastyrýyn, biraq baǵytyn kórsete otyryp, turǵyn úıdi satý sharttary týraly aqparatty jáne 4-kishi bólimniń 2-tarmaǵyna sáıkes Baǵdarlamaǵa qatysýshylardyń tizimderi jarııalanǵan kúninen bastap 6 (alty) aıdan keshiktirmeı, qamtamasyz etý;
6) 3-kishi bólimniń 2-tarmaǵynda kózdelgen talaptardy saqtaý maqsatynda óńirlerge jáne Baǵdarlamanyń barlyq baǵyttary boıynsha I jáne III top úmitkerleriniń qatysýyna monıtorıng júrgizý;
7) Baǵdarlama baǵyttary sheginde satyp alý nemese satyp alý quqyǵymen jalǵa alý arqyly turǵyn úı alǵan Baǵdarlamaǵa qatysýshylardy turǵyn úıge muqtajdar esebinen alyp tastaý.
2. I top úshin turǵyn úıdi satý rásimderi
I toptyń qatysýshylary arasynda turǵyn úıdi satý QTQJB jelisi boıynsha «Halyqtyń barlyq sanaty úshin turǵyn úı», «QIK IU» AQ turǵyn úıi», «Samuryq-Qazyna» jyljymaıtyn múlik qory» AQ turǵyn úıi» baǵyty boıynsha pýldardy qalyptastyrý arqyly júzege asyrylady.
Baǵdarlamaǵa qatysýshylardy irikteý satylatyn páterlerdiń sanyna jáne páterlerdiń túrlerine sáıkes mynadaı tártippen júrgiziledi:
1) úmitkerlerden ótinishter men qujattardy qabyldaý, ótinish berýshilerdi Baǵdarlamanyń talaptaryna sáıkestigine tekserý jáne turǵyn úıge muqtajdar esebine qoıý tizimine jáne osy esepke qoıý kúnine sáıkes úmitkerlerdiń aldyn ala tizbesin jáne bas tartý boıynsha sebepteri bar ótinish berýshilerdiń tizbesin qalyptastyrý;
2) tólem qabilettiligin baǵalaýǵa joldama alý úshin keıingi aldyn ala tizimge engizilgen ótinish berýshilerdiń kelýin kórsetip, tizimdi jáne habarlandyrýdy jarııalaý.
Ótinish berýshiniń tıisti tabysy rastalmaǵan jaǵdaıda, Baǵdarlamanyń tıisti baǵytyndaǵy aldyn ala tizimnen kelesi ótinish berýshilerden irikteý júrgiziledi;
3) ótinish berýshiniń jáne jubaıynyń (zaıybynyń) jeke sáıkestendirý nómirin kórsete otyryp, turǵyn úı komıssııasynyń sheshimimen Baǵdarlamaǵa qatysýshylardyń, sondaı-aq «Samuryq-Qazyna» jyljymaıtyn múlik qory» AQ turǵyn úıi» baǵyty boıynsha turǵyn úıdi tikeleı satyp alýǵa ótinish bildirgenderdiń túpkilikti tizimin bekitý;
4) iriktelgen Baǵdarlamaǵa qatysýshylardy habardar etý jáne bekitilgen tizimderdi:
QTQJB-ǵa Baǵdarlamaǵa qatysýshylarmen turǵyn úı qurylys jınaqtary týraly sharttarǵa qosymsha kelisimder jasaý jáne 6-kishi bólimge sáıkes odan ári is-sharalar úshin;
«QIK» IU» AQ-ǵa 7-kishi bólimge sáıkes Baǵdarlamaǵa qatysýshylar arasynda turǵyn úıdi bólý úshin;
Jyljymaıtyn múlik qoryna 8-kishi bólimge sáıkes Baǵdarlamaǵa qatysýshylar arasynda turǵyn úıdi bólý úshin jiberý.
3. ІІІ top úshin turǵyn úıdi satý rásimi
Baǵdarlamaǵa qatysýshyny irikteý satylatyn turǵyn úıler sany jáne turǵyn úıler úlgisine sáıkes mynadaı tártippen júrgiziledi:
1) úmitkerlerden ótinishter men qujattardy qabyldaý, ótinish berýshilerdi Baǵdarlamanyń talaptaryna sáıkestigin tekserý jáne baldyq júıeni eskere otyryp, úmitkerlerdiń aldyn ala tizimin qurý (baldyń eń kóp sany boıynsha):
birinshi bala úshin - 20 ball, kelesi ekinshi jáne keıingi balalar úshin 30 ball;
múgedek bolyp tabylatyn jáne Qazaqstan Respýblıkasynyń Úkimeti bekitken tizbege sáıkes keıbir sozylmaly aýrýlardyń aýyr túrlerimen aýyratyn otbasynyń árbir múshesi úshin - 10 ball;
turǵyn úı qurylysyndaǵy memlekettik jáne salalyq baǵdarlamalar sheńberinde ótken irikteý kezinde salynǵan turǵyn úıdiń tizimine qosylmaǵan úmitkerler úshin - qosymsha 5 ball;
kámeletke tolǵanǵa deıin ata-analarynan aıyrylǵan, jıyrma toǵyz jasqa tolmaǵan, jetim balalar men ata-anasynyń qamqorlyǵynsyz qalǵan balalardyń sanatyna jatatyn erli-zaıyptylardyń árqaısysy úshin - 10 ball.
Jalǵa beriletin turǵyn úıdi bólý kezektiligi jınalǵan ball sanymen aıqyndalady. Úmitkerlerde ball sany teń bolǵan jaǵdaıda, otbasyndaǵy erli-zaıyptylardyń bireýi memlekettik qyzmetker nemese bıýdjettik uıymnyń jáne bilim berý, densaýlyq saqtaý, mádenıet, sport jáne halyqty áleýmettik qorǵaý salasyndaǵy memlekettik kásiporynnyń qyzmetkeri bolǵan otbasylarǵa basymdyq beriledi. Tizimge engizý týraly sheshimdi JAO turǵyn úı komıssııasy kópshilik daýyspen sheshedi;
2) tólem qabilettiligin baǵalaýǵa joldama alý úshin aldyn ala tizimge engizilgen ótinish berýshilerdiń kelýin kórsetip, tizimdi jáne habarlandyrýdy jarııalaý;
Ótinish berýshiniń tıisti tabysy rastalmaǵan jaǵdaıda, Baǵdarlamanyń tıisti baǵytyndaǵy aldyn ala tizimnen kelesi ótinish berýshilerden irikteý júrgiziledi;
3) ótinish berýshiniń jáne jubaıynyń jeke sáıkestendirý nómirin kórsete otyryp, turǵyn úı komıssııasynyń sheshimimen Baǵdarlamaǵa qatysýshylardyń túpkilikti tizimin bekitý;
4) Baǵdarlamanyń iriktelgen qatysýshylaryn habardar etý, QTQJB-ǵa bekitilgen tizimderdi jiberý jáne 6-kishi bólimniń 3-tarmaǵyna sáıkes Baǵdarlamaǵa qatysýshylarmen jalǵa berý sharttaryn jasasý.
sanaty úshin turǵyn úı) baǵyty boıynsha turǵyn úıdi ótkizý
rásimderi
1. QTQJB jelisi boıynsha turǵyn úıdi ótkizý tártibi
Turǵyn úıdi satý mynadaı tártippen júzege asyrylady:
1) «Jas otbasylar úshin turǵyn úı» baǵytyna qatysýshylar úshin 5-kishi bóliminiń 3-tarmaǵyna sáıkes;
2) «Halyqtyń barlyq sanaty úshin turǵyn úı» baǵytyna qatysýshylar úshin:
І top boıynsha 5-kishi bóliminiń 2-tarmaǵyna sáıkes;
ІІ top boıynsha osy Baǵdarlamanyń talaptaryna jáne QTQJB-nyń ishki qujattaryna sáıkes.
QTQJB JAO-men jasalǵan kelisimde kórsetilgen qurylys aıaqtalatyn kúnge deıin 6 (alty) aıdan aspaıtyn merzimde buqaralyq aqparat quraldarynda jáne ınternet resýrstary arqyly ІІ top úshin turǵyn úıdi ótkizý sharttary, turǵyn úıdiń sıpattamalary, qujattardy qabyldaý oryndary, qujattardy qabyldaý bastalatyn jáne aıaqtalatyn kún týraly habarlama jarııalaıdy.
Belgilengen merzim ishinde QTQJB mynadaı talaptar boıynsha ІІ top boıynsha turǵyn úıdi satyp alýshylar men jalǵa alýshylardyń pýldaryn qalyptastyrý jónindegi is-sharalardy júzege asyrady:
1) pýldar Baǵdarlamaǵa qatysý úshin berilgen ótinishterdiń negizinde QTQJB salymshylarynyń qatarynan qalyptastyrylady;
2) pýldardy qalyptastyrǵan kezde pýlǵa qosýdyń basym quqyǵy pýlǵa qatysýshy salymshynyń turǵyn úı qurylys jınaqtary týraly shartynyń baǵalaý kórsetkishi jáne/nemese ózge sapalyq sıpattamasyna qaraı QTQJB anyqtaıtyn eń joǵary ball jınaǵan QTQJB salymshylarynda bolady;
3) ótinish berýshilerdiń osy qosymshanyń 1, 2-kishi bólimderinde, 3-kishi bóliminiń 1, 2-tarmaqtarynda belgilengen Baǵdarlamanyń talaptary men sharttaryna sáıkestigi tekseriledi;
4) pýlǵa qosý úshin basymdyq qatysýshylar arasynda mynadaı retpen aıqyndalady:
turǵyn úıdi QTQJB qaryzdary, turǵyn úı qurylys jınaqtary jáne menshikti qarajat esebinen alatyn satyp alýshylar;
keıinnen satyp alý quqyǵymen turǵyn úıdi jaldaýshylar.
Osy tarmaqshada aıqyndalǵan toptar ishinde pýldarǵa qatysýshylar arasynda turǵyn úıdi bólý kezinde tańdaý basymdyǵy pýldardy qalyptastyrý kezinde jınaqtalǵan ball sanymen aıqyndalady.
2. Turǵyn úıdi satyp alý tártibi
«Halyqtyń barlyq sanattary úshin turǵyn úı» baǵyty boıynsha Baǵdarlamaǵa qatysýshylar turǵyn úı qurylysy aıaqtalǵannan keıin turǵyn úıdi:
1) turǵyn úı, aldyn ala jáne aralyq turǵyn úı qaryzdary, jınaqtalǵan turǵyn úı qurylys jınaqtary jáne menshikti qarajat esebinen jeke menshikke;
2) turǵyn úı qaryzdary, jınaqtalǵan turǵyn úı qurylys jınaqtary men menshikti qarajat esebinen keıinnen satyp ala otyryp, turǵyn úıdi jaldaý arqyly satyp alýdy júzege asyrady.
QTQJB qaryzdary, Baǵdarlamaǵa qatysýshylardyń menshikti qarajaty jáne jınaqtalǵan jınaqtar somalarynyń araqatynasy QTQJB-nyń ishki qujattarynda aıqyndalady.
Pýlǵa qatysýshylarǵa qaryz berý QTQJB ishki talaptary boıynsha jáne satyp alynatyn páterlerdi QTQJB-ǵa kepilge berý arqyly júrgiziledi.
Turǵyn úı obektisi paıdalanýǵa engizilgennen keıin JAO pýlǵa qatysýshylarmen satyp alý-satý (nemese turǵyn úıdi jaldaý) sharttaryn jasaıdy, turǵyn úıge degen menshik quqyǵyn resimdeý men tirkeýdi nemese Baǵdarlamaǵa qatysýshynyń qarajaty esebinen jyljymaıtyn múlik quqyǵyn tirkeý jónindegi ýákiletti organda turǵyn úıge menshik quqyǵyn nemese jalǵa alý shartyn resimdeý men tirkeýdi qamtamasyz etedi.
Baǵdarlamaǵa qatysýshynyń turǵyn úı qaryzdaryn alýy úshin negizgi krıterııler:
1) «Qazaqstan Respýblıkasyndaǵy turǵyn úı qurylysy jınaq aqshasy týraly» 2000 jylǵy 7 jeltoqsandaǵy Qazaqstan Respýblıkasy Zańynyń normalaryn, qaryz alý úshin turǵyn úı qurylys jınaqtary týraly sharttyń talaptaryn jáne QTQJB-nyń ishki qujattaryn oryndaý;
2) QTQJB talaptaryna sáıkes qaryzǵa qyzmet kórsetý úshin tólem qabilettiligin rastaý;
3) satyp alynatyn turǵyn úıdi nemese satyp alynatyn jaldamaly turǵyn úıdi QTQJB ishki talaptaryna sáıkes kepilge berý.
Azamattardyń barlyq sanattary jáne jas otbasylar úshin QTQJB salymshylarynyń tarıftik baǵdarlamasyna baılanysty turǵyn úı qaryzdary boıynsha syıaqylar mólsherlemeleri belgilenedi.
3. Jaldaý sharttaryn jasasý tártibi jáne jaldaý talaptary
Jaldaýdyń eń uzaq merzimi turǵyn úı paıdalanýǵa berilgen kúnnen bastap 8 jyldan artyq bolmaýǵa tıis. Satyp alý quqyǵymen jalǵa alý sharty jyljymaıtyn múlikke quqyqty tirkeý jónindegi ýákiletti organda mindetti túrde tirkelýi tıis.
JAO salǵan jáne turǵyn úı qurylys jınaq júıesi arqyly satylatyn turǵyn úıdi keıin satyp alý quqyǵymen jalǵa berýdiń ereksheligi:
1) JAO «QTQJB jelisi boıynsha turǵyn úı» baǵytynyń turǵyn úıin jalǵa alýshylar tizimin qalyptastyrady;
2) JAO Baǵdarlamaǵa qatysýshylarmen jaldaý shartyn jasasady, onyń ishinde mynalar kózdeledi:
8 jyldan aspaıtyn kezeńge jaldaý tólemin tóleý:
jas otbasylar úshin - nóldik mólsherleme boıynsha;
halyqtyń barlyq sanattary úshin - Qazaqstan Respýblıkasy Qurylys jáne turǵyn úı-kommýnaldyq sharýashylyq isteri agenttiginiń 2011 jylǵy 26 tamyzdaǵy № 306 buıryǵymen bekitilgen memlekettik jaldaý úılerine tólenetin jaldaý tólemin esepteý ádistemesine sáıkes, biraq 1 sh.m. úshin 100 teńgeden aspaıtyn jaldaý tólemin tóleý;
kommýnaldyq qyzmetterdi (elektr qýaty, sý, jylý) jáne ózge paıdalaný shyǵystaryn jalǵa alýshynyń esebinen tóleý;
jalǵa alýshynyń jalǵa beriletin turǵyn úıdi satyp alý úshin jáne turǵyn úı qurylys jınaq týraly shartqa sáıkes jaldaý sharty jasalǵan kúnnen bastap 8 jylǵa deıingi merzim ishinde turǵyn úı qurylys jınaqtaryna jarnalar jınaqtaý boıynsha mindettemesi;
QTQJB-dan 3 aı ishinde turǵyn úı qurylys jınaqtaryna jarnalardy jınaqtaý boıynsha tólemderdiń bolmaýy týraly aqparat túsken kezde JAO-nyń jaldaýshyny jáne onyń otbasy múshelerin jalǵa berilgen turǵyn úıden shyǵarý tártibi.
Bul jaǵdaıda JAO jalǵa alýshyny páterden shyǵarady.
Jaldaýshy shart mindetterin oryndamaǵan nemese ol erikti túrde shyqqan kezde QTQJB JAO onyń jaldamaly turǵyn úıde naqty turǵany úshin jalǵa alýshy jınaqtaǵan turǵyn úı qurylys jınaqtarynan jáne/nemese kepildik jarnadan ótemaqy aýdarady. Ótemaqy somasy jalǵa alý sharty jasalǵan kúnnen bastap turǵan árbir aı úshin 8 jyl ishinde jınaq jınaqtaýdyń standartty talaptarynda eseptelgen salymǵa aı saıynǵy jarna kóleminiń bir eselik mólsherinde esepteledi.
JAO jaldaýshyny turǵyn úıden shyǵarý nemese onyń shyǵýy týraly, onyń ishinde ótemaqyny JAO aýdarý úshin turǵan aı sany týraly aqparatty QTQJB-ǵa beredi.
Jaldamaly turǵyn úıde turý tártibi men talaptary jáne ózge qajetti sharttar.
Jaldaý shartynyń jáne/nemese turǵyn úı qurylys jınaq shartynyń talaptaryn oryndamaǵan jaǵdaıda Baǵdarlamaǵa qatysýshyny jaldamaly turǵyn úıden shyǵarý rásimin JAO júzege asyrady.
JAO jasalǵan turǵyn úıdi jaldaý sharttarynyń kóshirmelerin QTQJB-ǵa beredi;
3) QTQJB-nyń Baǵdarlamaǵa qatysýshylarmen keıin satyp alý quqyǵymen turǵyn úı jaldaý, jarnalar jınaqtaý boıynsha tólemder jasalmaǵan jaǵdaıda, jalǵa alýshydan turǵyn úı qurylys jınaǵyn jınaqtaý boıynsha 6 eselik aı saıynǵy jarna kóleminde kepildi jarna qabyldaý talaptaryn qamtıtyn turǵyn úı qurylys jınaq sharttaryna qosymsha kelisimder jasaý.
Baǵdarlamaǵa qatysýshyda kepildik jarnanyń mólsherine teń nemese odan asatyn mólsherde jınaqtalǵan turǵyn úı qurylys jınaqtary somasy bolǵan kezde kepildik jarnany tóleý talap etilmeıdi;
4) jalǵa alýshynyń páterge kirýi, jasalǵan turǵyn úı qurylys jınaq shartyna saı turǵyn úı qurylys jınaǵyn jınaqtaýdy júzege asyrýy;
5) aldyńǵy jaldaýshy sharttyq mindettemelerdi oryndamaýyna nemese óz erkimen shyǵýyna baılanysty keıingi jaldaýshyny irikteý 5-kishi bólimde belgilengen tártippen júrgiziledi.
JAO keıingi jalǵa alýshy úshin turǵyn úı qunyn aldyńǵy jalǵa alýshynyń naqty turǵany úshin alynǵan ótemaqy mólsherine azaıtady;
6) merzimi aıaqtalǵany jáne jalǵa beriletin turǵyn úıdi satyp alý úshin turǵyn úı qurylys jınaqtaý sharttary oryndalýy boıynsha jalǵa beriletin páterlerge satyp alý-satý sharttaryn jasaý úshin QTQJB tizimdi JAO-ǵa jiberedi;
7) JAO-nyń Baǵdarlamaǵa qatysýshylarmen satyp alý-satý sharttaryn resimdeýi jáne qol qoıýy, banktik qaryz jáne kepil sharttaryn rásimdeý úshin olardy QTQJB-ǵa berýi.
1. Turǵyn úılerdi ótkizý tártibi.
«QIK» IU» AQ turǵyn úılerin satý satyp alý quqyǵymen jalǵa berý jáne satyp alý quqyǵynsyz jalǵa berý arqyly mynadaı tártippen júzege asyrylady:
1) JAO arqyly turǵyn úılerdi ótkizý:
JAO-men turǵyn úılerdi bólý boıynsha yntymaqtastyq týraly úlgi kelisim jasasý;
turǵyn úıdi salǵan jaǵdaıda, qurylys aıaqtalatyn kúnge deıin keminde 6 (alty) aı buryn satý boıynsha sıpattamalary (sany men alańy, aı saıynǵy jaldaý tóleminiń mólsheri jáne árbir páter úlgisi boıynsha satý tásilderi) týraly aqparatpen «QIK» IU» AQ-nyń ishki qujattaryna sáıkes JAO arqyly satýǵa belgilengen turǵyn úı-jaılardyń tizimderin JAO-ǵa jiberý;
5-kishi bólimge sáıkes kelisimderde kózdeletin merzimde JAO-dan Baǵdarlamanyń iriktep alynǵan úmitkerleriniń bekitilgen tizimderin alý;
JAO usynǵan tizimderdegi rettik nómirmen aıqyndalatyn kezektilikke sáıkes úmitkerlerge páter tańdaý múmkindigin, onyń ishinde enshiles uıymdardyń berýi, olarǵa turǵyn úılerdi bekitip berý jáne sharttary «QIK» IU» AQ-nyń ishki qaǵıdalarynda aıqyndalatyn satyp alý quqyǵymen jaldaý nemese satyp alý quqyǵynsyz jaldaý sharttaryn jasasý;
2) memlekettik jáne memlekettik emes zańdy tulǵalarmen jasalǵan kelisimder/ memorandýmdar aıasynda turǵyn úılerdi satý.
Jalǵa berý tóleminiń mólsheri «QIK» IU» AQ-tyń ishki qujattarynda qurylysty qarjylandyrýǵa bólingen qarajatty qaıtarý qaǵıdattary negizge alyna otyryp aıqyndalady.
2. Jaldaý shartyn jasaý tártibi men jalǵa berý sharttary.
5-kishi bólimge sáıkes irikteýden ótken áleýetti jaldaýshylarmen jalǵa beriletin turǵyn úıdiń túrleri boıynsha mynadaı negizgi sharttar qamtylǵan jaldaý sharttary jasalady:
1) Satyp alý quqyǵymen jaldaý mynany kózdeıdi:
jaldaý merzimi - 20 jylǵa deıin, tabys jetkiliksiz bolǵan jekelegen jaǵdaılarda jetim balalar men ata-anasynyń qamqorlyǵynsyz qalǵan, jıyrma toǵyz jasqa tolmaǵan jáne (nemese) kámelet jasyna tolǵanǵa deıin ata-anasynan aıyrylǵan balalar úshin jaldaý shartynyń merzimi 30 jylǵa deıin uzartylýy múmkin;
jalǵa alýshynyń jaldaý tólemin jáne múlikti kútip-ustaý shyǵystaryn, onyń ishinde múlik salyǵyn, jer salyǵyn, kommýnaldyq jáne basqa paıdalaný shyǵystaryn tóleýi;
5 jyl jaldaý merzimi ótkennen keıin jalǵa berilgen turǵyn úıdi «QIK» IU» AQ-nyń ishki qujattarynda belgilengen sharttarymen satyp alý múmkindigi týraly shart;
5 jyl jaldaý merzimi ótkennen keıin keminde 6 aılyq jalǵa alý tólemi mólsherinde ishinara merziminen buryn tóleý múmkindigi týraly shart;
jalǵa alýshynyń tabysy jetkiliksiz bolǵan jaǵdaıda jaldaý tólemin engizý boıynsha kepil berýshilerdi tartý múmkindigi týraly shart;
jalǵa alýshynyń jalǵa berý sharty boıynsha mindetteri tıisti túrde jáne tolyq oryndalǵan kezde turǵyn úıdi menshigine berý týraly shart;
jaldaý tólemderi engizilmegen, sondaı-aq jaldaý sharty boıynsha mindettemeler oryndalmaǵan jaǵdaıda, jalǵa alýshyny jáne onyń otbasy múshelerin jalǵa berilgen turǵyn úıden shyǵarý tártibi;
jalǵa alýshynyń jalǵa berilgen turǵyn úıdi jóndeýi týraly shart.
2) Satyp alý quqyǵynsyz jalǵa berý mynany kózdeıdi:
Baǵdarlamaǵa qatysýshy eńbek etý qabiletin joǵaltqan jaǵdaıda, sondaı-aq kóp balaly otbasylarǵa jáne turǵyn úı komıssııasy derbes qaraıtyn ózge jaǵdaılarda keıinnen 5 jylǵa merzimin uzartý múmkindigimen jalǵa berý merzimi - 10 jylǵa deıin;
ındeksteý kezindegi ınflıatsııa koeffıtsıentine sáıkes jaldaý tólemderin úsh jylda 1 (bir) ret ındeksteý;
jaldaýshynyń jaldaý tólemin jáne múlikti kútip-ustaý shyǵystaryn, onyń ishinde múlik salyǵyn, jer salyǵyn, kommýnaldyq jáne basqa da paıdalaný shyǵystardy tóleýi;
jalǵa alýshynyń tabysy jetkiliksiz bolǵan jaǵdaıda, jaldaý tólemin engizý boıynsha kepil berýshilerdi tartý múmkindigi týraly shart;
jalǵa alýshynyń jalǵa berilgen turǵyn úıdi jóndeýi týraly shart;
jalǵa alýshynyń turǵan jerinen kóshýi, turǵyn úı satyp alýy, kommýnaldyq turǵyn úı nemese satyp alý quqyǵymen jalǵa beriletin turǵyn úı alýy týraly aqparat túsken jaǵdaıda, turǵyn úıge muqtajdar esebinen alyp tastalǵan, jaldaý tólemderin jasamaǵan jáne shart boıynsha mindettemelerdi oryndamaǵan jaǵdaılarda jalǵa alýshyny jáne onyń otbasy múshelerin jalǵa beriletin turǵyn úıden shyǵarý tártibi.
«QIK» IU» AQ jalǵa berý merzimi aıaqtalǵanǵa deıin 2 (eki) aı qalǵanda jalǵa alýshy usynǵan turǵyn úıge muqtajdyǵyn rastaıtyn qujattardyń jáne/nemese sheshim qabyldanǵan kúnnen bastap bir aı ishinde jalǵa alýshynyń kommýnaldyq turǵyn úı qorynan turǵyn úı alǵany týraly JAO aqparatynyń negizinde jalǵa alý shartyn uzartýdyń tártibi men sharttaryn aıqyndaıdy.
Memlekettik jáne memlekettik emes zańdy tulǵalardyń jumyskerleri úshin (IV topqa qatysýshy) jaldaý sharttaryn jasasý tártibi jáne jaldaý sharttary «QIK» IU» AQ-men jasasqan kelisimderge/memorandýmdarǵa sáıkes aıqyndalady.
3. «QIK»IU» AQ.
1) Baǵdarlamaǵa qatysýshylarmen (jalǵa alýshylarmen) jaldaý shartyn jasaıdy;
2) turǵyn úıdi jalǵa beredi;
3) aı saıynǵy jaldaý tólemderin qabyldaýdy jáne olarǵa monıtorıngti júzege asyrady;
4) jalǵa alýshy satyp alý quqyǵymen jalǵa alý sharty boıynsha óz mindettemelerin tıisinshe oryndaǵan jaǵdaıda jalǵa beriletin turǵyn úıdi onyń menshigine beredi;
5) Qazaqstan Respýblıkasynyń zańnamasyna, «QIK»IU» AQ-nyń ishki qujattary men jaldaý shartyna sáıkes ózge de is-sharalardy júzege asyrady.
4. Baǵdarlamaǵa qatysýshylar:
1) áleýetti jalǵa alýshylar tizimine engizilgen kezde «QIK»IU» AQ-men tıisti jaldaý sharttaryn jasasady;
2) jyljymaıtyn múlik quqyǵyn tirkeý jónindegi ýákiletti organda jaldaý shartyn mindetti memlekettik tirkeýdi qamtamasyz etedi;
3) turǵyn úıdi jalǵa alady;
4) aı saıynǵy jaldaý tólemin, múlikti kútip-ustaý shyǵystaryn, onyń ishinde múlik salyǵyn, jer salyǵyn, kommýnaldyq jáne basqa paıdalaný shyǵystaryn tóleýdi júzege asyrady;
5) «QIK»IU» AQ-nyń ishki qujattaryna jáne jaldaý shartyna sáıkes ózge de mindettemelerdi oryndaıdy.
Jyljymaıtyn múlik qory turǵyn úılerdi jáne kommertsııalyq (turǵyn emes) úı-jaılardy ótkizýdi jalǵa berý, satyp alý quqyǵymen jalǵa berý jáne tikeleı satý arqyly mynadaı tártippen júzege asyrylady:
1. Jyljymaıtyn múlik qorynyń turǵyn úılerdi JAO arqyly ótkizýdi:
1) JAO-men turǵyn úılerdi bólý jónindegi yntymaqtastyq týraly úlgi kelisimge qol qoıý;
2) qurylys aıaqtalatyn kúnge deıin keminde 6 (alty) aı buryn satý boıynsha sıpattamalary (sany men alańy, aı saıynǵy jaldaý tóleminiń mólsheri jáne árbir páter úlgisi boıynsha ótkizýdi tásilderi) týraly aqparatpen Jyljymaıtyn múlik qorynyń ishki qujattaryna sáıkes JAO arqyly ótkizý belgilengen turǵyn úı-jaılardyń tizimderin JAO-ǵa jiberý;
3) tıisti qarjy ınstıtýttaryna Jyljymaıtyn múlik qorynyń ishki qaǵıdalarynda aıqyndalatyn jaldaý tólemderiniń eń joǵary somasyn esepteý ádistemesin jiberý;
4) 5-kishi bólimde kózdelgen merzimde jáne tártippen Baǵdarlamanyń iriktelgen úmitkerleriniń bekitilgen tizimderin JAO-dan alý;
5) JAO usynǵan tizimderdegi rettik nómirimen aıqyndalatyn kezektilikke sáıkes úmitkerlerge páter tańdaý múmkindigin, onyń ishinde affılıırlengen kompanııalardyń berýi, olarǵa turǵyn úılerdi bekitip berý jáne sharttary Jyljymaıtyn múlik qorynyń ishki qaǵıdalarynda aıqyndalatyn satyp alý quqyǵymen jaldaý nemese satyp alý quqyǵynsyz jaldaý sharttaryn jasasý.
2. Jyljymaıtyn múlik qory (affılıırlengen kompanııa) turǵyn úı-jaılardy bólýde JAO pýlynan jeke tulǵaǵa:
1) aı saıynǵy jaldaý tólemderin tóleý úshin tólem qabilettiligi jetispegen;
2) satyp alý quqyǵymen jaldaý shartyn jasasqan kezde kepildi jarnanyń qajetti somasyn nemese satyp alý-satý shartyn jasaý úshin qajetti qarajat somasyn tólemegen;
3) JAO tizimi bekitilgen kúnnen bastap kúntizbelik 40 (qyryq) kún merzimde talap etilgen qujattardy usynbaǵan jaǵdaıda bas tartýǵa quqyly.
Jyljymaıtyn múlik qory JAO satyp alý-satý nemese jaldaý sharttaryn jasasýdan bas tartylǵan adamdar týraly tıisti aqparatty jiberedi;
3. Jyljymaıtyn múlik qorynyń JAO arqyly satýǵa belgilenbegen turǵyn úıi, sondaı-aq osy kishi bólimniń 1) tarmaqshasyna sáıkes bólinbegen jáne kommertsııalyq (turǵyn emes) úı-jaılar Jyljymaıtyn múlik qorynyń ishki qaǵıdalaryna sáıkes ótkizilýge jatady.
Satyp alý quqyǵymen jalǵa beriletin turǵyn úıdi bólý turǵyn úıi joq nemese turǵyn úı jaǵdaılaryn jaqsartýǵa muqtaj adamdarǵa basym quqyq berý qaǵıdaty saqtala otyryp júrgiziledi.
4. Jalǵa berý tóleminiń mólsheri Jyljymaıtyn múlik qorynyń qurylysyn qarjylandyrýǵa jáne qarjylyq ornyqtylyǵyna bólingen qarajattyń qaıtarymdylyǵy qaǵıdattaryn negizge ala otyryp aıqyndalady.
Jyljymaıtyn múlik qory (Jyljymaıtyn múlik qorynyń affılıırlengen kompanııasy) men jalǵa alýshynyń arasynda satyp alý quqyǵymen jaldaý sharty jasalady. Bul rette satyp alý quqyǵymen jaldaý shartynda jalǵa alýshynyń úı-jaıdy merziminen buryn jeke menshigine satyp alý quqyǵy kózdelýi múmkin.
Jeke tulǵalar ózderiniń turǵyn úı-jaıdy satyp alý, onyń ishinde satyp alý quqyǵymen jaldaý shartymen satyp alý quqyǵyn bir retten asyrmaı qoldana alady.
Jyljymaıtyn múlik qorynyń satyp alý quqyǵymen turǵyn úı-jaılardy satýy 15 jylǵa deıin júzege asyrylady. Jalǵa alýshyny satyp alý quqyǵymen turǵyn úıdi jaldaý sharty boıynsha óziniń mindettemelerin tolyq oryndaǵannan keıin Jyljymaıtyn múlik qory turǵyn úı-jaıdy jalǵa alýshynyń jeke menshigine beretin bolady.
jelisi boıynsha turǵyn úı» baǵyttary boıynsha turǵyn úı
salý tetikteri
1. Turǵyn úı qurylysyn qarjylandyrý sharttary:
1) Qazaqstan Respýblıkasynyń Úkimeti respýblıkalyq bıýdjetten JAO-ǵa:
QTQJB jelisi boıynsha «Halyqtyń barlyq sanattary úshin turǵyn úı» baǵytyn iske asyrý úshin jyldyq 0,01% mólsherlememen kredıtter;
QTQJB jelisi boıynsha «JAO kezekte turǵandar úshin turǵyn úı» jáne «Jas otbasylar úshin turǵyn úı» baǵyttaryn iske asyrý úshin nysanaly transfertter;
ınjenerlik-kommýnıkatsııalyq ınfraqurylymdy jobalaýǵa, damytýǵa, jaılastyrýǵa jáne satyp alýǵa nysanaly transfertter bóledi;
2) kredıt berý sharttaryna sáıkes JAO «Halyqtyń barlyq sanatyna arnalǵan turǵyn úı» baǵyty boıynsha bıýdjettik kredıtti óteıdi;
3) turǵyn úı jáne IKI qurylysy kezinde JAO áleýmettik-kásipkerlik korporatsııalardy (budan ári - ÁKK) tarta alady. Jobalar ÁKK arqyly iske asyrylǵan jaǵdaıda JAO baǵyttarǵa baılanysty tıisinshe turǵyn úı qurylysyn júzege asyrý úshin ÁKK-ke bıýdjettik kredıt nemese nysanaly transfert bóledi.
2. JAO-nyń turǵyn úı salý tetigi:
«JAO kezekte turǵandar úshin turǵyn úı» baǵyty boıynsha jobalaý, salý, rekonstrýktsııalaý jáne (nemese) jeke qurylys salýshylardan daıyn turǵyn úıdi satyp alý;
yntymaqtastyq jónindegi nıetter týraly jasalǵan kelisimder sheńberinde «QTQJB jelisi boıynsha turǵyn úı» baǵyty boıynsha jobalaý, salý, rekonstrýktsııalaý jáne (nemese) jeke qurylys salýshylardan daıyn turǵyn úıdi satyp alý. JAO men QTQJB-nyń ózara is-qımyl jasaý tártibi osy bólimniń 2-kishi bóliminiń 1-tarmaǵynda kórsetilgen;
IKI jobalaý, damytý jáne jaılastyrý, sondaı-aq jeke qurylys salýshylardan IKI satyp alý (turǵyn úı obektisiniń syrtqy jelilerge, kvartalishilik jáne magıstraldyq júıelerge qosylý núktesine deıin turǵyn úı obektisiniń ishki jelilerin, aýlanyń ishindegi aýmaqty abattandyrýdy qospaǵanda);
bekitilgen bas josparlarǵa, egjeı-tegjeıli josparlaý jobalaryna jáne eldi mekenderde qurylys salý qaǵıdalaryna sáıkes qurylysqa berilgen jer ýchaskelerin aıqyndaý jáne olarǵa IKI júrgizý.
3. Jobalarǵa qoıylatyn talaptar jáne baǵalyq baǵdarlar.
1) Jaılylyq deńgeıi boıynsha turǵyn úıler:
«JAO kezekte turǵandar úshin turǵyn úı» baǵyty boıynsha - 4-synypty;
«QTQJB jelisi boıynsha turǵyn úı» baǵyty boıynsha - 3 jáne 4-synypty bolýǵa tıis.
Turǵyn úılerdiń alańy 35-ten 75 sharshy metrge deıin bolýǵa tıis.
2) Qurylystyń baǵalyq parametrleri.
«JAO kezekte turǵandar úshin turǵyn úı» baǵyty boıynsha jaılylyǵy 4-synypty turǵyn úıdiń 1 sharshy metrin salýdyń jáne (nemese) jeke qurylys salýshylardan satyp alýdyń quny óńirlerde 90 myń teńgeden aspaıdy (ınjenerlik jelilerdiń qunyn jáne óńirdiń seısmıkalyǵyn eseptemegende) jáne Astana men Almaty qalalarynda 120 myń teńgege deıin (ınjenerlik jelilerdiń qunyn eseptemegende) bolady.
«QTQJB jelisi boıynsha turǵyn úı» baǵyty boıynsha taza árlengen turǵyn úıdiń 1 sharshy metri úshin satý baǵasy:
jaılylyǵy 4-synypty turǵyn úı - Astana jáne Almaty qalalarynda - 120 myń teńgege deıin (ınjenerlik jelilerdiń qunyn eseptemegende), Atyraý, Óskemen jáne Aqtaý qalalarynda - 110 myń teńgege deıin (ınjenerlik jelilerdiń qunyn eseptemegende), qalǵan óńirlerde - 90 myń teńgege deıin (ınjenerlik jelilerdiń qunyn eseptemegende jáne óńirdiń seısmıkalyǵyn eseptemegende);
jaılylyǵy 3-synypty turǵyn úı - Astana jáne Almaty qalalarynda - 142,5 myń teńgege deıin (ınjenerlik jelilerdiń qunyn eseptemegende), Atyraý, Óskemen jáne Aqtaý qalalarynda - 115 myń teńgege deıin (ınjenerlik jelilerdiń qunyn eseptemegende), qalǵan óńirlerde (ınjenerlik jelilerdiń qunyn eseptemegende jáne óńirdiń seısmıkalyǵyn eseptemegende) - 100 myń teńgege deıin quraıtyn bolady;
Almaty qalasynyń shekarasyna irgeles Almaty oblysynyń aýmaǵynda qala qurylysyn erekshe retteý aımaǵynda taza árlengen turǵyn úıdiń bir sharshy metri úshin baǵa Almaty qalasy boıynsha jaılylyǵy 3 jáne 4-synypty turǵyn úıdiń baǵasy sııaqty kózdeledi. Qala qurylysyn erekshe retteý aımaǵy «Almaty qalasynyń qala mańy aımaǵynyń bas jospary týraly (Aýmaqtardyń qala qurylysyn josparlaýdyń keshendi shemasy)» Qazaqstan Respýblıkasy Úkimetiniń 2010 jylǵy 22 qazandaǵy № 1097 qaýlysynda aıqyndalǵan.
Joǵary seısmıkaly aýdandar úshin turǵyn úıdiń bir sharshy metrin salý qunyna mynadaı túzetý koeffıtsıentteri ruqsat etiledi:
10 ball - 1,27;
9 ball - 1,22;
8 ball - 1,16;
7 ball - 1,1.
Turǵyn úı qurylysy aýdanynyń seısmıkalyǵy «Seısmıkalyq aýdandardaǵy qurylys» Qazaqstan Respýblıkasynyń 2.03-30-2006 QNjE-ge sáıkes aıqyndalady.
Óńirler boıynsha turǵyn úıdiń jalpy alańynyń bir sharshy metriniń túpkilikti quny turǵyn úılerdiń jobalaý-smetalyq qujattamasyna (budan ári - JSQ) memlekettik saraptamanyń oń qorytyndysynyń negizinde aıqyndalady.
Óńirler boıynsha turǵyn úıdiń jalpy alańynyń bir sharshy metriniń túpkilikti quny seısmıkalyq túzetý koeffıtsıentterin eskere otyryp, osy kishi bólimde kórsetilgen baǵalyq parametrlerden aspaýǵa tıis.
Turǵyn úı qurylysynyń qunynan asatyn shyǵyndar jergilikti bıýdjet qarajaty esebinen júrgiziledi. 2015 jyldan bastap qurylystyń qunyna ınflıatsııa koeffıtsıentin qoldanýdy eskere otyryp, turǵyn úı salýǵa qarajat bólý kózdelip otyr.
3) Turǵyn úıdi rekonstrýktsııalaý memlekettik saraptamanyń oń qorytyndysynyń negizinde JSQ-da belgilengen qarajat sheginde júzege asyrylady. Turǵyn úıdi rekonstrýktsııalaǵan jaǵdaıda bir sharshy metrdiń quny Baǵdarlama sheńberindegi jańa turǵyn úı qurylysy qunynyń 60 %-ynan aspaýǵa tıis.
4) Baǵdarlama boıynsha turǵyn úıdiń 1 sharshy metrin salýdyń baǵa parametrlerin saqtaý jáne turǵyn úı qurylysy kólemin ulǵaıtý maqsatynda merdigerlik qurylys uıymdarymen memlekettik-jekeshelik áriptestik qaǵıdattaryn paıdalanýǵa bolady.
Osyǵan baılanysty, JAO obektilerdi jobalaý kezinde japsarlas salynǵan saýda jáne keńse alańdaryn jáne/nemese qosymsha qabattardy kózdeı alady, olardyń qurylysyn qarjylandyrýdy merdigerlik qurylys uıymdary óz betinshe júzege asyrady jáne keıin satýǵa quqyly.
Memlekettik-jekeshelik áriptestik qaǵıdatyn iske asyrǵan kezde JAO alańdardy jáne memlekettik bıýdjet qarajaty esebinen salynyp jatqan úı-jaılardyń qunyn menshikti qarajat esebinen salynyp jatqan úı-jaılardan bóle otyryp, memlekettik saraptamanyń qorytyndylaryn resimdeıdi, sondaı-aq konkýrs sharttarynda merdigerlik qurylys uıymdarynyń saýda jáne keńse alańdary, qosymsha qabattar bóliginde jobalaýǵa arnalǵan shyǵyndardy óteýin, turǵyn, saýda jáne keńse alańdaryn paıdalanýǵa jeke engizýin kózdeıdi.
Bul rette, JAO jáne merdigerlik qurylys uıymdary bekitilgen jáne kelisilgen jumystar júrgizý kestesine sáıkes qurylysty qarjylandyrýdy júzege asyrady.
1. JAO men QTQJB arasyndaǵy ózara is-qımyl jasaý tártibi.
1) JAO men QTQJB qurylystyń árbir obektisi jáne Baǵdarlamanyń baǵyty, onyń ishinde «Halyqtyń barlyq sanatyna arnalǵan turǵyn úı» baǵyty boıynsha pýldardy qalyptastyrýǵa qatysty yntymaqtastyq týraly shartqa qol qoıady, atap aıtqanda:
qurylys aıaqtalǵanǵa deıin 3 (úsh) aıdan keshiktirmeı І toptyń ótinish berýshileriniń tizimin usyný merzimi boıynsha;
aldyn ala tizimnen keıingi úmitkerlerdi usyný rásimderi jáne úmitkerlerdiń tólem qabilettiligine baǵalaý júrgizý merzimi boıynsha;
qurylys obektisindegi bólinbegen páterlerdi berý tártibi boıynsha;
Baǵdarlamanyń basqa baǵyttarynyń tizimine engizilgen qatysýshylar boıynsha aqparat alý jáne almasý;
turǵyn úıdi satyp alý-satý jáne satyp alý quqyǵymen jalǵa berý sharttarynyń úlgi nysandaryn kelisý;
QTQJB obektilerdi salý barysyn monıtorıngteýi;
JAO-nyń turǵyn úıdiń paıdalanýǵa berilýin qamtamasyz etýi;
turǵyn úı qurylysy obektileriniń paıdalanýǵa berýge daıyndyǵy týraly QTQJB-ge habarlaý jáne salynǵan turǵyn úı obektilerin paıdalanýǵa qabyldaýda QTQJB-nyń qatysýy;
2) QTQJB II toptaǵy qatysýshylar arasynda satyp alýshylar men jalǵa alýshylardyń pýldaryn qalyptastyrady, JAO I jáne III toptaǵy qatysýshylar arasynda satyp alýshylar men jalǵa alýshylardyń pýldaryn qalyptastyrady;
3) JAO turǵyn úıdi salýdy jáne paıdalanýǵa berýdi qamtamasyz etedi;
4) QTQJB satyp alynatyn páterlerdiń tólemi esebinen I, II jáne III toptardaǵy qatysýshylardan Baǵdarlamaǵa qatysýshylardyń jınaǵan jáne/nemese menshikti qarajatynan qaryz somasyn JAO-ǵa aýdarýdy júzege asyrady.
2. QTQJB qarajatyn Baǵdarlamaǵa qatysýshylarǵa qaryz berý úshin paıdalaný.
2011 jyly QTQJB jarǵylyq kapıtaly 57 mlrd. teńge somaǵa ulǵaıtylyp, Qazaqstan Respýblıkasy Úkimetiniń 2012 jylǵy 24 mamyrdaǵy № 672 qaýlysymen mynadaı baǵyttarǵa qaıta bólinedi:
1) ekinshi deńgeıdegi bankterde (budan ári - EDB) shartty depozıtter ornalastyrýǵa - 6 mlrd. teńge;
2) 2008 - 2010 jyldarǵa arnalǵan memlekettik baǵdarlamaǵa qatysýshylardyń turǵyn úı satyp alýy úshin jyldyq 4 % syıaqy mólsherlemesi boıynsha aldyn ala jáne aralyq turǵyn úı qaryzdaryn berýge - 26 mlrd. teńge;
3) aldyn ala jáne aralyq turǵyn úı qaryzdary boıynsha syıaqy mólsherlemesin tómendetýge - 25 mlrd. teńge.
Sondaı-aq, 2012 jyly «Halyqtyń barlyq sanattary úshin turǵyn úı» baǵyty boıynsha Baǵdarlamaǵa qatysýshylarǵa aldyn ala jáne aralyq turǵyn úı qaryzdaryn berý úshin QTQJB-ge 12,2 mlrd. teńge somasynda bıýdjettik kredıt bólindi.
3. Turǵyn úı qurylysynyń jobalaryn shartty depozıt arqyly iske asyrý.
Turǵyn úı qurylysyna jeke menshik ınvestıtsııalar tartýdy yntalandyrý maqsatynda túpkilikti qaryz alýshy úshin tıimdi syıaqy mólsherlemesin jyldyq 7 %-dan asyrmaý talabymen, memlekettik saraptama qorytyndysymen rastalǵan qurylys qunynyń 100 %-yna deıingi mólsherde jyldyq 3 % syıaqy mólsherlemesi boıynsha 5 jylǵa deıingi merzimge shartty depozıtterdi ornalastyrý jolymen qurylys salýshylarǵa kredıt berý úshin EDB-ni qorlandyrý júzege asyrylatyn bolady.
Osy tetikti iske asyrý úshin bos qarajatty, onyń ishinde Qazaqstan Respýblıkasy Úkimetiniń 2012 jylǵy 24 mamyrdaǵy № 672 qaýlysymen aıqyndalǵan is-sharalardy qarjylandyrýǵa arnalǵan jarǵylyq kapıtaldyń qarajatyn paıdalaný múmkindigi bolǵan jaǵdaıda 20 mlrd. teńgege deıingi mólsherdegi QTQJB qarajatyn jumsaý josparlanyp otyr. Osy tetikti iske asyrý úshin belgilengen tártippen QTQJB-nyń jarǵylyq kapıtalynyn qarajatyn qaıta bólý qajet.
Shartty depozıtterdi ornalastyrý arqyly turǵyn úı qurylysy jobalaryn iske asyrý tetigi, sharttary jáne tártibi QTQJB-nyń ishki qujattarymen reglamentteledi.
Eskertý: 3-kishi bólimge ózgeris engizildi - QR Úkimetiniń 17.06.2015 № 451 qaýlysymen.
«QIK» IU» AQ jalǵa beriletin turǵyn úıler qurylysyn uıymdastyrýdy júrgizedi jáne/nemese úshinshi tulǵalardan turǵyn úı qurylys obektilerin (salynyp jatqan, qurylysy aıaqtalmaǵan, salynǵan jáne paıdalanýǵa berilmegen, salynǵan jáne paıdalanýǵa berilgen (daıyn turǵyn úı) turǵyn úı obektilerin) satyp alady.
«QIK» IU» AQ jalǵa beriletin turǵyn úılerdi eki baǵyt boıynsha iske asyrady:
1) satyp alý quqyǵymen jalǵa beriletin turǵyn úı;
2) satyp alý quqyǵynsyz jalǵa beriletin turǵyn úı.
1. Qurylysty qarjylandyrý tetigi.
Jalǵa beriletin turǵyn úıler qurylysyn (satyp alýdy) qarjylandyrý Qazaqstan Respýblıkasy Ulttyq qorynyń qarajaty, «QIK» IU» AQ-nyń menshikti qarajaty esebinen jáne mynadaı tártippen júzege asyrylady:
1) Qazaqstan Respýblıkasynyń Úkimeti:
Qazaqstan Respýblıkasy Ulttyq qorynan «QIK» IU» AQ-tyń jalǵa beriletin turǵyn úıin salý (satyp alý) aýdandarynda IKI-di jobalaýǵa, damytýǵa jáne (nemese) jaılastyrýǵa oblystyq bıýdjetterge, Astana jáne Almaty qalalarynyń bıýdjetterine 35 mlrd. teńge mólsherindegi nysanaly damý transfertterin, onyń ishinde 2015 jyly - 17,5 mlrd. teńge jáne 2016 jyly - 17,5 mlrd. teńge;
Qazaqstan Respýblıkasy Ulttyq qorynyń qarajatynan jalǵa beriletin turǵyn úılerdi salýdy (satyp alýdy) qarjylandyrý úshin «Báıterek» UBH» AQ-ǵa 145 mlrd. teńge somasynda oblıgatsııalyq qaryz bóledi;
2) «Báıterek» UBH» AQ «QIK» IU» AQ-ǵa 145 mlrd. teńge, onyń ishinde 2015 jyly - 92,5 mlrd. teńge, 2016 jyly - 52,5 mlrd. teńge mólsherinde qaryz qarajatyn beredi.
Tutastaı alǵanda, jalǵa beriletin turǵyn úıler salýdy (satyp alýdy) qarjylandyrýǵa 250 mlrd. teńge bólý josparlanyp otyr, onyń ishinde:
1) Qazaqstan Respýblıkasy Ulttyq qorynyń 145 mlrd. teńge mólsherindegi qarajaty;
2) 2017 - 2019 jyldary oblıgatsııalardy ornalastyrýdan túsken «QIK» IU» AQ qarajaty - 50 mlrd. teńge deıin;
3) basqa kózder, onyń ishinde 2017 - 2019 jyldary bólingen 25,8 mlrd. teńge mólsherindegi qarajatty, sondaı-aq jaldaý aqysyn óteýden jáne qarjylandyrýdyń ózge kózderinen alynǵan qarajatty qaıta paıdalaný;
4) «Qoljetimdi turǵyn úı - 2020» baǵdarlamasy sheńberinde respýblıkalyq bıýdjetten bólingen 29,2 mlrd. teńge mólsherindegi qarajat.
«Qoljetimdi turǵyn úı - 2020» baǵdarlamasy sheńberinde salynǵan (salynyp jatqan) turǵyn úılerdi salýdy jáne satýdy «QIK» IU» AQ osy Baǵdarlamada kózdelgen tártippen jáne sharttarda júzege asyrady. Osy maqsatta «QIK» IU» AQ-nyń jarǵylyq kapıtalyn ulǵaıtýdyń qarjy-ekonomıkalyq negizdemesine tıisti túzetýler engiziletin bolady.
Jalǵa beriletin turǵyn úı salýǵa (satyp alýǵa) qarajat mynadaı tártippen:
1) satyp alý quqyǵymen jalǵa beriletin turǵyn úıge 210 mlrd. teńgege deıin, onyń ishinde:
memlekettik jáne memlekettik emes zańdy tulǵalarmen jasalǵan kelisimder/memorandýmdar sheńberinde 45 mlrd. teńgege deıin, onyń ishinde:
8 mlrd. teńgege deıingisi monoqalaǵa;
2 mlrd. teńgege deıingisi aýyldyq jerlerge ınvestıtsııalanady;
2) jekelegen kelisimdermen/memorandýmdarmen bekitilgen JAO-nyń kelisimi bolǵan jaǵdaıda, satyp alý quqyǵynsyz beriletin turǵyn úıge 40 mlrd. teńgege deıin bólinedi.
Jer ýchaskesiniń, JSQ, IKI bolýyna qaraı jáne daıyn turǵyn úı obektilerin satý týraly usynystardy eskere otyryp, Baǵdarlamany iske asyrý protsesinde jalǵa beriletin turǵyn úıdi salýǵa (satyp alýǵa) bólingen qarajatty qaıta bólýge ruqsat etiledi.
2. JAO-nyń jer ýchaskelerinde turǵyn úı salýǵa qoıylatyn sharttar men talaptar:
1) JAO «QIK» IU» AQ-ǵa jalǵa beriletin turǵyn úıler salý úshin IKI jáne qaıta qoldaný úshin JSQ (bar bolsa) bar jer ýchaskelerin beredi;
2) «QIK» IU» AQ JAO-men árbir qurylys obektisi boıynsha yntymaqtastyq týraly jeke kelisim jasasady, ol kelisimde IKI júrgizý jáne jaılastyrý merzimderi, Baǵdarlama qatysýshylaryn irikteýdiń jáne esepke alýdyń sharttary jalǵa beriletin (satyp alýmen jáne satyp alýsyz) turǵyn úılerdi berý tetikteri kórsetiledi.
3. «QIK» IU» AQ osy kishi bólimniń 5-tarmaǵynyń talaptaryna jáne «QIK» IU» AQ-nyń ishki qujattarynda belgilengen talaptarǵa sáıkes keletin turǵyn úı obektileriniń qurylysyn uıymdastyrady, onyń ishinde:
1) JSQ-ny ázirleýge tender ótkizedi jáne memlekettik saraptama júrgizýdi qamtamasyz etedi;
2) qurylys-montajdaý jumystaryn júrgizýge, merdigerlik qurylys-montajdaý uıymdaryn (budan ári - merdiger) aıqyndaýǵa tender ótkizedi;
3) ótkizilgen tenderlerdiń qorytyndylary boıynsha merdigerlermen tıisti sharttar jasasady;
4) jalǵa berýge jatatyn turǵyn úıdiń qurylysyn qarjylandyrady;
5) jalǵa berýge jatatyn turǵyn úı qurylysynyń protsesin jáne kezeńderin baqylaıdy;
6) qurylystyń barlyq kezeńderinde tehnıkalyq qadaǵalaýdy qamtamasyz etedi;
7) jalǵa berýge jatatyn turǵyn úılerdiń qurylysy aıaqtalǵannan jáne belgilengen tártippen quqyq belgileıtin qujattary resimdelgennen keıin merdigerler paıdalanýǵa bergen obektilerdi qabyldaýdy qamtamasyz etedi;
8) Baǵdarlamany iske asyrý barysynda týyndaıtyn ózge is-sharalardy júzege asyrady.
«QIK» IU» AQ Baǵdarlamany tabysty iske asyrý maqsatynda «Báıterek» UBH» AQ-nyń enshiles uıymdaryna qurylysty uıymdastyrý jáne/nemese turǵyn úı qurylysynyń obektilerin (salynyp jatqan, qurylysy aıaqtalmaǵan, salynǵan jáne paıdalanýǵa berilmegen, salynǵan jáne paıdalanýǵa berilgen (daıyn úıler) turǵyn úı obektilerin) satyp alý fýnktsııalaryn, onyń ishinde JSQ ázirleý men túzetýdi uıymdastyrý, qurylys-montajdaý jumystaryn júrgizýdi uıymdastyrý, qurylystyń barlyq kezeńindegi tehnıkalyq qadaǵalaýdy júrgizý, jalǵa beriletin turǵyn úılerdi paıdalanýǵa qabyldaý men berý, turǵyn úıdi «QIK» IU» AQ menshigine berý qyzmetterin usynýǵa quqyǵy bar.
«QIK» IU» AQ-nyń jeke ınvestorlarmen birlesip Baǵdarlamanyń talaptaryna sáıkes keletin, onyń ishinde Qazaqstan Respýblıkasynyń zańnamasyna jáne «QIK» IU» AQ ishki qujattaryna sáıkes memlekettik-jekeshelik áriptestik qaǵıdaty negizinde, sondaı-aq ekinshi deńgeıdegi bankterge shartty depozıt ornalastyrý arqyly qarjylandyrý jolymen turǵyn úıler qurylysyna (birlesip qarjylandyrýǵa) qatysýǵa quqyǵy bar.
«QIK» IU» AQ 2015 jyly Qazaqstan Respýblıkasynyń Ulttyq qorynan jalǵa beriletin turǵyn úı qurylysyna jáne satyp alýǵa bólingen qarajat esebinen 2017 jylǵy Ýnıversıada aıaqtalǵannan keıin turǵyn úıdi Baǵdarlama sharttaryna sáıkes keıinnen jalǵa bere otyryp, Almaty qalasyndaǵy Atletıka aýyly obektileriniń jalpy aýdany keminde 86 033 sharshy metr turǵyn bóliginiń qurylysyn qarjylandyrýdy júzege asyrýǵa quqyly.
4. «QIK» IU» AQ úshinshi tulǵalardan, onyń ishinde ınvestıtsııalyq strategııalyq jobalar (strategııalyq jobalar) sheńberinde osy kishi bólimniń 5-tarmaǵynda belgilengen jobalarǵa qoıylatyn talaptarǵa jáne «QIK» IU» AQ ishki qujattarymen belgilengen talaptarǵa sáıkes keletin turǵyn úı qurylysynyń obektilerin (salynyp jatqan, qurylysy aıaqtalmaǵan, salynǵan jáne paıdalanýǵa berilmegen, salynǵan jáne paıdalanýǵa berilgen (daıyn úıler) turǵyn úı obektilerin, onyń ishinde japsarlas salynǵan kommertsııalyq alańdar men qosymsha qabattardy) satyp alýǵa quqyǵy bar.
5. Jobalar mynadaı talaptarǵa sáıkes kelýge tıis:
1) satyp alý quqyǵymen jalǵa beriletin turǵyn úıdiń (páterdiń jáne (nemese) bir qabatty jeke turǵyn úıdiń) jalpy alańy 80 sharshy metrden aspaýǵa tıis, 5%-dan aspaıtyn aýytqýǵa jol beriledi.
10 %-dan aspaıtyn aýytqýǵa jol beriletin satyp alý quqyǵynsyz jalǵa beriletin turǵyn úıdiń jalpy alańy:
bir bólmeli páter boıynsha - 20 sharshy metrden;
eki bólmeli páter boıynsha - 30 sharshy metrden;
úsh bólmeli páter boıynsha - 45 sharshy metrden aspaýǵa tıis.
2015 jyly «QIK» IU» AQ belgilengen shekterdiń jalpy alańnan aýytqýy 20 %-dan aspaıtyn salynyp jatqan, satyp alý quqyǵymen jalǵa beriletin qurylysy aıaqtalmaǵan, salynǵan jáne paıdalanýǵa berilmegen, salynǵan jáne paıdalanýǵa berilgen (daıyn turǵyn úıler) turǵyn úı obektilerin satyp alýǵa Ulttyq qordan bólinetin qarajattyń 30 %-ynan aspaıtyn kólemin jumsaıdy;
2) taza árlengen turǵyn úıdi salýdyń jáne (nemese) satyp alýdyń baǵa parametrleri.
Taza árlengen turǵyn úıdiń (páterdiń jáne (nemese) bir qabatty jeke turǵyn úıdiń) jalpy alańynyń 1 sharshy metrin salýdyń bazalyq quny Astana jáne Almaty qalalarynda 185 myń teńgege deıin (IKI qunyn eseptemegende), qalǵan óńirlerde 150 myń teńgege deıin (IKI qunyn eseptemegende) quraıdy, baǵasy 2015 jyldan bastap jyl saıyn ınflıatsııa koeffıtsıentine jáne (nemese) qurylystaǵy baǵa ındeksiniń ózgerýine sáıkes túzetiletin bolady.
Taza árlengen turǵyn úıdi (páterdiń jáne (nemese) jeke turǵyn úıdi) salýdyń quny turǵyn úılerdiń JSQ-na jasalǵan memlekettik saraptamanyń oń qorytyndysynyń negizinde jáne (nemese) tıisti attestaty bar sarapshylardyń qorytyndysynyń negizinde aıqyndalatyn bolady.
Taza árlengen turǵyn úıdiń (páterdiń jáne (nemese) bir qabatty jeke turǵyn úıdiń) jalpy alańynyń 1 sharshy metrin satyp alýdyń (satyp alynatyn) bazalyq quny Astana jáne Almaty qalalarynda 200 myń teńgege deıin (IKI qunyn eseptemegende), qalǵan óńirlerde 165 myń teńgege deıin (IKI qunyn eseptemegende) quraıdy, baǵasy 2015 jyldan bastap jyl saıyn ınflıatsııa koeffıtsıentine jáne (nemese) qurylystaǵy baǵa ındeksiniń ózgerýine sáıkes túzetiletin bolady.
Astana qalasynyń seriktes qalasy retinde Qosshy aýylynda taza árlengen turǵyn úıdiń (páterdiń jáne (nemese) bir qabatty jeke turǵyn úıdiń) 1 sharshy metrin salýdyń jáne/nemese satyp alýdyń (satyp alynatyn) bazalyq quny Astana qalasy boıynsha turǵyn úıdiń baǵasyna uqsas belgilenedi.
Almaty qalasynyń shekarasyna irgeles Almaty oblysynyń aýmaǵynda qala qurylysyn erekshe retteý aımaǵynda taza árlengen turǵyn úıdiń (páterdiń jáne (nemese) bir qabatty jeke turǵyn úıdiń) 1 sharshy metrin salýdyń jáne/nemese satyp alýdyń (satyp alynatyn) bazalyq quny Almaty qalasy boıynsha turǵyn úıdiń baǵasyna sáıkes belgilenedi. Qala qurylysyn erekshe retteý aımaǵy «Almaty qalasynyń qala mańy aımaǵynyń Bas jospary týraly (Aýmaqtardyń qala qurylysyn josparlaýdyń keshendi shemasy)» Qazaqstan Respýblıkasy Úkimetiniń 2010 jylǵy 22 qazandaǵy № 1097 qaýlysynda aıqyndalǵan.
6. «QIK»IU» AQ-nyń Baǵdarlama sheńberinde qoıylǵan mindetterdi iske asyrý úshin enshiles uıymdar qurýǵa quqyǵy bar. Bul rette «QIK» IU» AQ men onyń enshiles uıymdarynyń arasyndaǵy ózara qarym-qatynastar jekelegen kelisimdermen/sharttarmen reglamentteledi.
Osy baǵyt boıynsha turǵyn úı qurylysyn júzege asyrý úshin «Samuryq-Qazyna» UÁQ» AQ-nyń menshikti qarajaty, Qazaqstan Respýblıkasy Ulttyq qorynyń qarajaty paıdalanylatyn bolady.
Turǵyn úı obektilerin salý tetikteri:
1. Jeke qurylys salýshylardyń (ınvestorlardyń) ınvestıtsııalyq ótinimderi boıynsha qurylysty uıymdastyrý.
Jyljymaıtyn múlik qory ishki rásimderge sáıkes jeke qurylys salýshylar (ınvestorlar) usynǵan turǵyn úı obektilerin salý jónindegi jobalardy (budan ári - jobalar) irikteıdi jáne qaraıdy.
Jobalar mynadaı talaptarǵa sáıkes kelýi tıis:
1) aýyrtpalyqtan bos, ınfraqurylymdy damytý josparlaryna sáıkes JAO tıisti IKI-men qamtamasyz etken nemese qamtamasyz etýdi josparlaǵan jer ýchaskesiniń bolýy;
2) memlekettik saraptamanyń qorytyndysy bar JSQ-nyń bolýy;
3) turǵyn úıdiń jaılylyq synyby - «Turǵyn úı ǵımarattary» Qazaqstan Respýblıkasynyń QNjE 3.02-43-2007 boıynsha 3-synyptan joǵary emes. Jyljymaıtyn múlik qorynyń bir páteriniń jalpy aýdany 120 sharshy metrden jáne/nemese bir páterli az qabatty úıdiń (kottedjdiń) jalpy aýdany 200 sharshy metrden aspaýǵa, Qazaqstan Respýblıkasynyń QNjE talaptaryna sáıkes kommertsııalyq úı-jaılar jáne mashına oryndary bolýǵa tıis. Turǵyn úıdiń (páterdiń) jalpy alańynyń 1 sharshy metrin salýdyń bazalyq quny 2012 jylǵy baǵamen Astana, Almaty, Atyraý, Aqtaý qalalary men olardyń qala mańy aımaqtarynda - 150 000 teńgeden, Qazaqstan Respýblıkasynyń basqa óńirlerinde - 120 000 teńgeden aspaýǵa tıis. Kelesi jyldary turǵyn úıdiń (páterdiń) jalpy alańynyń 1 sharshy metrin salý quny qurylystaǵy baǵa ındeksiniń ózgerýi eskerile otyryp túzetiletin bolady;
4) qurylys salýshynyń (ınvestordyń) jobaǵa qatysý úlesi jer ýchaskesin (kadastrlyq quny boıynsha) satyp alýǵa, JSQ ázirleýge jáne memlekettik saraptama júrgizýge jumsalǵan shyǵyndardy jáne/nemese obektiniń qurylysy aıaqtalǵanǵa deıingi merzimge berilgen tıisti kepildiktermen ne qarjylandyrýdyń rastalǵan kózderimen qamtamasyz etilgen aqshalaı qarajatty jáne/nemese jobany Jyljymaıtyn múlik qorynyń qatysýymen iske asyrý bastalǵan sátke deıin obektide oryndalǵan qurylys-montajdaý jumystarynyń kólemi boıynsha jasalǵan tehnıkalyq aýdıt qorytyndysymen rastalǵan aıaqtalmaǵan qurylysty qosa alǵanda, joba qunynyń 20 %-ynan kem bolmaýǵa tıis.
Іrikteý kezinde qurylys salýshynyń (ınvestordyń) qarjylandyrýdaǵy úlesi kóbirek bolǵan jobalarǵa basymdyq beriledi.
2. JAO-nyń jer ýchaskelerinde Jyljymaıtyn múlik qorynyń jobalaryn iske asyrýy.
JAO Jyljymaıtyn múlik qoryna tıisti ınjenerlik-kommýnıkatsııalyq ınfraqurylymmen qamtamasyz etilgen nemese qamtamasyz etý josparlanǵan jer ýchaskelerin bergen jaǵdaıda, Jyljymaıtyn múlik qory jobalardy iske asyrýǵa qatysý úshin qurylys kompanııalaryn (ınvestorlardy) tarta otyryp, osy kishi bólimniń 1-tarmaǵynyń 3) tarmaqshasynda kórsetilgen talaptarǵa sáıkes keletin turǵyn úı salýdy uıymdastyrady. Bul rette Jyljymaıtyn múlik qory qurylys kompanııalaryn ınvestorlar jáne/nemese joba boıynsha bas merdigerler retinde tartýy múmkin.
3. Jobalardy nysanaly depozıt arqyly iske asyrý.
Qurylysty qarjylandyrý úshin Jyljymaıtyn múlik qory nysanaly jedel bank salymdary týraly sharttar jasasý arqyly ekinshi deńgeıdegi bankterge nysanaly depozıtter ornalastyrady, osyǵan sáıkes ekinshi deńgeıdegi bankter nysanaly salymnyń qarajaty esebinen turǵyn úı obektilerin salý úshin qurylys salýshylarǵa kredıt berýdi júzege asyrady.
Nysanaly depozıttiń somasyn óteý esebinen Jyljymaıtyn múlik qorynyń menshigine beriletin turǵyn úı osy kishi bólimniń 1-tarmaǵynyń 3) tarmaqshasynda kórsetilgen talaptarǵa sáıkes kelýge tıis.
Jyljymaıtyn múlik qorynyń ekinshi deńgeıdegi bankterge nysanaly depozıtter ornalastyrý sharttary men tártibi Jyljymaıtyn múlik qorynyń ishki qujattamasymen reglamentteledi.
4. Jyljymaıtyn múlik qorynyń salynyp jatqan jyljymaıtyn múlik obektilerinde osy kishi bólimniń 1-tarmaǵynyń 1-3) tarmaqshalarynda kórsetilgen tıisti turǵyn jáne turǵyn emes ǵımarattardy satyp alýdy qamtamasyz etýge quqyǵy bar.
5. Qurylys aıaqtalyp, obektiler paıdalanýǵa berilgennen keıin úı-jaılar jobaǵa qatysý úlesine sáıkes bólinedi.
Sonymen birge, qurylys salýshyǵa (ınvestorǵa) Jyljymaıtyn múlik qory qarjylandyrǵan úı-jaılardy erkin baǵamen, biraq jalpy alańnyń 50 %-ynan aspaıtyndaı etip ótkizý quqyǵy berilýi múmkin, bul rette Jyljymaıtyn múlik qoryna úı-jaıdyń quny jáne tıisti shart jasalǵan kezdegi Qazaqstan Respýblıkasynyń Ulttyq Banki belgilegen qaıta qarjylandyrýdyń qoldanystaǵy mólsherlemesinen kem bolmaıtyn mólsherde syıaqy tólenedi.
Jyljymaıtyn múlik qory salynǵan ınvestıtsııanyń saqtalýy men qaıtarymdylyǵy qaǵıdattaryn basshylyqqa ala otyryp, obekti qurylysynyń barysyna turaqty monıtorıngti júzege asyrady.
6. Turǵyn úıdiń (páterdiń) jalpy alańynyń 1 sharshy metrin tikeleı satýdyń bazalyq quny Jyljymaıtyn múlik qory ótkizetin alǵashqy jyly Astana, Almaty, Atyraý, Aqtaý qalalarynda jáne olardyń qala mańy aımaqtarynda 180 myń teńgeden aspaıdy, Qazaqstan Respýblıkasynyń basqa óńirlerinde 144 myń teńgeden aspaıdy. Odan keıingi jyldary tikeleı satýdyń quny turǵyn úıdiń (páterdiń) jalpy alańynyń 1 sharshy metrin salý qunynyń ózgerýi eskerile otyryp naqtylanatyn bolady.
1. Astana qalasy boıynsha pılottyq jobanyń jalpy sıpattamasy.
Atalǵan baǵytty ázirleý kezinde Ankara qalasynyń avarııalyq jáne tozǵan turǵyn úıdi buza otyryp, áleýmettik turǵyn úı salýǵa negizdelgen «TOKІ» memlekettik kásipornynyń qatysýymen qalalyq ortany jańartý baǵdarlamasyn iske asyrý boıynsha tájirıbesi qoldanyldy.
Astana qalasynyń qalyptasqan bóliginde alańy 588 myń sharshy metr 2978 úı nemese 11264 páter rekonstrýktsııalaýdy jáne buzýdy talap etedi, olar rekonstrýktsııalanatyn 42 aýdanǵa, 315,6 ga aýmaqqa bólingen. Onyń ishinde:
1) 5 qabatty - 66 úı;
2) 4 qabatty - 13 úı;
3) 3 qabatty - 19 úı;
4) 2 qabatty - 174 úı;
5) 1 qabatty (barak) - 127 úı;
6) ýsadbalyq tıptegi úıler - 2579 úı.
Buzylatyn turǵyn úıdiń ornyna jobalanatyn turǵyn úı alańy 3,1 mln. sharshy metrdi quraıdy.
2. Pılottyq jobany iske asyrý:
2017 jyldyń sońyna qaraı alańy 150,0 myń sharshy metr 228 avarııalyq úıdi buzý jáne 3519 otbasyn kóshirý is-sharalaryn oryndaýdy;
turǵyn jáne turǵyn emes úı-jaılardy naryq baǵalary boıynsha satýdan jáne jobany iske asyrý barysynda ilespeli qyzmetterdi kórsetýden túsken qarajatty qaıta ınvestıtsııalaý esebinen avarııalyq úı qurylystarynyń menshik ıelerin kóshirý úshin turǵyn úı salý boıynsha jergilikti bıýdjetke túsetin júktemeni tómendetýdi;
kommýnaldyq turǵyn úı qoryn, 2018 jyldan bastap iske asyrylatyn jobanyń 10 %-yn kommýnaldyq turǵyn úı qoryna jáne 90 %-yn - jeke menshikke satý úlesimen tolyqtyrýdy;
astana mártebesine sáıkes keletin sáýlettiń qazirgi zamanǵy kelbetin jasaı otyryp, astananyń «eski» kvartaldaryn keshendi qaıta jańartýdy qamtamasyz etedi.
3. Avarııalyq turǵyn úıdi buzý jáne azamattardy kóshirý tetigin iske asyrý.
Astana qalasynyń ákimdigi:
1) Astana qalasynyń qalalyq ortasyn rekonstrýktsııalaý jobasyn, avarııalyq turǵyn úıdi buzýdy jáne turǵyn úı qoryn salýdy iske asyrý úshin ýákiletti uıymdy qurady;
2) úı qurylystaryn komıssııamen tekserip qaraýdy júrgizedi, onyń nátıjeleri boıynsha olardyń tabıǵı tozýyn kórsetip jáne turǵyn úıdi avarııalyq dep taný úshin negizderdi belgileı otyryp, tehnıkalyq tekserip qaraý aktileri jasalady;
3) zańnamada belgilengen tártippen jergilikti aýqymdaǵy tótenshe jaǵdaı sheńberinde jer ýchaskelerin alyp qoıýdy jáne bosatýdy júrgizedi;
4) rekonstrýktsııalaý aýdandaryn aıqyndaıdy, qurylysty júzege asyrý úshin jer ýchaskelerin bóledi;
5) magıstraldyq ınjenerlik jelilerdiń qurylysyn jáne abattandyrýdy qamtamasyz etedi;
6) Qazaqstan Respýblıkasynyń zańnamasyna sáıkes avarııalyq úı qurylystarynyń ıelerin qoldanystaǵy jáne keıin ýákiletti uıym kommýnaldyq turǵyn úı qorynan bergen úlester esebinen qalyptastyrylatyn turǵyn úımen qamtamasyz etýdi uıymdastyrady;
7) avarııalyq turǵyn úılerdiń menshik ıelerine buzylatyn turǵyn úılerdiń ornyna alańy boıynsha teń keletin, biraq bir bólmeli páterden kem emes jańa páterler beredi;
8) avarııalyq turǵyn úılerde turǵyn emes úı-jaılardyń menshik ıelerine rekvızıtsııalanatyn múliktiń qunyn óteýdi uıymdastyrady. Avarııalyq turǵyn úıde ornalasqan turǵyn emes úı-jaıdyń menshik ıesi kelisken jaǵdaıda, rekvızıtsııalanatyn múlik úshin ótemaqy Baǵdarlamanyń osy baǵyty boıynsha salynyp jatqan obektilerdegi turǵyn emes úı-jaılardyń alańy boıynsha tepe-teń kólemde turǵyn emes úı-jaılar berý arqyly qamtamasyz etilýi múmkin.
Ýákiletti uıym (Astana qalasy ákimdiginiń 100 % qatysýymen):
1) turǵyn úılerdi jobalaıdy jáne salýdy júzege asyrady;
2) avarııalyq úı qurylystarynyń menshik ıelerin kóshirý úshin kommýnaldyq turǵyn úı qoryna salynǵan turǵyn úıdiń úlesin tapsyrýdy qamtamasyz etedi;
3) turǵyn jáne turǵyn emes úı-jaılardyń bir bóligin naryqta satady;
4) turǵyn jáne turǵyn emes úı-jaılardy satýdan túsken tabystardy qaıta ınvestıtsııalaý esebinen jáne jobany iske asyrý barysynda ilespeli qyzmetterdi kórsetý arqyly odan keıingi qurylysty uıymdastyrady.
Pılottyq joba sheńberinde jobany qaıta ınvestıtsııalaý maqsatynda naryqta satý úshin jaılylyǵy 3-4-synyptaǵy turǵyn úı jáne elıtalyq jáne bıznes synypty keńse úı-jaılary men parkıngteri bar kommertsııalyq turǵyn úı salý kózdelip otyr.
Turǵyn úıdiń jalpy alańynyń bir sharshy metri qurylysynyń quny turǵyn úılerdiń JSQ-syna memlekettik saraptamanyń oń qorytyndysynyń negizinde aıqyndalady.
Turǵyn úıdiń jalpy alańynyń 1 sharshy metrin satý quny 192 400 teńgeden tómen emes dep kózdeletin bolady, bul rette satý baǵasy salynyp jatqan turǵyn úıdiń jaılylyq deńgeıine jáne satylatyn sátte jyljymaıtyn múlik naryǵynyń qalyptasqan konıýnktýrasyna baılanysty bolady.
4. Qarjylandyrý tetigin iske asyrý:
1) «Samuryq-Qazyna» UÁQ» AQ «Qoljetimdi turǵyn úı - 2020» baǵdarlamasynyń sheńberinde Astana qalasy ákimdiginiń ýákiletti uıymyna 40 mlrd. teńge, onyń ishinde 2012 jyly - 20 mlrd. teńge, 2014 jyly - 20 mlrd. teńge mólsherinde kredıttik qarajat beredi;
2) Qazaqstan Respýblıkasynyń Úkimeti Astana qalasy ákimdiginiń ýákiletti uıymynyń «Samuryq-Qazyna» UÁQ» AQ budan buryn qabyldaǵan mindettemelerin óteýi úshin respýblıkalyq bıýdjetten 40 mlrd. teńge, onyń ishinde 2013 jyly - 20 mlrd. teńge, 2015 jyly - 20 mlrd. teńge mólsherinde nysanaly aǵymdaǵy transfert bóledi;
3) odan ári jobany qarjylandyrý basqa kózderdiń esebinen júzege asyrylady: jeke ınvestıtsııalardy tartý, EDB-den qaryz alý, ýákiletti uıymnyń jarǵylyq kapıtalyn tolyqtyrý úshin respýblıkalyq jáne jergilikti bıýdjetten bólinetin nysanaly transfertter, turǵyn jáne turǵyn emes úı-jaılardy satýdan jáne jobany iske asyrý barysynda ilespeli qyzmetterdi kórsetýden túsken kiris.
Qazaqstanda turǵyn úı qurylysynyń jalpy kólemindegi negizgi úlesti (50 % - 60 %-ǵa deıin) jeke turǵyn úı qurylysy (budan ári - JTQ) alady.
JTQ-ny yntalandyrý úshin mynalardy kózdeý qajet:
1) az qabatty turǵyn úıler salýdyń úlgi jobalaryn taratý boıynsha JAO qyzmetin uıymdastyrý. Bul jobalar azamattarǵa tegin berilýi tıis;
2) JAO JTQ-ǵa arnalǵan alańdardy bekitilgen bas josparlarǵa, egjeı-tegjeıli josparlaý jobalaryna jáne eldi mekenderde qurylys salý qaǵıdalaryna sáıkes alaptarmen bólýge tıis;
3) JTQ-ǵa bólingen alaptar turǵyn úılerdiń qurylysy bastalǵanǵa deıin IKI-men qamtamasyz etilýge tıis;
4) JAO-nyń azamattarǵa jer ýchaskelerin zańnamada belgilengen tártippen berýi.
Turǵyn úıdiń qoljetimdiligi deńgeıin arttyrý jáne turǵyn úı qurylysynyń kólemin ulǵaıtý úshin qosymsha yntalandyrý sharalaryn jasaý jónindegi joǵaryda kórsetilgen is-sharalarmen qatar JAO turǵyn úı problemasyn derbes sheshetin azamattardyń bastamalaryna járdem kórsetýi kerek.
Osy baǵytta táýekel deńgeıi úlestik qurylysqa qaraǵanda meılinshe tómen turǵyn úı qurylys kooperatıvteri (budan ári - TQK) ózderin oń jaǵynan tanytty. Memlekettiń menshigindegi jáne jer paıdalanýǵa berilmegen jer ýchaskesin qurylys úshin bólý TQK qurýdyń mindetti sharty bolýǵa tıis. Bul rette qurylys salynatyn ýchaskege JAO qajetti ınjenerlik jeliler men kommýnıkatsııalar júrgizýge tıis. TQK-nyń menshigine jer ýchaskesin resimdeý turǵyn úı paıdalanýǵa berilgennen keıin júzege asyrylýǵa tıis.
2020 deıingi baǵdarlamasyna
4-qosymsha
Baǵdarlama aıasynda kondomınıým obektileriniń ortaq múlkin kúrdeli jóndeý (budan ári - jóndeý) ǵana júzege asyrylatyn bolady.
Termojańǵyrtý elementterimen kúrdeli jóndeýdi júrgizý nátıjesinde jylý tutynýdy únemdeý 30 paıyzǵa deıin jetedi.
Aǵymdaǵy jóndeýdi úı-jaılardyń (páterlerdiń) menshik ıeleriniń qaıtarymdy qarajaty esebinen júrgizýge ruqsat etiledi.
Ǵımaratty (obektini) kúrdeli jóndeý - qajet bolǵan jaǵdaıda konstrýktsııalyq elementteri men ınjenerlik jabdyq júıelerin aýystyra otyryp, onyń resýrsyn qalpyna keltirý, sondaı-aq paıdalaný kórsetkishterin jaqsartý maqsatynda ǵımaratty jóndeý.
Turǵyn ǵımarattardy kúrdeli jóndeý uıymdastyrý-tehnologııalyq jobalaý qujattamasyna - jobaǵa (jumys jobasyna), kúrdeli jóndeýdi uıymdastyrý jobasyna jáne jumystardy júrgizý jobalaryna sáıkes júzege asyrylýy tıis.
Úı-jaılardyń (páterlerdiń) menshik ıeleri kelisimderiniń jáne jóndeý júrgizý týraly sheshim qabyldaǵan úı-jaılardyń (páterlerdiń) menshik ıeleriniń barlyǵy qol qoıǵan sharttardyń bolýy kóp páterli turǵyn úıde jóndeý júrgizý úshin negiz qalaýshy faktorlardyń biri bolyp tabylady.
Ortaq múlikti jóndeý jumystary mynalardy kózdeıdi:
1) jumys túrleriniń eń az jıyntyǵy - bul turǵyn úıdiń shatyryn, kireberisin jáne jertólesin jóndeý (jylylaý) (bul rette jumys túrleriniń eń kóp jıyntyǵynda kózdelgen bir element basqa elementpen aýystyrylýy múmkin);
2) jumys túrleriniń eń kóp jıyntyǵy - bul shatyrdy, kireberisti, jertóleni, qasbetti, lıftini (bar bolsa) jóndeý (jylylaý).
Úıdiń shatyryn, qasbetin jáne kireberisin jóndeý talap etilmegen jaǵdaıda jertóleni (ınjenerlik jelilerdi qosa alǵanda) jóndeý joǵaryda baıandalǵanǵa jatpaıdy.
Ǵımaratty termojańǵyrtý jónindegi keshendi jumystar kezinde tutynylatyn jylýdy retteýdiń avtomattandyrylǵan júıesi (ortalyqtandyrylǵan jylý júıesine qosylǵan) jáne úıge ortaq jylý energııasyn esepke alý aspaptary ornatylady, olardy qarjylandyrý respýblıkalyq bıýdjet qarajaty esebinen júrgiziletin bolady.
Kondomınıým obektileriniń ortaq múlkine jóndeý júrgizý tetigi respýblıkalyq bıýdjetten jergilikti atqarýshy organdar (budan ári - JAO) bıýdjetine jarǵylyq kapıtalynda memleket qatysatyn mamandandyrylǵan ýákiletti uıymdardy kapıtaldandyrýǵa baǵyttalatyn nysanaly transfertter bólýdi kózdeıdi.
Mamandandyrylǵan ýákiletti uıymdy kapıtaldandyrý úshin bıýdjettik ótinimdi qalyptastyrý ekonomıkalyq saraptamanyń qorytyndysy men kondomınıým obektileriniń ortaq múlkin tehnıkalyq tekserý aktilerin qosa berilgen qarjy-ekonomıkalyq negizdemeniń (budan ári - QEN) negizinde júrgiziledi.
Kondomınıým obektileriniń ortaq múlkin jóndeýge qarjy qarajatyn bólgen kezde jeke óńirlerdiń ortaq turǵyn úı qorynda kúrdeli jóndeý júrgizýdi qajet etetin kóppáterli turǵyn úılerdiń úlesi eskeriletin bolady.
JAO qajet bolǵan jaǵdaıda atalǵan tetikti júzege asyrý úshin jergilikti bıýdjet qarajatyn paıdalanady.
Kondomınıým obektisin basqarý organy men operator (bas merdiger) bolyp tabylatyn mamandandyrylǵan ýákiletti uıym jáne úı-jaılardyń (páterlerdiń) menshik ıeleri arasynda kondomınıým obektileriniń ortaq múlkin jóndeýge shart jasalady.
Mamandandyrylǵan ýákiletti uıym qosalqy merdigerlerdi tartý múmkindigimen ortaq múlikke jóndeý júrgizedi.
Kondomınıým obektisin basqarý organynyń árbir kondomınıým obektisine ekinshi deńgeıdegi bankterde (budan ári - EDB) ashylǵan jınaq esepshoty bolady.
Shartta belgilengen merzim ishinde úı-jaılardyń (páterlerdiń) menshik ıeleri EDB-degi jınaq esepshotyna aı saıynǵy jarnalardy tóleıdi.
Jınaqtalǵan qarajat EDB-degi esepshottan mamandandyrylǵan ýákiletti uıymǵa oryndalǵan jumystar úshin bólip aqy tóleý retinde aýdarylady.
Turǵyndar qaıtarǵan somany mamandandyrylǵan ýákiletti uıym kondomınıýmnyń basqa obektilerin jóndeýge jumsaıdy.
Bul tetikti júzege asyrý úshin onyń qatysýshylary mynadaı is-áreketterdi oryndaıdy.
JAO:
1) úı-jaılardyń (páterlerdiń) menshik ıeleriniń ótinimderi boıynsha jóndelýi tıis úılerdiń tizbesin qalyptastyrady;
2) turǵyn úı ınspektsııalarynyń tıisti aktilerdi berýimen kondomınıým obektisiniń ortaq múlkine tehnıkalyq tekserý júrgizýdi uıymdastyrady;
3) turǵyn úıge energetıkalyq aýdıt júrgizýdi uıymdastyrady;
4) mamandandyrylǵan ýákiletti uıymnyń jarǵylyq kapıtalyn ulǵaıtý úshin QEN ázirleıdi;
5) QEN-ge ekonomıkalyq saraptama júrgizýdi qamtamasyz etedi;
6) turǵyn úı-kommýnaldyq sharýashylyq salasyndaǵy ýákiletti organǵa rastaý qujattaryn qosa bere otyryp bıýdjettik ótinimdi joldaıdy;
7) úıge ortaq jylý energııasyn esepke alý aspabyn jáne jylý tutynýdy retteýdiń avtomattandyrylǵan júıesin mindetti túrde ornata otyryp, jóndeý júrgizýdi uıymdastyrady. Kondomınıým obektisi ortaq múlikke jóndeý júrgizýdi qajet etpegen jaǵdaıda, jóndeý júrgizbeı ne ınjenerlik jelilerdi qosa alǵanda (qajet bolǵan jaǵdaıda), jertóle jaılaryn jóndeı otyryp, atalǵan jabdyqty ornatý ǵana júrgiziledi;
8) jóndeý jumystarynyń júrgizilý barysyn baqylaýdy jáne úı-jaılardyń (páterlerdiń) menshik ıelerinen oryndalǵan jumystar úshin qarajattyń qaıtarylýyna monıtorıngti qamtamasyz etedi;
9) az qamtamasyz etilgen otbasylarǵa (azamattarǵa) turǵyn úı kómegin tóleýdi uıymdastyrady;
10) kondomınıým obektileri basqarý organdarymen jáne úı-jaılardyń (páterlerdiń) menshik ıelerimen jóndeý jumystaryn oryndaýǵa sharttar jasaǵan kezde úı-jaılardyń (páterlerdiń) menshik ıeleriniń 8-den 15 jylǵa deıin (kúrdeli jóndeý jumystary túrlerine baılanysty) qarajatty qaıtarý merzimin saqtaýyn qamtamasyz etedi.
Bul rette jóndeý úshin qarajatty odan ári paıdalanýdy boljaýǵa múmkindik beretin qarajatty qaıtarý kestelerin jasaý qajet.
Mamandandyrylǵan ýákiletti uıym:
1) kondomınıým obektilerin basqarý organdarymen jáne úı-jaılardyń (páterlerdiń) menshik ıelerimen jóndeý jumystaryn oryndaýǵa shart jasasýdy;
2) shartqa sáıkes jóndeý jumystaryn oryndaýdy;
3) qajet bolǵan jaǵdaıda, qosalqy merdigerlik uıymdarmen sharttar jasasýdy;
4) jóndeý jumystaryn júrgizý barysynda jiberilgen kemshilikterdi joıý boıynsha sharalar qabyldaýdy;
5) úı-jaılardyń (páterlerdiń) menshik ıelerinen - shartqa qatysýshylardan bereshekterdi sot tártibimen óndirip alýdy uıymdastyrýdy;
6) kondomınıým obektisiniń ortaq múlkin jóndeýge jobalaý-smetalyq qujattamany (budan ári - JSQ) jáne shyǵystar smetasyn ázirleýdi qamtamasyz etýdi jáne ony úı-jaılardyń (páterlerdiń) menshik ıelerimen kelisýdi júzege asyrady.
Kondomınıým obektisin basqarý organy:
1) kondomınıým obektisin tirkeýdi júzege asyrady;
2) ekinshi deńgeıdegi bankterde kondomınıým obektisine aǵymdaǵy jáne jınaq esepshottarynyń ashylýyn qamtamasyz etedi;
3) mamandandyrylǵan ýákiletti uıym ázirlegen JSQ, shyǵystar smetasynyń, aqaýlar vedomosteriniń kelisilýin uıymdastyrady;
4) mamandandyrylǵan ýákiletti uıymmen jasalǵan shartqa qol qoıýdy qamtamasyz etedi;
5) oryndalǵan jumystardy qabyldaýǵa qatysady;
6) jalpy jınalystyń sheshimin oryndaýdan bas tartqan jáne shartqa qatyspaıtyn úı-jaılardyń (páterlerdiń) menshik ıelerinen bereshekti óndirip alý týraly talap aryz berýdi júzege asyrady.
Úı-jaılardyń (páterlerdiń) menshik ıeleriniń jalpy jınalysy:
1) kondomınıým obektisiniń ortaq múlkine jóndeý júrgizý týraly sheshim qabyldaıdy;
2) qosalqy merdiger uıymdy tańdaýdy kelisýdi júzege asyrady (ony tartý qajet bolǵan kezde);
3) JSQ nemese kondomınıým obektisiniń ortaq múlkin jóndeýge shyǵystar smetasyn kelisedi;
4) árbir páterge (úı-jaıǵa) júkteletin kondomınıým obektisiniń ortaq múlkin jóndeýge jumsalatyn shyǵyndar somasyn bekitedi, ol jeke (bólek) menshiktegi turǵyn jáne (nemese) turǵyn emes alańdardyń paıdaly alańynyń osy kondomınıým obektisindegi úı-jaılardyń barlyq turǵyn jáne turǵyn emes alańdarynyń paıdaly alańdarynyń somasyna qatynasy boıynsha aıqyndalady;
5) oryndalǵan jumystardy qabyldaýǵa qatysý úshin úı-jaılardyń (páterlerdiń) menshik ıeleri qatarynan ókilderdi tańdaýdy júzege asyrady.
Oryndalǵan jumystardy qabyldaýǵa turǵyn úı ınspektsııalary, kondomınıým obektisin basqarý organdary, jóndeletin obektilerdiń úı-jaılary (páterleri) menshik ıeleriniń ókilderi jáne memlekettik sáýlet-qurylys baqylaý organdary qatysady.
Sondaı-aq, 2014 jyldan bastap JAO-ǵa keıinnen jóndeý jumystary júrgiziletin úılerde energetıkalyq aýdıt júrgizýge transfertter bólinedi.
Kondomınıým obektileriniń ortaq múlkin jóndeý aıaqtalyp, jylytý maýsymy ótkennen keıin jergilikti atqarýshy organdar osy jóndeýdiń energııa tıimdiligin baǵalaý úshin qaıta energetıkalyq aýdıt júrgizedi.
Kondomınıým obektileriniń ortaq múlkin jóndeý jónindegi jobalardy iske asyrý sáýlet, qala qurylysy jáne qurylys salasyndaǵy memlekettik normatıvtik qujattarǵa sáıkes júrgizilýge tıis.
Sektordy tehnologııalyq damytý úshin keminde 5-10 jylda bir ret barlyq normatıvtik-tehnıkalyq qujattamany qaıta qaraý qajet, bul osy saladaǵy qoldanystaǵy normatıvtik-tehnıkalyq qujattardy qaıta qaraýdy, bekitýdi jáne jańalaryn ázirleýdi kózdeıdi.
Az qamtamasyz etilgen otbasylarǵa (azamattarǵa) jergilikti bıýdjet qarajaty esebinen Qazaqstan Respýblıkasy Úkimetiniń 2009 jylǵy 30 jeltoqsandaǵy № 2314 qaýlysymen bekitilgen Turǵyn úı kómegin kórsetý erejesine sáıkes turǵyn úıdi (turǵyn ǵımaratty) kútip ustaýǵa jumsalatyn shyǵyndardy tóleý úshin turǵyn úı kómegi kórsetiledi.
Páterlerdiń (úı-jaılardyń) menshik ıelerin turǵyn úı qoryn termojańǵyrtý protsesine tartý maqsatynda halyq arasynda energııa únemdeýdi nasıhattaý sharalaryn júrgizý qajet. Halyqtyń qalyń buqarasyna, kondomınıým obektilerin basqarý organdaryna, turǵyn úı-kommýnaldyq sharýashylyq (budan ári - TKSh) mamandaryna jáne bilim alýshy jastarǵa energııa únemdeý saıasatyn nasıhattaý boıynsha qyzmetter kórsetiletin bolady. Energııa únemdeýdi nasıhattaý jónindegi is-sharalarmen qamtylǵan qala halqynyń úlesi is-sharalardy júrgizý nátıjesinde jyl saıyn ulǵaıatyn bolady.
Halyq arasynda energııa únemdeýdi nasıhattaý Baǵdarlamany tabysty iske asyrýdyń negizi bolyp tabylady jáne mynadaı negizgi is-sharalardy qamtıdy: aǵartýshylyq jáne arnaıy ádebıetti tırajdaý jáne taratý, óńirlik semınarlar, kórmeler jáne konferentsııalar uıymdastyrý, buqaralyq aqparat quraldary arqyly qoǵamdyq aktsııalar men jarnamalyq naýqandar ótkizý.
Salany kadrlyq qamtamasyz etý sheńberinde praktıkalyq oqytý úlesin ulǵaıtý, TKSh salasy úshin ǵylymı kadrlar daıarlaý, TKSh salasy mamandarynyń biliktiligi men quzyretin arttyrý júıesin damytý arqyly joǵarǵy, tehnıkalyq jáne kásiptik bilim beretin oqý oryndarynda kadrlar daıarlaý júıesin jetildirý qajet.
Nátıjesinde kóp qabatty turǵyn úıge óziniń jeke menshik turǵyn úı retindegi ıelik etý qatynasy jáne energııany únemdeý qalyptasýǵa tıis, jalpy osy is-sharalardyń barlyǵy tıimdi menshik ıesin qalyptastyrýǵa jáne úı-jaılardyń (páterlerdiń) menshik ıeleriniń energııany tutynýyn azaıtýǵa baǵyttalatyn bolady.
Termojańǵyrtý birinshi kezekte osy qalalar halqynyń qolaıly ómir súrý jaǵdaılaryn qamtamasyz etýge baǵyttalady.
Baǵdarlama sheńberinde kúrdeli jóndeýdi qajet etetin kóppáterli turǵyn úıler kórsetkishteriniń turaqty monıtorıngi júzege asyrylady, bul jerde respondentter retinde jergilikti atqarýshy organdar bolýy múmkin, al keıin respondentter retinde kondomınıým obektisin basqarý organdaryn jáne servıstik qyzmet sýbektilerin tartý sharalary qaralatyn bolady.
Buryn 2011 - 2012 jyldary Baǵdarlamany iske asyrý boıynsha operatordyń biri áleýmettik-kásipkerlik korporatsııalar (budan ári - ÁKK) bolyp tabylǵan. Olarda úı-jaılardyń (páterlerdiń) menshik ıeleriniń qaıtarymdy qarajatyn jınaý áli de júzege asyrylatyn ÁKK rólin eskere otyryp, jóndeý júrgizý úshin ÁKK-ge qaıtarylatyn aqsha qarajatyn paıdalaný boıynsha jumysty jalǵastyrý, sondaı-aq osy qarajatty mamandandyrylǵan ýákiletti uıymdar arqyly tikeleı paıdalaný tetikterin qaraý qajet.
Perspektıvada mamandandyrylǵan ýákiletti uıymnyń rólin kásipkerlik qurylymdar, al olardy qarjylandyrýdy mamandandyrylǵan qarjy ınstıtýttary (agenttikter) jáne EDB ózine alady.
2020 deıingi baǵdarlamasyna
5-qosymsha
1. Qarjylandyrý lımıtin bólý:
1) oblys ákimi árbir aýdanǵa jáne oblystyq mańyzy bar qalaǵa qarjylandyrý lımıtin aýyldyq okrýgterde, sondaı-aq aýyldyq okrýgtiń quramyna kirmeıtin aýyldarda jáne kentterde turatyn halyqtyń sanyna baılanysty jetkizedi;
2) aýdan ákimi jáne oblystyq mańyzy bar qala ákimi árbir aýyldyq okrýgke qarjylandyrý lımıtin áleýmettik-ekonomıkalyq damý áleýeti joǵary jáne ortasha ár aýyldyq okrýgte, sondaı-aq aýyldyq okrýgtiń quramyna kirmeıtin aýylda, kentte turatyn halyqtyń sanyna baılanysty jetkizedi.
Bul rette aýdan ákimi jáne oblystyq mańyzy bar qala ákimi qarjylandyrý lımıtin bólgen kezde aýyldyq okrýgtiń quramyna kirmeıtin damý áleýeti tómen aýyldar men kentterdi alyp tastaıdy jáne ony aýyldyq okrýgterge, áleýmettik-ekonomıkalyq damý áleýeti joǵary jáne ortasha aýyldyq okrýgtiń quramyna kirmeıtin aýyldarǵa jáne kentterge qaıta bóledi;
3) aýyl, kent, aýyldyq okrýg ákimderi barlyq aýyldarǵa, kentterge jáne aýyldyq okrýgterge eseptelgen qarajat kólemin jergilikti qoǵamdastyq jıynynyń sheshimine sáıkes bóledi.
2. Іrikteý rásimi:
1) jergilikti qoǵamdastyqtyń jınalysynda aýdan ákimi, oblystyq mańyzy bar qala ákimi jetkizgen qarajat kóleminiń sheńberinde is-sharalar aıqyndalady jáne jergilikti qoǵamdastyq jınalysynyń sheshimimen resimdeledi;
2) maquldanǵan is-sharalar boıynsha usynys (jergilikti qoǵamdastyq jınalysynyń sheshimi) aýyldyq okrýgtiń ákimine, sondaı-aq aýyldyq okrýgtiń quramyna kirmeıtin aýyldyń jáne kenttiń ákimderine túsedi;
3) aýyldyq okrýgtiń ákimi, aýyldyq okrýgtiń quramyna kirmeıtin aýyldyń jáne kenttiń ákimderi maquldanǵan is-sharalar boıynsha usynystardy (jergilikti qoǵamdastyq jınalysynyń sheshimin) aýdan jáne oblystyq mańyzy bar qala ákimdigine jiberedi;
4) aýdan, oblystyq mańyzy bar qala ákimdigi baǵytty eskere otyryp, usynylǵan is-sharalardyń tizbesin qalyptastyrady jáne Qazaqstan Respýblıkasy zańnamasynyń talaptaryna sáıkes ázirlengen qujattardy qosa bere otyryp, Baǵdarlamanyń úılestirýshisine jiberedi;
5) Baǵdarlamanyń úılestirýshisi is-sharalar boıynsha usynylǵan qujattardy qaraıdy jáne olar boıynsha qorytyndy qalyptastyrady;
6) Baǵdarlamanyń úılestirýshisi is-sharalarǵa berilgen qorytyndylardyń nátıjesin aýdan, oblystyq mańyzy bar qala ákimdigine joldaıdy.
Óz kezeginde aýdan, oblystyq mańyzy bar qala ákimdigi Baǵdarlama úılestirýshisiniń qorytyndysyn aýyldyq okrýgterdiń, sondaı-aq aýyldyq okrýgtiń quramyna kirmeıtin aýyldardyń jáne kentterdiń ákimderine jiberedi.
Aýyldyq okrýgterdiń, sondaı-aq aýyldyq okrýgterdiń quramyna kirmeıtin aýyldardyń, kentterdiń ákimderi jergilikti qoǵamdastyqtyń jınalystarynda qoldaý kórsetilgen jáne qoldaý kórsetilmegen is-sharalar týraly aqparatty jetkizedi.
3. Baǵdarlama úılestirýshisi Qazaqstan Respýblıkasynyń bıýdjet zańnamasynda belgilengen merzimderde bıýdjettik josparlaý salasyndaǵy jergilikti ýákiletti organǵa bıýdjettik ótinimdi usynady.
4. Bıýdjet qarajatyn paıdalanýdyń monıtorıngi bıýdjetti atqarý jónindegi ortalyq ýákiletti organ bekitken jergilikti mańyzy bar máselelerdi sheshýge bólingen bıýdjet qarajatyn jáne jergilikti ózin-ózi basqarýdyń kiris kózderin paıdalaný monıtorıngin júrgizý ádistemesine sáıkes júrgiziledi.
Úkimetiniń
2014 jylǵy 28 maýsymdaǵy
№ 728 qaýlysyna
qosymsha
2. «2011 - 2020 jyldarǵa arnalǵan «Aq bulaq» baǵdarlamasyn bekitý týraly» Qazaqstan Respýblıkasy Úkimetiniń 2011 jylǵy 24 mamyrdaǵy № 570 qaýlysy.
3. «Óńirlerdi damytý baǵdarlamasyn bekitý týraly» Qazaqstan Respýblıkasy Úkimetiniń 2011 jylǵy 26 shildedegi № 862 qaýlysy.
4. «Qazaqstan Respýblıkasy Úkimetiniń keıbir sheshimderine jáne Qazaqstan Respýblıkasy Premer-Mınıstriniń ókimine ózgerister men tolyqtyrýlar engizý týraly» Qazaqstan Respýblıkasy Úkimetiniń 2011 jylǵy 1 qyrkúıektegi № 994 qaýlysymen bekitilgen Qazaqstan Respýblıkasy Úkimetiniń keıbir sheshimderine jáne Qazaqstan Respýblıkasy Premer-Mınıstriniń ókimine engiziletin ózgerister men tolyqtyrýlardyń 2-tarmaǵy.
5. «Óńirlerdi damytý» baǵdarlamasyn bekitý týraly» Qazaqstan Respýblıkasy Úkimetiniń 2011 jylǵy 26 shildedegi № 862 qaýlysyna ózgerister men tolyqtyrýlar engizý týraly» Qazaqstan Respýblıkasy Úkimetiniń 2011 jylǵy 7 jeltoqsandaǵy № 1485 qaýlysy.
6. «Qazaqstan Respýblıkasynyń turǵyn úı-kommýnaldyq sharýashylyǵyn jańǵyrtýdyń 2011 - 2020 jyldarǵa arnalǵan baǵdarlamasyn bekitý týraly» Qazaqstan Respýblıkasy Úkimetiniń 2011 jylǵy 30 sáýirdegi № 473 qaýlysyna ózgerister engizý týraly» Qazaqstan Respýblıkasy Úkimetiniń 2012 jylǵy 20 sáýirdegi № 501 qaýlysy.
7. «2011 - 2020 jyldarǵa arnalǵan «Aq bulaq» baǵdarlamasyn bekitý týraly» Qazaqstan Respýblıkasy Úkimetiniń 2011 jylǵy 24 mamyrdaǵy № 570 qaýlysyna ózgerister men tolyqtyrýlar engizý týraly» Qazaqstan Respýblıkasy Úkimetiniń 2012 jylǵy 15 mamyrdaǵy № 621 qaýlysy.
8. «Monoqalalardy damytýdyń 2012 - 2020 jyldarǵa arnalǵan baǵdarlamasyn bekitý týraly» Qazaqstan Respýblıkasy Úkimetiniń 2012 jylǵy 25 mamyrdaǵy № 683 qaýlysy.
9. «Qoljetimdi turǵyn úı - 2020» baǵdarlamasyn bekitý týraly» Qazaqstan Respýblıkasy Úkimetiniń 2012 jylǵy 21 maýsymdaǵy № 821 qaýlysy.
10. «Qoljetimdi turǵyn úı - 2020» baǵdarlamasyn bekitý týraly» Qazaqstan Respýblıkasy Úkimetiniń 2012 jylǵy 21 maýsymdaǵy № 821 qaýlysyna ózgerister men tolyqtyrýlar engizý týraly» Qazaqstan Respýblıkasy Úkimetiniń 2012 jylǵy 12 qyrkúıektegi № 1189 qaýlysy.
11. «Óńirlerdi damytý» baǵdarlamasyn bekitý týraly» Qazaqstan Respýblıkasy Úkimetiniń 2011 jylǵy 26 shildedegi № 862 qaýlysyna ózgeris engizý týraly» Qazaqstan Respýblıkasy Úkimetiniń 2012 jylǵy 4 qazandaǵy № 1258 qaýlysy.
12. «Qoljetimdi turǵyn úı - 2020» baǵdarlamasyn bekitý týraly» Qazaqstan Respýblıkasy Úkimetiniń 2012 jylǵy 21 maýsymdaǵy № 821 qaýlysyna ózgerister men tolyqtyrýlar engizý týraly» Qazaqstan Respýblıkasy Úkimetiniń 2012 jylǵy 29 jeltoqsandaǵy № 1777 qaýlysy.
13. «Qazaqstan Respýblıkasynyń turǵyn úı-kommýnaldyq sharýashylyǵyn jańǵyrtýdyń 2011 - 2020 jyldarǵa arnalǵan baǵdarlamasyn bekitý týraly» Qazaqstan Respýblıkasy Úkimetiniń 2011 jylǵy 30 sáýirdegi № 473 qaýlysyna ózgerister men tolyqtyrýlar engizý týraly» Qazaqstan Respýblıkasy Úkimetiniń 2013 jylǵy 28 aqpandaǵy № 200 qaýlysy.
14. «Qoljetimdi turǵyn úı - 2020» baǵdarlamasyn bekitý týraly» Qazaqstan Respýblıkasy Úkimetiniń 2012 jylǵy 21 maýsymdaǵy № 821 qaýlysyna ózgerister men tolyqtyrýlar engizý týraly» Qazaqstan Respýblıkasy Úkimetiniń 2013 jylǵy 31 mamyrdaǵy № 560 qaýlysy.
15. «Qoljetimdi turǵyn úı - 2020» baǵdarlamasyn bekitý týraly» Qazaqstan Respýblıkasy Úkimetiniń 2012 jylǵy 21 maýsymdaǵy № 821 qaýlysyna ózgerister men tolyqtyrýlar engizý týraly» Qazaqstan Respýblıkasy Úkimetiniń 2013 jylǵy 30 qyrkúıektegi № 1022 qaýlysy.
16. «Monoqalalardy damytýdyń 2012 - 2020 jyldarǵa arnalǵan baǵdarlamasyn bekitý týraly» Qazaqstan Respýblıkasy Úkimetiniń 2012 jylǵy 25 mamyrdaǵy № 683 jáne «Monoqalalardy damytýdyń 2012 - 2020 jyldarǵa arnalǵan baǵdarlamasyn iske asyrýdyń keıbir máseleleri týraly» 2012 jylǵy 16 qarashadaǵy № 1449 qaýlylaryna ózgerister men tolyqtyrýlar engizý týraly» Qazaqstan Respýblıkasy Úkimetiniń 2013 jylǵy 7 qarashadaǵy qaýlysynyń 1-tarmaǵynyń 1) tarmaqshasy.
17. «Óńirlerdi damytý» baǵdarlamasyn bekitý týraly» Qazaqstan Respýblıkasy Úkimetiniń 2011 jylǵy 26 shildedegi № 862 qaýlysyna ózgerister men tolyqtyrýlar engizý týraly» Qazaqstan Respýblıkasy Úkimetiniń 2013 jylǵy 31 jeltoqsandaǵy № 1492 qaýlysy.
18. «Qoljetimdi turǵyn úı - 2020» baǵdarlamasyn bekitý týraly» Qazaqstan Respýblıkasy Úkimetiniń 2012 jylǵy 21 maýsymdaǵy № 821 qaýlysyna ózgerister men tolyqtyrýlar engizý týraly» Qazaqstan Respýblıkasy Úkimetiniń 2014 jylǵy 31 naýryzdaǵy № 286 qaýlysy.
19. «Qazaqstan Respýblıkasynyń turǵyn úı-kommýnaldyq sharýashylyǵyn jańǵyrtýdyń 2011 - 2020 jyldarǵa arnalǵan baǵdarlamasyn bekitý týraly» Qazaqstan Respýblıkasy Úkimetiniń 2011 jylǵy 30 sáýirdegi № 473 qaýlysyna ózgerister men tolyqtyrýlar engizý týraly» Qazaqstan Respýblıkasy Úkimetiniń 2014 jylǵy 28 sáýirdegi № 410 qaýlysy.
© 2012. Qazaqstan Respýblıkasy Ádilet mınıstrliginiń "Respýblıkalyq quqyqtyq aqparat ortalyǵy" ShJQ RMK
