Óndiristik jaraqat: qyzmetkerdiń quqyǵy men jumys berýshiniń mindeti
PETROPAVL. KAZINFORM - Óndiristik jaraqat alý - kún tártibinen túspeıtin máselelerdiń biri. Jumys ornynda jaraqattanǵan jaǵdaıda ne isteý kerek jáne zań boıynsha qyzmetker qandaı quqyqtarǵa ıe?
Soltústik Qazaqstan oblystyq advokattar alqasynyń múshesi Olga Gavrık mundaıda qalaı áreket etip, qaıda júginý kerektigin, quqyǵyńyzdy qalaı qorǵaýǵa bolatynyn aıtyp berdi.
Óndiristik jaraqat degenimiz ne?
Qazaqstan Respýblıkasynyń Eńbek kodeksine sáıkes, óndiristik jaraqat — bul qyzmetkerdiń eńbek mindetterin oryndaý kezinde densaýlyǵyna zaqym kelýi, sonyń saldarynan eńbekke qabilettiligin ýaqytsha nemese turaqty joǵaltýy. Bul tek jumys ornynda ǵana emes, issaparda nemese qyzmettik tapsyrmany oryndaý kezinde de bolýy múmkin.
Óndiristik jaraqat retinde tanylmaıtyn jaıttar:
Jumysqa barar nemese jumystan qaıtar jolda alǵan jaraqat;
Qyzmetkerdiń mas kúıinde nemese esirtki qoldaný saldarynan alǵan jaraqaty;
Qyzmetkerdiń óz bastamasymen jumysqa qatysy joq áreketi saldarynan alǵan zaqymy;
Jumys ýaqytynan tys, mysaly, túski úzilis kezinde alǵan zaqymy óndiristik jaraqatqa jatpaıdy.
Jumysshysy jaraqat alǵan jaǵdaıda jumys berýshi ne isteýi kerek?
Zańnamaǵa sáıkes, jumys berýshi:
Jaraqat alǵan qyzmetkerge alǵashqy medıtsınalyq kómek kórsetýge, qajet bolsa, aýrýhanaǵa jetkizýge;
Oqıǵa bolǵan oryndy, eger óndiristik apatqa jáne basqa jumysshylardyń zardap shegýine ákelmese, tehnıkalyq múmkindikke qaraı qozǵamaýǵa jáne fotoǵa túsirýge;
Zardap shegýshiniń jaqyn týystaryna habarlaýǵa;
Eńbek ınspektsııasyna bir táýlik ishinde habar berýge;
Quqyq qorǵaý organdarymen jáne ınspektsııamen birge oqıǵany tergep-tekserýge mindetti.
Zaqymnyń ornyn kim óteıdi?
Zaqym alǵan qyzmetkerge keltirilgen zııan eki baǵytta óteledi:
Jumys berýshi esebinen - bul ótemaqy zańda kórsetilgen tártippen tólenedi. Eger qyzmetker belgili bir ýaqytqa jumysqa jaramsyz bolyp qalsa, onyń densaýlyǵyna keltirilgen zaqym kólemi anyqtalǵanǵa deıin jumys berýshi óteıtin shyǵyn kólemi 250 AEK aılyq eseptik kórsetkishten aspaýy tıis.
Densaýlyǵyna keltirilgen zııan boıynsha tólenetin ótemaqyny alý úshin qyzmetker nemese onyń ókili shyǵyndy rastaıtyn qujattardy usynýy kerek. Oǵan satyp alynǵan dári-dármek túbirtekteri, medıtsınalyq tekserý nemese emdelýge ketken shyǵyndar jáne protez saldyrý, taǵy basqa emdik sharalar shyǵyndary jatady.
Saqtandyrý kompanııasy arqyly - eger qyzmetker jaraqat saldarynan múgedektik alsa nemese qaıtys bolsa, jumys berýshi úsh jumys kúni ishinde bul týraly saqtandyrý kompanııasyna habarlaýy kerek.
Saqtandyrý zańyna sáıkes, bul jaǵdaıda aı saıynǵy tólemder men qosymsha shyǵyndardyń ótemaqysy qarastyrylady.
Ótemaqy mólsheri múgedektiktiń dárejesine qaraı 500-den 1000 AEK-ke deıin bolýy múmkin.
Qaıtys bolǵan jaǵdaıda jerleýge ketken shyǵyn retinde 100 AEK óteledi.
Qyzmetkerdiń densaýlyǵyna zııan kelip, eńbekke jaramdy bolmaı qalsa, qosymsha shyǵyndardy saqtandyrý kompanııasy óteıdi. Bul ótemaqy qyzmetkerdiń nemese ol úshin tólem jasaǵan adamnyń usynǵan qujattary negizinde tólenedi.
Eger eńbekke jaramdylyqty joǵaltý dárejesi 30-59% deıin bolsa – 500 AEK-ten aspaıdy.
Eger 60-89% aralyǵynda bolsa – 750 AEK-ten aspaıdy.
Eger 90-100% bolsa – 1 000 AEK-ten aspaıdy.
Aljumys berýshide saqtandyrý polısi bolmasa, zııandy óteý mindeti tolyqtaı onyń ózine júkteledi.
Qosymsha tólemder men salyq jeńildikteri
Jumys ornynda jaraqat alǵan qyzmetkerge 100% kóleminde, ıaǵnı ortasha jalaqy mólsherinde járdemaqy tólenedi jáne bul soma salyq salýdan bosatylady.
Budan bólek qyzmetker emdelýge, sonyń ishinde sanatorly-kýrorttyq, qosymsha tamaqtanýǵa, medıkamentterge, protez alýǵa da ótemaqy talap ete alady.
Ol úshin jumys berýshige jaraqattaný aktisi jáne medıtsınalyq uıym bergen eńbekke jaramsyzdyq paraǵyn usynýy qajet. Járdemaqy eńbekke jaramdylyq qalpyna kelgenge deıin nemese múgedektik belgilengenge deıin tólenedi. Al múgedektik berilgennen keıin zardap shegýshi memleket esebinen zeınetaqy alady.
Óndiristik jaraqat alǵan qyzmetker zańmen qorǵalǵan. Eń bastysy – eńbek zańnamasyn jaqsy bilip, barlyq qajetti qujattardy ýaqtyly tapsyrýy tıis. Al jumys berýshi óz tarapynan qaýipsiz eńbek jaǵdaıyn qamtamasyz etýge jáne zańnamada kózdelgen barlyq mindettemelerdi oryndaýy qajet.
Buǵan deıin jumys berýshi jumystan ketýge májbúrlese ne isteý qajettigin jazǵan edik.