Óńdeý ónerkásibi nege baıaýlady
Búgingi Úkimet otyrysynda Premer-Mınıstr Álıhan Smaıylov úsh óńirde qaıta óńdeý salasyna tartylǵan ınvestıtsııanyń kólemi byltyrǵy kórsetkishten túsip ketkenin aıtty. Olqylyqtyń sebebi arnaıy jıynda talqylanbaq, dep habarlaıdy QazAqparat tilshisi.
«Bıyl birqatar óńirde salaǵa tartylatyn ınvestıtsııa kólemi tómendep ketken. Syrtqy ister jáne Ónerkásip mınıstrlikteri óńir ákimdikterimen birlesip, sektorǵa ınvestıtsııalar tartý jumysyn kúsheıtip, josparly kórsetkishke qol jetkizý qajet. Bul máseleni biz aldaǵy senbi kúni Memleket basshysynyń tapsyrmalaryn oryndaý jónindegi Respýblıkalyq shtab otyrysynda muqııat, jan-jaqty qaraımyz. Óńdeý ónerkásibine ınvestıtsııa tartý kólemi tómendep ketken árbir óńirdiń problemasyn tyńdaımyz. Ákimder olardy sheshýdiń naqty joldaryn usyný kerek», - dedi Úkimet basshysy.
Óńdeý salasynyń órisi tarylǵan aımaqtyń biri – Aqmola oblysy. Naqtyraq aıtsaq, tartylǵan ınvestıtsııa kólemi byltyrǵydan aıtarlyqtaı azaıǵan. Óńir basshysy Marat Ahmetjanov qaǵazdaǵy sandar tómendeý kórsetkenimen, ınvestıtsııa tartý jumystary nasharlamaǵanyn aıtady. Byltyr birneshe iri joba qarqyndy júrip, bıyl aıaqtalǵan. Sol jobalarǵa tartylǵan ınvestıtsııa byltyrǵy jyldyń kórsetkishin bıylǵydan joǵary etip kórsetip tursa kerek.
«2023 jyldyń 8 aıynda óńdeý ónerkásibine tartylǵan ınvestıtsııa kólemi 28,7 mlrd teńge boldy. Tómendeý 2022 jyly quny 105 mlrd teńge bolatyn altyn óndirý fabrıkasy, quny 27 mlrd teńge bolatyn kirpish zaýyty jáne quny 15 mlrd teńge bolatyn temirbeton shyǵaratyn zaýyt sııaqty iri jobalardyń aıaqtalýymen baılanysty», - dedi ol.
Ákimniń sózinshe, aımaqta jalpy ınvestıtsııalaýdyń oń serpini baıqalyp otyr – 8 aıda 443,1 mlrd teńge tartylǵan, ıaǵnı 27,6 paıyz ósim bar.
«2023 jyly óńdeý ónerkásibiniń pýlyna 40,5 mlrd teńgeniń 9 jobasy engizildi. Onyń ishinde 28 mlrd teńgege 4 joba iske qosyldy. 12,5 mlrd teńgeniń qalǵan bes jobasy jyl aıaǵyna deıin iske qosylady. Sondaı-aq, iske asyrý jáne pysyqtaý satysynda birqatar iri jobalar bar. Olar: «Unicorn Holdings Limited» kompanııasynyń 65 mlrd teńgelik jobasy, Big Farm kompanııasynyń 68,6 mlrd teńgelik jobasy, Qazaq Diamonds LTD kompanııasynyń 11 mlrd teńgelik jobasy, Sareco kompanııasynyń 19,4 mlrd teńgelik jobasy, «Tselıngormash» kompanııasynyń 2,3 mlrd teńgelik jobasy.
Óńdeý ónerkásibi jobalarynyń pýlyna 5 myńnan astam jumys ornyn ashatyn 499 mlrd teńgeniń 63 jobasy qosyldy. Jalpy, óńdeý ónerkásibinde 805 kásiporyn jumys isteıdi. Ónerkásip óndirisiniń jalpy kólemindegi óńdeý salasynyń úlesi 78,8 paıyzǵa jetti. Jalpy óńirlik ónimdegi úlesi – 27,7 paıyz», - dedi Marat Ahmetjanov.
Al Aqtóbe oblysynda óńdeý ónerkásibiniń ónim kólemi birden 18 paıyz tómendegen. Aımaq ákimi Ashat Shaharov saladaǵy kórsetkishterdiń tómendeýin kásiporyndardaǵy jóndeý jumystarymen baılanystyrdy.
«Aqtóbe oblysynda óńdeý ónerkásibiniń jalpy ónerkásiptegi úlesi 40,5 paıyz bolyp otyr. Tómendeý sebebine kelsek, metallýrgııa salasynda óndiris 368,8 mlrd teńge, ıaǵnı byltyrǵymen salystyrǵanda 150,9 mlrd teńge tómen bolyp shyqty. Eń negizgi sebep – ekologııalyq memorandým aıasynda Aqtóbe ferroqorytpa zaýytynyń peshterin jóndeý jumystary jáne Aqtóbe rels zaýytyndaǵy jańǵyrtý jumystary. Jańǵyrtý jumystarynan keıin rels óndirisi jyl aıaǵyna deıin 1,4 ese artyp, qosymsha ósim tirkeledi», - deıdi Ashat Shaharov.
Oblys basshysy hımııa ónerkásibindegi tómendeýdi «Aqtóbe hrom qosylystary» zaýytynyń ónimine suranystyń azaıýymen baılanystyrdy.
«Bul logıstıkalyq tizbekterdiń ózgerýine baılanysty boldy. Búgingi tańda atalmysh zaýyttyń jaǵdaıy turaqty, jańa naryqtar izdep jatyr. Sonymen qatar, óńdeý ónerkásibin budan ári damytý úshin oblys boıynsha 2027 jylǵa qaraı 9 myńǵa deıin jumys ornyn ashatyn 49 ınvestıtsııalyq joba qolǵa alynbaq. Olardy iske asyrý satylary turaqty baqylaýda. Atalmysh jobalar ýaqtyly iske assa, óndiris kólemi 1,5 ese ulǵaıyp, óńdeý ónerkásibiniń úlesi 40-tan 60 paıyzǵa jetedi», - dedi ákim.
Ulytaý oblysynda da dál Aqtóbe oblysyndaǵydaı jaǵdaı qalyptasqan. Munda da óndiris kólemi 18 paıyz azaıǵan. Ákim Berik Ábdiǵalıuly Jezqazǵan mys balqytý zaýytyndaǵy keri tendentsııany mashına jasaý jáne hımııa ónerkásibiniń kólemi arqyly jabýǵa bolatynyn aıtady.
«Qańtar-tamyz aılarynyń arasynda oblystaǵy óńdeý ónerkásibiniń kólemi 18 paıyz tómendep, 582 mlrd teńge boldy. Onyń 86 paıyzy Jezqazǵan mys balqytý zaýytyna tıesili. Kórsetkishtiń tómendeý sebebi 1 tamyz ben 6 qyrkúıek aralyǵynda atalǵan zaýytta ken-termııalyq peshtiń jóndeý jumystary júrgenine baılanysty boldy. Qazirgi tańda zaýyt jobalyq qýatyna qaıta shyqty.
Óńdeý ónerkásibiniń mashına jasaý jáne hımııa ónerkásibi ónimderin óndirý salalarynda rezervter bar. Mashına jasaý salasy 16 paıyzǵa, hımııa ónerkásibiniń óndirisi 5 paıyzǵa artty. Jyl aıaǵyna deıin 10 jáne 11,8 paıyz deńgeıinde bolady.
Qoldanystaǵy kásiporyndardyń óndirisin keńeıtý, jańa kásiporyndardy óndiris qýatyna shyǵarý arqyly 2023 jyldyń qorytyndysy boıynsha óńdeý ónerkásibiniń jalpy kólemi 852 mlrd teńge deńgeıinde bolady degen jospar bar. Bul – 2022 jyldyń kórsetkishinen 1 paıyz joǵary», - dedi ol.
Bıyl Jeńil ónerkásipti damytýdyń jol kartasyn ózektendirý jumystary aıaqtalady. Álıhan Smaıylov ákimder men mınıstrlerge osy máseleni de eskerýdi tapsyrdy.
«Jol kartasynda toqyma óndiristerin qurý kezinde ınvestıtsııalyq shyǵyndardy óteý, memlekettik satyp alý barysynda otandyq óndirýshilerdi qoldaý sharalary kózdeledi. Jalpy, óńdeý sektoryn damytý boıynsha barlyq negizgi baǵyttar men mindetter belgilendi. Endi olardy belsendi túrde iske asyrý qajet», - deıdi Premer-Mınıstr.
Úkimettiń málimeti boıynsha, óńdeý ónerkásibine tartylǵan ınvestıtsııanyń jalpy kólemi shamamen 810 mlrd teńge bolǵan. Ásirese, metallýrgııa ónerkásibi men mashına jasaý salasyna, azyq-túlik óndirisine ınvestıtsııa jaqsy salynǵan. Bir qyzyǵy, metallýrgııa salasyna tartylǵan ınvestıtsııa artqanymen, metall óńdeý kórsetkishteri tómendep ketken.
«Metallýrgııa salasynda tórt paıyzdan astam (4,3%) tómendeý baıqalady. Buǵan metallýrgııa zaýyttaryndaǵy negizgi peshterdi josparly jáne jospardan tys jóndeý jumystary áser etti. Alaıda ındıkatordyń dınamıkasy qalpyna túsip kele jatyr», - dedi Ónerkásip jáne qurylys mınıstri Qanat Sharlapaev.
Álıhan Smaıylov sala basshylary men ákimderge joǵary deńgeıde óńdelgen ónim shyǵaratyn kompanııalardy qoldaýdy tapsyrdy.
