Oqýshynyń bilimi álde densaýlyǵy: Tarazy basy teń be

NUR-SULTAN. QazAqparat – Jańa oqý jylynyń bastalýyna da sanaýly kún qaldy. Bul kún ata-ana úshin de, bilim ordasynyń tabaldyryǵyn endi attaıtyn balaqan men úsh aı demalysta emin-erkin saıran salyp, endigi mekteptegi dostaryn, synyptastaryn saǵynǵan shákirt úshin de asyǵa kútken sát. Alaıda, ótken jyldan beri yryq bermeı turǵan koronavırýs ınfektsııasy ata-analardyń ǵana emes, oqýshylardyń da kóńilin kúpti etýde. Iá, vırýs eresek adamdarǵa qaraǵanda balalarda jeńil ótedi. Biraq, qaı ata-ana balasynyń vırýs juqtyryp aýyrǵanyn qalamaq? Olardyń mekteptegi qaýipsizdigi qalaı qamtamasyz etilmek? Jalpy, elimizdegi bilim ordalary sanıtarlyq-epıdemıologııalyq talapqa qanshalyqty saı? Búgin Ortalyq kommýnıkatsııalar qyzmetindegi baspasóz máslıhatyna orynbasary men komıtet tóraǵasyn erte kelgen QR Densaýlyq saqtaý mınıstri Alekseı Tsoıǵa qoıǵa qoıylǵan basty saýaldar osy tóńirekte órbigen-di.

Eldegi epıdahýal turaqtanyp keledi

Aldymen eldegi hám álemdegi ahýalǵa toqtalar bolsaq, pandemııa bastalǵaly beri Jer betinde KVI-diń 210 mln-nan astam jaǵdaıy tirkelip, 4 mıllıonnan astam adam qaıtys boldy. Mundaı jaıt «delta» shtamynyń keń taralýymen baılanysty. Dúnıejúzilik densaýlyq saqtaý uıymynyń málimetterine sáıkes, vırýstyń bul túri álemniń 142 elinde taralǵan. DDU alty óńirdiń tórteýinde (Amerıka, Eýropa, Tynyq muhıtynyń batys bóligi, Shyǵys Jerorta teńizi) shildeniń ekinshi jartysynda syrqattanýshylyqtyń ósýi baıqalǵany týraly málimdegen.

«Qazaqstanda 20 tamyzdaǵy jaǵdaı boıynsha COVID-19 oń nátıjesimen 723 064 naýqas jáne KVI-diń teris nátıjesimen 67 141 jaǵdaı tirkelgen. KVI-men aýyratyn naýqastardyń shamamen 83 paıyzy, ıaǵnı onyń ishinde KVI-diń oń nátıjesimen 597 850 naýqas jáne KVI-diń teris nátıjesimen 57 455 naýqas saýyǵyp shyqty. Epıdemıologııalyq jaǵdaı matrıtsasyna sáıkes, Qazaqstan Respýblıkasy jáne eldiń 16 óńiri «qyzyl aımaqta» ornalasqan. «Jasyl aımaqta» tek Túrkistan oblysy ǵana tur. Sońǵy úsh apta ishinde Qazaqstanda epıdemıologııalyq jaǵdaıdyń birtindep turaqtanýy baıqalady. Bir aptanyń ishinde ortasha eseppen 53 myńǵa jýyq jaǵdaı tirkelýde. Osy aptanyń ótken 4 kúninde KVI-diń oń nátıjesimen 28 588 jaǵdaı jáne KVI-diń teris nátıjesimen 1 376 jaǵdaı tirkeldi», - dedi Alekseı Tsoı.

Mınıstrdiń dereginshe, 1 tamyzdan bastap Qazaqstan Respýblıkasynda koronavırýs ınfektsııasynyń taralý ındeksi 1,11-den 0,97-ge, ıaǵnı 14 paıyzǵa tómendedi. Infektsııalyq tósek-orynmen qamtý – 52, reanımatsııalyq tósek-orynmen qamtý 48 paıyzdy qurap otyr. Infektsııalyq tósek-oryndarynyń joǵary qamtylýy Aqtóbe oblysynda 77, Qyzylorda oblysynda 66, Almaty qalasynda 63, Almaty oblysynda 60 paıyz deńgeıinde tirkelgen. Tıisti kontıngentti vaktsınatsııalaý da jalǵasýda.

«Búgingi kúni vaktsınanyń 11,1 mln dozasy paıdalanyldy. Onyń ishinde 1 komponentpen 6 276 224 adam egildi, bul tıisti halyqtyń 63 paıyzyn quraıdy. Ekinshi komponentpen 4 913 196 adam qamtyldy. Respýblıkaǵa QHR-da óndirilgen Sınofarm vaktsınasynyń 1 mln dozasy ákelindi. Onyń ishinde egý pýnktterine vaktsınanyń 659 400 dozasy jetkizildi. Osy aptada vaktsınatsııalaý bastaldy, 38 161 adam egildi. Egý pýnktterinde shamamen 1 mln 300 myń birinshi komponent jáne 940 myń ekinshi komponent bar», - dedi mınıstr.

Aıta keterligi, Qazaqstan koronavırýsqa qarsy vaktsınanyń birneshe túrin satyp alý kelisimshartyna qol qoıǵan. 10 mln 890 myń adamǵa eseptelingen kelisimshart somasy 95,3 mlrd teńgeni quraıdy. Bul somaǵa otandyq, qytaılyq, reseılik jáne eýropalyq vaktsına satyp alyndy degen sóz. Al naqty derekterge júginer bolsaq, elimiz «Spýtnık V» boıynsha 14 mln 280 myń doza, Hayat-Vax 1 mln doza, QazVac 2,97 mln doza, Sinovac 500 myń doza satyp alǵan jáne aldaǵy ýaqytta 4 mln doza Sinofarm jetkiziledi dep kútedi. Buǵan qosa, bıyl 12 jasqa tolǵan jasóspirimder men júkti analarǵa egýge bolatyn Pfizer vaktsınasynan da úmitimiz zor. Osy rette Densaýlyq saqtaý mınıstrligi vaktsınanyń kelesi toptamasyn birshama tómen baǵamen satyp alýǵa úmittenip otyrǵanyn da aıta ketken jón.

KVI... Oqýshy qalaı bilim alady?

Endi taqyrypqa tuzdyq bolǵan máselege oralsaq... Elimizde 7 myńnan astam mektep bar. Olardyń barlyǵy da 25 tamyzǵa deıin Densaýlyq saqtaý mınıstrligi tarapyna sanıtarlyq-epıdemıologııalyq talaptarǵa saı keletini tekserýden ótedi. Qazirdiń ózinde tekserilgen mektepterdiń ishinde 354 bilim oshaǵynyń mundaı talapqa saı kelmeıtini anyqtalyp otyr. Kemshilikti túzetýge ýaqyt ta jetkilikti. Biraq, ýaqyt bar eken dep yrǵalyp-jyrǵalyp júrýge bolmaıdy. Óıtkeni, qalaı desek te oqýshylardyń dástúrli formatta bilim alatyny anyq jaıt. Al mundaı formatqa kóshken bilim ordalarynda QR Densaýlyq saqtaý vıtse-mınıstri Ajar Ǵınııattyń aıtýynsha, balalardyń ara qashyqtyǵyn saqtaýyna arnalǵan belgiler men sanıtaızerler bolýy tıis. Sonymen qatar mektepke kireberistegi baqylaý júıesi de jolǵa qoıylýy qajet. Al munyń barlyǵy da qujatpen rásimdelýi qajettigi aıtpasa da túsinikti. Vıtse-mınıstr mundaı qujattyń daıyndalyp ta jatqanyn aıtady.

«Qazir Bas sanıtarlyq dárigerdiń qaýly jobasy ázirlenip jatyr. Sol jobaǵa baılanysty eger synypta bir bala koronavırýs ınfektsııasymen aýyrsa, onda barlyq synyp baılanysta bolǵandyqtan karantınge ketedi. Jáne de osy balalardyń jappaı aýyryp qalýyna jol bermeý úshin atalǵan qaýlyda mektepterge sanıtarlyq talaptar kúsheıtiletin bolady. Bul qazirgi ýaqytta qaýly jobasy ǵana. Sondyqtan alǵa ozbaı-aq qoıaıyn. Qaýly qabyldanǵannan keıin halyqqa jetkiziledi», - degen Ajar Ǵınııat bir synypta bir bala vırýs juqtyrsa, barlyq oqýshy men muǵalim PTR test tapsyrýy qajet ekendigin basa aıtady.

Al QR DSM sanıtarlyq-epıdemıologııalyq baqylaý komıtetiniń tóraǵasy Aıjan Esmaǵambetova mektepter men synyptardy karantınge jiberý qaǵıdasy Bas memlekettik sanıtar dárigerdiń qaýlysymen bekitiletinin atap ótti.

«Ol ereje barsha el boıynsha biryńǵaı bolady. Synyptarǵa toqtalsaq, ár synyp bir kabınette otyrady. Osy oraıda balalar uzaq ýaqyt boıy bir kabınette otyrǵandyqtan, olarǵa qatysty «jaqyn kontakt» túsinigi beriledi», - dedi A. Esmaǵambetova.

Osy oraıda, elimizdiń mektepterinde Ashyq qosymshasy engizilip jatqanyn da atap ótken jón. Biraq, bul joba oqýshyǵa emes, mekteptiń pedagogtary men tehnıkalyq qyzmetterine ǵana qatysty. Olar kúndelikti bilim ordasyna atalǵan joba arqyly ǵana kire alady. Al balanyń ata-anasy mektepke kirýge májbúr bolsa, onda Ashyq qosymshasyn paıdalanýy tıis.

Vaktsınasyz stýdentten PTR talap etile me?

Ashyq degennen shyǵady, Ashyq jobasy stýdentterge de qatysty. Olar ózderi bilim alatyn oqý ornynyń ǵımaratyna kirýi úshin, dáris alýy úshin bul qosymshany paıdalanýy qajet. Árıne, vaktsına almasa... Óıtkeni, QR DSM Sanıtarlyq-epıdemıologııalyq baqylaý komıtetiniń tóraǵasy Aıjan Esmaǵambetova dáris alýǵa PTR testiniń oń nátıjesi bar stýdentter jáne koronavırýspen aýyrǵandarmen baılanysta bolǵandar jiberilmeıtinin aıtady.

«Vaktsına almaǵan stýdent Ashyq arqyly sabaqqa qatysa alady. Eger stýdent ǵımaratqa Ashyq arqyly kiretin bolsa, onda PTR anyqtama talap etýdiń qajeti joq. Olar «kók» nemese «jasyl» mártebemen kiredi. ıAǵnı, ol «jasyl» tústi bolsa, vaktsına alǵan nemese taıaýda PTR test tapsyrǵan degen sóz», - dedi komıtet tóraǵasy.

Degenmen, joǵary oqý oryndary nemese kolledj stýdentteriniń arasynda koronavırýspen aýyrǵan adam anyqtalatyn bolsa, onda onymen baılanysta bolǵan, birinshi kezekte vaktsına almaǵan stýdentter 14 kúndik karantınge jiberiledi.

Osy oraıda QR Densaýlyq saqtaý vıtse-mınıstri Ajar Ǵınııat stýdentterdiń jataqhanaǵa kirgizý tártibi ózgergenin atap ótedi.

«Jataqhanalarǵa arnalǵan talaptar bar. Sonyń ishinde olarda Ashyq jobasyn paıdalanýǵa bolady. Vaktsına alǵan stýdentterge basymdyq beriledi. Sonymen qatar, sanıtarlyq-epıdemıologııalyq erejege baılanysty osy jataqhanalardyń ishinde tıisti is-sharalar júrgizilýi kerek. ıAǵnı dezınfektsııa júrgizýge erekshe nazar aýdarylǵan. Stýdentterdiń arasynda indet juqtyrǵandardy anyqtaý, olardy oqshaýlaý tártibi kúsheıtildi», - dedi A. Ǵınııat.