Nur-Sultanda til tazalyǵyn saqtaý sharalary qalaı júrip jatyr

NUR-SULTAN. QazAqparat - Qalalyq tilderdi damytý jáne arhıv isi basqarmasy memlekettik tildiń áleýetin kóterý baǵytynda júıeli jumystar júrgizip keledi. Basqarma memlekettik mekemelerdegi til normalarynyń saqtalýyna monıtorıng júrgizý, kóshe ataýlaryn retke keltirý, tarıhı tulǵalardyń esimderin ulyqtaý, qazaq tilinde sapaly kontentti damytý, qazaq tili kýrstaryn uıymdastyrý, mekemeler, jekelegen azamattar arasyndaǵy ıntellektýaldyq saıystar, azamattardyń shaǵymdary boıynsha kezdesýler ótkizý jáne taǵy basqa sharalardy atqarady. Osy turǵyda QazAqparat tilshisi bas qaladaǵy memlekettik tildiń ahýaly men til tazalyǵynyń saqtalýy jaıynda bilý úshin Nur-Sultan qalasy tilderdi damytý jáne arhıv isi basqarmasy basshysynyń orynbasary Sáken Esirkeppen tildesken bolatyn.

«Kez kelgen memlekettiń damýy, eń áýeli, eldiń órkendeýine atsalysatyn azamattyq qoǵam ınstıtýttarynyń qyzmetine baılanysty. Tildiń jaǵdaıy da osy sııaqty. Memlekettik organdar da, el azamattary da keshendi túrde áreket etkende is ońalary anyq. Sondyqtan, biz kóptegen sharalar uıymdastyryp, azamattardy, jalpy kópshilik qaýymdy aktsııamyzdy qoldap, qal-qaderinshe til tazalyǵyn saqtaýǵa úles qosýǵa shaqyramyz», - deıdi Sáken Esirkep.

Onyń aıtýynsha, ótken jyly qurylǵan basqarmaǵa qarasty «Rýhanııat» mekemesi biraz jumys atqaryp júr. Búginde onda 1500 adam qazaq tilin meńgerýde. Jáne aldaǵy aıdan bastap latyn álipbıin oqytý jumystary bastalady.

Sondaı-aq, basqarma basshysynyń orynbasary búginde «Til tazalyǵy - barshaǵa ortaq is» atty qalalyq aktsııanyń bastalǵanyn aıtyp ótti.

«Sharanyń maqsaty - memlekettik tildiń kórneki aqparattardaǵy, ishki jáne syrtqy derektemelerdegi qoldanys aıasyn keńeıtý, tıisti azamattar men mekemelerge ádistemelik kómek kórsetý, qala turǵyndary men qonaqtaryn tildiń áleýetin kóterýge jumyldyrý. Aktsııanyń taǵy bir ereksheligi - aýdan-aýdan, jer-jerde til tazalyǵy úshin jumys júrgizip qana qoımaı, ulttyq salt-dástúrimizdi de nasıhattap otyramyz degen jospar bar. Biz byltyr qala kóleminde jarnamaǵa qatysty eki aýqymdy aktsııa ótkizdik. Birinshisi sáýir, mamyr aılarynda ótip, qala boıynsha 14 dańǵyl men 85-ten asa kóshege reıd júrgizildi. Nátıjesinde zańǵa sáıkes emes 500-den asa jarnama alyp tastaldy. Jeke kásipkerlerge túsindirme jumystary júrgizilip, ádistemelik kómek kórsetildi. Sonymen qatar, túzetilmegen 600-den asa syrtqy (kórneki) jarnamanyń zańǵa sáıkes kelmeıtini anyqtalyp, 4 aýdanǵa arnaıy fotosýretterimen hat joldandy», - dedi ol.

Odan bólek, basqarma basshysy orynbasarynyń deregine súıensek, ótken jyldyń qazan-aqpan aılarynda «Jarnamadaǵy til tazalyǵy - barshaǵa ortaq is» aktsııasy uıymdastyrylǵan. Jalpy, 900-den asa kóshe qaralyp, jeke kásipkerlerge zań talaptary túsindirildi. Nátıjesinde byltyr jyl boıy 1000-nan asa zań talaptaryna saı kelmeıtin jarnama men kórneki aqparattar alynyp tastalǵan.

Qalalyq basqarmada jarnamaǵa qatysty jasalyp jatqan jumystardyń taǵy bir kórinisi - ótken aıda «Atameken» kásipkerler palatasy Nur-Sultan qalalyq fılıalymen kásipkerlerge ádistemelik, quqyqtyq qoldaý kórsetý maqsatynda ekijaqty memorandým jasaldy.

«Jarnamadaǵy qatelerdiń kópshiligi zańdy bilmegendikten oryn alyp jatady. Kásipkerler birinshiden Til týraly zańnama talaptaryn buzsa, ekinshiden qateni qaıta túzetip ilý arqyly qosymsha shyǵynǵa batady. Sondyqtan osy salada birlesip jumys isteýge ýaǵdalasyp, arnaıy is-sharalar josparyn da ázirledik», - deıdi S. Esirkep.

Sonymen qatar, basqarma basshysynyń orynbasary ótken jyldyń sońynda «Jarnama týraly» zańǵa ózgerister engizilgenin de tilge tıek etti.

«Endi jarnamany ilýshi bizben kelispese de bolady. Tek jarnamany ilýden 4 jumys kúni buryn jarnama eskızin tirkep, ýákiletti organǵa habarlama jiberedi. Eger mátinde qate nemese ózge de kemshilik bolsa, resmı jaýap berýge tıispiz. Eger jaýap berilmese, jarnama zańdy bolyp esepteledi. Bul bap búginnen bastap kúshine endi. Jarnama týraly, til týraly zań talaptaryn buzǵandarǵa eskertý berý, aıyppul salý máselesiniń barynsha qıyndaýyna baılanysty is te ónimsiz bolyp keldi. Endi osy másele sheshiledi degen úmittemiz. Biz óz tarapymyzdan quzyrly organdarǵa da birneshe ret usynys retinde osy máseleni aıtqanbyz. Aldaǵy ýaqytta jarnamany ornalastyrý týraly qalalyq máslıhattyń erejesine ózgerister engiziledi. Ereje jobasyn Sáýlet, qala qurylysy jáne jer qatynastary basqarmasy daıyndaıdy. Biz óz usynysymyzdy beremiz. Resmı eskertý berý, aıyppul salý máselesi boıynsha jaýapty organ bekitiledi dep oılaımyz», - dedi ol.

Foto: elorda.info