Negizgi Zańnyń erejeleri qoǵam men memlekettiń damýy úshin irgeli qaǵıdattar júıesin quraıdy - Igor Rogov
«Jańa Qazaqstan memlekettiliginiń bastaýynda turǵan jáne qoldanystaǵy Konstıtýtsııanyń jobasyn ázirleýde ıdeologııalyq shabyt bergen Nursultan Ábishuly Nazarbaev ekeni belgili. Ol bul kúrdeli jumysty basqaryp qana qoımaı, jeke ózi konstıtýtsııalyq qurylystyń tájirıbesin zerttep, Konstıtýtsııanyń mátinimen kásibı túrde jumys jasady jáne ony Qazaqstan halqy respýblıkalyq referendýmda qabyldaǵannan keıin ol Negizgi Zańnyń normalaryn júzege asyrýda tabandylyq tanytty», - dedi professor Igor Rogov elordada «Qazaqstan Respýblıkasynyń Konstıtýtsııasy - qoǵam men memleketti áleýmettik modernızatsııalaýdyń irgeli negizi» taqyrybynda ótip jatqan halyqaralyq ǵylymı-praktıkalyq onlaın-konferentsııada.
Nursultan Nazarbaev Qory atqarýshy dırektorynyń orynbasary «constitutio» sózi latyn tilinen aýdarǵanda «qurý»,«bekitý» degen maǵynany bildiretinin aıtty. Negizgi zańnyń erejeleri qoǵam men memleket damýynyń irgeli qaǵıdalarynyń júıesin quraıdy jáne olardyń tıisti túrde júzege asyrylýyn qamtamasyz ete otyryp, memlekettilikti, qoǵamdaǵy kelisim men turaqtylyqty nyǵaıtady.
«Ekinshi jaǵynan alyp qaraǵanda, kez kelgen qoǵam men memleket qajetti saıası, quqyqtyq, áleýmettik-ekonomıkalyq, ulttyq jáne basqa jaǵdaılardyń jetilýine qaraı zamanaýı syn-qaterler men tendentsııalardy eskere otyryp damýy kerek. Osy turǵydan alǵanda, biz ómirdiń negizgi salalaryn jańartý úshin tereń reformalar, onyń ishinde konstıtýtsııalyq reformalar júrgizilgen kezde turaqtylyq pen dınamızm arasyndaǵy dıalektıkalyq qaıshylyqty únemi baıqap otyramyz», - deıdi Igor Rogov.
Ol Qazaqstannyń qazirgi konstıtýtsııalyq jáne quqyqtyq damýyndaǵy erekshe aıqyn úrdisterdi atap ótti
1. Joǵary qundylyqtary adam, onyń ómiri, quqyqtary men bostandyqtary bolyp sanalatyn demokratııalyq jáne quqyqtyq memleketti keńinen qurý.
2. Biryńǵaı memlekettik bılik tarmaqtarynyń rólin, táýelsizdigi men jaýapkershiligin kúsheıtý, ortalyq jáne jergilikti memlekettik organdar men jergilikti ózin-ózi basqarý organdary arasyndaǵy keıbir fýnktsııalardy ortalyqsyzdandyrý jáne qaıta bólý arqyly prezıdenttik basqarýdyń demokratııalyq modernızatsııasy.
3. Qoldanystaǵy zańnamada, quqyq qoldaný praktıkasynda, memlekettik mekemelerdiń, qoǵamdyq uıymdardyń jáne azamattardyń qyzmetinde konstıtýtsııalyq erejelerdi maksımaldy túrde júzege asyrýǵa baǵyttalǵan. Basqasha aıtqanda, konstıtýtsııalyq normalardy, olarda bekitilgen konstıtýtsııalyq qundylyqtardy naqty mazmunmen toltyrý.
4. Memlekettegi konstıtýtsııalyq patrıotızmdi maqsatty túrde qalyptastyrý. Onyń negizgi qaǵıdattary – bul zań men quqyqtyń tártiptiń ústemdik qurýy, jalpyǵa ortaq zańǵa baǵyný jáne qaýipsizdik, bostandyq pen jaýapkershilik.
5. Konstıtýtsııany túsiný men naqtylaýda, onyń ústemdigi men tikeleı áreketin qamtamasyz etýde mańyzdy ról atqaratyn konstıtýtsııalyq baqylaý, sot jáne quqyq qorǵaý júıelerin jańǵyrtý. Negizgi Zańda belgilengen mıssııa men fýnktsııalardy oryndaý kezinde kórsetilgen memlekettik organdar bir jaǵynan konstıtýtsııalyq erejeler men qundylyqtardyń myzǵymastyǵyn qamtamasyz etedi, ekinshi jaǵynan, quqyq qoldaný protsesinde olar zańnamany jáne quqyq qoldaný praktıkasynda qazirgi zamanǵy júıelik qaǵıdattardyń qalyptasýyna yqpal etetin qoldanystaǵy konstıtýtsııalyq tujyrymdamalar sheńberindegi mazmundy baıytady.
«Sonymen, Konstıtýtsııa da, Qazaqstannyń konstıtýtsııalyq-quqyqtyq damýy da, olardyń negizinde bizdiń elimizdiń qol jetkizgen jetistikteri de - osynyń barlyǵy ulttyq kóshbasshymyz Nursultan Nazarbaevtyń júıeli jumysynyń nátıjesi. Ol qurǵan Qazaqstan memlekettiliginiń quqyqtyq negizderi qoǵam men memlekettiń, sonyń ishinde jahandyqtyń damý protsesinde týyndaıtyn barlyq qıyndyqtardy oıdaǵydaı sheshýdi qamtamasyz etetin ózek. Al respýblıkanyń qazirgi Prezıdenti Qasym-Jomart Kemeluly Toqaev júrgizip otyrǵan saıası baǵyttyń sabaqtastyǵy Qazaqstannyń turaqtylyǵy men gúldenýine kepildik beredi», - deıdi ol.