Naýryz meıramynyń mańyzdylyǵyn arttyrý qajet-M. Ábenov
- Murat Abdýlamıtuly, Ulystyń uly kúni jaqyndap qaldy, óz oılaryńyzben bólisseńiz?
- Qazir Naýryz merekesiniń róli óte joǵary bolyp tur. 2009 jyly qoldanystaǵy «Qazaqstan Respýblıkasyndaǵy merekeler týraly» Zańǵa ózgerister engizilýi arqyly qosymsha demalys kúnderi paıda boldy. Árıne, ol kúnderdi mándi de maǵynaly ótkizý - elimizge syn.
- Naýryzdy merekeleý týraly qandaı oı-tolǵamdaryńyz bar?
- Meniń aıtaıyn degen bir pikirim bar. Táýelsizdik alǵan tusta egemen bolǵanymyzǵa, ulttyq salt-dástúrimizdiń qaıta oralǵanyna qýanyp, alǵashqy jyldary kıiz úı tigip, taǵamdar daıarlap, «naýryz kóje» pisirip, bir-birimizge toıǵa barýmen shekteldik. Naýryz merekesi birinshi kezekte halyq bolyp toılaýdyń rólin atqardy. Mine, Táýelsizdigimizge 20 jyl tolǵaly tur. Endi osy merekeniń mańyzdylyǵyn arttyrý kerek. Jańa jyl esebinde jyldy qorytyndylaý, saıası-ekonomıkalyq turǵyda el bolyp qol jetkizgen jetistikterimizdi saralaý qajet.
Mysaly, 31 jeltoqsanda ár túrli baıqaýlar ótkizemiz. Ózimizdiń Jańa jylymyz - 22 naýryzda nege sala-sala boıynsha ár túrli saıystar ótkizip, jeńimpazdaryn marapattamaımyz? Naýryzda eldik mańyzy zor ınnovatsııalyq jobalardyń tusaýkeserin ótkizsek, ǵajap bolar edi. Ár túrli deńgeıdegi qoǵam múshelerine áleýmettik qoldaýlar kórsetilgeni jón.
Máselen, men jýyrda issaparmen Aqtaý qalasyna baryp keldim. Mańǵystaýda saqtalyp kelgen Amal merekesi bar. «Jańa jyl qutty bolsyn! Tabıǵat jańardy, ózgerdi, ótken qystan qandaı nátıjemen shyqtyq? Alǵa qoıǵan qandaı josparlarymyz bar?» dep ótkenge qorytyndy jasap, keleshekke kóz salady. Bir-birimen qýana qaýyshyp, kórisetin dástúr bar eken. Maǵan keremet unady. Jasy kishileri úlken adamdardyń úıine barady. Dastarhan jaıylady. Sol jerde qarııalar jastarǵa aqyl-keńesin, ósıetin aıtady. Jastar josparlaryn jarııa etedi. Ózara syılastyqpen ótken otyrys eń úlken qarııanyń bata berýimen aıaqtalady. Meniń oıymsha, basqa óńirlerde de osyndaı jańa dástúrlerdi qosymsha engizýimiz kerek.
- Kóńilge kirbiń túsiretin qandaı jaıttardy atap óter edińiz?
- Qazir bir teris úrdis paıda bolyp júr. Tek qana ortalyq alańda kıiz úıler tigip, onyń esigin kilttep qoıyp, ákim, basshylardy qarsy alyp, jıǵan-tergenimizdi solardyń jep ketkenin kútip otyrǵansha, ony ortaq merekege aınaldyrýymyz kerek. Aıtalyq, «naýryz kóje» tegin taratylady. Ár adam qaı úıge kiremin dese, qudaıy qonaq bolyp kirip, dastarhannan dám tatýy múmkin. Sondyqtan biz keıbir ustanymdarymyzdy ózgertýimiz kerek. Naýryz merekesi áleýmettik jaǵynan qorǵalmaǵan adamdarǵa kómek kórsetý bolyp tabylady emes pe? Menińshe, sol ákimder men basshylar, mınıstrler óz úıinde, óz aýlasynda tamaq daıyndap, qarapaıym qyzmetkerlerdi shaqyryp, dastarhan jaıyp, olarǵa qurmet kórsetse, bul eń qajet jáne eń keremet áleýmettik teńdik bolmaq.
El táýelsizdiginiń 20 jyldyǵy tusynda Naýryz merekesiniń mánin tereń túsinip alýymyz kerek. Mysaly, jýyrda Naýryz merekesi qarsańynda Elbasynyń aıtqan habarlamasy oryndy boldy dep oılaımyn. Atap aıtqanda, Elbasy amnıstııa jarııalaý týraly usynys jasaǵan bolatyn. Osyndaı jańalyqtardy kútetin adamdar az emes.
31 jeltoqsan kúni túngi saǵat 12-ni kútip bárimiz óz úıimizde tyǵylyp, tamaq ishemiz, kishkentaı balalar uıyqtap qalady. Úlken adamdar sharshaıdy. Sóıtip otyrǵansha, nege biz 22 naýryz kúni tal túste dastarhan jaıyp, bir-birimizge qonaqqa baryp, Jańa jylymyzdy el bolyp birge toılamaımyz?! Ulttyq salt-dástúrimiz týraly salıqaly áńgimeler aıtylsa, qandaı ǵanıbet?!
Aıtalyq, qystaǵy Jańa jyldyń ishimdik ishý sekildi teris úrdisteri bar. Sońǵy jyldary túnde ot shashý beleń alyp bara jatyr. Syrttan kirgen dástúr baıqalmaı halqymyzdyń sanasyna enip bara jatqany oılantarlyq másele. Sondyqtan Naýryz sekildi ulyq merekemiz ózimizge qaıta oraldy. Endi ony durystap ótkizýdiń amalyn, joldaryn taýyp, onyń rýhanı-mádenı qundylyǵyn elimizdiń árbir azamaty jan-júregimen sezine bilýi qajet. Bul - Qazaqstanda turatyn barlyq ult pen ulysqa ortaq mereke. Jáne ózge ulttar da qýana qarsy alǵanyna kýá bolyp júrmiz.
- Halyqtyń bir perzenti retinde Naýryzda aıtar tilegińiz?
- Naýryz merekesi qutty bolsyn! Ulttyq meıramdarymyz egemendigimizdiń nyǵaıýyna kóp áser etti dep esepteımin. Elimizde tynyshtyq saltanat qura bersin. Toıdan toıǵa aman-esen jeteıik.
- Aıtqanyńyz kelsin!
