«Naqyl söz» qazaq tilin úırenýge kómektesedi – qyzylordalyq ónertapqyshtar
QYZYLORDA. KAZINFORM - Qyzylordalyq jas ónertapqyshtar qazaq tilin úırený jáne tereń tanyǵysy kelgen adamdarǵa arnalǵan «Naqyl söz» qosymshasyn oılap tapty. Jańashyl jobany júzege asyrǵan Alýa Edigeeva men Azıza Jaqypbek Nazarbaev Zııatkerlik mektebiniń 11-synybynda oqıdy. Zamanaýı talaptarǵa saı keletin jańa jobany jasaǵan jas ónertapqyshtardy áńgimege tartqan edik.
- Aldymen «Naqyl söz» jobasyn júzege asyrýda alǵa qandaı maqsat qoıdyńdar? Onyń qurylymy qandaı, qaı baǵyttardy qamtıdy?
Alýa Edigeeva:
- Qazir qazaq tiliniń qoldaný aıasy keńeıip keledi. Oǵan qyzyǵýshylyq tanytqan azamattar az emes. Dese de úırenýge kelgende keıbirine qıyn tıip jatady. Al biz usynǵan joba sol olqylyqtyń aldyn alady degen oıdamyn. Ony mobıldi qosymsha retinde jasap shyqtyq. Ol negizgi úsh baǵytty qamtıdy. Atap aıtqanda, olardyń qatarynda qazaq eliniń uly tulǵalarynyń qanatty sózderi, halyq arasynda qoldanysyn tapqan maqal-mátelder jáne turaqty tirkester bar.
Azıza Jaqypbek:
- Alǵashqy baǵyt «Qanatty sózder» bóliminde ekenin aıta keteıin. Ol avtorlar boıynsha jiktelgen. Al, «Maqal-mátelder» baǵyty taqyryptarǵa bólingen. Mysaly, qoldanbada qazir Otan, tabıǵat, bilim, otbasy jáne taǵy basqa taqyryptar karastyrylǵan. «Turaqty tirkester» bólimindegi sózder álippe rettiligi boıynsha ornalasqan. Ár sózdiń túsindirmesi, eki tilge (orys, aǵylshyn tili) aýdarmasy jáne aýdıo jazbasy usynylǵan.
- Joba qazaq tilin damytýǵa qalaı septigin tıgizedi?
Azıza Jaqypbek:
- Qazaq tili - halqymyzdyń rýhanı-mádenı baılyǵynyń basty bóligi. Ony ata-babadan qazirgi urpaqqa mura bolyp qalǵan baǵa jetpes qazyna dep baǵalaımyz. Ókinishke qaraı, elimizde tildiń shubarlaný máselesi búginge deıin bar. Halqymyzdyń basty murasy – qazaq tilinde. Qoǵam arasynda qazaq tiliniń mártebesi kóterý, onyń qoldaný aıasyn keńeıtý - ózekti másele. Halyq qazaq tilin tek turmystyq qajettiligin óteý úshin qoldanady. Al jasóspirim úshin turaqty tirkester, ádebı kuraldar túsiniksiz, tipti beımálim bolyp qalýda.
Alýa Edigeeva:
«Naqyl söz» qoldanýshylarǵa tildi meńgerip qana qoımaı, qazaq halqynyń mádenı ereksheligi men ulttyq qundylyǵyn tereń túsinýge múmkindik beredi. Qosymsha kúndelikti ómirde qoldanatyn sóz qorymyzǵa túrli turaqty tirkesti, kórkemdegish quraldy, qanatty sózdi engizýdiń tıimdi jolyn usynady. Bizdiń jobamyz qazaq tiline tereń lıngvıstıkalyq taldaý júrgizip, ıaǵnı, materıaldardy jınaýdy ǵana emes, olardyń koldaný aıasyn, túsindirmesin zerttep, qoldanýshyǵa tildi tereń meńgerýge múmkindik beredi. Sondaı-aq áleýmettik-mádenı aspekti boıynsha jobamyzdyń mádenı murany, tárbıe-ónegeni jáne ulttyq biregeılikti saqtaýynda mańyzy zor.
- Qazir mobıldi qosymsha iske qosylǵan ba? Ony kez kelgen adam paıdalana ala ma?
Alýa Edigeeva:
- Mobıldi qosymsha tolyqtaı jumys atqarady. Alaıda qoldanbanyń derek qoryn odan ári keńeıtý maqsatynda, ony júkteý múmkindigi ázirge shekteýli. Aldaǵy ýaqytta ony árbir adam óz smartfonyna Play Market, AppStore elektrondy dúkenderi arqyly júkteı alady.
- Jobany alǵashqy bolyp kimder paıdalandy?
Azıza Jaqypbek:
- Qosymshanyń demo nusqasyn eń alǵashqy bolyp mektebimizdiń oqýshylary paıdalanyp kórdi. Onyń tolyq nusqasyn eń birinshi bolyp paıdalanýshylar qatarynda oqýshylar, stýdentter jáne qazaq tilin úırenýshiler bar. Aldaǵy «Naqyl söz» qosymshasyn kez kelgen adam paıdalana alady.
- Joba belgili bir jas erekshelikterge baǵyttalǵan ba?
Azıza Jaqypbek:
- «Naqyl söz» qosymshasy jas ereksheligi boıynsha shektelmegen. Sebebi maqsatty aýdıtorııasy - qazaq tilin úırenip júrgenderden bastap, halyq naqyly arqyly sózdik qoryn baıytqysy keletinderge deıin.
- Qosymshany damytý baǵytynda aldaǵy maqsat qandaı?
Alýa Edigeeva:
- Qosymshany damytý baǵytynda aldaǵy maqsattardyń biri - Play Market jáne App Store elektrondy dúkenderine qoldanbany júkteý, avtorlyq quqyq alý.
- Jobany júzege asyrýda qandaı jetistikke jetýdi oılap otyrsyńdar?
Alýa Edigeeva, Azıza Jaqypbek:
- Búginde keıbir azamattar qazaq tilin kúndelikti turmysynda jıi qoldana bermeıdi. Jastar kóp sózdiń mán-maǵynasyn uǵa bermeıdi. Jobany qolǵa alýǵa osyndaı jaǵdaılar túrtki boldy. Qazaq tilin úırenýge arnalǵan mobıldi qosymsha taldaý nátıjesi boıynsha ádebı qazaq tilin oqytýǵa arnalǵan qosymshanyń joqtyǵy da túrtki boldy.
- Áńgimelerińe raqmet.
