N.Nazarbaev: Medıtsına salasy men memlekettik qyzmetkerler mindetti túrde aǵylshyn tilin meńgerýleri kerek
«Memlekettik til máselesine kelgende biz bilim men mádenıetti jıi shatastyryp júrmiz. Qazirgi zamanda bilim berý men mádenı tárbıe berý bir-birine jaqyn, biraq eki bólek sharýa. Bilim berýdiń mindeti - zamanǵa saı bilikti, tájirıbeli, jańa tehnologııany meńgergen, básekege qabiletti azamat qalyptastyrý. Osy arqyly óziniń bala-shaǵasy men otbasy úshin eldiń ıgiligine qaraı tabys taba biletin azamat qalyptasady. Al mádenı tárbıe berýdiń mindeti - adamnyń ulttyq bolmysyn saqtaýǵa, týǵan tilin, tarıhy men mádenıetin ıgerip, damytýǵa úıretý», - dedi N.Nazarbaev.
Sonymen qatar Elbasy qazirgi basty problema nede ekenine de nazar aýdartty. Memleket basshysynyń aıtýynsha, basty problema - tilde.
«Qazirgi zamanǵy bilim men ǵylym basqa tilderde, álemdik tilderde jasalyp jatyr. Mysaly, 2014 jyly álemde aǵylshyn tilinde 500 myńnan astam kitap jaryqqa shyqty. ıAǵnı, jańa maǵynasy bar kitaptar bul. Al qazaq tilinde - 2 myń. Árıne, kitapty satyrlatyp baspadan shyǵartyp kóbeıtýge bolady, biraq másele onda emes. Másele, ǵylym men bilimniń aǵylshyn tilinde ekendiginde. Eger osy 500 myń jańa kitap qazaq tilinde shyǵatyn bolsa, búkil álem qazaq tiline den qoıatyn edi. Ókinishke qaraı, olaı emes. Ǵylymı ádebıetter de olaı emes», - dedi N.Nazarbaev.
Memleket basshysy bundaı problema Eýropadaǵy, Ońtústik Amerıkadaǵy, Azııa men Afrıka elderiniń basym kópshiliginde bar ekenin atap ótti.
«Shyndyǵynda, kóptegen elderdiń birqatarynda ortaq problema - asa aýqymdy aqparat tolqynyn aýdaryp úlgermeý máselesi. Álemdegi tehnıkalyq aqparattardyń 70 paıyzy aǵylshyn tilinde. Elektrondyq tasymal quraldarynyń 80 paıyzy aǵylshyn tilinde. Qalǵan 20 paıyzy ǵana japon, orys, túrik, frantsýz, qytaı sekildi alyp tilderge tıedi. Endeshe, jańaǵy alyp elderdiń tilderin ǵana biletin adamnyń aqparatqa qoljetimdiligi shekteýli degen sóz. Bul aıyrmashylyqty eńserý tipti múmkin emes. Álemde bilim salasynyń qarqyndy damıtyny sonshalyq, ony aýdarýǵa da úlgermeımiz. Biz bir jańalyqty aýdaryp úlgergenshe, ekinshisi shyǵady. Endeshe, ǵylymǵa, bilimge negizdep órkendeıik desek, tildi bilýge tıispiz, aqparat shyqqan kúni málimetti sol kezde bilýge tıispiz. Men bul jerde barlyq azamattar erteńnen bastap aǵylshyn tilin meńgersin demeımin. Biraq osyny tezirek túsinip áreket jasaǵan el ǵana artyqshylyqqa ıe bolady. Buǵan mysaldar jetkilikti. Álemdegi negizgi aqparattarǵa qoly jetpegen ult básekege qabiletti bola almaıdy. Sondyqtan da medıtsına salasy men memlekettik qyzmettegi azamattar aǵylshyn tilin tezirek ıgerýi qajet. Medıtsınadaǵy tabystar men jetistikterdiń barlyǵy aǵylshyn tilinde shyǵyp jatyr, sony bilmese ol dáriger adamdy qalaı emdeıdi. Qazaqstannyń bilim berý salasynda osy másele eskerilýi tıis», - dedi N.Nazarbaev.
