«Musylmandyq tilde emes, dilde bolý kerek» - baspasózge sholý

ASTANA. QazAqparat - «QazAqparat» halyqaralyq aqparattyq agenttigi 10 aqpan, sársenbi kúni jaryq kórgen respýblıkalyq buqaralyq aqparat quraldaryndaǵy ózekti maqalalarǵa sholýdy usynady.

***

«Egemen Qazaqstan» gazetiniń jazýynsha, Qazaqstan Respýblıkasynyń Prezıdenti Nursultan Nazarbaev pen Iran Islam Respýblıkasynyń Prezıdenti Hasan Roýhanı arasyndaǵy kelisim aıasynda eki memlekettiń saýda-ekonomıkalyq yntymaqtastyǵy boıynsha belsendi jumystar júrgizilýde.

Jaqynda Investıtsııalar jáne damý mınıstri Áset Isekeshev bastaǵan qazaqstandyq delegatsııa Irannan keldi. Osy sapar barysynda Iran Islam Respýblıkasynyń birqatar resmı ókilderimen ótkizilgen kezdesýler jáne júzden asa ırandyq kompanııalarmen bolǵan ekijaqty kelisimder aldaǵy ýaqytta birlesken jobalar retindegi óziniń jemisti nátıjelerin beretin bolady. Qazaqstan tarapynan uıymdastyrylǵan bıznes-forým jáne «saýda mıssııa­sy» aldyn ala kútilgen mejeden de artyq bıznesmenderdiń basyn qosýǵa múmkindik jasady.

Tegeran qalasynda ótken bıznes-kezdesýlerge eki eldiń isker toptarynyń 1000-nan astam ókili qatysty.

Qazaqstan Respýblıkasy In­ves­tıtsııalar jáne damý mınıstri Áset Isekeshev eki kún ishinde Iran Islam Respýblıkasynyń (IIR) Ǵylym jáne tehnologııa­lar boıynsha vıtse-prezıdenti Sýr­na Sattarımen, IIR-diń Syrt­qy ister mınıstri Muhammad Dja­vad Zarıfpen, Ónerkásip, kenish­ter jáne saýda mınıstri Muham­mad Reza Zarıfpen, Aýyl sharýa­shylyǵy jáne djıhad mınıstri Mahmud Hodjatımen, ShASTA ıran­dyq iri holdınginiń basshylary­men kezdesti. Sonymen birge, Áset Isekeshev 13 saladaǵy ıran­dyq iri kompanııalardyń ókil­derimen mańyzdy kezdesýler ótkizdi.

Qoryta aıtqanda, joǵary deń­geıde ótken saýda mıssııasy ná­tı­jesinde qazaqstandyq bıznes Iran rynogynan úlken basymdyqtardy kórip otyr. Sonymen birge, Iran rynogy arqyly bolashaqta Egı­pet, Aýǵanstan, Irak sııaqty elder­diń rynogyna shyǵýǵa tolyq múm­kindik bar. Óz kezeginde Iran Qazaq­standy Reseı men Qytaıdyń rynogyna shyǵatyn hab retinde tanydy. Atalǵan elmen saýda-sattyqty damytýdyń máseleleri egjeı-tegjeıli qamtylǵan bul kólemdi maqala «Irandyq vektor: jańa rynoktar, jańa múmkindikter» degen taqyryppen kópshilik nazaryna usynylyp otyr.

Bas basylym Qazaqstan musylmandary dinı basqarmasynyń tóraǵasy, Bas múftı Erjan qajy Malǵajyulymen bolǵan suhbatty jarııalady. Bul kólemdi suhbatta Bas múftı din baǵytyndaǵy ózekti máselelerdi barynsha qamtýǵa tyrysqan.

«Búgingi tańda QMDB-nyń quramynda 545 joǵary bilimdi, 797 orta bilimdi azamat qyzmet etýde. Dinı qyzmetkerlerdiń bilimi men biligin jetildirý maqsatynda arnaıy kýrstar ótkizilip keledi. Atap aıtqanda, ótken jyly Almaty qalasyndaǵy Imamdardyń bilimin jetildirý ıslam ınstıýtyndaǵy 2 aılyq kýrsqa 242 ımam qatysty. Sonymen qatar, ımamdardyń bilimin jetildirý boıynsha elimizdegi 5 medresede (Pavlodar, Taraz, Shymkent, Saryaǵash, Aqtóbe) 3 kúndik, 7 kúndik, 10 kúndik oqý kýrstary uıymdastyryldy. Oǵan jer-jerden 1214 ımam-moldalar qatysty. Allaǵa shúkir, HHІ ǵasyrdyń tájirıbeli, isker, dinı salanyń jumysyn danalyq jolmen damytyp kele jatqan bilikti ımamdar korpýsy qalyptasty. Múftııat dinı bilim berý salasy boıynsha Túrkııa, Mysyr, Reseı, Malaızııa elderimen, Tatarstanmen áriptestik baılanys ornatyp, ortaq kelisimder jasady»,-deıdi Erjan qajy Malǵajyuly. Osy jaıynda tolyq bilgińiz kelse, «Musylmandyq tilde emes, dilde bolý kerek» atty suhbatty oqyp shyǵyńyz.

* * *

«Aıqyn» gazetiniń jazýynsha, Atyraýda «Sátti qadam» jobasynyń aıasynda joǵary oqý oryndaryn bitirgen, ata-anasy joq jas mamandardy óńirdegi iri kásiporyndarǵa iskerlik tájirıbege jiberý jáne jumysqa ornalastyrý týraly memorandýmǵa qol qoıý sharasy ótti.

Osy mańyzdy sharany ótkizýge jaýapty «Nur Otan» partııasy «Jas Otan» jastar qanatynyń Atyraý oblystyq fılıalynyń tó­raǵasy Asqar Bopyldyqov Atyraý munaı jáne gaz ınstıtýty bas­shylyǵy, stýdentter jáne memorandýmǵa qoıýshy taraptarmen bol­ǵan kezdesýde: «Aldaǵy ýaqytta taǵy jıyrmaǵa jýyq iri kási­po­ryndar, memlekettik mekemelermen kelisimge otyrý jos­par­lanyp otyr. Ár kásiporynǵa óz mamandyqtary boıynsha birneshe jas mamandar tájirıbege jiberilip, múmkindiginshe jumysqa ornalastyrylýy qarastyrylady. Bul joba osymen tórtinshi jyl qatarynan iske asyrylyp keledi. Jobaǵa joǵary jáne arnaýly orta oqý oryndaryn bitirgen jas mama ndardyń qyzyǵýshylyqtary óte joǵary. Ótken jyldyń ózinde 100-diń ústinde jas maman qujat tapsyryp, 15 jas maman mamandyqtary boıynsha tájirıbege jiberilgen bolatyn. Aldaǵy ýaqytta bul jobany jetildirip, jan-jaqty jumystar júrgizetin bolamyz» dedi.

«Sátti qadam» jobasy boıynsha «Jas Otan» jastar qanatynyń Atyraý oblystyq fılıaly «Atyraý munaı óndeý zaýyty» JShS, «Qazaqstan Temir Joly» UK» AQ Atyraý fılıaly men «Qaz­Trans­Gaz» AQ mekemelerimen arnaıy memorandýmǵa qol qoıdy.
Memorandýmǵa qol qoıǵan iri kásiporyn basshylarynyń aıtýynsha, ózderine tájirıbege kelgen jas mamandar bilimi men biliktiligin kórsete alsa, olardyń barlyǵyn da jumysqa alýǵa múm­kindik qarastyrylady. Bul materıal basylymda «Stýdentter jumyssyz qalmaıdy» degen taqyryppen jarııalandy.

Osy gazette «Kóliktik baılanysty kúsheıtedi» atty materıal berilgen. «Nurly jol» baǵdarlamasy aıasynda bıyl Quryq paromdy kesheniniń qosalqy ınfraqurylymy qolǵa alynady.

Investıtsııa jáne damý mınıstrligi Kólik komıtetiniń tóraǵasy Dmıtrıı Pot­lovtyń málimdeýinshe, qazir mem­le­kettik baǵdarlama boıynsha 3 joba júzege asyrylyp jatyr. Olardyń arasynda eli­mizdiń batys aımaǵyndaǵy Quryq pa­romdy kesheni bar.
- Búgingi tańda Kaspıı jaǵalaýyndaǵy memleketterge temir jol vagondarynyń júkterin jetkizý tek Aqtaý porty arqyly jú­zege asady. Sońǵy kezderi Aqtaý porty qaýyrt jaǵdaıda jumys istep jatyr. Sol sebepti «Nurly jol» baǵdarlamasy aıasynda Kaspıı tóńireginen qosymsha paromdyq nysan jasaqtaý týraly sheshim qabyldandy, - dedi D. Potlov.

Onyń sózinshe, bul joba Qazaqstannyń Qytaımen, Shyǵys Azııamen, Parsy shyǵanaǵymen jáne odan ári Eýropamen halyqaralyq kóliktik baılanysyn kúsheıtýdi kózdeıdi.

- Bul nysan qurylysyn júrgizsek, júk tasymalynyń tranzıttik qyzmeti arqyly biz kiris kólemin ulǵaıtamyz. Bul aımaq bıýdjetiniń eselenýine septigin tıgizedi. Búgingi tańda ny­sannyń qosalqy ınfraqurylymyn damytýǵa baılanysty birqatar jumystar belgilendi, - dedi Kólik komıtetiniń tóraǵasy.

D.Potlovtyń dereginshe, osy jobaǵa qatysty ázirshe 500-den astam jumys orny ashylǵan. Jo­banyń tolyq qýaty iske qosylǵan kezde qosymsha 100 jańa jumys orny paıda bolady.

***

«Kazahstanskaıa pravda» gazetiniń búgingi sanynda «Zalojnıkı snejnoı zımy» atty maqala berilgen. Bıylǵy qysta qutqarýshylar qar qursaýynan 4 882 adam men 1 504 kólikti shyǵarǵan. Qys kezinde Tótenshe jaǵdaılardyń aldyn alý jáne olardy joıý jónindegi vedomstvoaralyq memlekettik komıssııanyń otyrysy QR Іshki ister mınıstriniń orynbasary Vladımır Bojkonyń tóraǵalyǵymen ótti. Onyń sózine qaraǵanda, 2015 jyldyń jeltoqsany men 2016 jyldyń qańtary aralyǵynda el joldaryndaǵy ahýal kúrt nasharlap ketti. Bul turǵyda ásirese soltústik óńirlerde qutqarý sharalarynyń sany aıtarlyqtaı artty.