Munaıdyń baǵasy qashanǵa deıin quldyraıdy? - baspasózge sholý

ASTANA. QazAqparat - «QazAqparat» halyqaralyq aqparattyq agenttigi 12 aqpan, beısenbi kúni jaryq kórgen respýblıkalyq buqaralyq aqparat quraldaryndaǵy ózekti maqalalarǵa sholýdy usynady.

***

Álemdik ekonomıkadaǵy qıyndyqtardyń temir qursaýynan qutylar kún talaıǵa arman bolyp tur. Qabyldanǵan sheshimder, qolǵa alynǵan baǵdarlamalar, utymdy usynystar, batyl bastamalar kúrdeli ahýaldy ońtaılandyrýǵa jol ashar emes, dep jazady « Egemen Qazaqstan » búgingi sanyndaǵy « Ábigerge túsken álem » atty maqalasynda.

Maqala avtorynyń atap ótýinshe, ýaqyt ótken saıyn sóz ben istiń arasy alshaqtap barady. Basqany bylaı qoıǵanda, AQSh pen Eýroodaq elderiniń áreketsizdigi álemdi ári-sári kúı keshtirýde. Sońǵy ýaqytta AQSh-tyń birqatar iri kásiporyndary shyǵynǵa batyp, amalsyzdan jumysshylaryn barynsha qysqartýda. Eýroaımaqtyń keıbir memleketterindegi jaǵdaılar, tipti, baqylaýdan shyǵyp bara jatqandaı. Bul elderdiń ishinde, ásirese, Italııanyń hali múshkil. Sondaı-aq, jaǵdaıy birshama táýir dep eseptelinip júrgen Germanııada da qordalanǵan máselelerdiń sheti kórine bastady.

***

Búkil álemdi qazir «qara altynnyń» baǵasy alańdatyp otyrǵany anyq. Biraq senim joq. Ǵalamdyq daǵdarys kóp eldiń ekonomıkasyna áser etip barady. Biraq baǵa qashanǵa deıin tómen túspek? Bul suraqqa « Aıqyn » gazeti « Munaıdyń baǵasy qashanǵa deıin quldyraıdy? » degen maqalada jaýap izdep kórdi.

Basylymnyń jazýynsha, halyqaralyq energetıka agenttiginiń deregine qaraǵanda, «baǵa endi quldyraı bermeıdi, ol óziniń sońǵy kezeńine ja­qyn­dap qaldy, sodan keıin onyń quldyraýy toqtaıdy».

Ústimizdegi jyldyń or­tasynan bastap, baǵa azdap kó­terile bastaýy múmkin, al kúrt artýy 2016 jyldan bastaý al­maq. Biraq qanshalyqty aqıqat, ol jaǵy áli málimsiz. Qazir bol­jam kóp aıtylǵanymen, bári de shyndyqqa sáıkes kele bermeı­di. Tek naryqtyń jaı-japsary men damý barysyn kútýden, ba­qylaýdan basqa amal joq.

Sarapshylardyń aıtýyna qaraǵanda, munaı baǵasynyń tó­mendeýi naryqtyq ekonomı­kaǵa áli de óz áserin tıgize be­redi, tek 2016 jyldyń sońyna qaraı jaǵdaıdyń turaqtalýyna qatysty baǵa saıasatynda ja­ǵym­dy protsess oryn alady.

Alaıda Halyqaralyq ener­getıka agenttiginiń mamandary baǵa burynǵy deńgeıine qaıta oral­maıdy dep otyr. Munaı­dyń baǵa­sy 2020 jylǵa deıin kóterilip, munaıdyń bir barreli 73 dollarǵa deıin barady. Mu­nyń sebebi nede? Sarapshylar muny munaı shıkizatyna sura­nys­tyń azaıýy men álemdik ekonomıkanyń álsiz damýymen baılanystyryp otyr.

Biraq pikirler árturli, Citigroup agenttiginiń sarapshylary munaı baǵasynyń sál kóterilýi ýaqytsha qubylys, jaqyn ýa­qyt­tarda munaıdyń WTI tú­ri­niń baǵasy 20 dollarǵa jetedi dep otyr.

Ulttyq anımatsııanyń kenjelep damýy, sońǵy jyldary túsirilgen anımatsııalyq fılmderdegi kemshilikter, mýltıplıkator mamandardyń bolmaýy - búgingi kúnniń ózekti máselesine aınalǵan. Ámen Qaıdarov negizin qalaǵan mektep qaıda? Ulttyq anımatsııa salasynda ilgerileý bar ma? degen saýaldarǵa « Aıqyn » gazetine suhbat bergen belgili rejısser-mýltıplıkator Qaıyrǵalı Qasymov jaýap berdi.

Keńes Úkimeti kezinde «Qazaq­fılm» kınostýdııasynyń ult­tyq anımatsııalyq jeke bir­lestigi boldy. Sol birlestik qazaq mýltfılmderiniń jaryq kórýi­ne múmkindik berdi. Qazir ulttyq anımatsııa ekige jarylǵandaı: Al­ma­ty qalalyq til basqarmasynyń daıyndap, kórermenge usynyp otyrǵan anımatsııalyq fılmderi bir bólek te, «Qazaqfılm» kı­no­s­týdııasy usynyp otyrǵan ónim­deri bir bólek. Til basqarmasynyń ónimderin Artýr Kraýs túsirip júr. Stsenarıı avtory da ózi, re­jısseri de ózi. «Aldarkóseni» tú­sir­­di, qazir batyrlar jyryna kósh­­ti. «Qobylandy batyr», «Qam­­bar batyr» týraly anıma­tsııalyq fılmder túsirýde. Bul jerde túsirýshilerdiń kinási emes. Tek bir ókinishtisi, ulttyq fol­klordyń negizgi beınesi retinde «Aldarkóseni» jasaǵany ǵana óki­nish týdyrady. Aldarkóse qandaı obraz? Ol sonshalyqty aılaker me, alaıaq pa? Artýr Kraýstyń ult­tyq folklordan naqty haba­ry bolmaýy da múmkin. «Qazaq­fılm» kınostýdııasy usynyp otyrǵan anımatsııalyq fılmder­ge de kóńilimiz tolmaıtyny ras», - deıdi ol.

Onyń aıtýynsha, jekemenshik stýdııalarǵa kiná qoıýǵa bolmaıdy. Ekinshiden, olar mýltıplıkatsııa salasyn óz betinshe úırendi. Sýretti qalaı qımyldatýdy, mýltıp­lıka­tsııa­nyń qalaı júzege asyrylýyn ózderi meńgerdi. Olar eń birinshi ret «Aldarkóseni» túsirdi. Olar­dyń anımatsııalyq fılm­derin el arasynda kórsetýge áb­den bolady. Al álemdik deńgeıge shyǵý úshin olarǵa kóp izdenister jasaýy kerek. Álemdik deńgeıge shyǵara alatyn ulttyq mýlt­fılmderdi «Qazaqfılm» kı­no­s­týdııasynda túsirýge bolady. Óıt­keni onda negizgi baza bar.

***

Rocherter ýnıversıtetiniń ǵalymdary kompıýterge áleýmettik jelilerde otyrǵan adamdardyń kóńil kúıin anyqtaýdy «úıretti». Bul týraly «Kazahstanskaıa pravda» gazeti jazyp otyr.

Avtorlardyń aıtýynsha, qoldanýshylardyń kóńil-kúıin anyqtaý úshin qazir olar jazǵan mátinderdi saraptaýdyń qajeti shamaly. Qazir kóptegen adamdar ózderiniń kóńil-kúıin fotosýretter emese kompıýterdegi anımatsııalyq sýretter arqyly bildiredi. Sondyqtan ǵalymdar áleýmettanýshylarǵa endigi jerde sol sýretterge basty nazar aýdarýdy usynady.

Oılap tabylǵan algorıtm kompıýterge salynǵan sýretterdegi emotsııalardy anyqtaýǵa múmkindik beredi. Synaq kórsetkendeı, kompıýter sýretterdegi emotsııany birneshe adamdardan góri jaqsyraq anyqtaıtyny belgili boldy.

Maqala «Ýchenye «naýchılı»kompıýter otsenıvat chelovecheskıe emotsıı» degen taqyryppen berilip otyr.