Munaı-gazhımııasy salasyndaǵy kadr tapshylyǵy: jastar qandaı mamandyqtarǵa basymdyq beredi
ASTANA. KAZINFORM – Qazaqstannyń munaı-gazhımııa sektory belsendi damý kezeńinde. Salanyń belsendi damýy el ekonomıkasyn ártaraptandyrýǵa yqpal etip, ekonomıkaǵa serpin bereri anyq. Degenmen, bul úshin joǵary bilikti kadrlar qajet. Atalǵan baǵyttyń bolashaǵy zor, jobalary aýqymdy bolǵanyna qaramastan, jastar munaı-gazhımııasy salasyn sırek tańdaıdy. «KMG PetroChem» JShS Personaldy basqarý departamentiniń dırektory Ábdinádir Aıtmatov salaǵa maman tartý jáne kadr jetispeýshiligin sheshý maqsatynda qolǵa alynyp jatqan sharalar týraly áńgimeledi.
- Qazaqstannyń munaı-gazhımııasy sektorynyń damý barysy qandaı?
Munaı-gazhımııasy salasy elimiz úshin salystyrmaly túrde jańa sala ekenin birden atap ótkim keledi. Qazirgi ýaqytta ulttyq ekonomıkanyń negizin qurap, bıýdjetke eksport arqyly eleýli tabys ákelip otyrǵan munaı men gazdy óz elimizde tereńirek óńdeý arqyly áldeqaıda mol tabysqa qol jetkizýge bolady. Sondyqtan «QazMunaıGaz» ulttyq kompanııasy qosylǵan quny joǵary ónim óndirýdi jolǵa qoıý boıynsha keshendi jumys júrgizýde.
2022 jyly ulttyq kompanııa jylyna 500 myń tonna polıpropılen óndiretin zaýyttyń qurylysyn aıaqtap, iske qosty. Bul – elimizdegi tolyq tsıkldi iske asyratyn alǵashqy tehnologııalyq keshen, ıaǵnı shıkizattan bastap daıyn ónimge deıingi úderister tolyq qamtylǵan. Sonymen qatar, bıylǵy qyrkúıek aıynda Atyraý oblysyndaǵy «Ulttyq ındýstrııalyq munaı-hımııa tehnoparki» AEA aýmaǵynda jylyna 1,25 mln tonna polıetılen óndiretin zaýyttyń bastapqy qurylys jumystary bastaldy.
Budan ózge Gaz separatsııalaý kesheni, TFQ/PETF, Karbamıd sııaqty jobalardy júzege asyryp jatyrmyz. Bul jobalar elimizde 15 myńnan astam jumys ornyn ashýǵa múmkindik beredi. Alaıda, salanyń belsendi damýy, brinshi kezekte, bilikti kadrǵa baılanysty, al bul másele búginde óte ózekti.
- Nelikten jastar munaı-gaz hımııasy salasyna qyzyǵýshylyq tanytpaıdy?
Qazirgi tańda jastar IT salasyna, kásipkerlikke nemese blogıngke kóbirek bet buryp otyr. Olar zaýytta jumys isteý aýyr ári kúrdeli dep sanaıtyn bolýy múmkin. Buǵan qosa, munaı-gaz hımııasy mamandyǵyna túsý úshin hımııamen qatar fızıka páninen de emtıhan tapsyrý qajet. Bul pánder tereń daıyndyqty talap etedi.
Áleýmettik zertteýler de osy úrdisti dáleldeıdi. QR Eńbek resýrstaryn damytý ortalyǵynyń málimetine sáıkes, dástúrli óndiristik mamandyqtardy tańdaýshy jastardyń sany jyl saıyn azaıýda. Onyń ornyna, olar ıkemdi jumys kestesin nemese qashyqtan jumys isteý múmkindigin izdeıdi. Bul tendentsııany ózgertý – biz úshin mańyzdy mindetterdiń biri.
- Salany jas mamandar úshin tartymdy etý maqsatynda qandaı sharalar qabyldanýda?
Biz bilim berý mekemelerimen tyǵyz baılanys ornatyp jatyrmyz. 2024 jyly Safı Ótebaev atyndaǵy Atyraý munaı jáne gaz ýnıversıtetinde "Polımerlerdi óndirý jáne óńdeýdiń hımııalyq tehnologııasy" atty jańa baǵdarlama iske qosyldy. Sonymen qatar, zamanaýı jabdyqtarda jumys isteıtin operatorlar men mashınısterdi daıarlaıtyn kolledjdermen kelisimder jasaldy.
Mańyzdy qadamdardyń biri – arnaıy oqý ortalyǵyn qurý. Bul ortalyqta kolledjder men joǵary oqý oryndarynyń stýdentteri qajetti daǵdylardy meńgere alady. Sondaı-aq, biz halyqaralyq taǵylymdamadan ótkizý maqsatynda jas mamandarǵa arnalǵan tálimgerlik baǵdarlamalardy engizip jatyrmyz.
- Jasandy ıntellekttiń munaı-gazhımııasyna áserin qalaı baǵalaısyz?
IT-tehnologııalardyń damýy barlyq salaǵa áser etýde, onyń ishinde munaı-gazhımııasy da bar. Búginde óndiristi basqarýdyń avtomattandyrylǵan júıelerin engizý sala úshin mańyzdy. Degenmen, fızıka men hımııany tereń meńgergen ınjenerler men tehnologtar, bilikti kadrlar árdaıym joǵary suranysqa ıe bolyp qalmaq.
- Stýdentter men jas mamandardy qoldaý úshin qandaı baǵdarlamalar usynasyzdar?
Biz munaı-gazhımııasy salasy boıynsha bilim berý granttarynyń sanyn arttyrý baǵytynda jumys istep jatyrmyz. Sonymen qatar, stýdentterdiń halyqaralyq jobalarǵa qatysý jáne shetelde taǵylymdamadan ótý múmkindikterin qarastyratyn júıeni engizý josparda bar. Bul stýdentterge sheteldegi aldyńǵy qatarly kásiporyndarda tájirıbe jınap, álemdik úzdik tájirıbeni meńgerýge múmkindik beredi.
- Qazirgi kadr tapshylyǵyn qalaı sheshýdi josparlap otyrsyzdar?
Biz "60/40" atty tujyrymdamany ázirledik. Bul degenimiz, qyzmetkerlerdiń 60%-yn uqsas tájirıbesi bar mamandar arasynan tartýdy josparlap otyrmyz. Mysaly, bul buryn jabdyqtarmen jumys istegen nemese uqsas protsestermen aınalysqan adamdar bolýy múmkin. Qalǵan 40% – jas mamandar. Sırek kezdesetin daǵdylardy talap etetin biregeı rólder úshin shetelden mamandar tartý josparda bar bolǵanymen, bizdiń basty maqsatymyz – jergilikti kadrlardyń áleýetin barynsha ashý.