Monıtorıng: 11 óńir ákimdigi óz bıýdjetteri týraly aqparatty tolyq jarııalamaıdy
Mundaı málimdemeni búgin Almatyda úsh birdeı qoǵamdyq birlestik mamandary jasap, naqty monıtorıng zertteýlerin usyndy, dep habarlaıdy QazAqparat tilshisi.
Memlekettik organdardyń ınternet-qorlaryndaǵy óz bıýdjetteri týraly aqparattardyń ashyqtyǵy men qoljetimdiligi máselesine arnalǵan baspasóz máslıhatynda «Quqyqtyq jáne ekonomıkalyq reformalardy qoldaý ortalyǵy» Qoǵamdyq birlestiginiń dırektory Ásel Qyryqbaeva ortalyq jáne jergilikti memlekettik organdardyń mundaı málimetterdi usyný deńgeıi áli de tómen deńgeıde ekenin atap ótti.
Onyń pikirinshe, Bıýdjet kodeksinde «ashyqtyq qaǵıdasy» retinde Qazaqstannyń bıýdjettik zańnamasy salasyndaǵy normatıvtik-quqyqtyq aktilerdi mindetti túrde jarııalaý qajettigi kórsetilgen. Al 2015 jyly qabyldanǵan «Aqparatqa qol jetkizý týraly» zańǵa sáıkes, memlekettik organdar bıýdjettik qarjy salasyndaǵy aqparatty, sonyń ishinde bıýdjet jobalary men eseptilikterdi ınternet-qorlarynda jarııalaýǵa mindetti. Alaıda, munyń oryndalýy óte tómen deńgeıde.
«Qazaqstannyń 16 aımaǵynyń jergilikti atqarýshy organdarynyń resmı saıttaryna (14 oblys, Almaty jáne Astana qalalary) júrgizilgen zertteý kórsetip otyrǵandaı, bıýdjettik qujattardyń ashyqtyǵy jáne qoljetimdiligi óte tómen deńgeıde. Óńirdiń bıýdjetin oryndaý týraly jyldyq esepterdi tek keıbir ákimdikter ǵana jarııalaǵan. 20 sáýirge deıin ákimdikter 2016 jylǵa arnalǵan jyldyq esepterin tekserý komıtetine, al 1 mamyrǵa deıin máslıhattyń talqylaýy men bekitýine berýi tıis bolatyn. Alaıda, qazirgi tańda 2016 jylǵy bıýdjetti oryndaý týraly jyldyq esep jobasy tek Shyǵys Qazaqstan oblysy ákimdiginiń saıtynda ǵana jarııalanǵan, ákimdikterdiń 69%-y (16 óńirdiń 11-i) tipti, 2015 jylǵa arnalǵan esepterdi de jarııalamaǵan. 2017-2019 jyldarǵa arnap bekitilgen bıýdjetter tek Atyraý jáne Qaraǵandy oblystary ákimdikteriniń saıttarynda, ıaǵnı 16 óńirdiń tek 2-ýinde ǵana jarııalanǵan, bul 12,5%-dy quraıdy. Almaty jáne Astana ákimdikteriniń saıttarynda bıýdjetke qatysty az ǵana aqparat kólemin tabýǵa bolady, bekitilgen ózekti bıýdjetter jáne bıýdjetti oryndaý týraly esep tipti joq», - deıdi «Quqyqtyq jáne ekonomıkalyq reformalardy qoldaý ortalyǵy» dırektory Ásel Qyryqbaeva.
Al, «Ulttyq jáne halyqaralyq damý bastamalary jónindegi ınstıtýty» QQ dırektory Svetlana Ýshakovanyń aıtýynsha, mınıstrlikter men ortalyq memlekettik organdardyń saıttaryna júrgizilgen monıtorıng nátıjelerine sáıkes, 17 mınıstrliktiń úsheýiniń saıtynda bıýdjettik aqparat berilmegen.
«ıAǵnı saıttardyń 18%-ynda eshqandaı bıýdjettik aqparatty taba almaısyń. Basqa mınıstrlikterdiń saıttarynda biren-saran bıýdjettik aqparat bar bolǵanyna qaramastan, aqparat tolyq kólemde jarııalanbaǵan. Mınıstrlikterdiń tek 47%-y ǵana 2017-2019 jyldarǵa arnalǵan óz bıýdjetin jarııalaǵan, al saıttardyń 76%-y 2016 jylǵy bıýdjettiń oryndalýyna qatysty jyldyq esepti kórsetken. Júrgizilgen monıtorıng memlekettik organdar saıttarynyń kópshiliginde (saıttardyń 82%-ynda) keıbir bıýdjettik aqparat jarııalanǵanyn kórsetip otyr. Alaıda bul aqparat tolyq emes, jarııalaý kezinde júıelilik saqtalmaǵan, sondaı-aq, memlekettik organdardyń mundaı aqparatty jarııalaýdyń maqsaty nede ekenin túsinbeıtini baıqalady. Árbir organnyń bıýdjettik aqparatty ártúrli túrde, pishinde jáne mazmunda jarııalaıtyndyǵy da aqparatty izdeýdi, ony túsinýdi qıyndatady, osyndaı aqparatty usynýdyń biryńǵaı standarty joq nemese memlekettik organdar ony qoldanbaı otyr», - deıdi Svetlana Ýshakova.
Baspasóz jıynynda sóz alǵan «Zertteu Research Institute» Qoǵamdyq qorynyń dırektory Sholpan Áıtenova memorgandardyń saıttarynda jarııalanǵan azamattyq bıýdjetterdiń 94%-y talaptarǵa sáıkes kelmeıtinin aıtty.
«Qazaqstanda memlekettik organdar azamattyq bıýdjetti 2011 jyldan bastap jarııalap keledi. Ortalyq memlekettik organdardyń saıttaryna júrgizilgen monıtorıng nátıjelerine sáıkes, 2017 jyly mınıstrlikterdiń tek 52%-y ǵana «Azamattyq bıýdjet» taraýynda aqparatty jarııalaıtyn bolyp shyqty, osy tusta jarııalanǵan azamattyq bıýdjetterdiń 94%-y talaptarǵa sáıkes kelmeıtinin atap ótý qajet. Qarjy mınıstrligi azamattyq bıýdjetti barlyq talaptar men ólshemderge sáıkes jarııalap otyrǵan jalǵyz memlekettik organ. Bıýdjet kodeksinde azamattyq bıýdjettiń anyqtamasyn jáne ony rásimdeýdiń ólshemderin zań júzinde bekitý qajet», - deıdi «Zertteu Research Institute» QQ dırektory Sholpan Áıtenova.
