Mol ári sapaly astyq - agroónerkásip jetistigi

ASTANA. QazAqparat - Ótken jylǵy kórsetkishterge qaraǵanda, bıyl egin orý qarqyndy. El dıqandary 17,3 mıllıon tonna astyq bastyrýdy kózdep otyr.

Barlyq aýyl sharýashylyǵy daqyldarynyń egis alqaptary 21,2 mln. gektardy qurasa, qoınaýy keń qoımalar ótken jyldan qalǵan dándi saqtaýmen qatar, jańa ónimdi de tolyq qabyldaýǵa ázir. Tek tabıǵat jaıdary qabaq tanytyp turǵanda altyn astyqty shashaýsyz jınap alý kerek.

Aýyl sharýashylyǵy mınıstrliginiń derekteri boıynsha, bıyl shamamen 6,3 mln gektar dándi daqyldar jınaldy. Bul ótken jylǵy deńgeıden 25,9 myń gektarǵa artyq. Qazirgi sátte 6,9 mln. tonnadan astam astyq bastyryldy. Astyq túsimdiligi gektaryna 10,9 tsentnerden kelip, bul ótken jyldyń deńgeıinen 0,2 tsentnerge artyq bolǵandyǵyn kórsetip otyr. Ońtústik aımaqtarda júgeri men kúrishti sanamaǵanda, jalpy dándi daqyldardyń orý naýqany aıaqtaldy. Jazǵy daqyldardyń ósirilýi kezeńinde aýa raıynyń qurǵaqshylyǵy saldarynan eń tómengi túsimdilik Aqtóbe jáne Batys Qazaqstan oblystarynda baıqalýda. Byltyrǵy jyldyń kórsetkishterimen salystyrar bolsaq, jemdik jarma burshaq daqyldary 316 myń gektarǵa, kókónis, baqsha daqyldary men kartop 12,5 myń gektarǵa, mal azyqtary daqyldary 400 myń gektarǵa, qant qyzylshasy 7,4 myń gektarǵa artqan. Bul Aýyl sharýashylyǵy mınıstrligimen júrgiziletin egis alqaptaryn ártaraptandyrý saıasatynyń oń nátıje bere bastaǵandyǵynyń kórinisi. Mınıstrliktiń málimetinshe, keıbir óńirlerde egin orý naýqany baıaý júrip jatqanymen, jalpy respýblıkamyz boıynsha astyq bastyrý naýqany josparǵa saı júrýde. Ońtústik óńirler egis jınaý naýqanyn aıaqtaýǵa taıaý. Ol aımaqtarda qazir kúrish pen júgeri jınaý jumystary ǵana qaldy. Qazirgi kezde dıqandar astyq jınaý úshin jeńildikti janar-jaǵarmaı materıaldarymen tolyq qamtyldy.

Aýyl sharýashylyǵy vıtse-mınıstri Saparhan Omarovtyń aıtýynsha, jyl basynda aýylsharýashylyq taýar óndirýshilerine kóktemgi jáne kúzgi jınaý jumystaryn júrgizý úshin ortasha baǵasy lıtrine 81 teńge turatyn 421 myń tonna jeńildikti janar-jaǵarmaı materıaldary berildi. Bul naryqtyq baǵadan 18%-ǵa tómen. Al ótken jyly JJM lıtrine 108 teńge baǵasymen bólingen bolatyn. Aǵymdaǵy jyldyń 11 qyrkúıegindegi jaǵdaı boıynsha AShTÓ úshin 276,5 myń tonna arzandatylǵan dızel otyny jóneltildi. Jalpy, kóktemgi egis jáne egin jınaý jumystaryn uıymdastyrý barysyna «QazAgro» ulttyq holdıngi 68,0 mlrd. teńge baǵyttaǵan bolatyn. Sondaı-aq egin jınaý úshin tehnıkanyń ázirligi 98-99 paıyz dárejesinde bolyp otyr. Bıylǵy naýqanǵa 14 myńnan astam joǵary ónimdi astyq jınaý kombaındary shyqpaq. Qazirgi sátte astyq jınaıtyn kombaındar, oraqtar men astyq keptirgishter, mehanıkalandyrylǵan qyrmandar jumysqa tolyqtaı daıyn. AShM usynǵan málimetter boı­yn­sha, búginde respýblıkada 26 mln. tonna astyq saqtaıtyn múm­kindik bar. 204 nan qabyldaıtyn lıtsenzııa­lanǵan kásiporyndar 13,7 mln. tonna astyqty saqtaýǵa qaýqarly. Sondaı-aq aýylsharýashylyq taýar óndi­rýshi­lerinde 12,6 mln. tonna astyq saqtaıtyn qoıma bar. Sóz oraıynda aıta keterligi, astyqtyń saqtalýyn qamtamasyz etý maqsatynda «QazAgroQarjy» AQ eýropalyq ozyq tehnologııalar boıynsha turǵyzylǵan astyq qoımalaryn iske qosýda. Búgingi tańda kompanııa búkil Qazaqstan boıynsha 358 myń tonnadan asa astyq saqtaýǵa jaǵdaı jasaǵan. Olar ónimdi tek saqtap qana qoımaı, onyń sapalyq sıpattamasyn da arttyratyn bolady. Al eksport máselesine keler bolsaq, byltyr eksporttalǵan astyq kólemi 7,3 mln. tonnany quraǵan edi. Bıylǵy kórsetkish te osy shamalas bolady dep jobalanýda. Qazaqstan astyǵynyń eksportqa shyǵatyn taraptary - Orta Azııa elderi, Iran, Pákistan memleketteri. Sonymen birge Qazaqstan Qytaıǵa shyǵarylatyn ónim kólemin ulǵaıtýdy josparlap otyr.