Mobıldi aýdarymdar: Bıyldan bastap jeke kásipkerler neni eskerýi kerek
ASTANA. KAZINFORM – Bıyldan bastap ekinshi deńgeıli bankter mobıldi aýdarymdary tıisti shekten asqan jeke kásipkerler týraly málimetti Memlekettik kirister komıtetine joldaıtyn bolady.
— QR Qarjy mınıstriniń 2022 jylǵy № 323 buıryǵyna sáıkes, bankter qatarynan úsh aı boıy ár aı saıyn 100 jáne odan da kóp ártúrli tulǵalardan kásipkerlik qyzmetti júzege asyrýǵa arnalmaǵan bank shotyna aqsha qarajatyn alǵan jeke tulǵa jaıly málimetti joldaıdy. 2025 jyldan bastap 2024 jyldyń qorytyndysy boıynsha jeke kásipkerler, zańdy tulǵalardyń basshylary jáne olardyń jubaılary týraly aqparatty usynatyn bolady. Bul shara jasyryn kirister men tirkelmegen kásipkerlerdi anyqtaýǵa baǵyttalǵan, óıtkeni kóptegen kásipkerler taýarlar, jumystar men qyzmetter úshin tólemdi kásipkerlik qyzmetke arnalmaǵan jeke shottarǵa mobıldi aýdarymdar arqyly qabyldaıdy, - dep málim etti MKK mamandary.
Bankterge málimetti memlekettik organǵa joldaý talaby kezeń-kezeńimen engizilip keledi:
- 2023 jyldan bastap memlekettik qyzmetshiler, oǵan teńestirilgen jandar jáne olardyń jubaılary
- 2024 jyldan bastap memlekettik mekemelerdiń, kvazımemlekettik sýbektilerdiń jumysshylary jáne olardyń jubaılary
- 2025 jyldan bastap jeke kásipkerler, zańdy tulǵalar basshylary jáne olardyń jubaılary
- 2026 jyldan bastap eldegi basqa da azamattar boıynsha málimetter joldanatyn bolady.
Ne ózgerýi múmkin?
Qoldanystaǵy ereje boıynsha, kásipker retinde tirkelmegen jeke tulǵanyń shotyna jasalǵan mobıldi aýdarym sany qatarynan 3 aı boıy 100-den assa, salyq organy ony (kásipkerlik áreketpen aınalysyp júrgen-júrmegenine kóz jetkizý úshin) óz baqylaýyna alady.
Alaıda bul norma qoldanystaǵy Kásipkerlik týraly kodekske saı kelmeıdi. Kodekstiń 35-baby 2-tarmaǵy 2-tarmaqshasynda eń tómengi aılyqtyń (85 myń teńge) 12 eselengen mólsherinen asatyn tabys tapqan jeke tulǵany salyq organy dara kásipker retinde tanyp, esepke qoıa alatyny aıtylǵan.
«100 aýdarym» qaǵıdaty men Kásipkerlik kodekstiń talabyn birizdendirý úshin osy 35-baptaǵy 2-tarmaqtyń 2-tarmaqshasyn ózgertip jazý kózdelip otyr.
Onyń jańa redaktsııasy mynandaı bolmaq:
«1 (bir) jeke tulǵanyń qatarynan kúntizbelik 3 (úsh) aıdyń árqaısysynyń ishinde 100 (júz) jáne odan da kóp ártúrli tulǵadan bank shotyna jalpy somasy 3 eń tómengi jalaqydan asatyn aqsha qarajatyn alýy» dep ózgertý usynyldy (3 ETJ - 255 myń teńge)».
Bul ereje ázirshe Ulttyq banktiń qaraýynda. Ol engizilse, endigi jerde úsh aı qatarynan ár aıda jasalǵan 100 aýdarym somasy 255 myń teńgeden asyp otyrǵan jaǵdaıda ǵana kásipker ereje buzǵan bolyp sanalady.
Jaza basqan kásipkerge jaza bar
Zań boıynsha, kásipkerlik qyzmetpen ony tirkemesten aınalysqan jeke azamattarǵa salynatyn aıyppul mólsheri - 15 AEK (2025 jyly 1 AEK – 3 932 teńge), ıaǵnı 58 980 teńge. Bul zań buzýshylyq qaıtalanǵan jaǵdaıda - 30 AEK, ıaǵnı 117 960 teńge aıyppul salynady.
Al Ákimshilik quqyq buzýshylyq týraly Kodekstiń 275-babynyń 1 jáne 2-tarmaqtaryna sáıkes, salyq tóleýshi salyq salý obektilerin jasyryp qalǵan jaǵdaıda, sol jasyrylǵan salyq somasynyń 200 paıyzy mólsherinde aıyppul taǵaıyndalady. Bul jaǵdaı bir jyl ishinde qaıtalansa, tólenbegen salyq somasynyń 300% mólsherinde aıyppul salynady.
Kásipker chek berýdi birinshi ret umytyp ketken jaǵdaıda jaı ǵana eskertýmen qutylady. Bir jyl ishinde mundaı olqylyq qaıta jasalsa, 30-dan 40 AEK-ke deıin (117 960 – 157 280 teńge) aıyppul arqalaıdy.
Eske salsaq, Qarjy mınıstrliginiń Memlekettik kirister komıteti Kazinform saýalyna joldaǵan jaýapta eldegi qaıyrymdylyq qorlary bir jylda bıýdjetke qansha salyq tólegenin málim etken edi.