Mysyr Izraılge qarsy genotsıd týraly OAR talabyna qosylmaq
ASTANA. KAZINFORM – Ońtústik Afrıka Respýblıkasy Gaza sektoryndaǵy soǵys ýaqytynda genotsıd týraly konventsııa mindettemelerin buzdy degen aıyppen BUU halyqaralyq sotyna Izraılge qarsy talap bergen edi. Dál osy talapqa Mysyr da resmı túrde qosylatyndyǵyn málimdedi. Kaırdiń málimdeýinshe, bul qadam Izraıldiń Gaza sektoryndaǵy beıbit turǵyndarǵa shabýylyn kúsheıtýine baılanysty jasalyp otyr.
Ótken jeksenbi kúni Mysyrdyń Syrtqy ister mınıstrligi Kaırdiń «palestındik beıbit turǵyndarǵa qarsy ızraıldik basqynshylyqtyń ýshyǵýyna baılanysty» atalǵan talapqa qosylýǵa nıetti ekendigin jarııa etti.
«Talapqa qosylý Izraıldiń Gaza sektoryndaǵy palestındik azamattyq turǵyndarǵa qarsy jaýyzdyq qaýpi men aýqymynyń artýyna, sonymen qatar palestındik turǵyndarǵa qarsy júıesi is-áreketterdiń, onyń ishinde beıbit turǵyndarǵa tikeleı shabýyldyń jalǵasýyna, Gaza sektoryndaǵy ınfraqurylymdardyń qıratylýyna jáne palestındikterdi qashýǵa ıtermeleýge jáne olardy óz aýmaqtarynan tyqsyryp shyǵarýǵa baılanysty», - delingen vedomstvonyń resmı ókili Ahmed Abý Zeıd jarııa etken málimdemede.
Osy jyldyń qańtarynda Ońtústik Afrıka Respýblıkasy Izraıldi Gaza sektorynda palestınalyqtarǵa genotsıd jasady dep aıyptap, olarǵa qarsy talap bergen bolatyn. Sol aıda Gaagadaǵy (Nıderland) BUU-nyń Halyqaralyq soty ýaqytsha qaýly shyǵarǵan edi. Atalǵan qujatta anklavta genotsıd táýekelderi bar ekendigi naqty atalyp, Izraıl genotsıdtiń kez kelgen aktisiniń aldyn alýdy qos alǵanda birqatar ýaqytsha shara qabyldaýǵa mindettelgen-di. Qazirgi ýaqytta Halyqaralyq sotta Ońtústik Afrıka Respýblıkasynyń shaǵym qaraý boıynsha tekserý jalǵasyp jatyr. OAR shaǵymynda Izraıl armııasynyń Gaza sektoryndaǵy áýeden jáne qurlyqtan shabýyly palestındik anklavtaǵy «halyqty joıýǵa» baǵyttalǵany aıtylǵan.
Al Izraıl bolsa, bul aıyptaýdyń jalǵan ári jala jabý ekendigin, halyqaralyq quqyqty qurmetteıtindigin, HAMAS tobynyń 7 qazandaǵy 1 139 adam mert bolyp, 252 adam tutqynǵa alynǵan shabýylynan keıin ózin qorǵaýǵa quqyǵy bar ekendigin alǵa tartyp otyr. Aıta keterligi, halyqaralyq sottyń sheshimi mindetti ári shaǵymdanýǵa jatpaıdy. Alaıda, sottyń onyń oryndalýyn qamtamasyz etýge esh múmkindigi joq.
Mysyr bolsa Izraıldi «basqynshy derjava retinde mindettemelerin, sondaı-aq Gaza sektoryndaǵy palestındikterdi qajettilikterine saı keletin gýmanıtarlyq jáne tótenshe kómekke qol jetimdilikti qamtamasyz etetin BUU Halyqaralyq soty qabyldaǵan ýaqytsha sharalardy oryndaýǵa» shaqyryp otyr.
Sonymen qatar Mysyr Syrtqy ister mınıstrliginiń málimdemesinde Kaırdiń BUU Qaýipsizdik keńesi men yqpaldy halyqaralyq qurylymdardy Gaza sektorynda soǵysty toqtatýǵa, Rafah qalasynda áskerı operatsııalardy doǵarýǵa jáne palestındik beıbit turǵyndardy qajetti qorǵaýdy qamtamasyz etýge kómektesýge shaqyrǵany aıtylǵan.
Buǵan deıin Túrkııa men Kolýmbııada Izraılge qarsy iske qosylýǵa resmı ótinishpen júgingen bolatyn. Gaza sektory Densaýlyq saqtaý mınıstrliginiń resmı derekterine sáıkes, qazan aıynda bastalǵan soǵys saldarynan qaza tapqandardyń sany 35 myń adamnan asyp ketti. Olardyń basym bóligi – áıelder men balalar.
BUU-nyń adam quqyqtary jónindegi basshysy Volker Tıýrk Rafahqa jan-jaqtan basyp kirýdi halyqaralyq gýmanıtarlyq quqyqpen qalaı kelisýge bolatyndyǵyn túsine almaıtyndyǵyn málimdegen edi.
A full-scale offensive on #Rafah must not take place.
— UN Human Rights (@UNHumanRights) May 12, 2024
I call on Israel and Palestinian armed groups urgently to agree to a ceasefire. And all hostages must be released at once - UN Human Rights Chief @volker_turk.
Rafah qalasy Gaza sektoryndaǵy palestınalyqtardyń sońǵy bas saýǵalaǵan jeri edi. Ótken senbide ızraıldik áskerıler qalaǵa dendep kirgen sátte palestınalyqtar jappaı bosýǵa májbúr boldy. Soǵystan qashqan adamdardyń basym bóligi qarýly qaqtyǵystar saldarynan ábden kúırese de jaqyn ornalasqan Han-ıÝnıs qalasy men jaǵalaýdaǵy al-Mavası shatyr lagerine qaraı aǵyldy. Qazirdiń ózinde bul aımaqta 450 myńǵa jýyq adam ómir aýyr jaǵdaıda tirshilik etip jatqany belgili.
Jeksenbi kúni Associated Press agenttigi aty-jónin ataýdy jón kórmegen mysyrlyq joǵary shendi sheneýniktiń sózin jarııa etti. Sheneýniktiń habarlaýyna qaraǵanda, Kaır Izraılge, Amerıka Qurama Shtattaryna jáne eýropalyq úkimetterge narazylyq bildirip, Izraıldiń Rafah qalasyna shabýyly Kemp-Devıd sharty degen ataýmen tanymal Mysyr men Izraıl arasyndaǵy kópjyldyq beıbit kelisimge qater tóndiretindigin eskertti.
Osy oraıda aıta keterligi, Anadolu agenttigi Mysyr syrtqy ister mınıstri Sameh Shýkrı slovonııalyq áriptesi Tanıa Vaıonmen Kaırde ótkizgen baspasóz máslıhatynda Kemp-Devıd shartyna qatysty esh alańdaýshylyq joq ekendigin aıtyp, jurtshylyqty tynyshtandyrýǵa tyrysqandyǵyn habarlaǵan edi.
«Izraılmen beıbit kelisim Mysyrdyń 40 jyl boıǵy strategııalyq tańdaýy boldy jáne ol óńirdegi beıbitshilik pen turaqtylyqtyń basty tiregi sanalady», - degen mınıstr kelisimdi buzǵany úshin qarastyrylatyn tetikterdiń de bar ekendigin atap ótti.
Ótken aıdyń sońynda Eýroparlamenttiń Strasbýrgte ótken otyrysynda Eýroodaq Syrtqy ister mınıstri Jozep Borrel Gaza sektorynda Izraıldiń HAMAS lańkestik tobymen soǵysy kezinde azamattyq ınfraqurylymnyń shamamen 35 paıyzy qıraǵanyn, al 60 paıyzdan astamy zaqymdalǵanyn málimdegen edi. Aldyn ala málimet boıynsha, materıaldyq shyǵyn ondaǵan mıllıard dollar boldy.
«Gaza sektoryndaǵy qalalar Ekinshi dúnıejúzilik soǵys kezinde Germanııaǵa qaraǵanda kóbirek zardap shekti, bul salystyrýdy elestetip kórińizshi. Jaqynda Dúnıejúzilik bank pen Birikken Ulttar Uıymy Eýropalyq Odaqtyń qarjylyq qoldaýymen keltirilgen shyǵyndy aralyq baǵalaýy tikeleı shyǵyn shamamen 90 mlrd dollarǵa baǵalady», - degen edi Jozep Borrel.
Búginde anklavtaǵy gýmanıtarlyq jaǵdaı kúrdeli kúıinde qalyp otyr. BUU-nyń Taıaý Shyǵystaǵy palestınalyq bosqyndarǵa kómek kórsetý jónindegi agenttiginiń bas komıssary BAPOR-dy qarjylandyrýdy toqtatqan elder uıymmen seriktestikti qalpyna keltiredi degen úmit bildirdi. Birneshe aı buryn Izraıl BAPOR-dyń keıbir qyzmetkerleriniń lańkestik toptarmen baılanysy bar ekenin málimdedi. Sáýirdiń 23-inde táýelsiz sarapshylar toby BAPOR jumysyn tekserý týraly qorytyndy esebin jarııalady. Onda Izraıl óz aıyptaryn dálelmen rastamaǵanyn aıtady.
Izraıldiń Rafahtaǵy áskerı operatsııasy kóptegen elderdiń teris reaktsııasyn týǵyzyp otyr. AQSh prezıdenti Djo Baıden eger bul qalada aýqymdy áskerı operatsııa bastalsa, Amerıkanyń Izraılge áskerı kómegi toqtatylatynyn málimdedi.
BUU-nyń habarlaýynsha, Mysyr shekarasyndaǵy Rafahta Gaza sektorynyń basqa aımaqtaryndaǵy soǵystan qashqan mıllıonnan astam beıbit turǵyndar pana tapty jáne aýqymdy áskerı operatsııa olardyń ómirine qaýip tóndirdi.
