Mıokard ınfarktinen 40 jasqa tolmaǵan jigitter qaıtys bolyp jatyr - kardıolog
SQO Kardıologııalyq ortalyqtyń bólim meńgerýshisi Tamara Zaharovanyń aıtýynsha, 2021 jyly óńirde jiti mıokard ınfarktimen 718 syrqat alǵash júgingen. Byltyr 786 adamǵa alǵash ret osy dıagnoz qoıyldy.
«Aýyrǵandardyń 20% qaıtys bolady, olardyń 60-70% alǵashqy eki saǵat ishinde dúnıeden ótedi. Aýrýhanaǵa túskenderdiń 10% kóz jumady. Bul dertte alǵashqy kómektiń mańyzy zor, sol sebepti bul aýrýdyń belgileri týraly jáne alǵashqy kómek kórsete bilýdiń mańyzy zor.
Taǵy bir eskeretin jaıt, mıokard ınfarktimen er adamdar áıelderge qaraǵanda 50 jasqa deıin bes, al 60 jastan keıin eki ese jıi aýyrady. Sońǵy jyldary bul dertten 40 jasqa jetpegen jigitter qaıtys bolyp jatyr, bul – alańdatarlyq jaǵdaı», - deıdi Tamara Zaharova.
Dárigerdiń aıtýynsha, mıokard ınfarktisi – júrektiń ıshemııalyq aýrýynyń aýyr túri. Júrek bulshyqetinde nekroz damyp, koronarlyq qan aınalymy buzylady. ıAǵnı, júrek bulshyqetiniń bir bóligi qannyń durys jetkizilmeýinen óledi. Ol oıda-joqta paıda bolmaıdy, birtindep damıdy.
«Mıokard ınfarktisiniń paıda bolýyna kóp jaǵdaıda júrekke qan aparatyn tamyrlarda aterosklerozdyń bolýy. Jasy 60-tan asqan adamdardyń 90% aterosklerozben aýyrady. Al qazirgi jaǵdaıda bul dert 25-35 jastaǵylarda da kezdesedi.
Gıpertonııalyq aýrýy barlar mıokard ınfarktisin alady. Syrqattardyń 26-35% gıpertonııalyq aýrý bolǵan. Júıke-psıhıkalyq stress, shamadan tys fızıkalyq júkteme, qan uıýynyń joǵarylaýy, koronarlyq arterııa trombozy – munyń bári dertke ákelýi múmkin.
Jalpy az qozǵalatyndar, kólikpen júrip, teledıdar aldynan shyqpaıtyndar, semizdikke urynǵandar qater tobynda tur. Dúnıejúzilik densaýlyq uıymynyń málimetinshe, áıelderdiń 50% astamy, erlerdiń 30% astamy, balalardyń 15% astamy artyq salmaqtan zardap shegedi. Semiz adamdar orta eseppen 10 jylǵa az ómir súredi», - deıdi kardıolog.
Mamannyń aıtýynsha, temeki shegetinderde mıokard ınfarktisiniń yqtımaldyǵy temeki shekpeıtinderge qaraǵanda 6-12 ese kóp. Dertten qaıtys bolǵandardyń 50% alkogol tutynǵan. 40 jasqa deıin kóz jumatyndardyń basym bóligi spırttik ishimdikterdi shamadan tys paıdalanǵan. Al tuqym qýalaý 25% jaǵdaıda áser etedi. Qant dıabetiniń de áseri joǵary.
«Mıokard ınfarktisiniń negizgi belgisi - aýyrsyný. Deneniń sol jaǵy qysyp, basyp, janshyp aýyrady. Stenokardııadan aıyrmashylyǵy, aýyrsyný qarqyndy, uzaǵyraq - 30-40 mınýt nemese odan da kóp bolady. Nıtroglıtserınmen toqtatý múmkin emes. Ádette, egde jastaǵy adamdarda entigý, tunshyǵý, álsizdik jáne sýyq, jabysqaq ter paıda bolady. Tipti, keıde sol jaq moıyn men tis te aýyrady.
Sondaı-aq taǵy bir belgisi – ólimnen qorqý, syrqattar «ólgen jerim osy shyǵar dep oıladym» dep aıtady. Olar qozǵalýdan qorqady nemese kerisinshe, baıyz tappaı, aýyryp yńqyldaıdy. Jalpy álsizdik, teriniń bozarýy, erinniń kógerýi, mazasyzdyq, júrek aınýy, qusý, yqylyq atyp, kekirý, ishtiń kúrt isinýi, aýrýdyń arqaǵa berilýi nemese keıde tipti, belgileri de bolmaýy múmkin, ony taný qıyn, kóbinese EKG málimetteri boıynsha dıagnoz qoıylady», - deıdi kardıolog.
Mıokard ınfarktisi asqynbaǵan jaǵdaıda naýqasty tynyshtandyryp, aspırın berýge bolady. Eń bastysy – jedel túrde aýrýhanaǵa jetkizý.
Jiti mıokard ınfarktisi 2 kúnnen 14 kúnge deıin sozylýy múmkin.
«Bastapqy profılaktıka - salamatty ómir salty. Dene belsendiligin arttyrý, tańerteń dene jattyǵýyn jasap, júgirý. Júıke kúızelisine jol bermeý, janjaldyń aldyn alý, psıhoterapııa, jaǵymdy emotsııalar alý. Temeki shegýden bas tartý. Shamadan tys júktemelerdiń aldyn alý jáne eńbek jáne demalys rejımin saqtaý. Ratsıonaldy tamaqtaný. Salmaqty baqylaýda ustap otyrý.
Júrek aýrýy bolǵan jaǵdaıda maıly et taǵamdarynan, tabıǵı kofeden, maı maıynan, shokolad, kámpıt, kondıterlik ónimderden, jumyrtqanyń sarysynan, túrli dámdeýishterden, shujyq ónimderinen jáne temeki men spırttik ishimdikterden bas tartqan jón.
Al eger oıda-joqta ınfarkt bolǵan jaǵdaıda terezelerdi ashyńyz, otyryp, moıynyńyzdy bosatyńyz. Til astyna nıtroglıtserın tabletkasyn salyńyz, ony ár 5 mınýt saıyn 3 retten qana qabyldaýǵa bolady. Untaqtalǵan aspırın tabletkasyn qabyldaýǵa bolady. Qan qysymyn ólsheńiz, eger ol joǵarylasa, ony tómendetý úshin sharalar qoldanyńyz», - deıdi Tamara Zaharova.
