Mınıstrlikter úıiniń avtory: Eń uzyn ǵımarat salýdy kózdegen joq edik...
Qalanyń 20 jyldyq merekesi qarsańynda QazAqparat tilshisi Mınıstrlikter úıiniń avtory Shoqan Mataıbekovti áńgimege tartqan edi.
- Shoqan Ómirzaquly, Mınstrlikter úıi týraly el arasynda ańyz kóp. Keı adamdar ony qanatyn jaıǵan búrkitke uqsatady, bireýler jelden qorǵaıtyn qalqanǵa nemese belbeýge teńeıdi. Osyndaı ǵımaratty salý ıdeıasy jóninde aıtyp berseńiz. Qalaı jobalandy?
- Bul aýqymdy nysan Úkimet, Senat, Májilis, Aqorda jáne alań aınalasyndaǵy ózge de ǵımarattarmen bir keshende oılastyrylǵan jáne Bas josparǵa ákimshilik-turǵyn úı kesheni retinde engizilgen. ıAǵnı, keshen quramynda turǵyn úıler de bolýy tıis edi. Ǵımarattyń jalpy gabarıti, pishini, qabattary men bıiktigi bas josparda bekitilip qoıǵan. Egjeı-tegjeıli tolyq josparlaýmen belgili qala qurylysshysy Nurmahan Toqaev aınalysty. Jobalaý kezinde berilgen aýmaqtyń aspannan qaraǵanda qanatyn keń jaıǵan búrkitke uqsaıtynyn baıqadyq ta, oǵan sımvoldyq túrde basymdyq berdik. Al belbeý týraly birinshi ret estip turmyn.
- Demek, turǵyn úı retinde josparlanǵan ǵımaratty qaıta jobaladyńyzdar ma?
- Iá, joǵaryda aıtyp ótkenimdeı, Bas josparǵa bul nysanákimshilik-turǵyn úı kesheni bolyp engizilgen. Báıterektiń eki jaǵyndaǵy qanatty turǵyn úı bloktary retinde 18 qabattan 7 qabatqa deıin satylaı tómendetip jobalaǵanbyz. Keıinirek, Mınıstrlikter úıine aınaldyrý týraly sheshim shyǵaryldy. Bul aralyqta shamamen 3-5 qabatyn salyp qoıǵanbyz. Árıne, qıyndyqtar boldy, keı bólikterin alyp tastadyq, jańa elementter qostyq. Qaıta salý jumystaryn jedel ári az shyǵynmen júrgizdik. Qaıtkende de, bul nysandy turǵyn úıden góri memlekettik organdarǵa bergeni durys sheshim boldy dep esepteımin.
- Búginde Mınıstrlikter úıi Astanadaǵy eń uzyn ǵımarat retinde tanymal. O basta «Eń uzyn ǵımarat» bolatyny josparlandy ma?
- Ǵımarattyń ornalasqan aýmaǵy, jalpy kólemi bas josparda bekitilip qoıǵan. Ondaǵy avtorlar eń uzyn ǵımarat salýdy kózdegen joq. Bar bolǵany, berilgen keńistikte qala qurylysyn uıymdastyrý qajet boldy. Osylaısha, Saraıshyq kóshesinen Synaǵaqqa deıin sozylyp jatqan eń uzyn ǵımarat paıda boldy. Al onyń jalpy aýmaǵy 228 myń sharshy metrdi quraıdy.
- Qurylys qansha ýaqyt júrdi? Oǵan bas-aıaǵy qansha qarjy jumsaldy?
- Men munda sáýletshi retinde jobalaýmen aınalystym jáne qurylys baǵasyna mán bere qoıǵan joqpyn. Al ǵımarat shamamen 3-4 jylda salyndy.
- Mınıstrlikter úıiniń ortasynda altyn tústes eki nysan bar. Olar da Mınıstrlikter úıimen birge turǵyzyldy ma?
- Iá, barlyǵy birge turǵyzyldy jáne 2006 jyly paıdalanýǵa berildi. Altyn tústes qos munaranyń pishini Altyn adamnyń bas kıiminen alynǵan. ıAǵnı, konýs tárizdi doǵal, vertıkal elementter jáne altyn tústi qoldandyq. Keıde Qabanbaı batyr dańǵylyndaǵy kópirge shyǵyp, osy eki munaraǵa súısinip qaraımyn. Eger baıqasańyzdar, dál osy munaralar men Báıterek Sýly-jasyl jelekjolǵa Shyǵystyń rýhyn, boıaýyn berip tur.
- Joǵaryda atap ótkenimizdeı, Mınıstrlikter úıi - qaladaǵy eń uzyn ǵımarat jáne 20 bólikten quralǵan. Qyzmetkerler sany kóp bolǵandyqtan, kólik sany da az emes. Bul másele jobalaý kezinde qarastyryldy ma?
- Iá, alǵashqy jobada turǵyn úıler astynda myń jarym kólikke arnalǵan avtoturaq josparlanǵan edi. Biraq, nysandy turǵyn úı kesheninen Mınıstrlikter úıine ózgertý barysynda Qaýipsizdik qyzmeti jerasty avtoturaǵyna tyıym saldy. Onyń ornyna akt zaldary, ashanalar jáne ózge de ákimshilik-turmystyq oryndar paıda boldy.
- Ǵımaratty jobalaýda bekitilgen, biraq iske asyrylmaǵan detaldar bar ma? Mınıstrlikter úıi siz oılaǵandaı turǵyzyldy ma?
- Altyn munaralar áldeqaıda bıik jáne jińishkeleý bolyp josparlanǵan edi. Biraq, depýtattar bul nysandardy 27 qabattan 21 qabatqa deıin tómendetýdi talap etti. Sebebi, altyn munaralardyń bıiktigi arttaǵy úkimettik ǵımarattardan asyp ketpeýi kerek.
- Ortalyq memlekettik organdar ornalasqandyqtan, ǵımarattyń ishine kez kelgen adam kire almaıdy. Osy oraıda Mınıstrlikter úıiniń ishi qalaı josparlanǵanyn aıtyp berseńiz. Nege basymdyq berdińizder, qalyń oqyrman bile bermeıtin qandaı erekshelikteri bar?
- Bul keshende jańa saýda ortalyqtaryndaǵydaı tamashalaıtyn eshteńe joq. Kádimgi ákimshilik (úkimettik) ǵımarat. Negizgi mınıstrlikter bir keshende ornalasatyndyqtan, eń aldymen ǵımarattyń fýnktsıonaldylyǵyna mán berdik. Tiginen de, kóldeneńinen de yńǵaıly baılanyspen qamtý mańyzdy boldy. Sondaı-aq, qajetti ınfraqurylym, májilis zaldary, ashana jáne ár mınıstrliktiń óz kireberisi jasaldy.
- Astanaǵa «Soltústik shuǵylasy», «Sýly-jasyl býlvar», «Tilep» qobyz saraıy syndy biregeı ǵımarattardy syıladyńyz. Qazirgi Astana sáýleti jóninde qandaı pikirdesiz? Qandaı nysandar salynýy kerek? Ne nárseni nazarda ustaý kerek?
- 20 jylda Astana 250000 halqy bar oblys ortalyǵynan mıllıon adam turatyn zamanaýı qalaǵa aınaldy. Mıllıonnan astam sharshy metr ǵımarat salyndy. Árıne, bul jaqsy. Degenmen, álemdik qaýymdastyq moıyndaǵan naǵyz sáýlet shedevrleri de turǵyzylsa deımin. Parıjdegi Eıfel munarasy nemese Grand arka, Kýala Lýmpýrdegi Petronas Taýers, Sıdneıdegi Opera teatry, Dýbaıdaǵy Býrj Halıfa jáne t.b. Ár ǵımarat jobalanýyna qaraı úzdik týyndy bola alady. Munda onyń kólemi men bıýdjeti mańyzdy emes.
- Bir kezderi shańǵymen syrǵanaýǵa bolatyn erekshe turǵyn úı jobasyn tanystyryp edińiz. Oǵan qyzyǵýshylyq tanytqandar boldy ma? Odan ózge qandaı jańa jobalar ázirlep jatyrsyz?
- Slalom-úı jobasyn tanystyrǵanyma 6 jyl boldy. Túrli sebepterge qatysty nysandy jobalaý protsesi uzaqqa sozylyp, qurylysy keıinge qaldyrylyp keledi. Investorlar men qurylysqa bólingen jer daıyn. Qazirgi ýaqytta Ákimdiktiń nysandy jobalaý týraly qaýlysy bar, joba Qala qurylysy keńesinen ótti, jobalyq-smetalyq qujattamasy ázirlenip jatyr. Eger bári ońymen aıaqtalsa, 2018 jyldyń sońynda qurylys bastalýy kerek.
Odan bólek, túrli konkýrstarǵa qatysyp, ınvestorlarǵa Bult-qala, Qoljetimdi baspana syndy jobalarymdy usynyp júrmin. Olar da qyzyǵýshylyq tanytyp jatyr. Bári óz kezegimen júzege asady dep úmittenemin. Osy sátti paıdalana otyryp, elordamyzdy salýǵa ólsheýsiz úles qosqan sáýletshiler men qurylysshylardy Astananyń 20 jyldyǵymen quttyqtaǵym keledi.
- Rasynda da, Astananyń turǵyzylýyna sizderdiń qosqan úlesterińiz mol. Mereıtoı qutty bolsyn!
***
Mınıstrlikter úıi 2006 jyly ashylǵan.
Uzyndyǵy - 1,5 shaqyrym, 20 bólikten quralǵan jáne 8 qabattan 10 qabatqa deıin satylaı kóteriledi.
Nysannyń jalpy aýmaǵy - 228 myń sharshy metr.
Ǵımarattyń qasbetine asa erekshe talap qoıyldy - ashyq túster ǵana qoldanylýy tıis.
Jumys kabınetteri men keńselik mekemelerden bólek, májilis zaldary, mýzeı jáne emhana bar.
4 konferents zal, 6 ashana, arhıv, mýzeı, emhana bar.
Qazaqstannyń 27 mınıstrligi men vedomstvolary ornalasqan.
