Memlekettik apparattyń demokratızatsııasy jáne talantty kadrlar týraly – Oljas Bektenovtiń suhbaty
QR Prezıdent Ákimshiliginiń jetekshisi Oljas Bektenov Tengrinews.kz aqparat agenttigine suhbat berip, elde demokratızatsııa protsesi qalaı bolatynyn, Prezıdent bastamasymen júzege asqan mańyzdy reformalar, memlekettik apparat debıýrokratızatsııasy men memlekettik qyzmettegi talantty jastar týraly áńgimeledi, dep habarlaıdy Kazinform.
Qasym-Jomart Toqaev Prezıdent Ákimshiligin «saıası shtab» dep bekitkeni belgili. Osyǵan baılanysty PÁ jetekshisi Oljas Bektenov jańarǵan Ákimshilik aldynda endi qandaı mindetter turǵanyn aıtyp berdi.
– Qazaqstanda Prezıdent byltyrǵy jyldyń basynda jarııalaǵan qoǵamdyq-saıası transformatsııanyń mańyzdy kezeńi aıaqtaldy. Memleketimiz qazirgi óte kúrdeli ýaqytta demokratızatsııa protsesin toqtatyp almaı, kerisinshe jyldamdatqan aımaqtaǵy jalǵyz el ekeni jasyryn emes. Qazir bizdi qorshaǵan geosaıası ortada qabyldanǵan bir rettik prezıdenttik merzim týraly normanyń ózi kóp nárseni túsindirip tur, – dep atap ótti Oljas Bektenov.
Prezıdent Ákimshiliginiń basshysy saılaý júıesi reformasynyń, onyń ishinde Májilis depýtattaryn partııa tizimi boıynsha ǵana emes, bir mandatty okrýgter boıynsha tańdaýdyń mańyzy zor ekenin aıtty.
– Jaqynda ǵana 42 aýdan men 3 qalanyń turǵyndary tarıhta alǵash ret óz ákimderin tańdady. Konstıtýtsııalyq sot qaıta jasaldy. Joǵarǵy aýdıtorlik palata jańa dáreje men ókiletke ıe boldy. Onyń tóraǵasy endi jylyna eki ret Májilis aldynda esep beredi. Bul – Prezıdent bastamasymen júzege asqan mańyzdy reformalardyń bir bóligi ǵana. Nátıjesinde eldi ary qaraı júıeli damytý úshin jańa ınstıtýtsııalyq negiz quryldy. Endigi mindet – qarqyndy ekonomıkalyq ósý, – dedi Oljas Bektenov.
Basty maqsat – 2029 jylǵa qaraı ulttyq ekonomıka kólemin eki ese arttyrý.
– Prezıdent Joldaýynda, negizinen, ekonomıka týraly aıtqanyna bári nazar aýdarǵan bolar. 2023 jylǵa qaraı ulttyq ekonomıka kólemin eki ese arttyrý úlken mindeti qoıyldy. Bul – jaqyn jyldary biz mańyzdy ekonomıkalyq serpilis jasaý kerekpiz degen sóz. Osy mindetti oryndaý úshin memlekettik bıliktiń negizgi ınstıtýttary jańa úlgimen jumys isteýi tıis. Prezıdent, óziniń konstıtýtsııalyq dárejesine sáıkes, el damýynyń strategııalyq maqsattary men baǵyttaryn anyqtaıdy. Úkimet ony júzege asyrýǵa mindetti. Bıliktiń atqarýshy bóligi, ıaǵnı úkimet Memleket basshysy aıqyndaǵan strategııalyq mindetterge jetý mehanızmderin jasap, oryndaıdy. Jańa jumys úlgisine quqyqtyq jaǵdaı jasalyp qoıdy, – dedi Oljas Bektenov.
Memleket basshysynyń ókiletin ortalyqsyzdandyrý tapsyrmasy aıasynda Úkimet pen memlekettik organdarǵa tolyq salalyq derbestik berilgen. Úkimettiń 470-ke jýyq salalyq qyzmeti ortalyq memlekettik organǵa júkteldi.
Kelisim men baqylaý az, batyl sheshim kóbirek
Prezıdent Ákimshiliginiń jetekshisi Oljas Bektenovtiń sózinshe, qazir túzetýlerdiń ekinshi paketi daıyndalyp jatyr. Atap aıtar bolsaq, birqatar qyzmetti ortalyqtan jergilikti bılik organdary dárejesine berý josparlanyp otyr. Osy jumys aıasynda Ákimshilik qyzmeti de júıelenedi – kóptegen salalyq aktilerdi kelisý alynyp tastalyp, memlekettik organdarmen ózara qarym-qatynas jeńildeıdi, esep berý qysqarady.
– Osylaısha, Ákimshilik deńgeıinde salalyq qyzmetti baqylaýdan bas tartý turaqty trendi jasaldy. Kelisim men baqylaý az, nátıje beretin standart emes jáne batyl sheshimder kóbirek bolady. Ákimshilikte tek Prezıdent quziretine jatatyn máseleler qalady. Eń birinshi, qorǵanys pen qaýipsizdik, sondaı-aq syrtqy saıasat, negizgi kadrlyq sheshimder, sonymen qatar Memleket basshysyna baǵynyshty jáne esep beretin memlekettik organdarmen jumys, – dedi Oljas Bektenov.
Prezıdent Ákimshiliginiń jetekshisi suhbatta mundaı qurylymdyq ózgerister nelikten qabyldanǵanyn jáne tájirıbe júzinde qandaı nátıje beretinin túsindirdi.
– Ákimshilik qurylymnyń ózgerisi – onyń transformatsııasynyń ajyramas bóligi. Bárinen buryn biz jeke qurylymdyq bólimshelerdi iske qostyq. Máselen, buryn saıası júıe ereksheligine qaraı, PÁ qaýipsizdik jáne quqyqtyq tártip bólimi men Qaýipsizdik keńesiniń quqyq qorǵaý júıesi bólimi qatar jumys istedi. Olar kóp jaǵdaıda bir-biriniń kóshirmesi bolatyn. Jańa qurylymda Prezıdent Ákimshiliginiń quqyq qorǵaý júıesiniń biryńǵaı bólimi jasaldy. Ekonomıka, strategııalyq josparlaý jáne jáne memlekettik basqarýdy damytýmen aınalysqan blok júıege qoıyldy. Biz onyń sany men basshylyq quramyn júıelep, biryńǵaı áleýmettik ekonomıkalyq saıasat bólimi etip jasaqtadyq. Buǵan negizinen, joǵaryda aıtyp ótkenimdeı, memlekettik organdardaǵy artyq qyzmetten bas tartý sebep bolyp otyr. Onyń ornyna mańyzdy baǵyttar – ekonomıka, syrtqy, ishki, quqyqtyq saıasat, ǵylym men ınnovatsııa boıynsha Prezıdent kómekshileri qyzmetteri engizildi. Menińshe, Prezıdent kómekshisi degen at osy mindetti oryndaıtyn adamǵa dál sıpattama berip tur. Qarapaıym tilmen aıtar bolsaq, Prezıdent Ákimshiligi qyzmetkerleriniń negizgi mindeti – Memleket basshysyna ókiletin oryndaýǵa kómektesý, – dep atap ótti Oljas Bektenov.
Debıýrokratızatsııaǵa keler bolsaq, Prezıdent Ákimshiligi jetekshisi bul bir rettik naýqan nemese moda emes dep jaýap berdi. Prezıdent pen onyń apparaty úshin bul basym baǵyttardyń biri.
Oljas Bektenovtiń sózinshe, jumys mynadaı negizgi baǵyttar boıynsha júzege asady: ókiletin ortalyqsyzdandyrý jáne salalyq sheshimderdi ózi qabyldaý múmkindigi, memlekettik organdar jumysyndaǵy ishki protsesterdi ońtaılandyrý, memlekettik qyzmetterdiń qoljetimdigin arttyrý jáne ary qaraı tsıfrlandyrý, tapsyrmalardyń oryndalýyn baǵalaıtyn zamanaýı aqparattyq júıe engizý.
–Tájirıbede korporatıvtik tabys salyǵy jáne tólemderdiń ózge de túrlerinen túsken qarajattyń bir bóligin óńirlerge berý oń nátıje kórsetkendikten mundaı tásil basqa salyqtarǵa, onyń ishine QQS da qoldanylady. Qazynalyq ortalyqsyzdandyrý mindeti – jergilikti bıýdjet kirisindegi respýblıkalyq transfert úlesin kezeń-kezeńimen azaıtý. Salyqtyq ákimshilendirý ókilettigin óńirlerge berý jeke bıýdjetti túzýmen qatar, azamattarymyzdyń sol jerlerdegi ózekti máselelerdi sheshýin jedeldetýge kómektesedi. Óńir ákimderiniń bári bul bastamany yntamen qabyldaǵanyn aıtsam, jańalyq ashpaıtyn shyǵarmyn, – dedi Oljas Bektenov.
Debıýrokratızatsııanyń taǵy bir úlgisi retinde Prezıdent Ákimshiliginiń jetekshisi Ákimshiliktiń ózinde qaǵazbastylyq aıtarlyqtaı azaıǵanyn keltirdi. Buǵan Úkimetke Prezıdenttiń jáne ákimshiliktiń kelisiminsiz áleýmettik-ekonomıkalyq sıpattaǵy tujyrymdamalardy, Óńirlerdi damytýdyń keshendi josparyn, salalyq jol kartalaryn qabyldaý jáne túzetý ókilettikterin ózdiginen berý de septigin tıgizdi. Máselen, qazirgi ýaqytta 41 túrli kontseptsııa bar.
– Endi áleýmettik-ekonomıkalyq damý máseleleri boıynsha 30-ǵa jýyq kontseptsııanyń júzege asýyn baqylaý, ıaǵnı tıimdiligine jaýap berý mindeti úkimetke júkteledi. Bul joǵary bilim men ǵylymdy damytý kontseptsııasy, zeınetaqy júıesin ary qaraı modernızatsııalaý kontseptsııasy, memleket qarjysyn basqarý kontseptsııasy, shaǵyn jáne orta bıznesti damytý kontseptsııasy jáne basqa da mańyzdy qujattar, – dep atap ótti Oljas Bektenov.
Sonymen qatar onyń sózinshe, qaýipsizdik, qarjy naryǵy, básekelestik baǵyttary boıynsha kontseptsııalar Prezıdent ákimshiliginde qalady. Bul tásilder jyl sońyna deıin qabyldanatyn memlekettik josparlaý jańa júıesi boıynsha úkimet qaýlysynda kórsetiledi.
Sondaı-aq Prezıdent Ákimshiliginiń jetekshisi, Memleket basshysy tapsyrmasynyń oryndalýy qalaı qadaǵalanatynyn, tapsyrma oryndalmasa ne bolatynyn aıtyp berdi.
Oljas Bektenovtiń sózinshe, Úkimetke, óńirler men jalpy memlekettik organdarǵa derbestik berý qoıylǵan mindetterdi atqarýda olardyń jaýapkershiligin arttyrady.
– Prezıdent Ákimshiligi memlekettik organdarǵa «qamqor» bolýdy qoıyp, Memleket basshysynyń tapsyrmasyn minsiz oryndaýǵa, mindetterdi sapaly júzege asyrýǵa den qoıady. Qazir Prezıdent pen Ákimshilik atyna memlekettik organdar tarapynan «aldyn alý úshin» jazylǵan hat kóp túsedi. Dese de, memlekettik organdar qajet ókiletiniń bári bar ekenine qaramastan, jaýapkershilikti Memleket basshysy men onyń Ákimshiligine júktep qoıýǵa daıyn turady. Jańa paradıgma kezinde mundaı tájirıbe joıylady. Jedel máseleler, taktıkalyq mindetter mınıstrler men ákimder dárejesinde, qajet bolǵan jaǵdaıda Úkimette tez sheshilip otyrý kerek, – dedi Oljas Bektenov.
Oljas Bektenovtiń sózinshe, Ákimshilik nátıjege jetýdi, belgilengen ýaqytta naqty qoǵamdyq mańyzy bar ózgerister bolýyn baqylap otyrady. Prezıdent talap etkendeı, mınıstrler men ákimderdiń jeke jaýapkershiligi artýy kerek.
Sondaı-aq Prezıdent Ákimshiliginiń jetekshisi memlekettik qyzmette bilikti mamandar jetispeıtinin atap ótti.
– Ádil bolýy úshin aıta keteıin, bul másele ashyq naryqtyq ekonomıkasy bar eldiń bárinde qatty baıqalady. Memlekettik sektor eńbekaqy men basqa da jaǵdaılar boıynsha iri jeke kompanııalarmen básekelese almaıdy. Biraq ýaqytqa qaramaı, qıyndyqqa moıymaı óziniń azamattyq paryzyn oryndap, memleketke adal qyzmet etip júrgen myńdaǵan kásibı mamandy joqqa shyǵarmaımyz. Memlekettik qyzmette mundaı adamdar jeterlik, – dedi Oljas Bektenov.
Qasym-Jomart Toqaev talantty adamdardy únemi izdeıdi
Ol Memleket basshysy iske asyrǵan mańyzdy bastama – Prezıdenttik jastar kadr rezervin eske saldy.
2019 jáne 2021 jyldary eki irikteý barysynda 350 jas azamattan quralǵan rezervshiler pýly jasaqtalǵany belgili boldy. Sonyń ishinde 268 adam nemese 76,5 paıyzy basshylyq qyzmetke taǵaıyndaldy. Atap aıtqanda, ortalyq memlekettik organdarǵa 123 rezervshi, jergilikti organdarǵa – 36, ulttyq kompanııalarǵa – 60, basqa uıymdarǵa 49 adam taǵaıyndaldy. Sonyń ishinde 32 adam – saıası qyzmet, «A» korpýsynda – 6, ákimshilikte rezervtiń 14 múshesi qyzmet etedi.
Qazirgi kezde kezekti irikteý júrip jatyr. Ótinimderdi qabyldaý 1-30 qyrkúıek aralyǵynda júrgizildi. Ótinimdi 6404 adam nemese rezervtegi bir orynǵa 128 adam berdi.
– Kúrdeli testileý, túrli qoldanbaly tapsyrmalardy oryndaýdy qosa alǵanda, kóp satyly irikteý qorytyndylary boıynsha 100 úzdik úmitker Prezıdent Ákimshiliginiń basshysy tóraǵalyq etetin Jastar kadr rezervi jónindegi ulttyq komıssııanyń qaraýyna usynylady. Onyń qorytyndysy boıynsha Prezıdenttik jastar kadr rezervine alynatyn 50 adamdy tańdaımyz. 6,5 myńnan astam qatysýshy ishinde úzdik «júzdikke» kirý – úlken jetistik. Sondyqtan biz bıyl alǵash ret Ulttyq komıssııa otyrysynda áńgimelesý uıymdastyramyz dep sheshtik. Meniń oıymsha, vızýal baılanys jáne kandıdatpen kózbe-kóz sóılesý durys sheshim qabyldaý úshin óte mańyzdy, – dep atap ótti O.Bektenov.
PÁ jetekshisiniń aıtýynsha, Prezıdenttik rezervten bólek, memlekettik organ, ulttyq kompanııalarda basshylyq qyzmet isteıtin, kásibı jáne moraldik qabileti arqyly el aldyna qoıylǵan mindetterdi sheshe alatyn azamattardy izdeý boıynsha turaqty «selektsııalyq» jumys júrgizilip turady.
– Prezıdent janynda jumys istep júrgen adam retinde Qasym-Jomart Toqaev talantty azamattardy únemi izdeıtinen senimmen aıta alamyn. Memleket basshysy el ishinde ne sheteldegi saparlarynda, kezdesýler men keńes kezinde ár áńgimelesken adamǵa erekshe nazar aýdaryp, talqylanyp jatqan máselelerdiń mán-maǵynasyna úńilip, kásibı bilikti mamandardy nazaryna alyp otyrady. Olardyń kópshiligi keıinnen mınıstrlikter, ákimdikter, kvazımemlekettik kompanııalardyń basshylyq quramyn tolyqtyryp jatady, – dep qosyp ótti Prezıdent Ákimshiliginiń basshysy Oljas Bektenov.
