Memlekettik ekologııalyq aqparat qoryn júrgizý qaǵıdalary bekitildi
Elimizdiń memlekettik ekologııalyq aqparat qory ekologııalyq aqparatty baspa jáne elektrondy formatta tıimdi paıdalaný úshin qorshaǵan ortany qorǵaýǵa baılanysty basqarýshylyq, óndiristik, ǵylymı máselelerdi sheshýde ekologııalyq aqparatty jınaýdyń, júıeleýdiń, jańartýdyń, saqtaýdyń jáne taratýdyń júıesin usynady. Árıne, qordyń eń basty ári negizgi mindeti - resmı ekologııalyq aqparatqa jyldam jáne sapaly qol jetkizýdi qamtamasyz etý bolyp tabylady.
MEAQ-nyń basty maqsaty - ekologııalyq aqparatty bir ortalyqtan jınaý, esepke alý, saqtaý jáne taratý. MEAQ-yna lastaǵyshtardyń shyǵaryndylary men tasymaldarynyń tirkelimderi jáne ekologııalyq aqparattyń ózge de tirkelimderi; ekologııalyq qaýipti óndiris tizbesi engizilgen. Saraptamalyq aqparat turǵysynan, ekologııalyq monıtorıng derekteri, tapsyrys berýshiniń kelisimimen josparlanatyn qyzmettiń qorshaǵan ortaǵa áserin baǵalaý jáne memlekettik ekologııalyq saraptama materıaldary da qamtylady. Sonymen qatar oǵan qorshaǵan ortany qorǵaý jáne tabıǵı resýrstardy paıdalaný salasyndaǵy normatıvtik-quqyqtyq aktiler men normatıvtik-tehnıkalyq qujattar; qorshaǵan ortany qorǵaýmen baılanysty ǵylymı-zertteý jáne tájirıbeli konstrýktorlyq jumystardyń oryndalýy týraly esepter tárizdi derekter bazasy men tizilimder enedi.
Atalǵan aqparat qorynda ekologııa jáne ekologııalyq taza tehnologııalar salasyndaǵy ǵylymı-tehnıkalyq ádebıetter men ekologııalyq aqparattaǵy ózge de materıaldar men qujattar da jınaqtalǵan.
Memlekettik ekologııalyq aqparat qory resmı ekologııalyq aqparatqa memlekettik uıymdardyń, azamattardyń jáne qoǵamdyq uıymdardyń jedel jáne sapaly qoljetimdiligin uıymdastyrýdy, qorshaǵan ortany qorǵaý salasyna qatysty aqparatty usynýdy kózdeıdi. Sondaı-aq qorshaǵan ortany qorǵaý máseleleri boıynsha jeke jáne zańdy tulǵalarǵa keńes berý de qor quzyretin jatady. MEAQ qorshaǵan ortany qorǵaý salasynda irgeli jáne qoldanbaly ǵylymı zertteýlermen aınalysatyn ǵalymdar, ǵylymı qyzmetkerler, ustazdar, stýdentter men ózge de tulaǵalar úshin taptyrmaıtyn derekter bazasy bolyp tabylady.
MEAQ júrgizýdi ońtaılandyrý men jetildirý isine memleket barynsha kóńil bólip keledi. Osy maqsatta, Memlekettik ekologııalyq aqparat qoryn júrgizý qaǵıdalary bekitilgen QR Úkimetiniń qaýlysy qabyldandy.
Qazaqstan Respýblıkasy Úkimetiniń qaýlysy №589
2016 jylǵy 13 qazan, Astana, Úkimet Úıi
Memlekettik ekologııalyq aqparat qoryn júrgizý qaǵıdalaryn bekitý týraly
2007 jylǵy 9 qańtardaǵy Qazaqstan Respýblıkasynyń Ekologııalyq kodeksi 16-babynyń 7) tarmaqshasyna sáıkes Qazaqstan Respýblıkasynyń Úkimeti qaýly etedi:
1. Qosa berilip otyrǵan Memlekettik ekologııalyq aqparat qoryn júrgizý qaǵıdalary bekitilsin.
2. Osy qaýly alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi.
Qazaqstan RespýblıkasynyńPremer-Mınıstri B.SAǴYNTAEV
Qazaqstan Respýblıkasy Úkimetiniń 2016 jylǵy 13 qazandaǵy №589 qaýlysymen bekitilgen
Memlekettik ekologııalyq aqparat qoryn júrgizý qaǵıdalary
1. Jalpy erejeler
1. Osy Memlekettik ekologııalyq aqparat qoryn júrgizý qaǵıdalary (budan ári - Qaǵıdalar) 2007 jylǵy 9 qańtardaǵy Qazaqstan Respýblıkasynyń Ekologııalyq kodeksi (budan ári - Kodeks) 16-babynyń 7) tarmaqshasyna sáıkes ázirlendi jáne Memlekettik ekologııalyq aqparat qoryn júrgizý tártibin aıqyndaıdy.
2. Memlekettik ekologııalyq aqparat qory (budan ári - MEAQ) memlekettik organdardy, jeke jáne zańdy tulǵalardy qorshaǵan ortanyń jáne onyń obektileriniń jaı-kúıi, qorshaǵan ortaǵa áser etý faktorlary týraly, ony qorǵaý, qorshaǵan ortanyń lastanýynyń aldyn alý jáne ony azaıtý boıynsha qoldanylatyn sharalar, tabıǵı resýrstardy paıdalaný týraly dáıekti aqparatpen qamtamasyz etý maqsatynda júrgiziledi.
3. MEAQ-ty júrgizýdi qorshaǵan ortany qorǵaý salasyndaǵy ýákiletti organǵa vedomstvolyq baǵynysty uıym (budan ári - vedomstvolyq baǵynysty uıym) júzege asyrady jáne ol ekologııalyq aqparatty jınaý, saqtaý, óńdeý, taldaý, ǵylymı zertteý, usyný, taratý, halyqty jáne tabıǵat paıdalanýshylardy qorshaǵan ortanyń jaı-kúıi jáne tabıǵı resýrstardy paıdalaný máseleleri jóninde aǵartý boıynsha is-sharalardy qamtıdy.
4. Memlekettik ekologııalyq aqparat qorynyń quramyna:
1) tabıǵı resýrstardyń memlekettik kadastry;
2) qorshaǵan ortanyń lastaný ýchaskelerin memlekettik esepke alý;
3) óndiris jáne tutyný qaldyqtarynyń memlekettik kadastry;
4) tabıǵat paıdalanýshylardyń jáne qorshaǵan ortany lastaý kózderiniń memlekettik tizilimi;
5) ozondy buzatyn zattardy tutynýdyń memlekettik kadastry;
6) lastaýyshtardyń shyǵaryndylary men tasymaldarynyń memlekettik tirkelimi;
7) qorshaǵan ortaǵa áserdi baǵalaý jáne memlekettik ekologııalyq saraptama materıaldary;
8) qorshaǵan ortany qorǵaý jáne tabıǵı resýrstardy paıdalaný salasyndaǵy normatıvtik quqyqtyq aktiler jáne normatıvtik-tehnıkalyq qujattar;
9) qorshaǵan ortany qorǵaýǵa jáne tabıǵı resýrstardy paıdalanýǵa baılanysty ǵylymı-zertteý jáne tájirıbelik-konstrýktorlyq jumystardy oryndaý týraly esepter;
10) Qorshaǵan ortanyń jaı-kúıi jáne tabıǵı resýrstardy paıdalaný týraly ulttyq baıandama;
11) Ulttyq ekologııalyq atlas;
12) qorshaǵan ortany qorǵaý jáne tabıǵı resýrstardy paıdalaný salasyndaǵy baqylaý-ınspektsııalyq jáne quqyq qoldaný qyzmetiniń nátıjeleri boıynsha esepter;
13) óndiristik ekologııalyq baqylaý baǵdarlamasy jáne ekologııalyq monıtorıng esepteri;
14) memlekettik ekologııalyq monıtorıngtiń derekteri;
15) ekologııa salasyndaǵy ǵylymı-tehnıkalyq ádebıet;
16) qorshaǵan ortanyń jaı-kúıi týraly jáne tabıǵı resýrstardy paıdalaný, qorshaǵan ortaǵa áser etýdiń faktorlary jáne ony qorǵaý boıynsha qoldanylatyn sharalar týraly aqparat;
17) ekologııalyq aqparatty qamtıtyn ózge de materıaldar men qujattar kiredi.
5. Osy Qaǵıdalarda paıdalanylatyn uǵymdar men anyqtamalar Qazaqstan Respýblıkasynyń qoldanystaǵy zańnamasyna sáıkes qoldanylady.
2. Ekologııalyq aqparatty jınaý
6. Mynalar:
1) memlekettik organdar;
2) zańdy tulǵalar MEAQ-qa aqparatty jazbasha, elektrondyq, dybys-beıneli nemese ózgede nysanda usynady.
7. MEAQ-qa aqparatty mynadaı memlekettik organdar:
1) qorshaǵan ortany qorǵaý salasyndaǵy ýákiletti memlekettik organ;
2) orman sharýashylyǵy salasyndaǵy ýákiletti memlekettik organ;
3) janýarlar dúnıesin qorǵaý, ósimin molaıtý jáne paıdalaný salasyndaǵy ýákiletti memlekettik organ;
4) erekshe qorǵalatyn tabıǵı aýmaqtar salasyndaǵy ýákiletti memlekettik organ;
5) jer resýrstaryn basqarý jónindegi ýákiletti memlekettik organ;
6) azamattyq qorǵaý salasyndaǵy ýákiletti memlekettik organ;
7) jer qoınaýyn zertteý men paıdalaný jónindegi ýákiletti memlekettik organ;
8) atom energııasyn paıdalaný salasyndaǵy ýákiletti memlekettik organ;
9) halyqtyń sanıtarııalyq-epıdemıologııalyq salamattylyǵy salasyndaǵy ýákiletti memlekettik organ;
10) ósimdikterdi qorǵaý men olardyń karantıni salasyndaǵy ýákiletti memlekettik organ;
11) veterınarııa salasyndaǵy ýákiletti memlekettik organ;
12) sý qoryn paıdalaný men qorǵaý salasyndaǵy ýákiletti memlekettik
organ;
13) ǵarysh qyzmeti salasyndaǵy ýákiletti memlekettik organ;
14) ónerkásiptik qaýipsizdik salasyndaǵy ýákiletti memlekettik organ;
15) densaýlyq saqtaý salasyndaǵy ýákiletti memlekettik organ;
16) oblystardyń, respýblıkalyq mańyzy bar qalalardyń (astananyń) jergilikti atqarýshy organdary usynady.
Vedomstvolyq baǵynysty uıym MEAQ-ty júrgizý úshin aqparat berý týraly memlekettik organdarǵa jáne zańdy tulǵalarǵa jyl saıyn suraý jiberedi.
8. Memlekettik organdar óz quzyreti sheńberinde jáne zańdy tulǵalar vedomstvolyq baǵynysty uıymnyń suraýy boıynsha ótken jylǵa anyq jáne tolyq aqparatty usynady.
9. Vedomstvolyq baǵynysty uıym memlekettik organdar men zańdy tulǵalar bergen aqparatty jınaýdy, saqtaýdy, óńdeý men taldaýdy uıymdastyrady.
3. Ekologııalyq aqparatty saqtaý jáne óńdeý
10. Ekologııalyq aqparat qaǵaz, elektrondyq, dybys-beıneli nemese ózge de nysanda jabyq úı-jaıda metall stellajdarda únemi saqtalady.
11. MEAQ-ta materıaldar men qujattar osy Qaǵıdalardyń 30-tarmaǵyna sáıkes baǵyttar boıynsha toptastyrylady.
12. Ekologııalyq aqparatqa taldaý júrgizý maqsatynda óńdeý ony esepke alý men júıeleýden turady.
13. MEAQ materıaldary men qujattary tirkeý esebine alynýǵa tıis. Esepke alý derekterdi tirkeý jáne tizilim kitaptaryna engizý arqyly júzege asyrylady.
Memlekettik organdar men zańdy tulǵalar usynǵan aqparat tirkeý kitabynda jazylady.
Tirkeý kitabynda tirkeý kúni, rettik nómiri, ınventarlyq nómiri, materıaldyń ataýy, materıaldardy usynǵan memlekettik organ (zańdy tulǵa), danalar jáne qosymshalardyń sany kórsetiledi.
Tizilim kitabynda osy Qaǵıdalardyń 4-tarmaǵyna sáıkes baǵyttar boıynsha aqparat jazylady.
Tizilim kitabynda materıaldyń ataýy, materıaldy usynǵan memlekettik organ (zańdy tulǵa), tirkeý nómiri, ınventarlyq nómiri, saqtaý formaty (qaǵaz/elektrondy), danalar men qosymshalardyń sany, materıaldyń arhıvte turǵan orny (stellaj, sóre) kórsetiledi.
14. Ekologııalyq aqparatty júıeleý mynadaı baǵyttar:
1) jahandyq ekologııalyq problemalar (klımattyń ózgerýi, ozon qabatynyń buzylýy, bıologııalyq ártúrliliktiń saqtalýy, jerdiń búlinýi jáne tozýy);
2) ulttyq ekologııalyq problemalar (ekologııalyq apatty aımaqtar, Kaspıı teńizi qaırańynyń resýrstaryn qarqyndy ıgerýmen baılanysty problemalar, sý resýrstarynyń sarqylýy men lastanýy, tarıhı lastanýlar, áskerı-ǵaryshtyq jáne synaqtyq keshen polıgondarynyń eseri, transshekaralyq sıpattaǵy máseleler);
3) jergilikti ekologııalyq problemalar (radıoaktıvti lastaný, áýe basseınin lastanýy, bakterıologııalyq jáne hımııalyq lastanýlar, ónerkásiptik jáne turmystyq qaldyqtar, tabıǵı jáne tehnogendik sıpattaǵy tótenshe jaǵdaılar);
4) basqa baǵyttar boıynsha júzege asyrylady.
4. Ekologııalyq aqparatty taldaý jáne ǵylymı zertteýler
15. Memlekettik organdar jáne zańdy tulǵalar usynǵan ekologııalyq aqparat qorshaǵan ortanyń aǵymdaǵy jaı-kúıin, ózgerý serpinin jáne olardyń ózgerýiniń múmkin sebepterin zerdeleý arqyly taldanady.
Taldaý jumysy mynadaı kezeńderden turady:
1) aqparatty baǵalaý;
2) taldaý nátıjelerin anyqtaý.
Aqparatty baǵalaý kezeńinde olardyń senimdiligi men naqtylyǵyna baılanysty aqparat kózderin ornalastyrý júrgiziledi.
Taldaý nátıjelerin anyqtaý kezeńinde ekologııalyq problemalardyń paıda bolý jaǵdaılarynyń sebepterin anyqtaý júrgiziledi.
Taldaýdyń alynǵan nátıjeleri esep túrinde resimdeledi.
16. Esep vedomstvolyq baǵynysty uıymnyń ınternet-resýrsynda ashyq qoljetimdilikpen ornalastyrylady, sondaı-aq Qorshaǵan ortanyń jaı-kúıi týraly jáne Qazaqstan Respýblıkasynyń tabıǵı resýrstaryn paıdalaný týraly ulttyq baıandamany jasaý úshin paıdalanylady.
17. Ǵylymı zertteýler Kodekske jáne «Ǵylym týraly» 2011 jylǵy 18 aqpandaǵy Qazaqstan Respýblıkasynyń Zańyna sáıkes júrgiziledi.
Ǵylymı zertteýler mynadaı kezeńder boıynsha júrgiziledi:
1) zertteý taqyrybyn anyqtaý;
2) maqsaty men mindetterin anyqtaý;
3) zertteý josparyn jasaý;
4) materıaldardy jınaý;
5) zertteý júrgizý;
6) zertteý nátıjelerin óńdeý;
7) ǵylymı esepti resimdeý.
18. Ekologııalyq ǵylymı zertteýler qorshaǵan ortany qorǵaýdy ǵylymı qamtamasyz etý, tabıǵı ekologııalyq júıelerdi jaqsartý, qalpyna keltirý, ornyqty jumys isteýin qamtamasyz etý jónindegi ǵylymı negizdelgen is-sharalardy ázirleý, tabıǵı resýrstardy utymdy paıdalaný jáne molaıtý, Qazaqstan Respýblıkasynyń ekologııalyq qaýipsizdigi men áleýmettik, ekonomıkalyq jáne ekologııalyq teńgerimdi damýyn qamtamasyz etý maqsatynda júrgiziledi.
5. Ekologııalyq aqparatty usyný jáne taratý
19. Ekologııalyq aqparatty berý Qazaqstan Respýblıkasynyń ákimshilik rásimder týraly jáne aqparatqa qol jetkizý týraly zańnamasynda belgilenedi.
20. Vedomstvolyq baǵynysty uıym ekologııalyq aqparatty taratýdy:
1) vedomstvolyq baǵynysty uıymnyń ınternet-resýrsynda ashyq qoljetimdilikte ornalastyrý;
2) buqaralyq aqparattyq quraldarynda, merzimdi baspasóz basylymdarynda taratý, sondaı-aq ózge de jalpyǵa qoljetimdi aqparattyq-kommýnıkatsııalyq quraldardy qoldaný arqyly júzege asyrady.
6. Halyqty jáne tabıǵatty paıdalanýshylardy qorshaǵan ortany qorǵaý jáne
tabıǵı resýrstardy paıdalaný máseleleri boıynsha saýattandyrý
21. Halyqty jáne tabıǵatty paıdalanýshylardy qorshaǵan ortany qorǵaý jáne tabıǵı resýrstardy paıdalaný máseleleri boıynsha saýattandyrýdyń maqsaty ornyqty damý qaǵıdattaryna negizdelgen azamattardyń belsendi ómirlik ustanymdaryn jáne qoǵamda ekologııalyq mádenıetti qalyptastyrý bolyp tabylady.
22. Saýattandyrýdy vedomstvolyq baǵynysty uıym mynadaı is-sharalardy:
1) qorshaǵan ortany qorǵaý salasynda biliktilikti arttyrý kýrstaryn, trenıngter men oqytý semınarlaryn ótkizý;
2) halyqqa konsýltatsııalyq kómek kórsetý;
3) konferentsııalar, kórmeler, semınarlar, ǵylymı-tájirıbelik forýmdar;
4) baspasóz habarlamalaryn, maqalalardy daıyndaý, suhbat uıymdastyrý jáne júrgizý arqyly júzege asyrady.
Qorshaǵan ortany qorǵaý salasynda biliktilikti arttyrý kýrstaryn, trenıngter men oqytý semınarlaryn daıyndaý jáne ótkizý kezinde mynadaı is-sharalar:
1) kýrstar, trenıngter jáne oqytý semınarlarynyń ótkizý kúni men ornyn anyqtaý, baǵdarlamalaryn qurastyrý, dáriskerlerdi irikteý;
2) tabıǵat paıdalanýshylarǵa, úkimettik emes uıymdarǵa, buqaralyq aqparat quraldaryna, joǵarǵy oqý oryndaryna, kolledjderge elektrondyq poshta jáne faks arqyly shaqyrý hattaryn taratý;
3) tyńdaýshylardy tirkeý;
4) kýrstar, trenıngter jáne oqytý semınarlaryn ótkizý;
5) oqytý nátıjeliligin baǵalaý;
6) dáriskerlerdiń jumysyn baǵalaý;
7) oqytýdy uıymdastyrý sapasyn baǵalaý;
8) tyńdaýshylardyń pikirleri;
9) sertıfıkattardy berý júzege asyrylady.
