Memlekettik bıliktiń birden-bir bastaýy - halyq
A.Darkenbaev Qazaqstan halqynyń konstıtýtsııalyq quqyqtyń sýbektisi retindegi kórinisi 30 tamyz 1995 jyly qabyldanǵan Qazaqstan Respýblıkasy Konstıtýtsııasynyń 3-babynyń 1 tarmaǵynda «Memlekettik bıliktiń birden-bir bastaýy-halyq» dep negizdelgendigin alǵa tartady. "Elimizde Qazaqstan halqynyń bılikke aralasýynyń negizi de osy norma bolyp tabylady. Qazaqstan halqynyń qandaı negizderde jáne qandaı-ádis-tásilder arqyly bılik isine aralasatyndyǵy osy normadan órbip odan ári damıdy", -deıdi ol.
Bıliktiń birden-bir bastaýy retindegi Qazaqstan halqynyń konstıtýtsııalyq quqyqtyq qatynastyń qatysýshylyq sıpatyn, onyń mynandaı parametrlik deńgeılerinen kóre alatyndyǵymyzdy aıtady.
Birinshiden, Qazaqstan halqy Qazaqstan aýmaǵyndaǵy memlekettilikti qurýshy jáne onyń negizin qalaýshy sýbekt ekendiginde;
Ekinshiden, Qazaqstan halqy memlekettik bıliktiń tutastyǵyn qamtamasyz etýshi;
Úshinshiden, Qazaqstan halqy memlekettik bılikti uıymdastyrýshy jáne bılikti júzege asyrýdyń qaǵıdalaryn ornyqtyrýshy.
"Qazaqstan halqynyń memlekettik bıliktiń tutastyǵyn qamtamasyz etýshi birden-bir sýbekt retindegi ereksheligi jalpy barlyq bıliktiń halyqqa tıesili ekendiginen kórinedi. Osyǵan sáıkes Qazaqstan halqy qandaı jaǵdaıda bolmasyn bılikti óziniń qolyna alýyna absolıýtti quqyǵy bar. Qazaqstan halqy memlekettik bıliktiń uıytqysy retinde bılikti negizinen mynandaı nysandarda júzege asyra alady: Tikeleı respýblıkalyq referendým arqyly; Erkin saılaý quqyǵy arqyly; Bılikti júzege asyrýdy memlekettik organdarǵa júkteý arqyly", -dep atap ótti Asqat Darkenbaev óz sózinde.
Sonymen qatar ol halyq bıliginiń tikeleı respýblıkalyq referendým arqyly júzege asýyn Qazaqstan Respýblıkasy prezıdentiniń ókilettik merzimin uzartý jáne qoldanystaǵy konstıtýtsııamyzdy qabyldaý tájirıbesinen kórgendigimizdi tilge tıek etti. Al erkin saılaý quqyǵyn Qazaqstan halqy Prezıdentti, Parlament depýtattaryn saılaý kezinde qoldanǵan.
Onyń aıtýynsha, halyq atynan bılik júrgizý quqyǵy Respýblıka Prezıdentine, óziniń konstıtýtsııalyq ókilettigi sheginde Parlamentke berilgen. Respýblıka Úkimeti men basqa da memlekettik organdar memleket atynan óz ókilettikteri sheginde ǵana bılik júrgize alady eken.
Sondaı-aq ol elimizdiń Negizgi zańynda kórinis tapqan ıdeıalar men prıntsıpter ulttyq quqyqtyq júıeniń negizgi baǵyttary men damý tetikterin, onyń ishinde konstıtýtsııalyq quqyqty uzaq merzimdi perspektıvada aıqyndaıtyndyǵyn jetkizdi. "ıAǵnı, Konstıtýtsııanyń prıntsıpteri men normalaryn, eń aldymen, memlekettik bılik organdary men onyń laýazymdy adamdarynyń qyzmetinde tolyqqandy iske asyrý, bul rette Konstıtýtsııany tikeleı qoldanýmen qatar aǵymdaǵy zańnama jáne quqyq qoldaný arqyly onyń áleýetin qamtamasyz etý mańyzdy mindet bolyp tabylady", -deıdi A. Darkenbaev .