Memlekettik apparattyń tıimdi jumys isteýinde qyzmetshiniń kásibı deńgeıi men otansúıgishtigi úlken ról atqarady - Bolatbek Ábdirásilov
Birinshi kezektegi mindetterdiń biri - ekonomıkalyq baǵdarlamalardy sapaly iske asyrý jáne memlekettik qyzmetter kórsetýdi qamtamasyz etetin zamanaýı, kásibı jáne derbes memlekettik apparatty qalyptastyrýdyń bastapqy reformasyn oryndaý. Osy baǵytty iske asyrýdyń naqty paıymy aıqyn, bul - Memleket basshysy Nursultan Nazarbaevtyń BAQ-ta jarııalanǵan 5 ınstıtýttyq reformasyn júzege asyrý boıynsha 100 naqty qadam sheńberinde ázirlengen memlekettik qyzmet júıesin jańǵyrtý jónindegi 15 naqty is-shara.
Jetekshi sheteldik sarapshylardyń pikirinshe, bizdiń elimizde táýelsizdik jyldarynda memlekettik qyzmettiń qazirgi zamanǵy júıesi qalyptasty. Adamzattyń tynys-tirshiliginiń únemi alǵa jyljyp, damýy zańdy qubylys. Zamannyń aǵymyna qaraı árdaıym jańa tegeýrindi talaptar qoıylady, sondyqtan ony odan ári jetildirý jumystaryn turaqty túrde júrgizip otyrý qajet.
Bizdiń pikirimizshe, memlekettik apparattyń tıimdi jumys isteýinde memlekettik qyzmetshiniń básekege qabilettiligi, olardyń kásibı deńgeıi men otansúıgishtigi úlken ról atqarady.
Qazaqstan Respýblıkasynda memlekettik qyzmettiń kadrlar quramyn kásibılendirý - memlekettik qyzmetshilerdi kóp beıindi oqytýdyń turaqty jumys isteıtin júıesin qurýǵa tikeleı baılanysty, ol memlekettik basqarýdyń birtutas ıdeologııalyq bazasy negizinde qurylady jáne memlekettik basqarýdyń barlyq qurylymdyq tarmaqtary men aýmaqtyq deńgeıleri qyzmetkerlerin daıarlaýdy qamtamasyz etedi.
Memlekettik apparatty kásibılendirýge yqpal etetin mańyzdy faktorlardyń biri - memlekettik qyzmetshilerdi uzaq merzimdi jáne qysqa merzimdi baǵdarlamalar arqyly sapaly oqytý, olardyń tulǵalyq, kásibı jáne basqarýshylyq quzyretterin damytý bolyp tabylady. Osy turǵydan alǵanda, memlekettik qyzmetshilerdi oqytýda Qazaqstan Respýblıkasy Prezıdentiniń janyndaǵy Memlekettik basqarý akademııasynyń róli artyp, jetekshi jáne úılestirýshi ortalyqqa aınaldy.
Eýropalyq odaq jobasynyń qoldaýymen sońǵy jyldary júrgizilgen oqý-ádistemelik, ǵylymı-taldaý qyzmetin jańǵyrtý arqasynda Akademııa Ortalyq Azııa óńirinde ǵana emes, sonymen qatar keńestik dáýirden keıingi keńistikte de kóshbasshy oryndy ıelendi. Jetekshi sheteldik ortalyqtar men ýnıversıtettermen birlesken jumystyń jınaqtalǵan tájirıbesi, Akademııa qyzmetkerleri qol jetkizgen oqý jáne zertteý qyzmetiniń joǵary deńgeıi básekege qabiletti, tájirıbege baǵdarlanǵan, quzyrettilik tásiline negizdelgen memlekettik qyzmetshilerdi oqytý baǵdarlamalaryn ázirleýge múmkindik berdi. Akademııa ǵalymdarynyń ǵylymı-zertteý jumystarynyń nátıjeleri memlekettik qyzmet pen basqarýdy jetildirý isine tikeleı engizilýde.
Akademııanyń professor-oqytýshylar quramy men qyzmetkerlerin qaıta oqytý boıynsha júrgizilgen dáıekti saıasat tabysqa qol jetkizýdiń kilti ispettes. Tek sońǵy jyldary ǵana Akademııa bazasynda AQSh, Gollandııa, Koreıa Respýblıkasy, Frantsııa, Reseı, taǵy basqa elderdiń irgeli bilim berý ortalyqtarynan sarapshylardy shaqyrý arqyly 30-dan astam oqý semınarlary uıymdastyryldy. Eýropalyq odaq pen TIKA (Túrkııa) jobalarynyń qoldaýymen DBB Academy, Kembrıdj, Potsdam, Leıden, Ystambul ýnıversıtetterinde, COTI (Koreıa) jáne basqa da oqý oryndarynda 10-nan astam kóshpeli master-klastar ótkizildi. Osy jumystyń barlyǵy bizdiń oqytýshylarǵa jańa batystyq oqytý tehnologııalaryn jáne qazirgi ǵylymı-zertteý ádisterin ıgerýge múmkindik berdi. Qyzmetkerlerdiń 35%-dan astamy aǵylshyn tilin meńgerdi.
Akademııada túpkilikti nátıje boıynsha jumys tıimdiligin baǵalaýǵa negizdelgen oqytýshylardy yntalandyrý júıesi professor-oqytýshylar quramynyń oqý, ádistemelik, ǵylymı, tárbıe jumysyn aıtarlyqtaı jandandyrdy. 2012 jyldan bastap memlekettik qyzmet salasynda ǵylymı zertteýlerdi uıymdastyrý isinde naqty serpin jasaldy, oǵan ǵalymdar álemniń úzdik bilim ortalyqtarynda qaıta oqý kezinde zamanaýı zertteý ádisterin meńgerý arqyly qol jetkizdi. Osylaısha, úsh jylda ǵylymı belsendilik 3,5 esege ósti. Ǵalymdar ǵylymı jumystaryn álemdik tanymal ǵylymı jýrnaldarda jarııalaı bastady, sońǵy eki jylda ǵana 43 ǵylymı-zertteý jobasy iske asyryldy, onyń ishinde Birikken Ulttar Uıymy, Eýropadaǵy qaýipsizdik jáne yntymaqtastyq uıymy, ıÝNISEF jáne basqa da halyqaralyq uıymdardyń tapsyrysy boıynsha 10 zertteý júrgizildi. Qazirgi kezde zertteý nátıjeleri Qazaqstannyń memlekettik qyzmetin jetildirý úshin tikeleı paıdalanylýda, atap aıtsaq, Qazaqstan Respýblıkasynyń «Memlekettik qyzmet týraly» Zańynda, Memleket basshysynyń birqatar Jarlyqtarynda memlekettik qyzmettiń qazaqstandyq úlgisin jetildirýdiń jańa tásilderin ázirleý kezinde qoldanyldy.
Akademııa ǵalymdarynyń ázirlemeleri memlekettik qyzmetshilerdi irikteý júıesine quzyrettilik tásilin engizýge, ıaǵnı úmitkerdiń tulǵalyq jáne basqarýshylyq qasıetteri týraly shynaıy beınesin alýǵa múmkindik beredi. Quzyrettik termıniniń «biliktilik» termıninen aıyrmashylyǵy biliktilikti sıpattaıtyn erekshe kásibı bilik-daǵdylarynan bólek bastamashylyq, yntymaqtastyq, topta jumys isteý qabileti, kommýnıkatıvtik qabiletter, úırene bilý, baǵalap, logıkalyq oılaı bilý, aqparatty irikteý men paıdalana bilý sııaqty qasıetterdi qamtıdy. ıAǵnı, osyndaı tásildi engizý irikteý júıesin neǵurlym shynaıy ótkizýge septigin tıgizedi jáne memlekettik qyzmetshiniń múmkindikterin naqty baǵalaýǵa kómektesedi. Sonymen qatar, bul tásil memlekettik organdardyń personaldy basqarý qyzmetterine osy qyzmetkerdi oqytý arqyly osy nemese ózge de qasıetterdi damytý boıynsha is-sharalardy ótkizýge járdemdesedi.
Oqytýshylarymyz oqý protsesine sabaq júrgizýdiń zamanaýı ádisterin, jańa pedagogıkalyq tásilderdi engizý boıynsha aýqymdy jumys atqardy. Bul barlyq qazaqstandyq joǵary bilim berý júıesine tán teorııalyq oqytý men praktıkadan alshaqtaý syndy basty problemany sheshýge múmkindik berdi. Búginde Akademııada sabaq ótkizý kezinde praktıkaǵa baǵyttalǵan ádister - trenıngter, ımıtatsııalyq oıyndar, jobalar ádisteri, sıtýatsııalyq oqytý, keıs-stadı jáne taǵy basqalar qoldanylady. Keıbir oqytýshylar qajet etetin basshy qyzmetkerlerge derbes konsýltatsııa berý (koýchıng) tásilderin pysyqtaýda. Biliktilikti arttyrýdyń osyndaı túri damyǵan elderde keńinen qoldanylýda. Barlyq memlekettik organdarmen tyǵyz baılanys ornatylǵan.
Magıstrlik jáne doktorlyq dıssertatsııalardyń taqyryptary tájirıbege baǵdarlanǵan jáne dıssertatsııalyq jumysty oryndaǵan memlekettik qyzmetshiniń jumys salasynda kezdesetin naqty problemany sheshýge baǵyttalǵan. Memlekettik organdarmen tyǵyz keri baılanys ornatylǵan - memlekettik organdardyń memlekettik qyzmetshilerdi oqytýdaǵy qajettilikterine únemi monıtorıng júrgizilip otyrady. Semınar taqyryptary, oqý baǵdarlamalary kelisiledi, olardyń qyzmetkerleriniń magıstrlik jáne doktorlyq baǵdarlamalarǵa daıarlyq sapasyna qanaǵattaný dárejesi aıqyndalady. Prezıdent Ákimshiligi, Premer-Mınıstr Keńsesi, Syrtqy ister mınıstrligi men basqa memlekettik organdardyń ókilderimen oqytý baǵdarlamalaryn talqylaıtyn, olardy jetildirý boıynsha tıisti usynymdar ázirleıtin dóńgelek ústelder ótkizý dástúrge aınalǵan.
Barlyq júıeli jumys oqý úderisin tolyqtaı qaıta qurýǵa múmkindik berdi jáne bilim alýshylardyń alǵan bilimderin memlekettik qyzmette sheshimder qabyldaý protsesinde, praktıkada paıdalana bilý daǵdylaryn damytýǵa baǵyttalýy tıis.
Bizdiń túlekterimiz memlekettik organdar tarapynan suranysqa ıe jáne joǵary kásibılik deńgeıi basshylardyń joǵary baǵasyn alýda. Akademııanyń jyl saıyn memlekettik organdar arasynda júrgizetin sotsıologııalyq saýalnama nátıjeleri boıynsha qatysýshylardyń 90%-y Akademııanyń kadrlar daıarlaý deńgeıiniń joǵary ekenin kórsetti.
Memlekettik organdar bizdiń ǵalymdardy, magıstranttar men doktoranttardy jumys jáne saraptamalyq toptardyń (Bilim jáne ǵylym mınıstrligi, Ulttyq ekonomıka mınıstrligi, Memlekettik qyzmet isteri jáne sybaılas jemqorlyqqa qarsy is-qımyl agenttigi, Densaýlyq saqtaý jáne áleýmettik damý mınıstrligi jáne basqalar) jumysyna tartýǵa qyzyǵýshylyq týǵyzady. Birqatar mamandyqtar boıynsha memlekettik organdar joǵary bilikti kadrlarǵa muqtaj, sondyqtan oqytýdyń jańa baǵyttaryn ashý jumystaryn únemi júrgizip otyramyz. Mysaly, 2014 jyldan bastap «Menedjment» mamandyǵy boıynsha mamandardy daıarlaýdy bastadyq, baǵdarlama «Jobalardy basqarý» jáne «Sıtı menedjment» sııaqty jańa baǵyttarǵa negizdelgen. Osy jyly Qazaqstan Úkimetiniń tapsyrysy boıynsha eldiń statıstıka organdary úshin «Statıstıka» mamandyǵy boıynsha magıstrlik baǵdarlama ashyldy. Qazirgi ýaqytta Qazaqstan Respýblıkasynyń Respýblıkalyq bıýdjettiń atqarylýyn baqylaý jónindegi esep komıteti úshin «Memlekettik aýdıt» baǵdarlamasyn ashýǵa, sondaı-aq, memlekettik organdardaǵy personaldy basqarý qyzmetteri úshin «Personaldy basqarý» mamandanýy boıynsha oqytýǵa daıyndyq júrgizilýde.
Qazirgi jaǵdaıda barlyq basqarý deńgeılerinde memlekettik organdardyń jáne memlekettik bılik organdarynyń qyzmetkerlerin arnaıy zań salasy boıynsha daıarlaýǵa qoıylatyn talaptar kúsheıýde. Zań qyzmetteri men ortalyq jáne jergilikti memlekettik organdardyń apparattary úshin bilikti, memlekettik apparattardyń jumysyna beıimdelgen zańgerlerdi daıarlaýdy bastaý kerek. Ásirese, óńirlerde joǵary deńgeıli kásipqoı mamandardy daıarlaý qajettigi artýda. Bul rette memlekettik qyzmetshilerdi oqytýǵa jyl saıyn bólinetin grant sany jetkiliksiz. Osyǵan baılanysty, oblys ákimdikterine jergilikti atqarýshy organdardyń memlekettik qyzmetshilerin Akademııada oqytý úshin maqsatty granttar bólý múmkindigin berý qajettigi týyndap otyr.
Halyqqa sapaly qyzmet kórsetýge baǵyttalǵan memlekettik basqarý júıesindegi qarqyndy ózgerister memlekettik qyzmetshilerdiń quzyretterin únemi jańartyp otyrýdy qajet etedi. Sondyqtan Akademııa qazirgi ýaqytta memlekettik organdar men memlekettik qyzmetshilerdiń ózgermeli qajettilikteriniń jańa jaǵdaıynda jumys isteıdi. Osyǵan baılanysty uzaq merzimdi jáne qysqa merzimdi ıkemdi, jańartylǵan oqý baǵdarlamalaryn ázirleýge múmkindik beretin tásilderdi ázirledik.
Osyndaı ınnovatsııalyq sheshimderdiń biri «A» korpýsynyń ókilderin oqytý úshin bizdiń mamandardyń arnaıy baǵdarlamalar ázirleýi bolyp tabylady. Bul - bizdiń júıemizde memlekettik qyzmetshilerdi daıarlaýdyń jańa baǵyty. «A» korpýsyn oqytý baǵdarlamasy álemdik tájirıbe jetistikterin, atap aıtqanda AQSh, Koreıa Respýblıkasy, Sıngapýrdyń ákimshilik qyzmetiniń joǵary býyn ókilderin Memlekettik qyzmetshilerdiń biliktiligin arttyrý Federaldyq ınstıtýty, FEI (AQSh), Basshy laýazymdy tulǵalardy oqytý jónindegi ınstıtýt, COTI (Koreıa Respýblıkasy), Sıngapýr memlekettik qyzmet kolledji sııaqty jetekshi ortalyqtarda oqytý tájirıbesin eskere otyryp, jasaldy. Sheteldik jáne qazaqstandyq tájirıbeni taldaý negizinde jańa oqytý ádistemesi ázirlendi, onyń baǵdarlamasy kúndizgi-qashyqtyqtan oqytý tehnologııasynyń barlyq artyqshylyqtary paıdalanylatyn blok-modýldik tásilge negizdelgen. Baǵdarlama úsh bólikten turady. Birinshi bólikte «A» korpýsynyń ókilderi bir kúndik kirispe sessııasyn ótkizedi, tehnologııamyzben tanysady, Akademııanyń aqparattyq júıesine qol jetkizý úshin parol men logınderdi, sondaı-aq pánder boıynsha konsýltatsııalar alady.
Odan soń óz qalaýlary boıynsha úsh apta ishinde qashyqtyqtan oqytý rejiminde 7 modýldiń úsheýin ıgeredi. Osy modýlderdi quraıtyn negizgi pánderdiń tizimine memlekettik saıasat, kóshbasshylyq, bıýdjetteý men strategııalyq josparlaý, jobalardy, personaldy basqarý, sybaılas jemqorlyqqa qarsy kúres kiredi.
Árbir modýl boıynsha Akademııanyń qashyqtyqtan oqytý júıesi portalyna ornalastyrylǵan elektrondyq oqý-ádistemelik keshender daıyndalǵan. Bul keshenderge teorııalyq materıaldar, sıtýatsııalyq tapsyrmalar, keıster engizilgen, olar teorııalyq bilimderdi ıgerý negizinde memlekettik qyzmetshilerdiń naqty qyzmette týyndaıtyn aıqyn praktıkalyq mindetterdi sheshýdi kózdeıdi. Sodan keıin olar onlaın rejıminde test tapsyrady. Barlyq oqý kezeńinde tyńdaýshylarǵa Akademııanyń Memlekettik qyzmetshilerge qosymsha bilim berý ınstıtýtynyń tıýterleri kómektesip, konsýltatsııalar beredi.
Úsh aptadan soń, osy modýldi oıdaǵydaı tapsyrǵan memlekettik qyzmetshiler Akademııaǵa keledi, «Basshynyń jeke tıimdiligi» kýrsy boıynsha trenıng, basshynyń tulǵalyq quzyretterin damytý boıynsha psıhologııalyq trenıngterdi (koýchıng) qamtıtyn oqytýdyń qorytyndy bóliginen ótedi. Akademııa oqytýshylarynyń basshylyǵymen tyńdaýshylar sıtýatsııalyq tapsyrmalardy sheshý úshin toptarda jumys istep, toptyq jobalardy qorǵaıdy. Eki jylda qaıta daıarlaý kýrstarynan «A» korpýsynyń 184 memlekettik qyzmetshisi ótti, olardyń arasynda mınıstrlikterdiń jaýapty hatshylary, oblys ákimderi apparattarynyń basshylary, aýdan ákimderi, mınıstrlikter komıtetteriniń tóraǵalary jáne basqalar bar. Júrgizilgen saýaldama nátıjeleri boıynsha tyńdaýshylardyń qanaǵattaný deńgeıi 95%-dy qurady.
Osylaısha, Akademııa qazaqstandyq tájirıbege álemde belsendi engizilip jatqan «jumys ornynda oqytý» prıntsıpin naqty túrde engize bastady. Osyndaı oqý modýlderiniń nusqasy arqyly ómir boıy oqý daǵdylary, ıaǵnı álemde 3L «Life Long Learning» ádisi retinde tanymal úzdiksiz oqý ıdeıasy qalyptasady, bul tásil aqparattyq dáýirdiń jáne jańa ekonomıkanyń talaptaryna ýaqtyly jáne tolyǵymen jaýap beretin ǵalamdyq tásil retinde qabyldanady.
Memleket basshysynyń qoldaýymen Akademııa sońǵy jyldary tolyq jáne tereń jańǵyrtý protsesinen ótti, bul jetekshi bilim berý ortalyqtarymen básekelesý qabiletin jáne jańa jaǵdaıda jumys isteýge daıyndyǵyn kórsetedi.
Akademııa Frantsııa men Eýropalyq odaqtyń basshylyq quramy úshin kadrlar daıarlaıtyn ENA, Ulttyq ákimdik etý mektebimen birlesken qos dıplom baǵdarlamasyn tabysty iske asyryp keledi. Akademııadaǵy qol jetkizilgen zııatkerlik jumystardyń deńgeıi ǵalymdarymyzǵa ártúrli pikirtalastarǵa jáne el ishinde ári shetelde san alýan alańdarda sheshimder qabyldaý protsesine qatysýǵa múmkindik beredi. Sonymen qatar, oqytý júıesinde kóńil aýdaratyn problemalar da bar, birinshi baǵyt boıynsha júrgiziletin reformalar aıasynda olardy sheshý tásilderin usynǵymyz keledi.
Tájirıbege baǵdarlanǵan oqytýdyń mańyzdy jaǵdaılarynyń biri - oqý protsesine memlekettik qyzmettiń maıtalman mamandaryn shaqyrý bolyp tabylady. Bul máseleni sheshý memlekettik qyzmetshilerdi oqytý sapasyna aıtarlyqtaı kómektesip, júrgizilgen jumys, tıisti salalar, baǵdarlamalar men jobalardaǵy istiń aǵymdaǵy jaǵdaıy týraly aqparatty túpderekten alýǵa múmkindik berer edi. Іs júzinde jumystyń tyǵyzdyǵyna baılanysty basshylardy memlekettik qyzmetshilerdi oqytý protsesine qatystyrý óte qıyn. Sondyqtan bizdiń oıymyzsha, memlekettik organdar basshylarynyń Akademııada sabaq ótkizýge qatysýyn reglamentteıtin sheshimder qabyldaý qajettigi týyndap otyr.
Zańnamaǵa sáıkes memlekettik qyzmettiń tutas júıesi jumys isteıtinin eskere otyryp, kásibılendirý máselelerin tıimdi sheshý úshin biryńǵaı oqytý júıesin qurý qajet. Bul oqytý salasyndaǵy jalpy saıasatqa sáıkes maqsattar men mindetterdi iske asyrýǵa múmkindik beredi.
Búgingi kúni Qazaqstannyń memlekettik qyzmetshileriniń 90%-y óńirlerdegi jergilikti jerlerde jumys isteıdi jáne Memlekettik qyzmetshilerdi óńirlik oqytý ortalyqtarynda (ÓOO), jeke jáne vedomstvolyq bilim berý uıymdarynda qaıta daıarlaý jáne biliktilikti arttyrý kýrstarynan ótedi.
Negizgi úılestirýshi ortalyq retinde Akademııa jáne Óńirlik oqytý ortalyqtary, onyń fılıaldary men óńirlerdegi ókildikterin qamtıtyn biryńǵaı uıymdyq qurylym qurýdy usynamyz. Bul memlekettik qyzmetshilerdi biryńǵaı negizgi baǵdarlamalar boıynsha oqytýǵa, olardyń jalpy kózqarasyn qalyptastyrýǵa, Akademııada qoldanylatyn jańa ázirlemeler men oqytý tehnologııalaryn óńirlerde jedel jáne tıimdi paıdalanýǵa, sondaı-aq ÓOO kadrlar áleýetin kúsheıtýge múmkindik beredi. Memlekettik qyzmetshilerdi oqytý júıesinde erekshe mártebesi bar Akademııa - uıymdyq-quqyqtyq turǵyda quzyrettilik pen tájirıbege baǵdarlanǵan tásilder arqyly (ortalyq-óńir) Qazaqstannyń memlekettik qyzmet júıesi úshin kadrlar daıarlaýdyń basty ortalyǵy bola alady.
Akademııa ǵalymdary júrgizetin ózekti zertteý baǵyttarynyń biri - memlekettik qyzmetter kórsetý sapasyn basqarýdyń tıisti tásilderin ázirleý bolyp tabylady. Sońǵy jyldary bizdiń elimizde bul baǵytta az jumys jasalǵan joq: memlekettik qyzmetter kórsetý salasyn jetildirý joldary qalyptasty, memlekettik qyzmetter kórsetý júıesin damytý men jetildirýdiń negizi qalandy, tizilim men standarttar qurastyryldy, sapany baǵalaý men baqylaý tetikteri ázirlendi, aqparattyq tehnologııalardy paıdalaný jáne memlekettik qyzmetter kórsetýdiń elektrondyq nysanyna aýysý arqyly «bir tereze» prıntsıpine kóshý júzege asyryldy.
Bul rette mynadaı problemalyq aspektilerdi atap ótken jón.
Memlekettik qyzmetter salasyn damytýda biryńǵaı kózqaras joq (memlekettik organdardyń fýnktsııalarynyń barlyǵy birdeı memlekettik qyzmetter retinde qabyldanbaıdy). Sebebi, «Memlekettik qyzmetter kórsetý týraly» Zańda memlekettik qyzmet ony alýshylardyń ótinishi boıynsha jeke tártipte júzege asyrylatyn jáne olardyń quqyqtary, bostandyqtary men zańdy múddelerin iske asyrý, tıisti materıaldyq nemese materıaldyq emes ıgilikterin alýǵa baǵyttalǵan jekelegen memlekettik fýnktsııalardy iske asyrý nysandarynyń biri bolyp bekitilgen. Osyǵan baılanysty qoǵamǵa kórsetiletin qoǵamdyq memlekettik qyzmetterdiń tutas bir toby anyqtamasyz qalyp qoıǵan. Sondyqtan bizdiń ǵalymdarymyz zańdaǵy «memlekettik qyzmet kórsetý» sanatynyń túsiniktemesin keńeıtýdi jáne memlekettik organnyń tıimdiligi men jetekshilik etetin salada usynylatyn qyzmetterdiń sapasy arasyndaǵy naqty baılanysty anyqtaýdy usynady, sebebi, memlekettik organdardyń, ásirese, quqyq qorǵaý salasyndaǵy qoǵamdyq mańyzdy qyzmetterdiń birqatary tizbege kirmeı qalǵan.
Qyzmet kórsetýshi men kórsetiletin qyzmetti alýshylar arasyndaǵy «keri baılanys» alý tetigi tıimsiz. Qazirgi ýaqytta «keri baılanys» standarttary talqylaý arqyly qamtamasyz etiledi, alaıda, kórsetiletin qyzmetti alýshylardyń aqparattyq saýattylyǵynyń tómendigi, ókinishke qaraı, osy tetikti nátıjeli paıdalanýǵa ákelip soqpaıdy.
Kanada ǵalymdary ázirlegen jáne tabysty qoldanatyn «Biryńǵaı ólsheý quraly» tehnologııasyn nemese SMT (Common Measurement Tool) engizý qoldanystaǵy komponentterdi nyǵaıtýǵa jáne klıenttiń qyzmet kórsetýshimen ózara baılanysynyń jetispeıtin elementterin tolyqtyrýǵa, demek, memlekettik organdardyń halyqqa usynatyn qyzmetteriniń sapasyn jaqsartýǵa kómekteser edi.
Saraptamalyq qoǵamdastyqta uıymdardy basqarý modelderine, eń tıimdisin izdestirýge qatysty daýdamaı toqtamaı otyr. Talqylanatyn taqyryptardyń biri - memlekettik organdarda korporatıvtik basqarý ádisteri men quraldaryn paıdalaný múmkindigi bolyp tabylady. Qazirgi tıimdi tásilderdiń biri - I.K.Adızestiń tıimdi menedjment ádistemesi bolyp otyr. Ádisnama korporatıvtik qurylymdardyń jumysyn jaqsartýǵa baǵyttalsa da, Akademııa ǵalymdarynyń paıymdaýy boıynsha, ony memlekettik organdarda da paıdalanýǵa bolady. Sondyqtan bizde «Ózgeristerdi basqarý», «Uıym teorııasy», «Tıimdi memlekettik basqarý ádisnamasy» arnaıy kýrstary ázirlenip, oqý protsesine engizildi. Ǵylymı-zertteý jobasyn iske asyrý josparlanýda, onda memlekettik qyzmetshiler basqarýshylyq kodty paıdalaný, dıagnostıka júrgizý, memlekettik organnyń uıymnyń ómir tirshiligindegi ornyn aıqyndaý, ózgeristerdi qajet etetin álsiz býyndaryn, komplementarlyq basqarýshylyq komandalar qurý alǵysharttaryn aıqyndaý ádistemesimen tanysady.
Komplementarlyq basqarýshylyq komandalar jańa turpatty basqarýshylardy daıarlaýdy talap etedi. Ony tabysty engizý úshin bir basshyǵa ǵana emes, búkil komandaǵa arnalǵan tıisti bilim baǵdarlamalary qajet. Mundaı oqytý kýrstary Akademııada 003 bıýdjettik baǵdarlamasy aıasynda engiziledi.
Akademııada qurylǵan jumys toby talant-menedjmenttiń ólshemderin, quzyrettilik modelderin, daryndylyq deńgeıin aıqyndaıtyn baǵalaý tetikterin, daryndy personaldy jáne olarmen jumys isteý strategııasyn, kóshbasshylyqty damytý baǵdarlamasynyń jobasyn ázirleýde. Osyndaı baǵdarlamalar Frantsııada, Ulybrıtanııada, Sıngapýrda bar.
Osyndaı quraldar men tásilderdi qoldana otyryp, biz jańa turpatty, belsendi oılaı alatyn jáne eldiń ınnovatsııalyq baǵyttalǵan ekonomıkasy jaǵdaıynda tıimdi jumys isteýge qabiletti basqarýshy kadrlardy daıyndaı alamyz. Bul, Elbasy N.Nazarbaev aıtqandaı, memlekettik qyzmetke «merıtokratııa, sińirgen eńbegi men bilik-daǵdysy men qabiletine qaraı ózin ózi kórsetýge múmkindikter beretin ádiletti qazaqstandyq qoǵamnyń túpbeınesine aınalýǵa» kómektesedi. Óz kezeginde, Qazaqstan Respýblıkasy Prezıdentiniń janyndaǵy Memlekettik basqarý akademııasy óz tájirıbesin paıdalana otyryp, eldiń memlekettik qyzmetin jańǵyrtýǵa óz úlesin qosýǵa daıyn.
