Memleketimizdiń moıyndaıtyn elge aınalýy Elbasy basshylyǵymen júzege asyryldy - Saýytbek Abdrahmanov

NUR-SULTAN. QazAqparat - Májilis depýtaty, Qazaqstan halqy Assambleıasy depýtattyq tobynyń jetekshisi Saýytbek Abdrahmanovtyń Elbasy Nursultan Nazarbaevtyń qyzmeti jónindegi maqalasyn nazarlaryńyzǵa usynamyz.

2019 jyldyń mamyr aıynda Elbasy Keńsesinen telefon soǵyldy. Nursultan Ábishuly Nazarbaevtyń el basshylyǵyna kelýiniń otyz jyldyǵyna oraı etek-jeńi keń maqala jazýym jóninde usynys jasaldy. Áýel bette osyndaı tarıhı beles tusyndaǵy jaýapty taqyrypty alyp shyǵar avtordy qarastyrǵanda tańdaýdyń dál maǵan túsýine, mundaı qurmettiń dál maǵan kórsetilýine azdap tańdanǵanym ras. Áıtse de, ábden oılaı kelip qarasam, munyń qısyny da bar sııaqty. «Búginde belsendi saıasatta júrgenderdiń arasynda otyz jyl boıy úzbeı Elbasy komandasynda kele jatqandary onsha kóp emes, al solardyń ishinde ol tusta Nursultan Ábishuly basqarǵan apparatta, tikeleı qaramaǵynda jumys istegenderi tipti saýsaqpen sanarlyqtaı», dep negizdeldi jańaǵy usynys. Solaı ekeni ras. Nursultan Nazarbaev Qazaqstan Kompartııasy Ortalyq komıtetiniń birinshi hatshysy bolyp saılanǵan kezde Ideologııa bóliminde mádenıet jáne óner sektorynyń meńgerýshisi edim. Keıinnen Prezıdent Apparaty qurylǵanda ishki saıasat bólimi meńgerýshisiniń orynbasary, birinshi orynbasary qyzmetterin atqardym. Aqparat mınıstri, «Egemen Qazaqstan» gazetiniń basshysy retinde Elbasymen tikeleı baılanysý múmkindigin alǵanym belgili. Sonyń arqasynda Nursultan Ábishuly gazettiń 90 jyldyǵynda ujymdy mereıtoımen quttyqtaý, redaktsııanyń jańa ǵımaratyn ashyp berý úshin «Egemen Qazaqstanǵa» arnaıy kelgen edi. Ásirese, 2011-2014 jyldarda Tuńǵysh Prezıdenttiń suhbat kitabyn («Ómir ótkelderi») áýeli gazetke, keıinnen baspaǵa daıyndaý barysynda Nursultan Ábishulynyń aldyna júıeli túrde barýdyń, keıbir sheteldik saparlary kezinde ushaqta saǵattap sóılesýdiń sáti de tústi. Qysqasy, Elbasy jóninde aıtary bar qalamgerler qataryndamyn dep bilemin.

kórelikshi.

Keıbir oqıǵalar baıaý aǵyspen bas­talyp, birte-birte aryndy ózenge aınalyp kete baratyn bulaqtarǵa uqsaıdy, olar ýaqyt óte kele tutas memleketter men halyqtar úshin asa mańyzdy mánge ıe bolady. Ol oqıǵalardyń boıynda qoǵamnyń irgeli negizderin qozǵaıtyn ózgeristerdiń ózegi bar. Ótkenge zer salyp qarasaq, jaǵdaıattardyń jarasymsyz jymdasýynan asa aýqymdy qoǵamdyq kataklızmder oryn alyp, san ǵasyrlyq órkenıetter men mádenıetterdiń qurdymǵa ketkenin kóremiz. Abyroı-ataǵyn jurt jappaı moıyndap, dańqyn naqty istermen tııanaqtaǵan asa kórnekti tulǵalar ǵana tarıhtyń barysyn yrqynda ustap, ony syndarly arnaǵa salyp jibere alady. Mundaı memlekettik qaıratkerler óziniń aldyndaǵy, qoǵamnyń aldyndaǵy jaýapkershiliktiń alapat júgin ıyǵyna arta biledi de, asqaq maqsat-múddesin jerine jetkize oryndaıdy.

Qazaq KSR-niń joǵary basshy­ly­ǵyna Keńes odaǵynyń talqany taýsylar tusynda kelip, osynaý tar jol, taıǵaq keshýge túsken Nursul­tan Nazarbaev dál sondaı kósh­bas­shy bolatyn. 1989 jyldyń 22 maý­sy­­mynda Qazaq­stan Kompartııasy Orta­lyq ko­mı­tetiniń XV plenýmynda Nursul­tan Nazarbaev respýblıka partııa uıymynyń birinshi hatshysy qyzmetine saılandy. Bul sheshim El­ba­synyń bilikti basshylyǵymen júzege asyrylǵan bola­shaqtaǵy asqara­ly asýlarǵa bastaıtyn betashar sııaq­ty bolǵanyn, olar aqyr aıaǵynda táýelsiz Qazaqstannyń dúnıege kelýine jetkizgenin sodan bergi jyldar kórsetip berdi.

Tarıhta esemiz ketken el edik. Osy­dan otyz bes jyl buryn ǵana respýblıkamyzǵa kadrlyq eksperıment ja­­sala alatyn edi, topyraǵymyzǵa tabany tıip kórmegen kóldeneń kók attyny bizdi basqarýǵa jibere salatyn edi. Sol kóldeneń kók attynyń az ýaqyt arasynda bı­lik qurýy tusynda anaý aıt­qandaı eshteńe tyndyryla qoı­mady, kóp uzamaı-aq onyń dáýreni de ótýge aınaldy. Ol ká­dýil­gi «partııa soldaty» bolatyn, ondaılardan basqa nárseni kúte qoıý da qıyn. Biz Ortalyq ko­mıtet apparatynda jumys is­tep júrgenimizde Kolbınniń et ón­dirý josparyn kıik pen jyl qustaryn qyryp atýdyń ese­binen toltyrýdy usynǵanyn estip, jaǵamyzdy ustaǵanbyz. Bir plenýmda aıaq astynan «Kelesi joly baıandamamdy qazaq tilinde jasaımyn» dep salǵanynda sınhrondy aýdarma jasalatyn shaǵyn kabınadaǵy eki jigit bir-birimizge tesile qaraǵan kúıi sileıip otyryp qalǵanymyz da este.

Alaıda, ýaqyt ózgere bastaǵan edi. Refor­ma­lardyń tabandap turyp alýy jáne basshylyqtyń jónsiz júrgizilýi bara-bara kóńil tolmaýshylyqty kóbeıtti, tipti alǵash ret jappaı mıtıngiler men ereýilderge shyq­qan jurtshylyqtyń yza-ke­gine ulasty. Ortalyq pen respýb­­lıkalardyń arasyndaǵy ý­­shy­­ǵa túsken qarama-qaıshy­lyq­­tar da iskerlik túıinin tappa­dy. Sondyqtan da 1989 jyl Ke­ńes odaǵy úshin egemendikke um­ty­lys­tyń, mıtıngishildiktiń jáne ereýi­l­­shildiktiń artýynyń, ult­ara­­lyq qatynastardyń shıe­le­ni­sýi­niń bastapqy kezeńine aı­nal­dy, keıinnen olar aıaýsyz qan­tógis pen qaqtyǵystarǵa ulasty. Osyny aqyry túsingen Ortalyq endigi jerde Qazaq­standa buryn jiberilgen qate­likti qaıtalamaýǵa tyrysty, respýblıkalyq partııa uıy­my­nyń basshylyǵyna kandıdatýrany jergilikti kadrlardyń arasynan irikteýdi jón dep tapty.

Ol kezdiń ózinde-aq Nur­sultan Nazarbaevtyń aty res­pýblıkada da, odan tys­qary jerde de aýyzdan túspeı turǵan bola­tyn. Jumysshy ortadan shyq­qan­dyqtan, ózi­­niń eńbek jolyn me­tal­lýrgtiń «otty» mamandy­ǵy­­nan bas­taǵandyqtan da ol qara­paıym jurtshylyqtyń muń-muqtajyn basqalardan góri sergek sezinetin. Nazarbaev belsendi, bilimge qushtar edi, óndiris máselesi bolsa da, áleýmettik jaǵdaılar bolsa da eshteńege enjar qaramaı­tyn, qashanda qoǵamdyq ómirdiń qaı­naǵan ortasynda júretin.

Zııatkerlik áleýetimen, qýatty kóshbasshylyq qasıet­terimen qabysqan ómirlik jáne kásibı tájirıbesi jańa ýaqyttyń rýhyna barynsha tolyq sáıkes keletin kandıdat tap Nursultan Nazarbaev bolyp shyqty.

Tarıh damýdyń san qıly belesterinde qoǵam memleket kóshbasshysynyń belgili bir túrin qatty kerek etetinin kórsetedi. Qazaqstanǵa da bárinen qoǵam múddesin bıik qoıatyn, ortaq iske shyndap jan aýyrtatyn, jurtty eliktirip, sońynan erte alatyn jańa býyn basshysy aýadaı qajet edi. Áıtse de, munyń bári op-ońaı bolmaıtyn. Nazarbaevtyń qaǵı­daǵa qatyp qalatyn qa­sıe­tin, talapshyldyǵyn jaqtyr­maı­­tyndar da, onyń respýblıka Mınıstrler keńesiniń tóraǵa­lyǵynan ári qaraı óspegenin qalaı­tyndar da tabylatyn. On­daılar domalaq aryzdar domalatyp tastaıtyn, bireýler ony teksere bastaıtyn.

Nazar­baev­tyń keń tanymal­dylyǵy, alysqa silteıtin keń qulashtylyǵy jurttyń bárine birdeı unaı bergen joq. Ádette, tegeýrindi tulǵa dáıim ozyp jú­redi, sol jolda onyń aldynan teris nıetti kisiler qoıǵan ke­dergiler shyqpaı qoımaıdy. Sol sııaqty, Nazarbaevtyń bel­sendi qaıratkerligi de partııa­nyń ortalyq apparatynda uıysyp turǵan konservatorlar men kertartpalardyń typ-tynysh kabınette jan tynyshtyqta otyra berýdi qalaýyna nemese qatyp-semgen urandardy ustanyp alyp, qyzmet babynda ósýge ne tıisti qasıetteri, ne kásibı tájirıbesi joqtyǵyna qaramastan, mansap satylarymen janushyra jo­ǵary júgirýine atymen kereǵar kele­tin. Nazarbaev olardyń jolyn anyq kesip turatyn, biti­mi bólek bolatyn, úırenshikti úl­gi­ler men qalyptardyń sheń­berine syımaıtyn. Osynaý san-sapalaq surqııalar bále-jalanyń toryn shyrmaýyqtaı quryp, Nazarbaevtyń kandıdatýrasyn mejege jaqyndatpaı jatyp «jalp etkizýge» jantala­syp baqty. Olar tutastaı bir naýqan uıymdastyryp jiber­di, maqsattary bireý ǵana: Nazar­baevty qaralaý, qadirin ke­tirý, sóıtip saǵyn syndyrý. Respýblıkanyń Ortalyq ko­mı­tetine aǵylyp kelip jata­tyn hattardyń arasynda bolma­ǵan­dy bolǵandaı etip jazý da, ashyq­tan ashyq jala jabý da kez­desetin. Kabınetterine qon­jıyp alǵan atqarympazdar ál­gi jalǵan aqparattyń qaıdan ke­lip jatqanyn jaqsy biletin. Nazarbaevty qalaıda ilip-shalyp, quryqpen qulatyp túsirý úshin kez kelgen ilikti indete izdeýdi maq­sat etetin neshe túrli komıs­sııalar men tekserý toptary biri­nen keıin biri quryla beretin. Alaı­da olarynan eshteńe shyq­pady, álgi komıssııalardyń esh­qaıs­ysy da onyń ómirinen de, jumy­synan da tipti kishkentaı da jaǵymsyz faktini nemese kir keltirer tańbany taba almady. Osynyń bári onyń júıkesin qan­shalyqty juqartqany, janyn jegideı jegeni aıtpasa da belgili. Nazarbaev dáıim psıhologııalyq qysymdy sezinýmen júrdi, ony moraldyq jaǵynan maıyp et­pek­shi boldy.

Biz, sol kezdegi Ortalyq komıtet apparatynyń qyzmetkerleri, Nursultan Ábishulynyń qandaı qıyn jaǵdaıda ekenin túsindik te, sezindik te, oǵan janymyz shyn­­dap ashıtyn. Respýblıkanyń bi­rin­­shi basshysy qyzmetine tek Nazar­baevtyń ǵana naǵyz la­ıyq­ty ekendigi aıdan anyq bolatyn. Abyroı bergende, ol naǵyz kú­res­ker­lik qasıetin, mi­ne­ziniń myq­ty­lyǵyn kórsetti, taǵ­dyr­dyń te­geýrinine laıyqty tótep berdi. Qaıta sol synaqtan bu­ryn­­­ǵy­­dan da shynyǵyp, shırap, kú­­­she­­ıip, jańa syn-qaterlerge da­ıyn tu­ra­tyndaı shyńdalyp shyqty.

Seksenniń seńgir shyńyna kóterilgenshe ne bir ot pen sýdan ótken adamnyń, jastaıynan aýyl balasynyń aýyr eńbegimen, keıinnen myń gradýstyq martenmen shynyqqan, bara-bara birese zaman tosqan, birese qoǵam tosqan, birese adam tosqan san túrli synaqtardy kóre-kóre, qarly Qarataýdaı qaptaǵan qıyndyqtardy birinen keıin birin jeńe-jeńe osy bıikke jetken adamnyń myqty rýhy Táýelsizdikti tuǵyrly etken sheshýshi faktorlardyń birine aınaldy. Munan keıingi jaǵdaıdyń bári oqyrmanǵa jaqsy belgili. Talaı jazǵanbyz da.

Áıtse de osyndaı mereıli tusta Elbasynyń eline etken eńbeginiń birer qyryn qaıtalaı eske salsaq ta artyq bolmaıdy dep bilemiz.

Iá, baǵymyzǵa qaraı Táýelsizdik keldi. El basyna elin súıgen er keldi. Tarıhta jeke tulǵanyń alar orny qomaqtylyǵyna kóz jetti. Nursultan Nazarbaev eldiń etektegi ba­syn tórge shyǵaryp berdi. Qoǵamdy bir formatsııadan bir formatsııaǵa aýys­tyryp berdi. Ekonomıkany jospardan naryqqa kóshirip berdi. Halyqtyń sana­syn ózgertip berdi. Memlekettiń sıpa­tyn jańartyp berdi. Eldiń rýhyn kóter­di. Eńsesin tiktedi. Eń bir qıyn jyl­dar­daǵy tar jol, taıǵaq keshýden aman-esen alyp shyqty. Tynyshtyqty, tatý­lyqty saqtap qaldy. Álemde buryn bolyp kórmegen saıası ınstıtýt – Qazaqstan halqy Assambleıasyn qurdy. Eldiń kemshiligi sanalyp kelgen kópetnostylyqty eldiń artyqshylyǵyna aınaldyrdy. Assambleıa jaıynda kóp jazǵan jýrnalıst retinde de, Parlamentke Assambleıadan saılanǵan depýtat retinde de, Májilistegi Qazaqstan halqy Assambleıasy depýtattyq tobynyń jetekshisi retinde de biz muny anyq aıta alamyz. 2018 jyldyń sońynda Reseı astanasyna issaparmen baryp, Prezıdent Ákimshiligindegi laýazymdy tulǵalarmen sóıleskende, Memlekettik Dýmadaǵy áriptesterimizben pikirleskende olardyń bári bir aýyzdan Nursultan Nazarbaevtyń kóp tildi, kóp dindi elden bir dildi, bir maqsatty el jasaǵan eńbegin erekshe baǵalaıtynyn, bizdiń Assambleıany Nazarbaevtyń noý-haýy dep ataıtynyn óz qulaǵymyzben estigenbiz. Elbasymyz úshin, elimiz úshin mereılenip qaıtqanbyz.

Qazaqta «Bı bol, bı bolmasań, bı túsetin úı bol» degen ataly sóz bar. Nazar­baevtyń basshylyǵymen biz aldy­men úı boldyq. Odan keıin bı túsetin úı boldyq. Bizge baǵyty ornyq­ty memleket retinde, ishki-syrtqy saıa­sa­ty salıqaly, álemge áıgili el retin­de dúnıeniń túkpir-túkpirinen delegatsııalar aǵyla bastady. Odan keıin biz ózimiz de bı boldyq. Eýropanyń 56 eli­niń basyn biriktiretin uıymǵa tóra­ǵalyq ettik. Sol uıymnyń on bir jyl­dan beri shaqyrylmaı júrgen sam­mıtin shaqyryp, ótkizip berdik. Odan keıingi taǵy bir iri jetistigimiz – Birik­ken Ult­tar Uıymynyń Qaýipsizdik Keńe­si­ne turaqty emes múshe bolýymyz. Qaýip­siz­dik Keńesinde álemniń eń bedeldi uıy­mynyń eń bedeldi qurylymyna tóra­ǵalyq ta ettik.

Qazaqstan Respýblıkasynyń Prezıdenti Qasym-Jomart Toqaevtyń: «Nazar­ba­ev fenomeni Batys pen Shyǵys má­de­nıe­­tiniń toǵysqan jerinde, jos­par men naryqtyń túıisken tusynda, sotsıa­lızm men kapıtalızmniń ushtasqan jerin­de, Shyǵys oıshyldyǵy men Batys pragmatızminiń qıylysynda paıda boldy» dep aıtqany bar. Dál anyqtama. Halqymyzdyń óz ortasynan shyqqan, qazaqy tárbıe kórgen, týǵan tiliniń tunyǵyna qanǵan, jas kúninen kópultty ortada ósken, ózin ómir boıy qamshylap, barlyq turǵydan ósken, barlyq satylardan ótken Nazarbaev – álemdegi sırek sańlaq saıasatkerlerdiń biri. Nazarbaev el basqarǵan tustaǵy onymen qatarlas tulǵalardyń ishinde eshqaısysy da eki mádenıettiń yqpalyn birdeı sezingen joq, ekonomıkanyń bir-birinen alshaq jatqan eki túrinde, ot pen sýdaı sanalyp kelgen eki qoǵamdyq júıede birdeı jumys istep kórgen joq, eshqaısysy da eki qoǵamdyq júıede de qatarynan eldiń birinshi basshysy qyzmetinde bolǵan joq, sonan da olardyń eshqaısysy da ol kórgen qoǵamdyq kataklızmderdi kórgen joq.

Tarıhta jeke tulǵa qandaı oryn alatynyn biz eldiń basty baıtaǵynyń ornyn tańdaýdan da tanı aldyq. Astana aýystyrý ıdeıasynyń jeke-dara avtory da, sol ıdeıany júzege asy­rý­­shy da – Nazarbaev. Elbasy elordany Arqa tórine alyp kelý arqyly geo­saıa­satta da, ekonomıkada da erekshe mándi máselelerdi sheship berdi. Ult tarıhynyń atymen jańa paraǵyn ashyp berdi. El ıesi, jer kıesi túpkilikti anyq­t­­aldy. Elbasymyz osy sheshimimen halqy­nyń rýhyn kóterdi. Ózine seni­min arttyrdy. Myqty memleket qura ala­ty­nymyzǵa kózimizdi jetkizdi. Qazaqqa ejelden tán rýh asqaqtyǵy qaıta oral­dy. Dalanyń keńdigine saı oı erkin­di­gi qaıta keldi. Astana aýystyrý Qa­zaq­­­stannyń geosaıası ustanymdaryn ornyq­­tyra tústi. Bas qalany ortalyqqa ja­qyn­datý arqyly eldiń qaýipsizdigi kúsheı­tildi. Qasıetti qazaq jeriniń qıyr-qıyryn saýdaǵa salǵysy kelip baqqan sol tustaǵy saıasatkersymaqtardyń kó­meı­i­ne birjola qum quıyldy. Asa iri jalpy­ulttyq maqsat oıdaǵydaı oryn­daldy. Jańa dáýir – Táýelsizdik dáýi­ri biz úshin is júzinde jańa elorda tań­daýdan, Astana qalasyn salýdan bas­tal­dy. Astana salynǵanǵa deıingi qazaq pen Astana salynǵannan keıingi qazaqtyń aıyrmasy edáýir. Oǵan deıingi qazaq keminde keıingi úsh ǵasyr boıynda rýhy janshylǵan, eńsesi ezilgen qazaq, odan keıin­gi qazaq boıyn tiktegen, oıyn búk­pe­gen, qolynan iri ister kelerine erkin sengen, aldaǵy asýlarǵa bekingen qazaq. Bul arqyly Elbasymyz bizdiń bári­miz­diń oıymyzdaǵyny boldyrdy. Erke Esil­diń boıyna el qondyrdy. Arqa tósin halqy­myzben toltyrdy. Qazaq óz jerine nyqtap ornyqty. Bir ǵana osy eńbeginiń ózi Nazarbaevtyń esimin eldik shejiresiniń tórine jazdyrta alar edi.

Memleket basshysy Qasym-Jomart Toqaev jaqynda «Ana tili» gazetine bergen «Qazaq halqynyń taǵdyry tarıh tarazysynda tur» atty suhbatynda táýelsizdik jyldarynda syrtqy saıasatty nyǵaıtý úshin kóp jumys atqa­rylǵanyn aıta kelip, «Eń bastysy – memlekettik shekara­myzdyń beriktigi! Qazaq­stannyń Reseımen, Qytaımen jáne Ortalyq Azııa memleketterimen aradaǵy shek­ara­­synyń zańdy túrde rásimdelip, belgilenýiniń, shyn máninde, tarıhı da, saıası da máni zor. Shekara máselesinde qujatty túrde ekijaqty kelisimniń bolmaýy qandaı aýyr ári aýqymdy zardaptar men qaıshylyqtarǵa ákeletinin kózimiz kórip otyr. Alystan da, jaqynnan da mysaldar az emes», dep atap kórsetti. Bul isti der kezinde qolǵa alyp, kóńildegideı tyndyrýda da Tuńǵysh Prezıdenttiń álem aldyndaǵy bıik bedeliniń erekshe orny bolǵany anyq.

Qazaqtyń dúnıege tany­mal ult bolýy, memleketimizdiń alys ta, jaqyn da, Batys ta, Shyǵys ta mo­ıyndaıtyn, qurmetteıtin elge aınal­ýy Nursultan Nazarbaevtyń basshy­ly­ǵy­men júzege asyrylǵanyn biz de umyt­paı­myz, tarıh ta umytpaıdy, bul iri iske bolashaqtaǵy urpaqtar da óziniń laıyqty baǵasyn beredi. Bere de bastady.

Árıne, Nazarbaevtyń tusynda bizdiń elde atqarylýǵa tıisti sharýanyń bári atqaryldy jáne oıdaǵydaı asqaryldy deı almaıtynymyz anyq. Olaı dep Elbasynyń ózi de aıtqan emes. Tuńǵysh Prezıdent bılik basyna kelgende elde jumaq ornatamyn, barshanyń baǵyn birdeı jandyrtyp beremin dep ýáde etken joq edi. Ol múmkin de emes edi. «Saıasat – jasaýǵa bolatyndy jasaý óneri» dep te aıtylady. Saıasatta keremetter, ǵajaıyptar jasalmaıdy. Osy turǵydan qaraǵanda Nursultan Ábishuly el basqarǵan otyz jyldyń ishinde Qazaqstanda qoldan kelgenniń bári derlik jasaldy jáne múmkin bolǵanynsha durys jasaldy dep aıta alamyz. Qoldan kelmeıtindi jasaǵan eshkim bolǵan emes tarıhta. Nazarbaevtyń basshylyǵymen jańa eldiń, táýelsiz memlekettiń irgetasy qapysyz qalandy, eldik ǵımaratynyń qabyrǵalary berik kúıde boı kóterdi, tańy tynysh atatyn, keshi beıbit batatyn, egemendik tabaldyryǵyn ózimizben qatar attaǵan elderdiń aldyna shyqqan keregesi keń elge aınaldyq. Bári de salystyrý arqyly tanylady degen oıǵa des beretin bolsaq, myna bir faktiniń ózi – halqy 18 mıllıondyq Qazaqstannyń ishki jalpy óniminiń kólemi aınalamyzdaǵy Ózbekstannyń, Qyrǵyzstannyń, Túrikmenstannyń, Tájikstannyń, ıaǵnı halqynyń sany 50 mıllıon adamnan asatyn tórt eldiń ishki jalpy ónimin qosqandaǵy kólemnen artyq ekendigi kóp jaıdy ańǵarta alady. Al bul aıtýǵa ǵana ońaı. Myǵym memleket qura alǵanymyzdy, eńseli el bolyp tura alǵanymyzdy, birtutas halyq retinde quralǵanymyzdy kórmeý – kórmes túıeni de kórmestiń kebin kııý. Qol jetkenge qanaǵattanbaǵan jaqsy, biraq qolda bardyń qasıetin bilmeý, bastaǵy baqty baǵalamaý jaqsy emes. Qıyndyqtardyń obektıvti de, sýbektıvti de sebepteri bolady. Sońǵy jyldarda búkil álemdegi naryqta munaı men gazdyń, basqa da shıkizat túrleriniń, tústi metaldardyń baǵasy kúrt túsip ketkendigine, sanktsııalar soǵysynyń saldaryna, sodan týyndaǵan devalvatsııaǵa baılanysty talaı jurttyń ál-aýqat deńgeıi tómendep ketkendigi anyq, al sýbektıvti sebepterge kelsek, jergilikti bıliktiń turaqty jumys oryndaryn kóptep ashýdy nazardan shyǵaryp alǵanyna baılanysty jumyssyzdar qatarynyń qalyńdyǵy da, búkil elde 2 mıllıonǵa jýyq adamnyń ózin-ózi jumyspen qamtıtyny da, sodan baryp kedeılik shegine qaraı shegingenderdiń kóptigi de ras. Ómir bolǵan soń problemalardyń bolýy da zańdy. Otyz jyldyq tarıhynda Qazaqstandaı jas eldiń barlyq túıinderdi túgel tarqatyp tastaýy múmkin de emes edi. Pandemııa jaǵdaıynda ádette arshyndap alǵa ketken, jaıqalǵan jaǵdaıǵa jetken dep dáripteletin eńseli elderdiń de esi shyqqanyn kózben kórdik.

El basshylyǵy alda turǵan máselelerdiń kóptigin kórip te otyr, olardy sheshýdiń joldaryn bilip te otyr. Onyń eń senimdi joly – eńbek. Eńbek qana qıyndyqty jeńbek. Eńbekpen ǵana jemis ónbek. Eńbekpen ǵana el órkenıetke enbek. «Biz qoǵamnyń eńbekkerlerge degen kózqarasyn túpkilikti ózgertýimiz kerek. Árbir eńbek qurmetke laıyq bolýy kerek», dedi Memleket basshysy. Endigi sóz eldiń ózinde. Bári de ózimizdiń bilimimiz ben biligimizge baılanysty. Eń bastysy – el tutqasy senimdi qolda dep te, el ózi tańdaǵan erdi qoldaýda dep te senimmen aıta alamyz.

Nazarbaevtyń bıliktiń bıiginde turǵan shaǵynda memleket tizginin óz bas­ta­masymen, óz qolymen ótkizýi, el bas­qarýdyń estafetasyn ózi baýlyp ósirgen, uzaq jyldar boıy san túrli bıik laýa­zymdy qyzmetterde synalǵan, shyń­­dal­ǵan, mınıstrlikti de, Úkimetti de, Senatty da basqarǵan, Birikken Ulttar Uıymy Bas hatshysynyń orynbasary deńgeıine deıin jetip, búeil álemge tanylǵan, ábden senimdi adamǵa tapsyrýy da bolashaqtaǵy saıasat­ker­ler talaı taldaıtyn tereń mándi qadam boldy. Elbasynyń erendigine taǵy bir daýsyz dálel osy.