Memleket qandaı fılmderdi qarjylandyrady

ASTANA. KAZINFORM — Endi elimizde prokatqa shyǵatyn fılmder qatań baqylanbaq. Byltyr QR Mádenıet jáne aqparat mınıstrligi fılmdi ulttyq dep taný jáne ulttyq fılm kýáligin berý qaǵıdalaryna birshama ózgeris engizgen edi. 

Mınıstrlik mamandary «Kınematografııa týraly» zańynyń talaptaryn qaıta qaraýdy josparlap otyrǵandaryn aıtady. Ulttyq kınony qoldaý ortalyǵy basqarma tóraǵasynyń orynbasary Kazinform tilshisine bergen suhbatynda ulttyq jobalardyń qalaı irikteletinin túsindirdi.

— Byltyr engizilgen erejelerdi kıno salasyndaǵy mamandarmen birlese otyryp jasaǵan edik. Eń birinshi mınıstrlik taqyryptyq josparlardy bekitedi. Soǵan saı stsenarıı jazýǵa 60 kún ýaqyt beriledi. 1-kezek — bul stsenarıılerdi irikteý kezeńi. Ol úshin Ulttyq kınony qoldaý ortalyǵynyń saraptama keńesi jasaqtalǵan. Ol jerde óndiristiń bastapqy satysynan bastap, prokatqa shyqqanǵa deıingi salada jumys isteıtin mamandar qamtylǵan. Saraptama keńesi 3 sektsııadan turady: derekti fılmder, kórkem fılm jáne anımatsııalyq fılmder. Ár salanyń mamandary stsenarııdi ózderi irikteıdi. 2-kezeńge ótken stsenarıılerdi túsirilim toby YouTube platformasynyń tikeleı efırinde ashyq túrde qorǵaýy kerek. Óz jobalarynyń mańyzdylyǵyn túsindirip, artyqshylyǵyn aıtýy tıis. Ne sebepti memlekettik qarjy alýǵa laıyq ekenin dáleldeý qajet. Mádenıet jáne aqparat mınıstrliginde vedomstvoaralyq komıssııa bar. Onyń quramynda Mádenıet jáne aqparat, Qarjy, SІM, Bilim mınıstrlikteri bar. Olar kelesi kezeńge ótken fılmdi ıdeologııalyq turǵyda tekseredi. Ol súzgiden ótkennen keıin mınıstrlik qaı fılmderdi qarjylandyrý kerektigi týraly sheshim shyǵarady. Mysaly, byltyr 500-ge jýyq stsenarıı usynylsa, onyń 18-i ǵana óndiriske jiberildi, — deıdi Ádilet Omarov.

Al bıyl 444 stsenarıı usynylypty. Biraq onyń 128-i ǵana kelesi kezeńge ótken. Jaýaptylar jobalardyń qujatyn tolyq tekserip bitken soń laıyqtylaryn ashyq qorǵaýǵa usynbaq. Al Ulttyq kınony qoldaý ortalyǵynyń mamany qazirgi ýaqytta qandaı iri jobalar atqarylyp jatqanyn jetkizdi.

— Qazirgi ýaqytta tolyqmetrajdy anımatsııalyq «Komanda A» degen joba óndiriste. Bul jobanyń óndirisin Ortalyq Azııada tanymal KUBIQ degen kompanııa qolǵa alyp jatyr. Sonymen qatar tolyqmetrajdy «38» degen kınojoba bar. Bul — Qazaqstandaǵy ormanshylar týraly túsiriletin alǵashqy fılm. Oǵan qosa tanymal rejısser Dıas Bertistiń «Kenjem qaıda?» jobasy bar. Osyndaı básekelestik bar ortada sapa joǵary bolady. Sol sebepti Qazaqstandaǵy kıno salasy aldaǵy ýaqytta joǵary deńgeıge kóteriledi dep esepteımin, — deıdi ol.

Mamandar ulttyq jobalardy iriktegen kezde eń birinshi ıdeologııaǵa basa mán beretinderin aıtady. Sonymen qatar buryn sońdy qozǵalmaǵan ózekti taqyryptarǵa mán beredi. Alaıda naryqty da nazarǵa alatyndaryn jasyrmady.

— Biz naryqty, kórermenniń suranysyn únemi baqylap otyramyz. Ártúrli janrdaǵy fılmderdi túsirip, eksperımentke baratynymyz da sondyqtan. Odan bólek, jas rejısserlerge senim artyp, debıýttyq jobalardy jıi jaryqqa shyǵaramyz. Saraptama keńesi stsenarıılerdiń bárin tolyqtaı qaraıdy. Onyń ár bóligine mán berýge tyrysady. Akterlerdi tańdaǵanda da, saýndtrekin daıyndaǵanda da barlyǵyn nazarǵa alýǵa jaǵdaı jasaıdy. Qandaı akter suranysqa ıe nemese qazir qandaı trendter bar — bárine mán beriledi. Biraq, árıne, bul krıterıılerdi barlyq jobaǵa qoldana almaısyń. Tarıhı jobalarǵa mundaı dúnıeler áser etpeıdi, — deıdi maman.

Jalpy memleket fılmniń óndirisine aqsha bóledi. Biraq onyń prokaty men marketıngine qarjy qarastyrylmaǵan. Sodan bolar, mınıstrliktiń tapsyrysymen túsiriletin sapaly fılmder kópshiliktiń qulaǵyna jetpeı qalyp jatady. Dese de, kórermenderdiń kóńilinen shyǵyp, joǵary baǵasyn alǵan týyndylar da az emes.

— Qazir kóbisi fılmderdi kassamen baǵalaıdy. Biraq men bul pikirmen kelispeımin. Mysaly, bizdiń tapsyrysymyzben túsirilgen «Aǵaıyndylar» fılmi 30 shaqty kınofestıvaldiń júldegeri atandy. Óte sapaly jasalǵan fılm. Biz mundaı týyndylar arqyly kórermenniń kásibı fılmderge degen talǵamyn ósirip jatyrmyz. «Nabat operatsııasy» degen fılmimiz de óte joǵary deńgeıde túsirilgen, — deıdi Ulttyq kınony qoldaý ortalyǵy basqarma tóraǵasynyń orynbasary.

Basqarma qyzmetkeri memleket tapsyrysymen jobalardy daıyndaıtyn prodıýserler de fılmniń jarnamasyna atsalysý kerektigin aıtady.

— Prokatqa shyqqan fılmniń kassasynan kınoteatrlar 50%, dıstrıbıýtorlar 10% alady. Qalǵan 40%-dyń 20%-yn ǵana olar memleketke qaıtarady. Jalpy 80% paıda olarda. Sol sebepti prodıýser retinde fılminiń tanylýyna ózi múddeli bolýy kerek qoı. Sebebi, qalamaqydan bólek, kassadan túsken paıdanyń qanshama bóligin ózine qaldyrýǵa memleket onsyz da múmkindik berip tur, — deıdi ol.

Aıta keteıik, bıyl jyl boıy elimizdiń shalǵaı aýyldarynda sapaly fılmder tegin kórsetilmek.