Memleket basshysynyń maqalasy bilim salasyna aıryqsha oı saldy – Erlan Sydyqov
«Ras, Qasym-Jomart Kemeluly aıtqandaı, «Táýelsizdik bárinen qymbat!». Muny eldiktiń qadirin biletin, Qazaqstannyń búgini men bolashaǵyna qam jeıtin otanshyl azamattar tereńinen túsinedi dep oılaımyz.
Táýelsizdik – ata-babamyzdyń asyl muraty bolǵany úshin de qymbat.
Táýelsizdik – jańǵyrýymyzdyń bastamasy bolǵany úshin de qymbat.
Táýelsizdik – ótkenniń baǵalysyn, búginniń kerektisin, keleshektiń paıdalysyn sezindirgeni úshin de qymbat. Bul – Qazaqstan Respýblıkasynyń aıbarly bıigi, táýekel alańy, qaırat belesi, eńbek básekesi, syndarly sabaqtastyǵy. Prezıdent osy baǵyttaǵy tujyrymdamasyn «Baǵdar men beles», «Tanym men taǵylym», «Qoǵam men qundylyq», «Ulaǵat pen ustanym» taraýshalary arqyly júıeli túsindirgen. Baıypty jetkizgen», - dedi E. Sydyqov.
Q.Toqaev «Táýelsizdiktiń otyz jylyn shartty túrde úsh onjyldyq beleske bólip qarastyrýǵa bolady. Onyń árqaısysy atqarǵan mıssııasy turǵysynan ǵasyrdyń júgin arqalap tur» deı kele, Prezıdent birinshisin - «Qazaqstannyń irgetasyn qalaý kezeńi», ekinshisin – «Qazaq eliniń keregesin keńeıtý kezeńi», úshinshisin – «mereıli memleket kezeńi» dep aıdarlaıdy.
«Bul mejeniń bári de - jańa tarıhtyń ǵana emes, máńgiligimizdiń irgetasy. Osy oıdy saraptaǵan Memleket basshysy jas býynnyń El Azattyǵy aldyndaǵy perzenttik paryzyn tómendegishe kórsetedi: «Táýelsizdik qurdastary oıy tolysqan otyz jasqa toldy. Egemen elde dúnıege kelip, ósip-jetilgen olardyń sanasy sergek, kózqarastary da, ómir salttary da ózgeshe. Tipti, Táýelsizdikti eshbir dáleldi qajet etpeıtin aksıoma dep biledi. Bul – egemendik uǵymy jastardyń sanasyna berik ornyqqanyn kórsetetin qalypty qubylys. Biraq Táýelsizdik qundylyǵy jadyna birjola shegelenip, máńgi saqtalýy úshin óskeleń urpaq onyń qadirin bilýi kerek».
Biz Táýelsizdik qurdastaryn oqytyp-toqytqan bilim salasynyń mamandary retinde olardyń talǵamyn da, jańashyl muratyn da jaqsy sezinemiz», - dedi rektor.
Maqalada Qasym-Jomart Toqaev osy talǵam men muratty memleketshildik arnamen qalaı toǵystyrýǵa bolatynyn bylaısha tamasha jetkizgen: «Tarıhshylardyń ǵana emes, barsha jurttyń, ásirese, jas urpaqtyń tarıhı sanasy aıqyn ári berik bolýǵa tıis. Bul rette, aýqymdy kórmelermen nemese basqa da úlken jobalarmen áýestenbeı, balalarǵa, jastarǵa arnalǵan qarapaıym ári qabyldaýǵa jeńil týyndylarǵa basa mán bergen jón».
Ǵalymnyń paıymynsha, handyq dáýirdiń alaýly shaǵy men qyspaqty kezeńiniń aqıqatynan 1986 jylǵy Jeltoqsan kóterilisine deıingi azattyq jolyndaǵy kúres taǵylymyn tarazylaǵan Memleket basshysy «tarıh sabaǵy» degen máselege bilikti saıası qaıratker retinde qaraıdy.
«Tipti zerdeli jastar túsinsin degen oımen: «Biz tyǵyryqtan shyǵar joldyń sańylaýy da kórinbeıtin qıyn kúnderden qaqtyǵys pen qantógiske urynbaı aman shyǵyp, eshkimge esemizdi jibermeı, jańa sıpattaǵy Qazaq memleketin qurdyq. Búgingi jáne bolashaq urpaq muny árdaıym bilip otyrýy kerek. Sol úshin Qazaqstannyń jańa tarıhyn da júıeli zerttegen jón» deıdi.
Budan zertteý men onyń problemasyna baılanysty qoǵamnyń, sonyń ishinde jastardyń túsinik-tanymy, zárýlikterdi durys ańǵarýy qalyptasady. Tarıhty taný men tarıhnamaǵa degen halyq túsinigin qalyptastyrýdyń tujyrymdamasy da osynda aıtylǵan. Qasym-Jomart Kemelulynyń: «Árbir halyq óziniń arǵy-bergi tarıhyn ózi jazýǵa tıis. Bóten ıdeologııanyń jetegimen júrýge bolmaıdy. Ulttyq múdde turǵysynan jazylǵan shejire urpaqtyń sanasyn oıatyp, ulttyń jadyn jańǵyrtýǵa múmkindik beredi» degen oıy bizdiń salanyń temirqazyǵy ispettes», - dep toqtaldy E. Sydyqov.
Ózderińizge málim, ótken jyly Memleket basshysy Jarlyǵymen Saıası qýǵyn-súrgin qurbandaryn tolyq aqtaý jóninde memlekettik komıssııa quryldy. Bul komıssııa Táýelsizdiktiń 30 jyldyq kezeńinde eleýli de nátıjeli jumys isteıtinine kúmánimiz joq. Maqalada osy bastamaǵa serpin beretin oı da jetkilikti.
«Mysaly, Qasym-Jomart Kemelulynyń: «Biz kezinde elge qyzmet etýdiń ozyq úlgisin kórsetken Alash qaıratkerlerinen taǵylym alamyz. Olar ótken ǵasyrdyń basynda táýelsizdik ıdeıalaryn halyq arasynda dáripteýge zor eńbek sińirip, azattyq jolynda qurban boldy» degen pikiriniń astarynda irgeli zertteýlerge muryndyq bolatyn pikirler jatyr. Tarıh – Táýelsizdiktiń oqýlyǵy ǵana emes, ony qorǵaý men qoldaýdyń baǵa jetpes quraly. Bul rette Prezıdenttiń myna tujyrymy otanshyldyqtyń jańa sózi dep bilemiz: «Aýmaqtyq tutastyǵymyzǵa kúmán keltirip, tatý kórshilik qatynastarǵa syna qaqqysy keletin keıbir shetel azamattarynyń arandatýshylyq is-áreketterine resmı jáne qoǵamdyq deńgeıde toıtarys bere otyryp, aǵartýshylyq jumystaryn ustamdylyqpen júrgizgen jón. Biz ulttyq múddeni aspen de, taspen de qorǵaýǵa daıyn bolýymyz qajettigin taǵy da basa aıtqym keledi».
Maqalada ulttyq jańǵyrý, eldik bereke-birlik, memleket bolashaǵy jolyndaǵy etnosaralyq tutastyq tarıh pen qazirgi shyndyq aıasynda jan-jaqty taldanyp, júıeli zerdelengen. Prezıdent tipti halyq yntymaǵynyń rámizi syndy Naýryz merekesiniń mazmuny men formasyna da jańasha sıpat berýdi usynady», - dedi EUÝ rektory.
Osy oraıda JOO rektory túptep kelgende, máseleniń bári bilim men ǵylymǵa tireletinin atap ótti. Tarıhqa da, tanymǵa da, qoǵamdyq jańǵyrýǵa da, eldik ustanymǵa da, jańashyl baǵdarǵa da bilim-ǵylym qýaty kerek. Osy rette mártebeli Qasym-Jomart Kemelulynyń: «HHІ ǵasyr – bilim men biliktiń dáýiri. Ár adam ózin úzdiksiz jetildirip, jańa kásipterdi ıgerip, únemi zaman aǵymyna beıimdelý arqyly ǵana básekelik qabiletin arttyra alady. Bilim men tehnologııa, joǵary eńbek ónimdiligi el damýynyń basty qozǵaýshy kúshi bolýǵa tıis» degen tujyrymy joǵary mektep salasyn jańa mindetterge jumyldyrady.
«Qazaqstannyń árbir zııaly azamaty tarıh pen búgingi kún aqıqatyn zerdemen tarazylap, parasatpen memleketshildik múddege sáıkestendirse, Táýelsizdik muratynyń da oryndalǵany, baıandy isterdiń de laıyqty jalǵasqany. Biz solaı bolatynyna senemiz», - dedi Erlan Sydyqov.
