Memleket basshysy medıtsına qyzmetkerlerin marapattady
ASTANA. KAZINFORM – Prezıdent jınalǵan qaýymdy Medıtsına qyzmetkeri kúnimen quttyqtap, osy merekege oraı dárigerlermen Aqordada alǵash ret kezdesip otyrǵanyn ári bul jıynnyń mán-maǵynasy erekshe ekenin atap ótti. Bul týraly Aqordanyń baspasóz qyzmeti habarlady.
– Halqymyz «Birinshi baılyq – densaýlyq» dep beker aıtpaǵan. Shyn máninde, ult saýlyǵy – elimiz úshin asa mańyzdy qundylyq. Álemniń «ekinshi ustazy» – Ál-Farabı medıtsınany óner dep baǵalaǵan. Rasynda, dáriger bolý – júrektiń isi. Bul – ekiniń biri aıaq basa bermeıtin júgi aýyr, kúrdeli jumys. Medıtsına qyzmetkerleri – ult saýlyǵynyń saqshylary, eń qadirli mamandyq ıeleri. Ásirese, jahandyq indet, ıaǵnı, kovıd kezinde búkil el dárigerlerdiń adal qyzmetine kýá boldy. Kúrdeli kezeńde medıtsına mamandary myńdaǵan adamdy qutqaryp qaldy. Biz abzal jandardyń tabandy eńbegin baǵalaımyz. Olardyń qaısarlyǵyn maqtan tutamyz. «Bir adamnyń ómirin qutqarý barsha adamzatty qutqarýmen birdeı». Dárigerler ota kezinde, aýrýhana palatasynda kún saıyn erlik jasaıdy desek, artyq bolmaıdy. Jedel járdem kóliginde adam ómirine arasha túsetin sátter bolady. Sondyqtan sizder, qurmetti medıtsına qyzmetkerleri, beıbit kúnniń batyrlary degen atqa laıyqsyzdar. Men barsha medıtsına mamandaryna zor rızashylyǵymdy bildiremin, – dedi Memleket basshysy.
Qasym-Jomart Toqaev qazaq dárigerleri qaı kezde bolsyn, el múddesin bárinen bıik qoıa bilgenin, ult qaıratkerleri Halel Dosmuhamedov pen Sanjar Asfendııarovtyń belgili dáriger bolǵanyn, olar halqymyzdyń azattyǵy úshin de, saýlyǵy úshin de aıanbaı kúreskenin atap ótti.
– Búginde elimizdiń densaýlyq saqtaý salasynda 380 myńǵa jýyq adam jumys isteıdi. Ár mamannyń eńbegi orasan zor. Ult saýlyǵyn saqtaýǵa búkil ómirin arnaǵan tutas áýletter bar. Almatydaǵy Djývashevter áýletinen 13 adam medıtsına salasyn tańdaǵan. Olardyń jalpy eńbek ótili – 375 jyl. Al Atyraý oblysyndaǵy Shanaevtar áýletinen 16 dáriger shyqqan. Mundaı eńbek dınastııalarynyń ǵıbratty joly – kópke úlgi-ónege. Qazir ulttyq medıtsına salasy qarqyndy damyp kele jatyr. Jetistikterimiz az emes. Elimizde ortasha ómir súrý uzaqtyǵy 75,4 jasqa jetti. Ana men bala ólimi shamamen 12 paıyzǵa azaıdy. Bes jylda 800-ge jýyq densaýlyq saqtaý nysany, ıaǵnı, kóptegen emhana men aýrýhana salyndy. Bul jumys toqtamaıdy, memleket aldaǵy ýaqytta da ınfraqurylymdy damyta beredi. Ult saýlyǵyn jaqsartý alǵashqy medıtsınalyq kómekten bastalady. Elimizde aýyldyq jerdegi medıtsına júıesin jańǵyrtýǵa arnalǵan ulttyq joba júzege asyrylyp jatyr. Búginde 469 ǵımarat boı kóterdi. Jyl sońyna deıin taǵy 186 nysan salynady. Aýdandyq aýrýhanalar zamanǵa saı quraldarmen jabdyqtalyp jatyr, – dedi Prezıdent.
Jyl saıyn 45 memleketten shamamen 10 myń adam Qazaqstanǵa emdelý úshin arnaıy keledi. Bul elimizdegi dárigerlik kómektiń sapasy joǵary ekenin kórsetedi.
– Búginde kóptegen aýrýhanalarymyz halyqaralyq akkredıtteýden ótken. Neırohırýrgııa men Kardıohırýrgııa ulttyq ortalyqtary álemdik klınıkalar deńgeıinde joǵary tehnologııaly medıtsınalyq qyzmet kórsetedi. Qazaqstandyq dárigerler júrekke jyl saıyn myńdaǵan ashyq operatsııa jasaıdy. Emdelýshilerdiń qatarynda tipti, jańa týǵan náresteler de bar. Elimizde organdardy transplantatsııalaý isi josparly túrde damyp keledi. Jýyrda júrek aýystyrýǵa arnalǵan júzinshi ota sátti ótti. Bıyl alǵash ret bir mezette úsh adamǵa úsh donordyń búıregin toǵyspaly transplantatsııa tásilimen saldy. Ózderine sáıkes keletin organdardy alý úshin patsıentter bir-birine donor boldy. Mundaı kúrdeli operatsııalar dúnıe júzinde alty elde ǵana jasalady. Onkologııalyq aýrýlardy emdeýge sáýle terapııasynyń ozyq ádisteri qoldanylyp jatyr. Byltyrdan beri elimizde múlde jańa baǵyt – fetaldi medıtsına damı bastady. ıAǵnı, bul – ana qursaǵyndaǵy sharanaǵa operatsııa jasaý degen sóz. Mundaı biregeı medıtsınalyq kómek kóptegen balanyń dúnıege deni saý bolyp kelýine múmkindik syılaıdy. Sırek kezdesetin syrqaty bar adamdardy emdeý men densaýlyǵyn jaqsartýǵa erekshe mán berilýde. Memlekettiń aldynda mundaı naýqastardy sheteldik qymbat dári-dármekpen qamtamasyz etý sekildi kúrdeli mindet tur. Osy oraıda meniń usynysym boıynsha qurylǵan «Qazaqstan halqyna» qory úlken qoldaý kórsetip otyr, – dedi Qasym-Jomart Toqaev.
Memleket basshysy elimizdiń farmatsevtıkalyq ónerkásipti damytýǵa aıryqsha nazar aýdaratynyn aıtty.
– Іri halyqaralyq ınvestorlardy tarta otyryp, strategııalyq sıpat alǵan bul salany damytýǵa kúsh salý mańyzdy. Aldaǵy ýaqytta medıtsına ǵylymynyń áleýetin tolyqtaı ıgerý kerek. Ol úshin qazirdiń ózinde berik negiz bar. Ǵalymdarymyz onkologııa, transplantologııa, neonatologııa, genetıka, bıomedıtsına salalarynda tyń jańalyqtar ashty. Qan aýrýlaryn emdeýge otandyq preparattar qoldanylyp jatyr. Jasandy ıntellekt syrqattardy anyqtaý men emdeýdiń kókjıegin keńeıtedi. Atalǵan perspektıvti salada aıtarlyqtaı serpilis jasaý qajet. ıAdrolyq medıtsınanyń múmkindigin de barynsha paıdalanǵan jón. Densaýlyq saqtaý júıesin damytý, eń aldymen, azamattardyń ál-aýqatyn kóterýge baǵyttalǵan. Óıtkeni medıtsınanyń deńgeıi men qoljetimdiligi – eldegi ómir sapasynyń negizgi kórsetkishi, – dedi Prezıdent.
Qasym-Jomart Toqaev medıtsına qyzmetkerlerin áleýmettik turǵydan qoldaý, olardyń mártebesin kóterý – memlekettiń negizgi mindetiniń biri ekenine toqtaldy.
– Meniń tapsyrmammen byltyrdan bastap «Qazaqstannyń eńbek sińirgen dárigeri» ataǵy berile bastady. Bul – medıtsına qyzmetkerlerine degen aıryqsha qurmettiń belgisi. Sońǵy 5 jylda densaýlyq saqtaý salasyndaǵy jalaqy eki esege jýyq ósti. Medıtsına kadrlaryn daıarlaıtyn joǵary oqý oryndary men kolledjderdiń shákirtaqysy kóbeıdi. Jas mamandardyń bilikti dárigerden taǵylym alyp, kásibine tez beıimdelip ketýine barynsha jaǵdaı jasalýda. Jalpy, densaýlyq saqtaý isine bólinetin qarjy jyl ótken saıyn artyp kele jatyr. Bıyl onyń kólemi 2,6 trıllıon teńgege jetti. Memleket medıtsına qyzmetkerlerine qoldaý kórsete beredi. Dárigerdi halyqtyń qamqorshysy deýge bolady. Barsha jurt muny tereń túsinip, olarǵa árdaıym qurmet kórsetýge tıis. Ókinishke qaraı, qoǵamda dárigerdiń jumysyna kedergi jasap, tipti, qoqan-loqy kórsetetin adamdar áli de bar. Medıtsına qyzmetkeriniń qaýipsizdigine qater tóndiretin zańsyz áreketke jol berýge bolmaıdy. Qoǵamdyq tártipti buzatyn osyndaı adamdar mindetti túrde zań aıasynda jaýapkershilikke tartylady. Zań men tártip barlyq jerde birdeı qatań saqtalýǵa tıis. Biz sonda ǵana Ádiletti ári Qaýipsiz Qazaqstandy qura alamyz. Osy oraıda medıtsına qyzmetkeriniń róli aıryqsha, – dedi Memleket basshysy.
Prezıdent dárigerlerdiń eńbegi qashanda laıyqty baǵalanýy kerek ekenin aıtyp, medıtsına maıtalmandaryn memlekettik nagradamen marapattaý týraly Jarlyqqa qol qoıǵanyn jetkizdi.
Jıynda S.Asfendııarov atyndaǵy Qazaq ulttyq medıtsına ýnıversıtetiniń kafedra meńgerýshisi Quralbaı Quraqbaev, eńbek ardageri Jeksenbaı Nysanov, «Ulttyq bıotehnologııa ortalyǵy» JShS fılıalynyń zerthana meńgerýshisi Ekaterına Ostapchýk sóz sóıledi.
Aıta keteıik, Qazaqstanda medıtsına qyzmetkerlerine biliktilik sanattaryn berý qaǵıdasy ózgerdi.