Medıtsınalyq tehnıkalardy lızıng jolymen satyp alý emdeý úderisiniń lokomotıvine aınalady - A.Qurmanǵalıeva
elimizdiń densaýlyq saqtaý salasyndaǵy basty problemalar resýrstardyń jetispeýshiligimen ǵana emes, sonymen qatar olardy paıdalaný tıimdiliginiń tómendigimen de baılanysty ekendigi aıtylǵan. Densaýlyq saqtaý mınıstrligi osy túıtkildi máselelerdi qalaı sheship jatqandyǵy jóninde, sondaı-aq mınıstrlik ázirlegen medıtsına qyzmetkerleriniń eńbegin materıaldyq yntalandyrýdyń jańa júıesi jaıly tilshimizdiń Densaýlyq saqtaý vıtse-mınıstri Aıda Qurmanǵalıevadan alǵan suhbatynan bile alasyzdar.
- Aıda Dádenqyzy densaýlyq saqtaý júıesindegi resýrstardy paıdalanýdyń tıimdiligin arttyrý mindeti qalaı sheshilýde?
- Ótken jyldyń sońynda Úkimet qaýlysymen «QazMedTeh» AQ quryldy. Osy oraıda aıta keterligi, memlekettik saıasat aýrýhanalardyń basym bóligin birtindep medıtsınalyq tehnıkalarmen jabdyqtaýǵa negizdelgen. Bul tusta eki problemalyq másele, atap aıtqanda - medıtsınalyq tehnıkalardy jyldam jańartý jáne ony tıimdi paıdalaný aldan shyǵady. Birqatar oqıǵalardyń medıtsınalyq mekemelerdegi qarapaıym tehnıkalardyń saldarynan bolyp jatatyndyǵy qupııa emes. Birinshi problema bıýdjet qarajatynyń shekteýliligine, al ekinshisi aýrýhanalardy bıýdjetten kepildi qarjylandyrý tájirıbesine baılanysty bolyp otyr. Nátıjesinde, onsyz da shekteýli bıýdjet qarajaty tıimsiz paıdalanylady. Mine, sondyqtan da «QazMedTeh» AQ-na medıtsınalyq tehnıkalardy tıimdi paıdalaný tetikterin ázirleý mindeti júkteldi. Bul rette medıtsınalyq tehnıkalardy lızıngteý jóninde sheshim qabyldap otyrmyz, jáne endigi jerde bul kompanııa qyzmetindegi aınalysatyn negizgi másele bolmaq.
- Sonda lızıng qural-jabdyqtar men qondyrǵylardy tıimdi paıdalaný máselesin shynymen de oń sheshedi me?
- Zańnamaǵa túzetýler engizildi. Oǵan sáıkes memleket memlekettik aýrýhanalardyń lızıngtik tólemderin óteıtin bolady, alaıda qoıylatyn bir talap bar: lızıngtik shartpen satyp alynǵan qural-jabdyqtar tıimdi paıdalanylýy tıis. ıAǵnı, lızıngtik tólemderdiń qaıtarylýy lızıngtik qural-jabdyqtardyń medıtsınalyq qyzmet kórsetý faktilerine baılanystyrylǵan. «QazMedTeh» AQ aýrýhanalardyń lızıngtik ótinimderine saraptama júrgizedi. Bul rette ótinimniń dáıektiligi, ıaǵnı qajetti patsıentter sany bar ma, suranystaǵy tehnıka kimge qajet degen sııaqty jaıttar esepke alynady. Sonymen qatar aýrýhananyń qajetti medıtsınalyq tehnıkany tıimdi paıdalanýǵa daıyndyǵy da baǵalanady. Aýrýhananyń tıisti bólmesi, bilikti mamandary, jumsalatyn materıaldarynyń qajetti kólemi bolýy kerek. Saraptama qural-jabdyqtyń keleshektegi paıdalanylmaı turyp qalý qaýpin joıady, osylaısha bıýdjettik qarajattyń tıimsiz paıdalanylýynyń aldyn alady. Lızıngtik jobalardyń aldyn ala saraptama nátıjesi boıynsha aýrýhanalardyń is júzindegi suranysyna sáıkes kelmeıtin qýaty joǵary tehnıkalarǵa tapsyrys berilgeni, sonyń nátıjesinde alynǵan qondyrǵynyń áleýeti 53 paıyzǵa ǵana paıdalanylǵany, ıaǵnı tıimsiz paıdalanylǵany anyqtaldy. Joǵaryda atalyp ótilgen zańnamadaǵy ózgeristermen aýrýhanalarda qondyrǵylar tıimsiz paıdalanylǵan jaǵdaıda, aýrýhanalardyń lızıngtik tólemderdi ózderi óteıtindigi qarastyrylǵan.
- Qoldanylyp júrgen ortalyqtandyrylǵan satyp alý júıesinen lızıngtiń artyqshylyǵy qandaı?
- Qazirgi ýaqytta densaýlyq saqtaýdy basqarý jáne qarjylandyrý jeli qýatynyń tıimdiligine emes, tek ony qoldaýǵa baǵdarlanǵan. Bul medıtsınalyq tehnıkamen qamtamasyz etý máselesine de qatysty. Medıtsınalyq tehnıkalardyń jetkizilimin qarjylandyrýǵa memleket tarapynan kepildiktiń berilýi aýrýhanalardyń atalǵan tehnıkalardyń tıimdi paıdalanylýyna kóńil bólmeýine alyp keldi. Lızıngtiń artyqshylyǵy mynada: ol engizilgennen keıin densaýlyq saqtaý uıymdarynyń medıtsınalyq tehnıkalardy tıimdi paıdalanýy arqyly kórsetiletin medıtsınalyq kómektiń joǵary sapasy qamtamasyz etiletin bolady. Atalǵan maqsattardy oryndaý úshin lızıng aýrýhanalardy jabdyqtaý tetikterin jetildiredi.
Sonymen qatar qazirgi jaǵdaıda lızıng emdeý úderisiniń lokomotıvi bola alady. ıAǵnı, lızıng alýǵa qol jetkizýleri úshin arýhanalarda daıny bólmeleri bolýy tıis, mamandaryn oqytýy qajet, máselelerin sheshetin tıisti shyǵystary bolýy qajet. Lızıng osy máselelerdi úılesimdi jáne keshendi sheshýdi talap etedi, sebebi joǵarydaǵy komponentterdiń biri bolmaǵan jaǵdaıda qyzmet oryndalmaıdy. Bul patsıentter úshin mańyzdy másele.
Tehnıkalardy lızıng boıynsha alatyn medıtsınalyq mekemelerge joǵaryda aıtylǵan qoıylatyn talaptar olardy ózderiniń qajettilikterine jáne múmkindikterine naqty sáıkes qondyrǵylarǵa tapsyrys berýge májbúrleıdi. Bul óz kezeginde zamanaýı medıtsınalyq tehnıkalardy satyp alýǵa múmkindik beretin qosymsha qarajattyń qalýyna jáne joǵary dárejede medıtsınalyq kómek kórsetýge jol ashady. ıAǵnı, lızıng medıtsınalyq tehnıkalardy tıimdi paıdalanýmen qatar, bizdiń medıtsınalyq mekemelerdiń jalpy jumys sapasyn arttyrýǵa da úles qosady.
- Aýrýhanalarǵa arnalǵan medıtsınalyq tehnıkalarǵa tańdaý jasaýdy kim júzege asyrady?
- Lızıngtik tehnıkalardyń aýrýhanalardyń qajettiligine tolyǵymen sáıkes kelýi úshin, medıtsınalyq tehnıkalardy mekemeniń ózderi tańdaıdy. Bul 2015 jylǵa deıingi «Salamatty Qazaqstan» memlekettik baǵdarlamasyna da sáıkes keledi. Bul baǵdarlamada densaýlyq saqtaý uıymdary qyzmetiniń tıimdiligin arttyrý maqsatynda olardyń avtonomdyǵyn jáne derbestigin arttyrý josparlanyp otyrǵandyǵy kórsetilgen, bul is olarǵa basqarýshylyq sheshimderdi qabyldaýda aıtarlyqtaı táýelsizdik berý joly arqyly iske asyrylady.
- Densaýlyq saqtaý mınıstrliginiń jańa jobasyn medıtsınalyq qoǵamdastyq qalaı qabyldady?
- Taıaýda «QazMedTeh» AQ densaýlyq saqtaý salasynyń HVIII «KIHE-2011» halyqaralyq kórmesine qatysty. Ózderińiz biletindeı, KIHE-2011 - Qazaqstan men Ortalyq Azııadaǵy densaýlyq saqtaý salasynyń qatysýshylar sany men quramy boıynsha eń iri halyqaralyq kórme bolyp tabylady. Mine, osy kórmeniń alǵashqy kúninde «QazMedTeh» AQ jumysynyń negizgi prıntsıpteri tanystyryldy. Usynylǵan tetikter kórmege qatysýshylardyń, atap aıtqanda aýrýhanalar men jetkizýshilerdiń tarapynan oń pikirge ıe boldy. Bul tańdap alynǵan strategııanyń durystyǵyn bildiredi.
- Aýrýhananyń jemisti jumys isteýi úshin medıtsınalyq qural-jabdyqtardan bólek sapaly medıtsınalyq qyzmet kórsetýge múddeli, biliktiligi joǵary kadrlar qajet. Osy oraıda, medıtsına qyzmetkerleriniń qyzyǵýshylyǵyn arttyrý úshin qandaı sharalar atqarylýda?
- 2011-2015 jyldarǵa arnalǵan «Salamatty Qazaqstan» memlekettik baǵdarlamasynda medıtsınalyq qyzmetterdiń sapasyn jaqsartý jáne densaýlyq saqtaýdyń joǵary tehnologııalyq júıesin damytý qarastyrylǵan. Medıtsınalyq qyzmet sapasy keshendi túsinik jáne kóptegen aýqymdy sebeptermen baılanysty. Olardyń qatarynan densaýlyq saqtaý qyzmetkerleriniń kásibı deńgeıi men yntalandyrý tetikterin bólip qarastyrý qajet. Memlekettik baǵdarlamanyń birinshi kezeńin júzege asyrý mindetteriniń biri - densaýlyq saqtaý qyzmetkerlerin yntalandyrý jáne áleýmettik mártebesin arttyrý bolyp tabylady. Óńirler boıynsha alǵashqy medıtsınalyq-sanıtarlyq kómek shyǵystaryn teńestirý jáne profılaktıkalyq jumystardy yntalandyrý úshin alǵashqy medıtsınalyq-sanıtarlyq kómek tarıfterine qosymsha komponentter engizý is-sharalary qarastyrylǵan. Bul maqsattarǵa memlekettik baǵdarlama aıasynda 21 mlrd. 610,4 mln. teńge somasynda qarjy kózdelgen.
Medıtsına qyzmetkerleri eńbeginiń sońǵy nátıjesine baǵyttalǵan medıtsınalyq kómek kórsetýdiń sapasyn arttyrý maqsatynda mınıstrdiń buıryǵymen medıtsına qyzmetkerleriniń eńbek aqysyn tóleýdiń jańa erejesi bekitildi. Bul ereje medıtsına qyzmetkerleriniń eńbekaqysyn olardyń qyzmetin baǵalaý krıterıılerin paıdalana otyryp, kórsetilgen medıtsınalyq kómektiń kólemi men sapasyna qaraı tóleýdi belgileıdi. Sonymen qatar mınıstrlik, Densaýlyq saqtaý qyzmetkerliniń ortalyq kásipodaq keńesimen 2009-2011 jyldarǵa arnalǵan salalyq kelisim jasady. Onda kórsetiletin medıtsınalyq kómektiń kólemi men sapasyna qaraı medıtsına qyzmetkerleriniń jalaqysyna yntalandyrý ústemaqysyn belgileý bóligine qosymsha engizildi, sondaı-aq medıtsına qyzmetkeri bolyp sanalmaıtyndardyń jalaqasyna yntalandyrý ústemaqysy belgilendi. Bunyń sońǵysyn densaýlyq saqtaý uıymy kredıtorlyq qaryzy bolmaǵan jaǵdaıda mekemeni qamtamasyz etýge bólingen qarjy esebinen tóleıdi.
- Medıtsınalyq mekemelerden saralanǵan tólemaqyny kimder alady jáne qandaı qarajat esebinen alady?
- Saralanǵan tólemaqyny medıtsınalyq qyzmetkerlerdiń qyzmetin baǵalaý krıterııleri negizinde qurylymdyq bólimsheler arasynda bólýden únemdelgen qarjy esebinen medıtsınalyq jáne medıtsınalyq emes qyzmetkerler alatyn bolady. Medıtsına qyzmetkerlerine qosymsha ústemeaqy belgileýde olardyń qyzmetiniń nátıjesin sıpattaıtyn negizgi kórsetkishter kórsetiletin qyzmet, kólem sapasynyń artýyna qosqan úlesi bolyp sanalady.
Densaýlyq saqtaý uıymdary medıtsınalyq qyzmetkerleriniń barlyq sanattary úshin qosymsha ústemeaqy kólemin birinshi basshynyń buıryǵymen qurylǵan komıssııa belgileıdi. Qurylymdyq bólimshelerdiń medıtsınalyq bólimderine únemdelgen somany bólý mamannyń qosqan úlesine baılanysty densaýlyq saqtaý uıymdary árbir qurylymdyq bólimsheleriniń medıtsınalyq bólimderi jalaqy qorynyń mólsheri boıynsha júzege asyrylady. Yntalandyrý sıpatyndaǵy ústemeaqy shyǵystaryn óteý jyl boıǵy shyǵystar smetasy boıynsha qarjyny únemdeý bolyp tabylady. Degenmen, únemdelgen qarjynyń jalpy kóleminiń 30 paıyzynan, al jeltoqsanda jyl ishinde únemdelgen qarjynyń jalpy kóleminen aspaýy tıis.
- Suhbatyńyzǵa rahmet!