«Medıtsınalyq saqtandyrý. Onyń tıimdiligi nede?» - Baspasózge sholý
***
«Jaqynda Energetıka mınıstri Qanat Bozymbaev «Qorshaǵan ortany qorǵaý komıtetin ekologtarǵa qaıtarǵymyz keledi. Basshylyq tarapynan bul máselede qoldaý taptym. Sondyqtan, qyzmetkerlerdiń biliktiligine talapty kúsheıtip, jumystyń nátıjesin arttyrýǵa kúsh salamyz. Bul organnyń ashyqtyǵyn qamtý kerek, sebebi, qorshaǵan ortanyń máselesi qoǵamnyń ajyramas bóligi», degendi aıtty. Óıtkeni, ekologııa máselesine birden-bir jaýapty mınıstrliktiń ataýy 1995-2014 jyldary aralyǵynda 6 ret ózgerip, al 2014 jyly tamyzdyń 2-i kúni birjola kelmeske ketken bolatyn. Sońǵy ret Qorshaǵan orta jáne sý resýrstary mınıstrligi dep atalǵan bul mınıstrliktiń fýnktsııalary Energetıka mınıstrligine aýysyp edi», - dep jazady «Egemen Qazaqstan» gazeti senbilik sanyndaǵy «Ekologııany ekologtarǵa qaıtarý kerek» degen taqyryptaǵy maqalasynda. Basylymnyń jazýynsha, joǵarydaǵy jańalyqqa ekologııamen aınalysatyn ártúrli qoǵam¬dyq uıymdar men ǵylymı mekemeler, ózge de tabıǵat janashyrlary eleń etkeni kúmánsiz. Alaıda, bul komıtettiń ózine júktelgen mindetterdi abyroımen atqaryp, halyqtyń úmitin tolyq aqtaı alatynyna senim az. Óıtkeni, mınıstrliktegi ózinen qyzmeti men laýa¬zymy joǵary basshylarǵa táýeldi komıtet basshysy derbes sheshim qabyldaı almaıtynyna eshkim daýlasa almaıdy. Keıbir mamandardyń aıtýynsha, Qazaqstan qorshaǵan ortany qorǵaý boıynsha keıbir zańnamany qabyldaý jaǵynan da kórshiles elderden keıin kele jatyr. Máselen, elimizde áli kúnge deıin «Ósimdik jamylǵysyn saqtaý» zańy joq. Sondyqtan álemde sırek kezdesetin nemese elimiz olardyń otany sanalatyn kóptegen ósimdikter shıkizat retinde ǵana emes, ony ósirip, kóbeıtip, zertteý úshin asa qundy gendik materıal turǵysynan da jetkilikti deńgeıde qorǵaýǵa alynbaǵan kórinedi.
«Birinshi baılyq densaýlyq» ekendigin búginde adamzat balasy jaqsy túsinedi. Adamnyń altynǵa aıyrbastamas qundylyǵy sanalatyn saýlyqtyń qadirin aýyrmaı turyp bilgenge ne jetsin? Bul rette aýyryp em izdegenshe, aýyrmaýdyń jolyn izdeýdiń uzaq ta salamatty ómir súrýge jaǵdaı jasaıtynyn eskersek, elimizde jańadan engizilip otyrǵan mindetti medıtsınalyq saqtandyrýdyń osy máselede mańyzy qandaı degen suraq týyndaıdy. Osyny bilmek bolǵan «Egemen Qazaqstan» gazetiniń tilshisi «Ulttyq ǵylymı medıtsınalyq ortalyq» AQ Basqarma tóraǵasy Abaı Baıgenjınge birneshe saýal qoıǵan. Basylym tilshisiniń barlyq saýalyna tuşymdy jaýap bergen ol: «Medıtsınalyq saqtandyrý júıesin engizbes buryn Búkilálemdik bank mamandaryn tarta otyryp, halyqaralyq tájirıbeniń egjeı-tegjeıli zerttelgenin aıtyp óteıin. Densaýlyq saqtaý júıesine medıtsınalyq saqtandyrý máselelerimen tikeleı aınalysqan táýelsiz halyqaralyq sarapshylar tartyldy. Elimizdegi MÁMS modeli klassıkalyq germandyq, Reseı Federatsııasynyń, Lıtva jáne Batys Eýropa elderi Slovakııa, Chehııa, Polsha modeli tájirıbesinde qurylǵan. Bul rette elimizdiń densaýlyq saqtaý salasyndaǵy tyń júıe dep qarastyrýǵa bolatyn medıtsınalyq saqtandyrýdyń keleshegi kemel deýge tolyq negiz bar. Osy arqyly bolashaqta sapaly medıtsınalyq kómektiń qoljetimdiligi artyp, halyq muqtajdyǵyna jaýap bere alatyndaı densaýlyq saqtaý júıesi qalyptasyp, densaýlyqty jaqsartý, ómir súrý uzaqtyǵyn ulǵaıtý sekildi máselelerdiń túıini aǵytylatyn bolady. Sonymen, medıtsınalyq kómekpen jan-jaqty qamtý jumystary qarqyndy damyp, tutyný mólsherin teńdestirýge múmkindik beretin qarjylyq turaqty densaýlyq saqtaý júıesi qalyptasatyn bolady», - deıdi. Suhbat «Medıtsınalyq saqtandyrý. Onyń tıimdiligi nede?» degen taqyryppen berilgen.
***
«Maksınsk qalasynda tótenshe oqıǵa oryn alyp, tań ata anasy men balasyn úı shatyry basyp óltirdi», - dep jazady «Ekspress K» basylymy.
Sol bir qaıǵyly oqıǵa oryn alǵan túnde 50 jastaǵy áıel men 12 jastaǵy uly bir bólmede, al 24 jastaǵy uly kórshi bólmede uıyqtap jatqan. Tańǵy 6-lar shamasyn qatty daýystan shoshyp oıanǵan úlken uly jeke turǵyn úıleriniń shatyry jartylaı qulaǵanyn kórgen. Osydan keıin ol kórshilerine baryp, kómekke jedel qyzmet shaqyrǵan. Oqıǵa ornyna jetken qutqarýshylar anasy men balasynyń úıindi astynda tiri ekendigine úmit artqan edi. Alaıda, ókinishke oraıdyń óli múrdesi tabyldy.
***
«Semeıde dúrbeleń, qant baǵasy kún saıyn ósip barady», - dep jazady «Vremıa» gazeti. Satýshylar baǵa jazylatyn qaǵazdaryn aýystyryp úlgerer emes. Apta basynda ǵana qant baǵasy 260 teńge bolsa, odan keıin 270 teńgege kóterilgen edi. Endi 1 kelisine 285 teńgege jetip otyr. Buǵan qosa, tek 5 keliden ǵana satyp jatyr. Shaǵyn dúkenderdegi qanttyń baǵasy tipti 350 teńgege deıin kóterilip ketken. Al keıbir saýda oryndarynda qant múldem joq.
