Medıtsınalyq saqtandyrý - medıtsınalyq kómek sapasy men qoljetimdiliginiń kepili - sarapshy
MÁMS-dy engizýdiń qajettigi nede?
Vıtse-mınıstrdiń aıtýynsha, densaýlyq saqtaý júıesine jahandyq syn-tegeýrinder (juqpaıtyn aýrýlar ósimi, jańa tehnologııalardy engizý esebinen júıeniń resýrs syıymdylyǵy, egde adamdardyń sanynyń artýy) densaýlyq saqtaýdyń shyǵyndaryn ulǵaıtýǵa ákeledi.
Halyqaralyq tájirıbede mindetti medıtsınalyq saqtandyrýdy engizý joǵaryda kórsetilgen syn-tegeýrinderge jaýap beredi jáne júıeniń qarjylyq turaqtylyǵyn qamtamasyz etedi.
Mindetti áleýmettik medıtsınalyq saqtandyrýdy engizgen soń densaýlyq saqtaýdyń jalpy shyǵyndary ulǵaıa túsedi, bul medıtsınalyq qyzmetterdiń joǵarǵy sapasy men qoljetimdiligimen qamtamasyz etedi.
«Qazaqstanda mindetti áleýmettik medıtsınalyq saqtandyrýdy engizý qajettigi ári qaraıǵy memlekettik qurylystyń «100 naqty qadam» Instıtýtsıonaldyq reformalarynyń Josparynda, Memleket basshysy Nursultan Nazarbaevtyń 2014 jylǵy 17 qańtardaǵy «Qazaqstan joly - 2050: Bir Maqsat, bir múdde, bir bolashaq» atty Qazaqstan halqyna Joldaýynda kórsetilgen», - dedi A. Tsoı.
Engizý maqsaty memlekettiń, jumys berýshilerdiń jáne azamattardyń yntymaqty qatysýyna negizdelgen medıtsınalyq kómek kórsetý mindetteri men kepildemelerin qamtamasyz etýdiń teńdestirilgen ári turaqty júıesin qurý bolyp tabylady.
Osylaısha, densaýlyq saqtaý júıesine árkimniń qatysý deńgeıi men jaýapkershiligi naqty aıqyndalatyn bolady.
Qandaı jumystar atqaryldy jáne alda ne kútiledi?
A. Tsoıdyń aıtýynsha, MÁMS engizý sharalary 2016-2017 jyldarǵa bekitilgen Mindetti áleýmettik medıtsınalyq saqtandyrýdy engizýdiń Jol kartalaryna sáıkes iske asyrylady.
MÁMS júıesiniń qyzmet kórsetip bastaýyn jáne MÁMS boıynsha tólem merziminiń 2018 jylǵy 1 qańtarǵa aýysýyn qarastyratyn Zańǵa qol qoıyldy.
MÁMS júıesiniń qyzmet kórsetýin qamtamasyz etý maqsatynda «Qazaqstan Respýblıkasynyń keıbir zańnamalyq aktilerine densaýlyq saqtaý jáne áleýmettik-eńbek salasy máseleleri boıynsha ózgerister men tolyqtyrýlar engizý týraly» QR Zań jobasy ázirlendi. Zań jobasynda MÁMS júıesiniń qarjylyq turaqtylyǵynyń tujyrymdamalyq tásilderi boıynsha ózgerister men tolyqtyrýlar, MÁMS júıesinde medıtsınalyq kómek alý quqyǵy, jalpy densaýlyq saqtaý júıesiniń tıimdiligi, sonymen qatar Áleýmettik medıtsınalyq saqtandyrý qorynyń tegin medıtsınalyq kómek kórsetýiniń kepildendirilgen kóleminiń biryńǵaı tólemshisi jónindegi anyqtamasy qarastyrylǵan.
Mınıstrlik Áleýmettik medıtsınalyq saqtandyrý qoryna túsetin jarnalar men aýdarymdar týraly jáne halyq jaǵdaıy (saqtandyrylǵan/saqtandyrylmaǵan) týraly málimetter saqtalǵan «Medıtsına qyzmetterin alýshylar tirkelimi» men «Tólemderdi óńdeýdi uıymdastyrý» atty aqparattyq júıelerdi ázirlep, synaqtan ótkizgen.
Aıta ketý kerek, joǵaryda atalǵan jumystar aıasynda Densaýlyq saqtaý mınıstrligi mınıstrliktiń aqparattyq júıelerin ózge memlekettik organdardyń aqparattyq júıelerimen biriktirýdi josparlaıdy. «Resýrstardy basqarý júıesi» AJ túzetý jumystary júrgizilýde.
Sonymen qatar, medıtsına qyzmetkerleri, halyq jáne jumys berýshiler arasynda MÁMS engizýge qatysty aqparattyq-túsindirý jumystary keńinen júrgizilýde.
«MÁMS-dy engizýge daıyndyq sharalary 2017 jyly jalǵastyrylady jáne 2018 jylǵy 1 qańtarǵa qaraı MÁMS júıesiniń barlyq qatysýshylarynyń júıeniń tolyqqandy qyzmet kórsetýiniń bastalýyna ázirligin qamtamasyz etý josparlanýda», - dedi A. Tsoı.
Júıe qalaı jumys isteıdi?
MÁMS júıesi qyzmet etýshi adamdar, jumys berýshiler men ózin-ózi jumyspen qamtyǵan halyqtyń aýdarymdaryna qurylady. Halyqtyń osal toptaryna jarnany memleket tóleıtin bolady.
Jumys berýshilerdiń jarnalarynyń jalpy mólsherlemesi 2017 jylǵy 1 shildeden bastap 2%-dy, 2018 jyly - 3%, 2019 jyly - 4% jáne 2020 jyldan bastap 5%-dy quraıtyn bolady.
Jaldamaly jumyskerler aýdarym jiberýdi 2019 jyldan bastap - kirisiniń 1%, 2020 jyldan bastap kirisiniń 2% deńgeıinde júrgize bastaıdy.
Memleket halyqtyń áleýmettik osal toptaryna jarna aýdaratyn bolady. Memlekettiń jarna mólsherlemesi ortasha aılyq jalaqysynyń 7%-yn quraıdy. Sonymen qatar, mólsherleme kólemi kezeń-kezeńimen ulǵaıtylatyn bolady: 2017 jyly 4%, 2018 jyldan bastap 5%, 2023 jyly 6%, 2024 jyldan bastap 7%.
Zań jobasyna sáıkes, Áleýmettik medıtsınalyq saqtandyrý qoryna jarna tóleýden halyqtyń áleýmettik osal tobynyń 14 sanaty, sonymen qatar, áskerı qyzmetkerler, arnaıy memlekettik jáne quqyq qorǵaý organdarynyń qyzmetkerleri bosatylady. Barlyǵy - halyqtyń jalpy sanynyń 50%-dan astamy nemese shamamen 10 mln adam.
Jumysshynyń, jumys berýshiniń, jeke kásipkerdiń jáne memlekettiń ekonomıkalyq belsendi emes halyq úshin barlyq tólemderi Áleýmettik medıtsınalyq saqtandyrý qoryna túsedi.
Qor medıtsınalyq uıymdardan medıtsınalyq qyzmetterdi Biryńǵaı strategııalyq satyp alýshy bolady jáne TMKKK aıasynda, sondaı-aq MÁMS boıynsha medıtsınalyq qyzmetterdi konkýrstyq negizde memlekettik jáne jeke klınıkalardan satyp alady.
Eger medıtsınalyq uıymnyń resýrstyq qamtamasyz etýi bekitilgen mınımaldy standarttarǵa, al kórsetiletin qyzmetter sapanyń bekitilgen qaǵıdalaryna sáıkes bolsa, onda medıtsınalyq uıym qyzmetterdi áleýetti jetkizýshi bolyp tańdalady.
Barlyq medıtsınalyq uıymdar Qazaqstan Respýblıkasynyń saqtandyrylǵan azamattarynyń Biryńǵaı tirkelimine qoljetimdi bolady.
Azamattar júgingen jaǵdaıda medıtsınalyq qyzmetkerge onyń JSN engizý jáne onyń saqtandyrylǵandyǵy mártebesin rastaýdy alý jetkilikti.
Eger aýdarymdar jasalsa, júgingen adam saqtandyrýda usynylǵan qyzmetterdiń barlyq spektrin paıdalanýǵa quqyly. Eger aýdarymdar bolmasa, oǵan medıtsınalyq kómektiń kepildendirilgen kólemi aıasynda kómek kórsetiledi, al qalǵan shyǵyndardy ol ózi tóleıdi.
MÁMS áserleri
MÁMS aıasynda saqtandyrylǵan azamattarǵa ambýlatorlyq dárilermen qamsyzdandyrylǵan ambýlatorlyq-emhanalyq kómek; statsıonarlyq medıtsınalyq kómek; joǵary tehnologııaly medıtsınalyq qyzmetter; statsıonardy almastyratyn tehnologııalar; uzaqmerzimdi meıirbıkelik kútim kórsetiletin bolady.
Jalpy, qosymsha qarjy resrýstarynyń túsimderi esebinen MÁMS engizý medıtsınalyq qyzmettiń halyq úshin qoljetimdiligi men sapasyn aıtarlyqtaı arttyrady. Emhanalarda kezekti azaıtý maqsatynda emhanalarda elektrondy kezekter engiziledi. Halyqtyń bilikti pedıatrııalyq kómekke suranysyn qanaǵattandyrý úshin alǵashqy medıtsınalyq-sanıtarlyq kómek deńgeıinde pedıatrııalyq ýchaskelerdi kezeń-kezeńmen qalpyna keltirý jáne olardyń úlesin arttyrý josparlanǵan.
Medıtsınalyq qyzmetter sapasy densaýlyq saqtaý salasynda standarttardy bekitý, klınıkalyq hattamalar jáne medıtsınalyq qyzmet kórsetýdi uıymdastyrý boıynsha algorıtmderdi engizý, medıtsınalyq qyzmet kórsetýge densaýlyq saqtaý sýbektileri arasynda konkýrs uıymdastyrý, medıtsınalyq qyzmetterdi akkredıtteý, qyzmetterdiń sapasy jáne kólemi boıynsha kelisimsharttyq mindettemelerdi baqylaý nátıjelerin, densaýlyq saqtaý salasyndaǵy memlekettik baqylaý jáne qadaǵalaý nátıjelerin esepke ala otyryp, qyzmetterge tóleý arqyly qamtamsyz etiledi.
Sondaı-aq, MÁMS engizýmen halyqtyń jalpy praktıka dárigerlerimen qamtamasyz etilýi alǵashqy medıtsınalyq-sanıtarlyq kómek (AMSK) deńgeıinde joǵarylatylady. Jalpy praktıkanyń 1 dárigerine júkteme 2000 tirkelgen turǵynnan 1500 adamǵa deıin azaıady.
MÁMS júıesinde ambýlatorlyq-emhanalyq kómek qyzmetterin kezeń-kezeńmen arttyrý qarastyrylǵan. Bul qoljetimdilikti arttyryp, kezektilikti azaıtady, sáıkesinshe qabyldaý sapasyna áser etedi, sebebi dáriger ár naýqasqa kóbirek ýaqyt bóle alady.
Sonymen birge, Qazaqstan Respýblıkasynda mindetti áleýmettik medıtsınalyq saqtandyrýdy engizý qazaqstandyqtardyń densaýlyǵyn jaqsartýǵa jáne ómir surý uzaqtyǵyn arttyrýǵa, halyqtyń suranysyna jaýap bere alatyn densaýlyq saqtaý júıesin qurýǵa, ambýlatorlyq deńgeıde dárilik qamtamasyz etýdi keńeıtýge, densaýlyq saqtaý júıesindegi beıresmı tólemder deńgeıin tómendetýge múmkindik beredi.
Eske salsaq, Memleket basshysy Nursultan Nazarbaev Qazaqstan halqyna Joldaýynda aǵymdaǵy jyldyń 1 shildesinen bastap elimizde mindetti áleýmettik medıtsınalyq saqtandyrý júıesi engizile bastaıtynyn atap ótti. Memleket basshysynyń Joldaýynyń qorytyndysy boıynsha Úkimet otyrysynda QR Premer-Mınıstri Baqytjan Saǵyntaev Densaýlyq saqtaý mınıstrligine MÁMS-ti iske qosqan sátke deıin ol tıimdi jáne kedergisiz jumys jasaýy úshin barlyq táýekelderdi esepteýdi tapsyrdy. Budan ózge, Premer-Mınıstr densaýlyq saqtaýdy aqparattandyrý jáne dárilik zattarǵa baǵany retteýdi engizý boıynsha zańnamaǵa túzetýlerdi ázirleý boıynsha keń jumysty qamtamasyz etý qajettigine basa nazar aýdardy.