Mańǵystaýlyqtardyń Maqtaralǵa kómegin umytpaımyz - shymkenttik shóp shaýyp, Batysqa jóneltip jatyr
«Mańǵystaý jaqta qýańshylyqtan mal qyrylyp jatyr» degen sýyq habar taraǵaly biraz boldy. Maldy aýyldardyń aıanyshty kúıin baıandaıtyn sýretter men vıdeolar áleýmettik jelini kezip júr. Sol aqparat 25 jastaǵy shymkenttik jigit Qurmet Talapqazyny beıjaı qaldyrmaǵan syńaıly. Jazyp jatqan dıplomdyq jumysyn ysyra turyp, shalǵymen shóp shabýǵa kirisipti.
«Jer-jerde maldyń juttan qyrylyp jatqanyn áleýmettik jeli arqyly bildim. Qyrylǵan mal men onyń ıelerine janym ashyp, iske kiristim. Ózim maıda-shúıde saýdamen aınalysamyn. Syrttaı oqyp júrmin. Bıyl tórtinshi kýrstamyn. Dıplom jazýym kerek edi. Ol kúte turar. Myna jaqta el jutap jatqanda dıplom jazamyn dep qarap otyra almadym. Іsteıtin isim nemese basqa ýaıymym jol bolǵandyqtan bul isti qolǵa alǵanym joq. Qońyr tirlikti qarapaıym aýyl qazaǵymyn. Saryaǵash, Jetisaı, Shardara halqy únime qulaq asyp, jumystyń bir jaǵyna shyǵysyp jatyr», - dep bastady áńgimesin.
Bir ózi birneshe adamnyń sharýasyn tyndyryp, ýaqyttan tapshylyq kórip júrgen jigitpen keńinen sóılesýdiń sáti túspedi. Sondyqtan da ózi týraly mardymdy aqparat alý múmkin bolmady. Jumystan qoly qalt etken sátterde WhatsApp arqyly joldaǵan saýaldarymyzǵa jaýabyn qysqa qaıyryp otyrdy.
«Bireýi tehnıka, bireýi shabyndyq, bireýi shóp berip, kómektesip jatyr. Negizinen ákimshiliktiń qaramaǵyndaǵy joldyń boıynan shóp oryp júrmiz. Gektarlap shabyndyǵyn berip jatqan jer ıeleri de bar. Tasymaldaý jaǵy qıyn bop jatyr. Jer shalǵaı ǵoı. Vagondar tegin berilse, bulaısha qınalmas edik. Keıbir bıznesmender óz betimen kómek jınap jatyr dep estidik. Olardan kómek kórgen joqpyz. Qoldap jatqan sol baıaǵy qarapaıym halyq. Qýańshylyqtaǵy Batystan da aqsha qosyp jatqandar bar. Olardan ázirge almaı otyrmyn», - dedi sóz arasynda.
Jalǵyzdyń úni, jaıaýdyń shańy shyqpas dese kerek, jas jigittiń qaısar áreketin áleýmettik jeliden kórgen Gúlshan Artyqbaeva esimdi adam Keles aýdany, Abaı aýdanynan Saryaǵashtaǵy shtabqa jetipti. «Shtab» dep ózi atap alǵany bolmasa, munda turaqty jumys istep júrgen úsh adam ǵana bar. Biri – Qurmet, ekinshisi – ózi, úshinshisi – Tarazdan arnaıy kelgen Názıra Musaeva.
«Estigen boıda keler edim, ákemiz ómirden ótip, sonyń jetisin bergenshe bosaı almadym. Anam jasynan kópshil adam. «Sen munda otyrǵanmen, ákeń qaıta tirilip kele qoımas. Odan da elge paıdańdy tıgiz» dep shyǵaryp saldy. Ulym naǵashy atasynyń qyrqyn ótkizýge aqsha jınaý úshin Shymkentke jumys izdep ketti. Sondyqtan ózim ǵana keldim. Shóp orýǵa kelgen adamdar 2-3 kún saıyn aýysyp turady. Qoly bosaǵany ýaqytynda kelip, qaıta ketip jatyr. Qazir úsh namazhan jigit júr. Sizderdiń habarlasqandaryńyzdy aıtyp edik, «rııa» bolady dep aty-jónderin de aıtqyzbady, sýretke de túsirtpedi. Olardyń ornyn buıyrsa, erteń Taldyqorǵannan Muratbek Soltanbaı degen jigit kelip basady. Biz ázirge as-sýyn daıyndap, shóp úıisip júrmiz. Kelip jatqan jastardyń bári elgezek. Bizge aýyr jumys istetpeýge tyrysady. Arasynda Shymkentten eriktiler kelip, daıyn tamaq ákep berip jatyr», - deıdi Gúlshan Artyqbaeva.
Aıtýynsha, Saryaǵash aýdanynyń ákimdigine de, Túrkistan oblysynyyń ákimdigine de habarlasyp, shópti dittegen jerge jetkizýge kómek suraǵan. Ázirge tym-tyrys kórinedi.
«Búginge deıin 5 vagon shóp jınap, vagondarǵa tıedik. Ol jumysqa Qurmet jalǵyz ózi shaýyp júr. Vagonnyń jol aqysyn halyqtan jınalǵan aqshamen óteımiz. Ár vagon 380 000 teńgeden tústi. Saryaǵash aýdanynda shabatyn shóp taýsylǵansha júremiz. Pavlodar oblysynan shabyndyq bergen adamdar bar. Keıin sonda barýymyz múmkin», - deıdi Gúlshan Artyqbaeva.
Osy istiń bárinde Qurmetke qoldaý kórsetip, jón siltep júrgen Saılaýbaı Meıirbekov degen azamatpen sóılesip kórdik. Basynda Qurmettiń bul bastamasy qansha jerge bara qoıar eken dep alańdaǵanyn aıtady.
«Qurmet, aınalaıyn munyń qalaı bolar eken» dep edim, «Jer qazsam da jutaǵan elge shóp jiberemin, aǵa» dedi ǵoı. Basynda qol oraqpen ordy. Keıin shalǵymen shapty. Odan jurt jınalyp motorly shalǵy alyp berdi, qazir sonymen shaýyp júr jigitter. Búgin 5 vagonnyń jol aqysyna 1 mln 900 myń teńge quıdyq. Saryaǵashtan Mańǵystaýǵa deıin jetkizý úshin bir vagonǵa 380 myń teńge surapty. «Kaspıge» túskeni 1 mln 550 myń teńge eken. 350 myń teńgeni ózim qostym. Azdap kásippen aınalysatynymyz bar. Qurmettiń Qytaıdan kelgenine 5 jyl bolypty. Men 2 jyldan beri tanımyn. Týǵan balamdaı bop ketken. Ózi Qazaqstannyń azamattyǵyn alǵanymen, áke-sheshesi, aǵa-baýyrlary túgel Qytaıda. Buǵan deıin de jetim-jesir, kópbalaly analarǵa qolyndaǵy bar aqshasymen páter jaldap berip, únemi kaıyrymdylyq jasap júredi. Sodan da bolsa kerek, ekeýmiz áke men baladaı aralasyp kettik», - deıdi Saılaýbaı qajy.
Elden jınalǵan aqshanyń esebin qazir osy Saılaýbaı qajy júrgizip otyr.
«Almaty oblysynan Seıitjan degen Qytaıdan kelgen qandasymyz aýyldastarynan qarajat jınap, 218 myń teńge jiberdi. Túrkistan oblysynyń Ordabasy aýdanyndaǵy Bórijar degen aýyldan Imash degen jigit habarlasyp elden jınadyq dep 200 myń teńge jiberdi. Onyń ústine 2-3 myń oram jantaq oryp beremiz dep otyr. Otyrar aýdany Kólqudyq aýylynan Nábı degen jigit 120 myń teńge jiberdi. Soltústik Qazaqstannan Jalyn degen jigit 85 myń teńge jiberdi. 600-700 myń teńge osyndaı jomart jandardan tústi. Qalǵan aqsha jan-jaqtan tıyn-tebendep quralyp jatyr», - deıdi ol.
Aqshasy joq aǵaıyn jurt bolyp jumylǵan isten shet qalmaıyq dep, shóp oryp berýge kirisip ketipti.
«Shardara aýdany shóppen kóp kómektesip tur. Vagonǵa artylǵan shópti birazy solardiki. Taǵy 15 myń oram beremiz dep ýáde beripti. Otyrar aýdanyndaǵy Bógen sý qoımasynyń mańyndaǵy bir aýyldan 3 000 oram shóp oryp beremiz degen ýáde aldyq. Aqsaqaldar meshitke jınalyp, sondaı sheshim shyǵarǵan eken. Oblystyq «Ońtústik Qazaqstan» gazetiniń ujymyn redaktory Abaı degen aǵamyz bastap baryp, eki ret shóp orysyp qaıtty. 6 vagon toltyrsaq, erteń jolǵa shyǵýy kerek. Ol shamamen 7 000 nyǵyzdaǵan oram degen sóz. Jan-jaqtan kelip, shóp alyp ketińder degen aǵaıynnan taǵy 30 myń oram shóp shyǵatyn túri bar. Jol aqysyna aqsha tabylsa, sonyń bárin jóneltýge bolady. Qazir temirjolǵa deıin jetkizý de, vagonnyń aqysyn tóleý de problema bolyp tur. Elden jınalǵan aqshanyń bárin soǵan salyp otyrmyz», - deıdi Saılaýbaı Meıirbekov.
Óz arasynda bastamashyl top Batystaǵy jaǵdaıdy byltyr Maqtaral aýdanynda bolǵan sý apatymen salystyrady eken. Ózbekstannyń «Sardoba» sý qoımasy jarylyp, Maqtaraldyń birneshe aýyly sý astynda qalǵanda kómektiń kóbi Batystaǵy aǵaıynnan jetkenin mundaǵylar umytpaǵan. Sol jaqsylyqtyń óteýi bolsyn dep áleýmettik jeli arqyly bir-birine úndeý tastap júr. Jarasyn jalap jazyp, jyrtyǵyn jamap kıgen aýyldaǵy aǵaıyn bir-birine osylaı súıeý bolyp jatyr.
«Shamamyz kelse, Shymkent pen Túrkistannyń arasyndaǵy joldyń boıyn, Qarataý jaqtaǵy bos jerdiń bárin shaýyp, qýańshylyqqa tap bolǵan aýyldarǵa jiberemiz. Áldymen Mańǵystaýdy qamtamasyz etip alsaq dep otyrmyz, olardyń Maqtaralǵa jibergen kómegin el umytqan joq. Buıyrsa keıin Qyzylordaǵa da kómektesemiz», - deıdi Qurmet Talapqazy.
Jeke sharýasynan jurttyń muqtajdyǵyn bıik qoıǵan jigerli jasqa «iske sát» degennen basqa aıtarymyz joq.
