Mamandyǵyńdy meńgerý úshin zamanaýı tehnologııadan qalyp qoımaý kerek – dáriger
- Eldar Amantaıuly, tól meıramdaryńyz qutty bolsyn! Dárigerlik mamandyqty tańdaýyńa ne sebep boldy, aldymen sol týraly aıtyp ótseń?
- Birden aıtaıyn, negizinen dárigerlik joldy tańdaýyma ákem Amantaı Hadısuly Nurǵalıev sebepshi boldy. Ol kisi ómir boıy dáriger retinde medıtsına salasynda mańdaı terin sypyryp, eńbek etti. Kópshiliktiń alǵysyna bólendi, qazir zeınetker. Anam Záýresh Jumabaıqyzy Fazylovanyń mamandyǵy - býhgalter. Baldaı tátti balalyq shaǵymnan ákemniń aq jeleńdi abzal jan bolǵanyn kórip óstim, soǵan qyzyǵa qaraıtyn edim. Ózim Atyraý qalasynda 1985 jyly 28 qyrkúıekte dúnıege keldim. Sonda 9 jyl mektepte bilim aldym. Keıin Oral qalasyndaǵy №44 orta mektepti támamdap, osydan jıyrma jyl buryn arman jeteginde Aqtóbe qalasyna attandym. Jolym bolyp, Marat Ospanov atyndaǵy Aqtóbe medıtsınalyq akademııasyna oqýǵa túsip, 2011 jyly támamdap shyqtym. Sodan joldamamen Oral qalasyna kelip, sharýashylyq júrgizý quqyǵyndaǵy №5 qalalyq emhanada eńbek jolymdy bastadym. Al 2017 jyly 9 qańtardan beri qalalyq kópbeıindi aýrýhanadamyn. Áýeli qabyldaý bóliminde otyrdym.
- Ómir jáne eńbek jolyńda baǵyt-baǵdar siltegen jandar bolǵan shyǵar?
- Árıne. Ásirese, sol kezde gınekologııa bóliminiń meńgerýshisi qyzmetin atqarǵan Erlan Tilegenuly Muqanovty erekshe bólip atar edim. Óz jumysyn joǵary deńgeıde atqaratyn sondaı bilikti mamannyń shákirti bolǵanyma baqyttymyn dep sanaımyn. Ustazymdaı myqty dáriger bolý – maqsatym. Ózim de úsh jyldan beri gınekologııa bóliminiń meńgerýshisi qyzmetin atqaryp kelemin. Tek qala ǵana emes, oblys aýdandaryna sanavıatsııamen shyǵyp, áıelder men náresteler ómirin saqtaýǵa atsalysyp kelemin. ıAǵnı qazaq halqynyń sanyn kóbeıtýge óz úlesimdi qosýdamyn.
- Gınekolog bolyp jumys isteý er adamǵa qıyn ba, qandaı ózgeshelikteri bar?
- Qaı jumystyń da jeńili joq. Bul jerde mynany bólip aıtaıyn. Júkti áıelderdi bosandyratyn basqa adamdar. Al bizder ota jasaýmen aınalysamyz. Óz mamandyǵyńdy meńgerý úshin úzbeı bilim alyp, biliktiligińdi jetildirýmen birge qazirgi zamanaýı tehnologııadan qalyp qoımaý kerek. Ol úshin kún saıyn ózińdi damytyp, bıik shyńdarǵa qaraı talpyna bergen durys.
- Elimizde ana men bala densaýlyǵyna erekshe mán beriledi, sonyń ishinde bala tabatyn jastaǵy áıelderge qandaı keńes berer ediń? Aýrýhanaǵa júkti áıelder túrli jaǵdaıda túsip jatady, erekshe este qalǵan oqıǵalar boldy ma?
- Ár adam densaýlyǵyna muqııat qaraýy kerek. Ásirese, bala tabatyn jastaǵy áıelder dárigerler keńesterine zeıin qoıyp, ómirge urpaq ákelýdiń mán-mańyzyn sezine bilýi qajet der edim. Ol úshin, eń bastysy, densaýlyǵynda kinárat bolmaǵany jón. Aýrýhanada bolsyn, sanavıatsııamen barǵanda bolsyn, túrli jaǵdaıǵa kezdesip jatasyń. Sol kezde ana men sábıdiń ómiri úshin kúreske túsesiń. Ondaıda olardy qutqaryp qalýdan basqa oıyńda eshteńe bolmaıdy. Ota sátti aıaqtalsa, bar jan dúnıeń jeńildep, asa mańyzdy bir isti atqaryp shyqqandaı bolasyń.
- Óziń jetekshilik etetin gınekologııa bóliminiń jumysyna toqtalsań?
- Bizdiń gınekologııa bólimshesinde ózimdi qosqanda, 8 bilikti dáriger qyzmet atqarady. Olardyń tórteýi bólimshe dárigeri bolsa, qalǵan tórteýi qabyldaý bóliminde kelýshilerdi qabyldaıdy. Basty maqsat – jaǵdaıy aýyr naýqastardyń janyn saqtaý úshin olarǵa jedel kómek kórsetý. Josparly túrde san alýan otaý jasaý arqyly ómir súrý kórsetkishin arttyrý. Naqtyraq aıtsaq, laparoskopııalyq, laparotomııalyq mıomektomııa, bedeýlikke qatysty jáne basqa otalar áıelderdiń reprodýktsııalyq deńgeıin joǵarylatý maqsatynda jasalady. Qysqasha qaıyrsaq, bizdiń dárigerler aptada jeti kún boıy 24 saǵat tártibinde naýqastardyń janyn saqtaý jolynda ota jasaýǵa jáne emdeýge daıyn. Jalpy, qalalyq aýrýhananyń perzenthanasynda bosanatyn áıelder úshin barynsha jaǵdaı jasalǵan, zamanaýı qural-jabdyqtar jetkilikti. Kún saıyn, sát saıyn shyryldap jerge túsken shaqalaqtardyń daýsyn estý dárigerler úshin de úlken qýanysh der edim. Janyn shúberekke túıgen júkti áıelder perzenthanadan aman-esen shyǵyp jatsa, sol otbasy, jaqyn-jýyqtary úshin odan asqan baqyt bar ma! Óıtkeni bala – baqyt, bala – óz ómirińniń jalǵasy, túptep kelgende, elimizdiń bolashaǵy deýge bolady.
- Eldar, óziń úılendiń be?
- Iá, osydan on jyl buryn otaý qurǵanmyn. Qazirgi ýaqytta jan-júregime jaqyn, súıikti de súıkimdi bir qyz, bir ulym jelkildep ósip keledi. Oǵan qosa úshinshi sábıimizdi kútýdemiz.
- Zaıybyń týraly aıtsań, mamandyǵy qandaı?
- Zaıybym Makka Aıbekqyzy 1990 jyly Oral qalasynda dúnıege kelgen. Mamandyǵy – ana (kúldi).
- Sózge sarańdaý ekensiń, Eldar, únemi qysqa qaıyryp otyrasyń. Soǵan qaraǵanda, árdaıym iske jaqyn jan bolarsyń. Tól merekelerińe oraı áriptesterińe qandaı tilek aıtar ediń?
- Jylyna bir keletin merekemiz qutty bolsyn! Dáriger – adam janynyń arashashysy. Gıppokrat antyna adal bolyp, aldymyzǵa kelgen ár adamǵa jaýapkershilikpen qarap, óz qyzmet-mindetimizdi múltiksiz atqara bereıik degim keledi.
- Áńgimeńe rahmet! Árkez eńbegiń jemisti bolyp, aldyńǵy qatardan kórine berýińe tilektespin.
Eske sala keteıik, budan buryn hırýrg Erbol Eseevtiń hal ústinde jatqan naýqasty qutqarýdan artyq abyroı joq ekendigi týraly aıtqanyn jazǵan bolatynbyz.
Sondaı-aq Oral qalasynda úshem dúnıege keldi.
BQO-da «Aýyldyq densaýlyq saqtaýdy jańǵyrtý» jobasy aıasynda 50 nysan salynady.
