Londonda sheteldik sarapshylar Qazaqstandaǵy oqıǵalardy talqylady

LONDON. QazAqparat –Azııa isteri jónindegi brıtan Koroldik qoǵamynyń (Royal Society for Asian Affairs, RSAA) alańynda Qazaqstandaǵy qańtardaǵy qaıǵyly oqıǵalar talqylandy. Sonymen qatar oqıǵalardyń saldary jáne eldi qalpyna keltirý men damytý baǵytyndaǵy josparlary áńgime ózegine aınaldy. Іs-shara «The Oxus Society for Central Asian Affairs» (AQSh) uıymynyń qoldaýymen ótti. Oǵan belgili tarıhshy, álemdik bestsellerlerdiń avtory, Oksford ýnıversıtetiniń professory Pıter Frankopan tóraǵalyq etti.

Qazaqstannyń Ulybrıtanııadaǵy Elshisi Erlan Ydyrysov oqıǵalardyń hronologııasyn tanystyra kele qatysýshylarǵa eldiń túrli aımaqtarynda beıbit bolyp bastalǵan narazylyqtardy keıin bandıtterdiń, tonaýshylardyń jáne qarýly lańkesterdiń «ilip áketkendigin» eske saldy.

Ol, sondaı-aq, qazirgi ýaqytta eldegi jaǵdaı turaqtalǵanyn, 13 qańtarda Ujymdyq qaýipsizdik týraly shart uıymynyń bitimgershilik kontıngentin Qazaqstannan kezeń-kezeńimen shyǵarý bastalǵanyn jáne jaqyn kúnderi aıaqtalatynyn habarlady.

E.Ydyrysov QR Prezıdenti Qasym-Jomart Toqaevtyń qańtar oqıǵalarynyń túıinin sheshý úshin bir mezgilde eki túrli tásil qoldanǵanyn atap ótti.

«Birinshiden, bılik beıbit jáne shynaıy túrde narazylyq bildirýshilermen dereý dıalog bastady. «Halyq únine qulaq asatyn memleket» qaǵıdattaryna sáıkes resmı tulǵalardyń demonstranttarmen kezdesýleri ótkizildi. Olarmen dıalog ornatý úshin arnaıy úkimettik komıssııa quryldy jáne sherýshilerdiń negizgi talaptary qanaǵattandyryldy. Al, ekinshiden, beıbit mıtıngilerdi toqtatqan, adam óltirgen, beıbereketsizdikke jol bergen jáne eldiń konstıtýtsııalyq qurylymyn buzýǵa árekettengen qarýly lańkesterge qatań jáne ymyrasyz kúresti kúsheıtti», dedi Elshi.

Qazaqstandyq dıplomat 11 qańtarda QR Parlamenti májilisinde sóılegen sózinde Memleket basshysy eldegi kúrdeli áleýmettik-ekonomıkalyq problemalardy sheshý, halyqtyń tabysyn arttyrý, saıası reformalardy odan ári iske asyrý boıynsha naqty mindetter qoıǵanyn erekshe atap ótti.

Іs-shara barysynda ashyq jáne búkpesiz pikir almasý uıymdastyryldy.

Spıkerler men aýdıtorııa Qazaqstandaǵy saıası jáne áleýmettik-ekonomıkalyq jaǵdaı, eldegi qańtar tragedııasynyń sebepteri men saldary týraly ótkir suraqtar qoıdy.

Qazaqstan týraly aqparattardy «The Guardian», «The Economist» jáne «The Independent» basylymdarynda jarııalaıtyn tanymal jýrnalıst Djoanna Lıllıstiń pikirinshe, Almaty qalasynda saý tamtyǵy qalmaǵan ǵımarattar qarýly qylmyskerlerdiń úılestirý jáne uıymdastyrý deńgeıin kórsetedi.

Ol, sonymen birge, bul oqıǵanyń tóńkeris áreketi bolǵandyǵyna birqatar dálelder bar ekendigine nazar aýdardy.

«Endi el bıligi bul árekettiń artynda kim tur degen suraqqa jaýap berýi kerek», dedi jýrnalıst.

«Chatam-haýs» Koroldik halyqaralyq qatynastar ınstıtýtynyń ǵylymı qyzmetkeri jáne «PRISM Political Risk Management» kompanııasynyń basqarýshy dırektory Keıt Mallınson el basshylyǵynyń Qazaqstanda kúrdeli ózgeristerdi qolǵa alý qajettigine, onyń ishinde memlekettik bılik organdaryna reformalarǵa nıettengen myńdaǵan bilimdi qazaqstandyqtyń kelýin qamtamasyz etý kerektigine nazar aýdardy.

Sonymen qatar, ol álemdik qaýymdastyqtyń UQShU kontıngentin engizý jónindegi alańdaýshylyǵyna qaramastan Qazaqstan 30 jyl boıy tabysty iske asyryp kele jatqan kópvektorly saıasatyn jalǵastyratynyna úmit bildirdi.

Pikirtalasqa, sondaı-aq, Kóshi-qon jónindegi halyqaralyq uıymnyń ókili Álımana Janmuqanova jáne Djordj Vashıngton ýnıversıtetiniń doktoranty Raýshan Jandaeva qatysty.

Olar qańtar tragedııasynyń bastapqy kezeńinde beıbit narazylyqqa sebepshi bolǵan áleýmettik-ekonomıkalyq problemalardy sheshý úshin Qazaqstan bıligin qoldan kelgenniń bárin jasaýǵa shaqyrdy.