Londonda kásip ashqan qazaq qyzy - baspasózge sholý
*** «Aıqyn» basylymy London qalasynda álemdegi ozyq kompanııalardyń birin basqaryp otyrǵan, basqaryp qana qoımaı, sol kompanııanyń negizin qalaǵan qazaq qyzy týraly jazady. Elmıra Ádilbekova bilim, jyljymaıtyn múlik, qarjy jáne salyq, t.b. salalar boıynsha sarapshylyqpen aınalysatyn fırma qurǵan. Kompanııanyń Almatyda, Astanada, Aqtóbede de keńseleri bar eken. «Elmıra, aldymen tumandy Albıonǵa qalaı baryp júrsiz?» degen suraqqa ol: «Almatydaǵy T.Rysqulov atyndaǵy joǵary oqý ornyn ekonomıka mamandyǵy boıynsha qyzyl dıplommen bitirip, qarjy mamany bolyp shyqqan soń da, ary qaraı oqýymdy jalǵastyrǵym keldi. Sebebi búgingi zamanda bilimsiz eshqaıda attap basa al¬maısyń. Sóıtip, London bıznes-mektebinde azamattyq quqyq boı-ynsha bakalavrdy bitirdim jáne qarjy magıstriniń dıplomyn alyp shyqtym. Ózimniń kásibı eńbek jolymdy áýeli týǵan Qazaqstanymda, Qarjy mınıstrliginiń salyq ko¬mıtetinde jumys isteýden bastadym. Salyq salý men ony jınaýdyń ádisnamasyn, normatıvti aktilerin túzýge qatystym. Salyq salasyndaǵy álemdik tártipterdi tolyq meńgerý úshin qosymsha Amerıkaǵa baryp oqyp, sáıkesinshe sertıfıkatqa ıe boldym. Qazir Anglııada osy taqyryppen belsendi túrde shuǵyldanýdamyn. Amerıkada joldasym ekeýmiz tórt jyl turdyq. Londonda turyp jatqanyma bes jyl boldy. London ortalyǵyndaǵy ınvestıtsııa boıynsha eń úzdik konsal¬tıngtik kompanııalardyń birinde Anglııa zańdylyqtarynyń qatań talabyna sáıkes klıenttermen qalaı jumys isteý boıynsha baǵa jetkizgisiz tájirıbe jınaqtadym desem bolady. Nátıjesinde osynda ózimniń jeke kompanııam-nyń negizin qaladym»,-dep jaýap bergen. Elmıranyń Qazaqstan men Londondaǵy qyzmeti týraly, sondaı-aq Amerıka men Qazaqstan arasyndaǵy aıyrmashylyq týraly pikirin oqyǵyńyz kelse, «Londonda kásip ashqan qazaq qyzy» degen maqalany oqyńyzdar. «1920 jyldary bastalyp, ara-arasynda «sál tynystap», 1931-33 jyldary «keńestik jospar» dárejesinde oryndalǵan asharshylyq qazaq halqynyń jartysynan kóbin joq qyldy. Alyptar arasynda aımańdaı ult bolyp otyrǵan Alash balasy tyshqan terip jeýge de shamasy jetpeı, aıaýsyz qyryldy. Resmı derekter boıynsha, ashtyqtan 2 mln 200 myńnan astam adam joq bolǵan». Bul náýbettiń qazaq ádebıetine tıgizgen kesiri qandaı, qazaq ádebıetinde qalaı kórinis tapty? «Aıqyn» basylymy búgin sondaı-aq osy suraqtyń jaýabyn izdeıdi. «Iá, Keńes ókimeti bul týraly eshkimniń aýzyn ashtyrǵan joq. Jaqan Syzdyqovtyń shaǵyn balladasynyń ózi joǵarydaǵydaı reaktsııa týdyrsa, odan kólemdi shyǵarmalardyń avtorlary qandaı kúı keshetinin esepteı berińiz. Bir derekterde Syzdyqov balladasy «Tabıǵat» dep, endi bir derekterde «Álı qart» dep kórsetiledi. Bul shyǵarma órtelip, avtor soqqyǵa jyǵylyp, jany áreń qalǵan. Beıimbet Maılınniń dańqty «Kúlpash», «Asharshylyq qurbany», «Aıt kúnderi» áńgimeleri kúni keshege deıin jabýly qazan astynda jatty. Degenmen, qazaqtyń qabyrǵaly qalamgerleriniń barlyǵy asharshylyq taqyrybyn shyǵarmalarynda emeýrindep bolsa da sezdirip otyrdy. Sábıt Muqanov «Ómir mektebiniń» «Eseıý jyldary» dep atalatyn úshinshi kitabynda asharshylyq náýbetin tikeleı sıpattaǵan tustary jeterlik. Ǵabıden Mustafınniń «Shyǵanaq» romany da á dep bastalǵan tusta el ishinen kúı ketkenin sýretteıdi, alystan shalady. Sáken Seıfýllınniń aıaqtalmaǵan «Bizdiń turmys» hıkaıatynda asharshylyq kórinisin eki-úsh sóılemmen uqtyryp ketken tustary bar. Ǵabıt Músirepov klassıkalyq «Talpaq tanaý» áńgimesinde Qostanaı óńirindegi asharshylyqtyń beınesi anyq kórinis beredi. Jazýshy qazaq malshysynyń ómirine kúshtep engizilgen shoshqany sheber ájýalaı otyryp, onyń kelý sebebin óte názik ańǵartyp ótedi. Safýan Shaımerdenovtiń «Mezgil» hıkaıatynda da bas keıipkerdiń esteligi arqyly halyq basyndaǵy zobalań ıshara etiledi, til baılaýshy «qudiretterdiń» kózin ala bere, astaryna sumdyq shyndyq jasyrǵan shyǵarma retinde aıshyqtalady. Sáken Júnisov «Amanaı men Zamanaı» hıkaıatynda da eldiń údere kóshýiniń sebebin tuspaldap aıtyp ótedi», dep jazady basylymy. Bul týraly tolyǵyraq «Jabýly qazan ashylsa» degen maqaladan oqyńyzdar. *** «Egemen Qazaqstan» gazeti búgin «Astana Opera» teatrynyń Úlken zalynda ótken ІІ halyqaralyq «Jibek joly» festıvali týraly jazady. «Festıvaldiń jabylý saltanaty A.Jubanov pen L. Hamıdıdiń «Abaı» operasyndaǵy áıgili «Toı bastar» kórinisi men Aıdardyń arııasynan bastaý aldy. Eske sala keteıik, ІІ halyqaralyq «Jibek joly» festıvali 25 qyrkúıekte teatrdyń bas dırıjeri Alan Bóribaevtyń redaktsııasyndaǵy dál osy operanyń tusaýkeserimen ashylǵan bolatyn. Bir jarym aı boıy elordalyq teatr kórermen nazaryna 23 is-shara usyndy, onyń ishinde 14 qoıylym jáne 9 kontsert bar.Festıval kúnderi álemdik opera juldyzdarynan barıton Djýlıo Boskettı (Italııa), soprano Akıko Haıakava (Japonııa) jáne Ka-tajına Matskevıch (Polsha), tenorlar Mıhaıl Agafonov (Germanııa), Mıhaıl Vekýa (Re¬seı), Nájmıddın Máýlenov (Ózbekstan), belgili dırıjerlar Djýzeppe Akýavıva (Italııa), Koıchı Inoýe (Japonııa), Dorıan Ýılson (AQSh) óner kórsetti. Aıta ketetin bir jáıt, álem juldyzdary elordalyq mýzykanttardyń sheberligine óte joǵary baǵalaryn berdi», - dep jazady basylym. Bul týraly «Óner sherýi» degen maqaladan oqýǵa bolady. Sporttaǵy jańalyqtar týraly jaza kele, bas basylym búgin «Barys» hokkeı klýbynyń kezekti jeńisi týraly jazady. «Qurlyqtyq hokkeı lıgasynyń sheńberinde Astananyń «Barysy» óz aıdynynda Rıganyń «Dınamosyn» qabyldady. Tartysty ótken oıyn nátıjesinde bizdiń komanda 5:1 esebimen basym tústi. Osylaısha, elordalyqtar týrnır barysynda qatarynan úshinshi jeńisterine qol jetkizdi. Kezdesýdiń birinshi kezeńi teń jaǵdaıda órbidi. Tipti, bul bólikte qos komandanyń bir-biriniń qaq-pasyna jasaǵan soqqylary da teń tústi (11:11). Alaıda, úziliske deıin esep ashylǵan joq. Al ekinshi kezeńde aıdyn ıeleri belsendirek qımyldady. Birneshe júıeli shabýyldar uıymdastyrǵan Andreı Nazarovtyń shákirtteri 26-mınýtta degenderine jetti. Atap aıtqanda, Vadım Krasnoslobodtsev mer-gendigimen kózge túsip, esep ashty.Sońǵy kezeń «Barystyń» aıqyn basymdyǵymen ótti. Júıeli oıyn órnegin kórsetken bizdiń komanda úzilisten shyǵa salyp esepti eseledi. Naqty aıtar bolsaq, 41-mınýtta Naıdjel Doýs «Barystyń» ekinshi shaıbasyn soqty. Al 47-mınýtta Dastın Boıd nátıjeli soqqy jasap, esepti 3:0-ge jetkizdi. Arada bar bolǵany bir jarym mınýt ótkende, qonaqtardyń qaqpashysy ıÝakım Erıksson óz ıeliginen tórtinshi ret shaıba alyp shyǵýǵa májbúr boldy. Bul joly Konstantın Romanovtyń qanjyǵasy maılandy.Barystyqtar munymen de toqtamaı, 54-mınýtta Roman Starchenkonyń kómegimen rıgalyqtardyń qaqpasyna besinshi shaıbany engizdi. Latvııadan kelgen komandanyń astanalyqtardyń bul qarqynyna bar bolǵany bir ǵana shaıbamen jaýap berýge shamasy jetti. Matchtyń sońynda, ıaǵnı, 55-mınýtta «Dınamo» sapynan Vıtalıı Pavlov komandasy soqqan jalǵyz goldyń avtory atandy.Osylaısha, «Barys» A.Nazarov bas jattyqtyrýshy bolyp qaıta taǵaıyndalǵaly óz aıdynynda ótkizgen sońǵy úsh oıynda jeńiske jetip otyr. Búginde 29 kezdesýden 37 upaı jıǵan komandamyz Shyǵys konferentsııasynda 10-orynda keledi», - dep jazady gazet avtory «Barys babyna kele bastaǵandaı» degen maqalada. *** Al «Kazahstanskaıa pravda» gazetiniń jazýynsha, dál qazirgi sátte álemniń 51 eli men 11 halyqaralyq uıym 2017 jyly Astanada ótetin «EXPO-2017» kórmesine qatysatyndyqtaryn rastaǵan. «Astana EXPO-2017» Ulttyq kompanııasynyń basqarma tóraǵasy Ahmetjan Esimov Bolgarııa Respýblıkasynan kelgen delegatsııa men osy eldiń Qazaqstandaǵy Tótenshe jáne ókiletti elshisi Vasılıı Petkovpen kezdesti. Sondaı-aq, Ahmetjan Esimov Túrkııa Respýblıkasynyń Qazaqstan Respýblııkasyndaǵy Tótenshe jáne ókiletti elshisimen kezdesti» dep jazady basylym. Bul týraly tolyǵyraq «Interes k ýchastııý v EKSPO-2017 vyrazılı Bolgarııa ı Týrtsııa» degen maqaladan oqýǵa bolady.
