«Qyzdar da áskerge barady» - baspasózge sholý

ASTANA. QazAqparat - «QazAqparat» halyqaralyq aqparattyq agenttigi 20 sáýir, sársenbi kúni jaryq kórgen respýblıkalyq buqaralyq aqparat quraldaryndaǵy ózekti maqalalarǵa sholýdy usynady.

***

«Egemen Qazaqstan» gazetiniń jazýynsha, qazirgi tańda elimiz munaı baǵasynyń turaqtaýyna óte múddeli bolyp otyr. Bul jóninde Ortalyq kommýnıkatsııalar qyzmetinde ótken baspasóz máslıhatynda Qazaqstandaǵy Munaıservıs kompanııalary odaǵy tóralqasynyń tóraǵasy Rashıd Jaqsylyqov aıtty.

Baspasóz máslıhatynyń ekin­shi bóli­minde tilshiler sura­ǵyna jaýap bergen tóraǵa eger munaı baǵasy budan ári arzan­daı berip, onyń sońy sala kásip­oryndarynyń toqtaýyna ákelip soqsa, onda myqty mamandardan aıyrylyp, keıinnen bilikti maman tapshylyǵyna ulasýy yqtı­mal ekenine nazar aýdartty. Áıtse de, elimizdiń munaı­shy­lary álemde eshkimnen osal emes kórinedi. Mysaly, Iran mem­­leketi ózine eki myqty strate­gııalyq seriktes qarastyryp otyrǵanyn ańǵartypty. Onyń biri Úndistan bolsa, ekinshisi Qazaqstan eken. «Táýelsizdiktiń 25 jylynda transulttyq kompanııalar men ınvestorlardyń ar­qasynda biz sheberligimizdi, kəsibı ma­mandarymyzdyń deńgeıin kóterdik. Qazir ózimizdiń Otanda ǵana qyzmet etpeı, bilim men ónerimizdi basqa elge eksporttaı bastadyq. Mysaly, Túrikmenstan, Əzerbaıjan, Reseı, Iran elderi bar. Osy tórt memlekettiń ishinde bizge eń qyzyǵy ári qolaılysy Iran memleketi bolyp otyr. Qazir jeti kompanııamyz Iranmen naqty kelisimshartqa otyryp, jumystaryn bastap jiberdi. Iran memleketi ekonomıkasy qarqyndy damyp jatqan el, sondaı-aq, bul jumystardy júrgizýge qar­jy­lary da jetkilikti», dedi R.Jaqsylyqov. Bul jaıynda «Munaıservıs salasyndaǵy ahýal qandaı?» degen maqaladan tolyq oqı alasyzdar.

Bas basylymda «Kúnnen qýat alatyn kólik» atty materıal berilgen. Túrkistan qalasynda tura­tyn ónertapqysh Ferhad Chaıyr kún sáýlesinen qýat alatyn kólik qurastyryp shyqty. Óner­tap­qyshtyń aıtýynsha, erekshe kólik eshbir janar-jaǵarmaıdy qajet etpeıdi. Sonymen qatar, shaǵyn mashına saǵatyna 130 shaqyrymdy toqtamastan júre alady. Ferhad bul ınnovatsııalyq jobany elimizde ótetin «EKSPO-2017» halyqaralyq kórmesi úshin arnaıy ázirlegen.

- Kóshede júıtkigen shaǵyn kólik kópshilik nazaryn ózine eriksiz aýdarady. Óıtkeni, aınalasy terezemen qaptalǵan mashına kún kózimen qýat alatyn qondyrǵy kúshimen júredi. Shaǵyn bolǵandyqtan, ornynan jyldam qozǵalady. Sondyqtan muny keıbir temir tulparlar qýyp jete almaıdy, - deıdi ónertapqysh. Sondaı-aq, ol: «Buryn da mashına jasadyq. Biraq myna avtomobıldiń tehnologııasyn jaqsy istedik. Taǵy jańadan qurastyrsaq, ol budan da jaqsy bolady», - deıdi.

Kóliktiń ishki salonynda sal­qyndatqysh pen artqy jaǵyn kórsetip turatyn monıtor ornatylǵan. Al aınalasyna 8 birdeı kún kózinen qýat alatyn qondyrǵy qoıylǵan. Olar batareıany qýattaıdy. Kólik sol toqtyń kúshimen júredi. Sondaı-aq, ónertapqysh mashınaǵa qajetti qosalqy bólshekterdi Qytaıdan alyp kelgenimen, ózi yqshamdap jasap alǵan.

- Tabıǵı ekologııalyq taza. 4 aı ishinde qurastyryp shyqtym. Benzın jemeıdi. Tek kúnnen qýat alady, - deıdi ónertapqysh.

Aıta keteıik, Ferhad Chaıyr - Túrkistandaǵy joǵary oqý ornynda oqytýshy. Sondyqtan da kúnnen qýat alatyn kólikti quras­tyrýǵa ustazdyń shákirtteri de kómek­tes­ken.

***

«Bıylǵy jyly Qazaqstan Qorǵanys mınıstrliginiń bastamasy boıynsha barlyq azamattyq joǵary oqý oryndaryndaǵy áskerı kafedralarda stýdent qyzdarǵa arnalǵan mamandyqtar ashyldy. Áskerı kafedraǵa oqýǵa túsý úshin qyz balalarǵa medıtsınalyq kýálandyrýdan ótip, dene daıarlyǵy boıynsha normatıvter men psıhologııalyq testileý tapsyrý qajet. Barlyq osy kórsetkishter komıssııa otyrysynda qaralady», - dep jazady «Aıqyn» gazeti búgingi sanyndaǵy «Qyzdar da áskerge barady» atty maqalada.

- Áskerı kafedrada bilim bere otyryp, biz qyzdarǵa birden Qarýly Kúshteriniń ofıtseri retinde ózin aı­qyndaýǵa múmkindik beremiz. Ádil bolý úshin jáne birde-bir joǵary oqý ornynyń boıjetkenderi na­zardan tys qalmaý úshin biz barlyq jo­ǵary oqý oryndarynda ashtyq. Oqý aıaqtalǵannan keıin barlyq úırenýshilerge «zapastaǵy leıtenant» áskerı ataǵy beriledi jáne olar avtomatty túrde QR Qarýly Kúsh­teriniń jumyldyrý rezervine engiziledi, - dedi QR QM Bilim jáne ǵylym departamentiniń bastyǵy Aıgúl Tólem­baeva.

Osylaısha, jigittermen qatar oqý or­nynyń beıini turǵysyndaǵy jaqyn áskerı mamandyq boıynsha qyzdardyń da qo­symsha bilim alý múmkindigi bar.

Osy basylymda «Bolashaq» qazaqsha sóıletken jobalar» degen maqala berilgen. Jýyrda gollıvýdtyń taǵy bir ónimi qazaqsha sóıledi. «Djýnglı kitaby» - «Bolashaqtyń» qazaqshaǵa aýdarǵan 14 fılmi.

Bul adamzat óte almaıtyn ný orman arasynda qasqyrlarmen arpalysyp, ańdarmen qatar júrip shyńdalǵan kishkentaı Maýglı týraly hıkaıa. Buǵan deıin de Maýglı týraly birneshe kórkem-anımatsııalyq fılmder túsirilgen. Ózimizge belgili Akela, aıý Balý, pantera Bagıra - bulardyń árqaısysy qorǵansyz qalǵan Maýglıge orman zańyn úıretýge tyrysty. Olar arqyly ań men qustyń, jylannyń tilin túsindi. «Djýnglı kitabynyń» dýblıaj jumystary otandyq Aray Media Group kásibı dybys jazý stýdııasynda, al sońǵy jumystary Londonnyń Shepperton stýdııasynda jalǵasty.

Qazaqsha dýblıajdyń rejısseri - Aı­jan Jamshıtova. «Djýnglı kitabyna» deıin «Bolashaq» birneshe fılmderdi qa­zaq­shalaǵan edi. Olardyń qatarynda «Qara kıim­diler», «Kólikter», «Malefısenta», «Agent 007» jáne taǵy basqa gollıvýdtyq ónim­der bar. Bir «Djýnglı kitabynyń» ózi­ne birneshe qazaqstandyq akterler tar­tyl­dy. Basty keıipkerlerdi Bekbolat Qur­­­manǵojaev (Bagıra), Islam Zeınollaev (Sher-Han), Aınur Bermaǵanbetova (Kaa), Aqarys Óteýlov (Maýglı) sııaqty óner adamdary bar.

Bir jyldyń ishinde bir emes, eki fılm­di qazaqshaǵa aýdarǵan «Bolashaq» qaýym­dastyǵy jyl saıyn kórermenge álemniń úzdik kınostýdııalarynyń tól týyndy­la­ryn usynyp keledi. Ári ozyq ónimderdiń qa­zaqsha sóıleýi úshin de arnaıy qarajat-bó­lip otyr. Máselen, bir kezderi «Kólikter» fılminen keıin «Qara kıimdiler» qaza­q­shaǵa aýdarylǵan edi. Sol fılmdi aýdarý úshin 20 mıllıon teńge qarajat bólingen bo­latyn.

***

Búginde kolonııalarda quqyqtyq tártip kúsheıdi, ıaǵnı qylmys 45 paıyzǵa qysqaryp, qasaqana zań buzyshylyqtar 42 paıyzǵa azaıǵan, ózine ózi qol jumsaý faktileri 25 paıyzǵa tómendedi. Bul týraly «Kazahstanskaıa pravda» gazetinde «Penıtentsıarnaıa sıstema perehodıt k mejdýnarodnym standartam» degen maqalasynda QR Іshki ister mınıstriniń orynbasary Berik Bısenqulov habarlady.
Onyń sózine qaraǵanda, mekeme ákimshiligi is-qımyldaryna sottalǵandardyń shaǵymdary jeti esege tómendegen eken.