«Qymyz ben shubat - ulttyń uly taǵamy» - baspasózge sholý
***
«Egemen Qazaqstannyń» búgingi sanynda «Qymyz ben shubat - ulttyń uly taǵamy» atty aıqarma qos bet berilip otyr. Basylymnyń jazýynsha, kez kelgen eldiń memlekettiligi nyǵaıǵan saıyn onyń ulttyq ónimi aldyńǵy sapqa shyǵýy tıis. Eger bizde keler ǵasyrlarǵa sarqylmaı jetetin ulttyq ónim qaısy desek, ol - qazaqtyń qymyzy men shubaty. Parlament minberinen ulttyq qundylyǵymyzdyń qujattyq áleýetin arttyryp, qymyz ben shubat týraly zań shyǵarý jóninde qozǵalǵan másele de zaman talabynan týyndaǵan usynys.
Osy taqyrypqa baılanysty gazet jýrnalısi Qazaq taǵamtaný akademııasynyń prezıdenti, akademık Tóregeldi Sharmanovpen suhbattasqan eken. Suhbatta qymyz ben shubat týraly kóptegen oılar aıtylyp, maman óz pikirlerimen bólisedi. «Qazaqtyń «qurt» aýrýy ataıtyn - týberkýlezge qarsy saýmal men qymyzdan basqa jasaıtyn em-sharasy bolmaǵan. Árıne, men densaýlyq saqtaý salasynyń mamany retinde qymyzdyń paıdaly tustary týraly baspasóz, teledıdar arqyly kóp jyldar boıy udaıy sóz qozǵap kelemin. Keshegi Keńes zamany tusynda halqymyzdyń dástúrli taǵamdary tóńireginde bizdiń Qazaq taǵamtaný akademııasynda túrli ǵylymı zertteýler júrgizip, qoǵamnyń qajetine qymyzdyń paıdalylyǵy týraly ǵylymı dálelderdi usyndyq», - deıdi ol.
Bas basylymnyń alǵashqy betteri elimizde ótken Senat saılaýynyń qorytyndylaryna qatysty toptama maetrıaldarmen ashylǵan.
Al «Nurly jol - bolashaqqa jol» degen arnaıy bette respbýlıkamyzda kóliktik ınfraqurylymdyq jobalardyń barysy jaıly baıandaıdy. Gazet jazǵandaı, «jol azabyn tartqan biledi». Keńes Odaǵy taraǵannan keıin turymtaı tusyna, balapan basyna ketip, el eńsesin jıǵansha talaı dúnıe irgesi sógildi. Ásirese, qalaaralyq, aýdan men aýyldardyń arasyn baılanystyryp turǵan joldardyń oıqy-shoıqy kúıge túsip, adam aıaǵyn tyǵyp alatyndaı, kólikpen júrýge múmkin bolmaıtyndaı jaǵdaıǵa jetkenin el kórdi. Sonyń saldarynan jurt jol azabyn tartty. Degenmen el eńsesin tez tiktedi. Ekonomıkalyq qurylym qaıta jasaqtaldy. Elge ınvestıtsııalar kele bastady. Júıeli jumystyń arqasynda qara jolǵa da mán berile bastady. Prezıdent bastamasymen qolǵa alynǵan «Nurly jol» baǵdarlamasy kólik ınfraqurylymynyń júzege asyrylýyna uıtqy body.
***
«Aıqyn» gazetiniń búgingi sanynda « Mańǵystaý oblysynyń qarqyndy damýyna barlyq múmkindikter bar» degen maqala basyldy. Gazettiń jazýynsha, Memleket basshysy Nursultan Nazarbaev Mańǵystaý oblysyna jumys sapary barysynda birqatar nysandardy aralap, óńirdiń kásipkerlerimen jáne jurtshylyq ókilderimen kezdesti. Prezıdent sapar barysynda Aqtaý portyn soltústik baǵytta keńeıtý jobasyn júzege asyrý barysymen tanysty.
Memleket basshysyna sondaı-aq Kaspıı teńizindegi porttyń, transkaspıılik baǵyttyń jáne Mańǵystaý oblysynyń kólik torabynyń ınfraqurylymyn damytý týrasynda baıandaldy. Sonymen qatar eńbek ujymynyń ókilderimen áńgimelesken Nursultan Nazarbaev Qazaqstannyń teńiz qaqpasy retindegi mańyzy óse beretin portqa memleket tarapynan aıryqsha kóńil bólinip otyrǵanyn aıtty.
- Astrahanda ótken sammıtte Kaspıı mańy memleketteriniń basshylary tarapynan Kaspııdiń ekologııasyn saqtaý jáne osy sý qoımasyndaǵy qaýipsizdikti qamtamasyz etý máselelerin qamtıtyn kóptegen jaıttar sheshildi. Osynyń bári yntymaqtastyqty nyǵaıtýǵa baǵyttalǵan jáne ol búkil Kaspıı mańy óńiriniń ári qaraıǵy damýyna serpin beredi, - dedi Memleket basshysy Nursultan Nazarbaev.
Osy basylymnyń jazýynsha, Grýzııanyń burynǵy prezıdenti Mıhaıl Saakashvılıdiń shyn máninde jaǵdaıy tyǵyryqqa tirelgen sııaqty. Tbılısıdiń «Alıa» gazetiniń jazýyna qaraǵanda, eks-basshy búgingi tańda AQSh-ta júr. Biraq...
Anyq bolǵany, AQSh bıligi Mıhaıl Saakashvılıge saıası baspana bermeıtin sııaqty. Buryn týrıstik mártebemen júrgen eks-prezıdent endi ony jumysshy vızasyna aýystyrýy múmkin. Maqala «Saakashvılı qaıda júr?» degen taqyryppen berilgen.
«Alıa» gazetiniń jazýyna qaraǵanda, Saakashvılıdiń Aq úıde qoldaýshysy qalǵan joq. AQSh-tyń qazirgi prezıdenti Barak Obamaǵa onyń tipti qajeti shamaly bolyp tur. Máseleniń anyq-qanyǵy jaqyn ýaqytta belgili bolyp qalýy múmkin. Biraq BAQ ókilderine belgili bolǵany, 20 qyrkúıek kúni Mıhaıl Saakashvılı jumysshy vıza alý týraly tıisti oryndarǵa ótinish bergen. Osy ýaqytqa deıin ol Taftsa ýnıversıtetinde stýdentterge dáris oqyp kelgen. Alaıda atalǵan joǵary oqý orny onymen kelisimshartty úzgen. Qazirgi tańda ol AQSh-taǵy dostarymen jıi aralasyp, óziniń qyzmettik ómir joly týraly memýar jazý ústinde. Biraq Grýzııa bıligi Interpol arqyly Saakashvılıge izdeý jarııalady. Oǵan «2007 jyly Tbılısıde adam ólimi bolǵan narazylyq sherýin qýyp taratty. Sonymen qatar «Imedı» teleortalyǵyna qysym jasady» dep aıyp taǵyldy. Biraz ýaqyt buryn onyń áıeli men anasynyń jáne ájesiniń múlki kámpeskelendi. Al Mıhaıl Saakashvılı eshýaqytta Grýzııaǵa kelmeıtinin jarııa etti. Onyń oıynsha, grýzın bıligi taǵyp otyrǵan aıyptyń barlyǵy da «qoldan jasalynǵan».
