Kúlásh Báıseıitova, Ábilhan Qasteev, Shara Jıenqulova oqyǵan mektepke - 100 jyl
ALMATY. KAZINFORM - Ótken ǵasyrdyń basynda negizi qalanǵan Shoqan Ýálıhanov atyndaǵy № 12 mamandandyrylǵan gımnazııaǵa bıyl 100 jyl tolady. Bilimniń kıeli qara shańyraǵy kezinde qazaq tilinde bilim beretin jalǵyz oqý orny bolǵan. Bir ǵasyrda mekteptiń qol jetkizgen jetistikteri mol. Kazinform agenttiginiń fototilshisi oqý ornynda bolyp, Qazaqstannyń kórnekti tulǵalary bilim alǵan gımnazııanyń qazirgi kelbetin kórsetti.
Almatydaǵy №12 gımnazııa 1924 jyly kúzde kommýnaldyq mektep bolyp ashyldy. Áýeli bastaýysh, odan keıin «jeti jyldyq» keıin «toǵyz jyldyq» mektepke aınaldy. Gımnazııa Keńes zamanynda qazaq tilinde bilim beretin birden-bir oqý orny edi. Munda mektep- ınternaty da boldy. Onda aýyl balalary jatyp oqydy.
1924 jyldan 1975 jylǵa deıin mekteptiń turaqty meken-jaıy bolmaǵandyqtan toǵyz ret oryn aýystyrdy. Tek 1975 jyly Bógenbaı batyr men Qonaev kósheleriniń qıylysyndaǵy ǵımaratta ornyqty. Bir aıta keterligi, 1967-1970 jyldar aralyǵynda gımnazııa oqýshylar sanynyń azaıýyna baılanysty jabylyp, 1970 jyly qaıta ashyldy.
Bilim shańyraǵyn 15 jyl basqaryp, gımnazııaǵa eleýli ózgerister engizip, oqý júıesin jetildirýge yqpal etken Sotsıalıstik Eńbek Eri Rafıqa Bekenqyzy Nurtazınanyń róli erekshe.
R.B. Nurtazına qazaq balalaryna orys tilin oqytýdyń jańa ádis-tásilderin jasap, engizdi. R.B. Nurtazına Kıshınev, Tashkent, Máskeý, Berlın, Praga, Býdapesht jáne basqa da qalalar men elderde ótken orys tili muǵalimderiniń halyqaralyq qaýymdastyǵynyń sezderi men konferentsııalarynda, búkilodaqtyq jáne respýblıkalyq konferentsııalar men semınarlarda baıandamalar jasady. Qazaq jáne orys tilderinde jarııalanǵan 150-den astam maqalalar Almaty, Máskeý, Sankt-Peterbýrg, Bishkek, Berlın, Býdapesht, Praga qalalarynda ǵylymı-ádistemelik jýrnaldarda jaryq kórdi. Onyń bilim berý júıesin damytýǵa qosqan úlesi elimizde de, shetelde de joǵary baǵalandy.
1994 jyly mektepke qazaqtyń tuńǵysh aǵartýshy ǵalymy Shoqan Shyńǵysuly Ýálıhanovtyń aty berildi. Al, 1996 jyly «Aǵylshyn tilin tereńdetip oqytatyn mektep» mártebesine ıe boldy. 2004 jyly gımnazııa «kópsalaly gımnazııa» dep atala bastady. 2014 jyly Qazaqstan Respýblıkasy Bilim jáne ǵylym mınıstrliginiń arnaıy buıryǵymen oǵan mamandandyrylǵan daryndy balalarǵa arnalǵan gımnazııa mártebesi berildi.
100 jyldyq tarıhy bar qarashańyraqta elge eleýli úles qosqan tulǵalar bilim nárimen sýsyndaǵan. Sonyń ishinde kúmis kómeı ánshi Kúlásh Báıseıitova, sýretshi Ábilhan Qasteev, Shara Jıenqulova, Nurǵısa Tilendıev, Sydyq Muhamedjanov, Áset Beıseýov. Mansur Saǵatov, memleket qaıratkerleri Asqar Qulybaev, Erkeshbaı Derbısov, akademıkter Orynbek Jaýtikov, Bolat Jubanov, Shora Sarybaev jáne taǵy basqa qoǵam qaıratkerleri men memleket maıtalmandary bar.
Mekteptiń bitirýshileri arasynan 20-dan astam akademık, 300-ge tarta ǵylym doktory shyqty.
«Bul mekteptiń qalyptasýyna jáne qazaq tildi bilim orny bolýyna Ahmet Baıtursynov, Sáken Seıfýllın, Beıimbet Maılın, Temirbek Júrgenov, Sábıt Muqanov sııaqty búkil qazaq zııalylary atsalysty. Sondyqtan da bolar gımnazııa óz túlekterimen tanymal. Munda elimizdiń kóptegen kórnekti tulǵalary bilim alǵan», - deıdi Qazaqstan tarıhy pániniń muǵalimi Ámına Tortaeva.
Qazir № 12 mamandandyrylǵan gımnazııa 1800-ge jýyq bala bilim alatyn Almaty qalasyndaǵy aldyńǵy qatarly mektepterdiń biri. Oqý ornynda 127 oqytýshy jumys isteıdi, onyń 33 sheber – oqytýshy, 33 sarapshy, 30 magıstr, 3 - PhD doktory, 1 - ǵylym kandıdaty. Jaqynda gımnazııada sheberler keńesi qurylyp, onyń músheleri olımpıadaǵa daıyndalyp, ǵylymı jobalarmen aınalysatyn oqýshylarmen jumys isteıtin bolady. 2022-2024 jyldar aralyǵynda oqýshylar 200-ge jýyq halyqaralyq jáne respýblıkalyq pándik olımpıadalardyń jeńimpazdary men júldegerleri atanyp, ǵylymı jumystaryn sátti qorǵady.
2012 jyly mektep ǵımaraty jańartylyp, zamanaýı oqý kabınettermen tolyqty. Munda úzdik túlekter men óner jáne ǵylym qaıratkerlerine arnalǵan mýzeı jumys isteıdi. Onda 11 myńnan astam jádiger bar.
Gımnazııa dırektory Qýanysh Jumabekulynyń aıtýynsha, muǵalimder únemi tájirıbe almasyp, ózin-ózi damytýmen belsendi túrde aınalysady.
« Ustazdar únemi damyp, jańa bilim alyp, zaman kóshine ilesý kerek. Álem tez ózgerip jatyr. Biz damyǵan elderden qalmaýymyz qajet. Memleket basshysy aıtqandaı, ustazdar – ulttyń zııatkerlik qýaty. Olar bilimdi urpaq tárbıeleý arqyly elimizdiń órkendeýine jol ashady. Rasynda solaı, muǵalim – bolashaq qoǵamdy qalyptastyrýdaǵy basty tulǵa. Sondyqtan biz kóbirek jumys istep, naqty jaǵdaılarǵa beıimdelýimiz kerek», - dep esepteıdi ol.
