QSZI-da «Qazaqstan-2029» Ulttyq damý jospary talqylandy
ASTANA. KAZINFORM - QR Prezıdenti janyndaǵy Qazaqstannyń strategııalyq zertteýler ınstıtýtynyń alańynda ekonomıkalyq klýbtyń kezekti otyrysy ótti. Onda QR Strategııalyq josparlaý jáne reformalar agenttigi (SJjRA) ázirlegen «Qazaqstan-2029» Ulttyq damý josparynyń jobasy talqylandy.
Agenttik osy strategııany qalyptastyrý boıynsha aýqymdy jumys atqardy, sonymen birge sarapshylar ony qarastyryp, pysyqtaýǵa qyzyǵýshylyq bildirdi.
Elimiz úshin mańyzdy qujatty talqylaýǵa ekonomıkalyq klýbtyń tóraǵasy – QR Ulttyq Bankiniń basshysy Tımýr Súleımenov, Strategııalyq josparlaý jáne reformalar agenttiginiń tóraǵasy Jandos Shaımardanov, QSZI dırektory Erkin Tuqymov, SJjRA Tóraǵasynyń orynbasary Oljas Tóleýov, «Jusan Analytics» basqarýshy dırektory Ánýar Qýandyqov, Parlament Májilisiniń depýtattary, taldaý jáne konsaltıngtik ortalyqtarynyń, eldiń tanymal ekonomısteri qatysty.
QR Ulttyq Bankiniń basshysy Tımýr Súleımenov óz sózinde damý jospary sııaqty mańyzdy qujat kez kelgen memlekette bolýy tıis ekenin atap ótti.
– Buǵan qoǵam men sarapshylar qaýymdastyǵynan suranys óte joǵary. Bizge orta merzimdi sıpattaǵy strategııa qajet, onyń nátıjelerin aldaǵy jyldary naqty sezinemiz. Mundaı qujat Memleket basshysynyń sheshimi boıynsha ázirlendi, onda SJjRA negizgi ázirleýshi boldy, oǵan kóptegen memlekettik organ men saraptamalyq qaýymdastyq qatysty. Munda qatysqandardyń kópshiligi de belsendi qatysqanyna senimdimin. Biraq soǵan qaramastan, qujat salystyrmaly túrde jaqynda jarııalandy. Túrli pikir men ıdeıa bar, sondyqtan búgin biz QSZI alańynda syndarly usynystardy pysyqtaý úshin barlyq múddeli sarapshyny jınadyq, - dedi ol.
QSZI dırektory Erkin Tuqymov bul mańyzdy jáne qajetti qujat ekenin, ekonomısterden saraptama men syndarly baǵalaý qajet ekenin atap ótti:
– Biz «Qazaqstan-2029» ulttyq damý josparynyń jobasyn saraptamalyq talqylaý úshin QSZI alańyn usyndyq. Prezıdent saraptamalyq qoǵamdastyqtyń eldiń strategııalyq qujattaryn, onyń ishinde jańa ekonomıkalyq saıasatty daıyndaýǵa qatysýynyń mańyzdylyǵy týraly birneshe ret aıtqanyn eskere otyryp, biz úshin bul qujatty qazir túsinip, kidirissiz pysyqtaý jáne azamattarǵa bul strategııa eldiń búkil halqynyń múddesine qalaı qyzmet etetinin, memleketimizdiń qalaı damıtynyn, qandaı strategııa júzege asyrylatynyn qol jetimdi tilmen túsindirý mańyzdy. Biz bolashaqtyń beınelerin salamyz. JІÓ jáne ony iske asyrýdaǵy ekonomıkanyń naqty sektorynyń kórsetkishteri qandaı bolady, azamattardyń ál-aýqaty qalaı jaqsarady (mańyzdy faktor – ınklıýzıvtilik), halyq ómirdi jaqsartýǵa, bilimge, medıtsınaǵa teń qol jetkize ala ma? ıAǵnı, bizdiń elimiz jaqyn arada qandaı bolatynyn, árbir qazaqstandyqtyń ómiri qalaı jaqsaratynyn qarapaıym adam úshin qoljetimdi túsiný. Osy jáne basqa komponentter boıynsha úlken jumys kútip tur, bizdiń salmaqty pikirimiz qajet, - dedi E.Tuqymov.
SJjRA Tóraǵasy Jandos Shaımardanov QSZI-ge mańyzdy qujat – eldiń Ulttyq damý josparynyń jobasyn talqylaýǵa jaqsy múmkindik bergeni úshin alǵysyn bildirdi.
– Qujat memlekettik organdarmen birqatar talqylaýlardan ótip, 5 aqpanda Ashyq NQA portalynda jarııalandy. Sarapshylar qaýymdastyǵy tarapynan kóptegen pikirler men usynystar alyndy. Qujatty ázirleý kezinde biz memlekettik organdardy ǵana emes, qazaqstandyq jáne sheteldik sarapshylardy da qatystyrdyq. Qazir ár túrli jerlerde talqylaý júrip jatyr. Qujat áli ázirlenýde, bul sońǵy nusqa emes. Talqylaý barysynda biz aqpannyń aıaǵy men naýryzdyń basynda memlekettik organdarmen kelisýdiń úshinshi kezeńin iske qosýdy josparlap otyrmyz, - dedi spıker.
SJjRA Tóraǵasynyń orynbasary Oljas Tileýov álemdik ekonomıkadaǵy aǵymdaǵy jaǵdaı QR Ulttyq josparynyń 2029 jylǵa deıingi jobasyn qurýda basqa da mindetter qoıyp otyrǵanyn atap ótti:
– Qazirgi tańda bolashaq biz 10 jyl buryn oılaǵannan múldem basqasha kórinedi. Halyqaralyq ekonomıkalyq yntymaqtastyqty odan ári nyǵaıtý, saýda kedergileriniń tómendeýi jáne álemdik ekonomıkanyń ósýi boljandy. Búgingi tańda protektsıonızm AQSh pen EO sııaqty damyǵan elderde jıi kezdesedi. 90-shy jyldardaǵy naryq dáýiri is júzinde pandemııanyń bastalýymen aıaqtaldy jáne qaıta teńgerimdeý kezeńi ne bolatynyn qaıta qarastyrýǵa ákeldi, - dep atap ótti ol.
Parlament Májilisiniń depýtaty Albert Raý halyqtyń tabys máselesine toqtaldy:
– Prezıdent alǵa qoıǵan basty maqsat – ekonomıkalyq ósim jáne halyqtyń ál-aýqatynyń barabar ósýi. Biz JІÓ-niń eki eselenýi halyqtyń kirisiniń ósýimen qalaı baılanysty bolatynyn túsinýimiz kerek, - dedi Albert Raý.
Májilis depýtaty Nıkıta Shatalov óńirlerdegi ınfraqurylymǵa qoljetimdiliktiń ekonomıkalyq teńsizdigi máselesin kóterdi:
– Biz basty nazardy áleýmettik blokqa aýdaryp, resýrstardy kóbirek jumsaımyz. Al densaýlyq saqtaý men bilim berý – halqymyzdyń ósýine yqpal etetin sala, bul degenimiz kásibı quzyrettiligin arttyrý jáne adamı kapıtaldy damytý máselesi, - deıdi Májilis depýtaty.
TALAP qoldanbaly zertteýler ortalyǵynyń Qamqorshylyq keńesiniń tóraǵasy Rahym Oshaqbaev ómir súrý sapasyn jaqsartý úshin qolaıly jaǵdaı jasaý qajettiligine toqtaldy:
– Álemniń 37 eli paıdalanyp otyrǵan ındekstiń ádisnamasyn esepke alýǵa bolady. Negizgi talap - ekonomıkalyq ósýdiń ınklıýzıvtiligi, biraq ol kórinbeıdi. ІJÓ eki eselenedi, al adam qaıda?! - deıdi ol.
«Visor Holding JShS basqarýshy dırektory, ekonomıst Almas Chýkın ózimizdiń óndiristik qýatymyzdy arttyrýymyz kerek ekenine senimdik bildirdi:
– Qujatta salalar boıynsha naqty máselelerdiń tizbesi, olardy sheshý joldary kórsetilip, jáne onyń barlyǵy bizge qansha qarjy turatynyn aıqyndaý qajet. Onyń eki joly bar – ne kiristi kóbeıtý, ne shyǵystardy azaıtý jáne 2029 jylǵa qaraı bıýdjettiń qandaı bolatynyn kórý, - deıdi Almas Chýkın.
Shoǵyrlandyrylǵan bıýdjetti qurý ıdeıasyn ekonomıst, «Halyk Finance» AQ basqarma tóraǵasynyń keńesshisi Murat Temirhanov ta qoldady. Onyń pikirinshe, bárin egjeı-tegjeıli sıpattaý jáne kirister men shyǵystar bóligine qoldanbaly taldaý jasaý, bıýdjet táýeldi bolatyn modeldi qurý qajet.
– Eń bastysy, sońǵy 6-7 jylda tómendep kele jatqan ónim shyǵarý kórsetkishterimiz. Sonymen birge iri jobalarǵa ınvestıtsııa tapshylyǵy baıqalady. Іshki tutyný úshin gaz tapshylyǵy jáne ınvestıtsııanyń jetispeýshiligi bar, sebebi ishki baǵalar eksporttyq baǵadan arzan. Bul jerde memleket aralasýy kerek. Biraq ekonomıkada sekiris jasaý úshin qurylymdyq ózgerister – memleketsizdendirý jáne naryqtyq ekonomıkanyń naqty sektoryn qurý qajet, - deıdi ol.
Májilis janyndaǵy Qoǵamdyq palatanyń múshesi Erlan Smaıylovtyń aıtýynsha, ulttyq jospardyń oryndalýyn úkimet pen mınıstrlikterdiń KPI-ne engizý qajet.
– Eger qazir biz basymdyqty jergilikti qamtýdy ulǵaıtýǵa bersek, eldiń qundyq kórsetkishi artyp jatsa, ekonomıkanyń tehnologııalyq jetildirilýiniń negizgi kórsetkishteri boıynsha úkimet pen tıisti mınıstrlikter úshin tıimdilik kórsetkishterin belgilegen jón bolar, - dep atap ótti Erlan Smaıylov.
Ulagat Consulting Group konsaltıngtik kompanııasynyń dırektory Marat Qaıyrlenov ınvestıtsııa máselesine toqtaldy. Onyń oıynsha, ınvestıtsııalyq saıasatty qaıta qaraý qajet, óıtkeni jobalardyń tizimi jyldan-jylǵa talqylanyp jatqandyqtan, júıelik ózgerister qajet.
– Bizde ınvestıtsııalyq saıasatty qaıta qaraý boıynsha birqatar usynys bar. Indıkatorlar Qazaqstandaǵy jaǵdaıdy kórsetpeıdi, óıtkeni tárkilengen shottar bes esege ósti, jumys oryndaryn barynsha belsendi túrde ashý qajet. Sharalardyń biri kólik júrgizýshilerden qaıta óńdeý aqysyn alyp tastaý bolýy múmkin, - dedi atalǵan maman.
Saraptamalyq talqylaý nátıjesinde barlyq usynys pen eskertý jumysqa qabyldandy.
