QR Tuńǵysh Prezıdenti álemniń 70 eline 283 ret sapar jasaǵan
«Egemendikke qol jetkizgen Qazaqstan halyqaralyq qatynastardyń derbes sýbektisine aınaldy. Nursultan Nazarbaev ulttyq múddemizdi eskere otyryp, kópvektorly jáne beıbit syrtqy saıasat júrgizý jónindegi baǵytymyzdy naqty belgilep berdi. Onyń negizi elimizdegi alǵashqy qujattardyń biri - 1992 jyly qabyldanǵan «Qazaqstannyń egemen memleket retindegi qalyptasý jáne damý strategııasynda» qalandy.
Halyqaralyq qatynastarymyzdy jańadan bastadyq. Kóp nárse Nursultan Nazarbaevtyń ózge memleketterdiń, sheteldik iri kompanııalar men uıymdardyń basshylarymen tikeleı kezdesýlerine jáne olarmen ótkizgen kelissózderine baılanysty boldy. Tek 1992 jyldyń ózinde Tuńǵysh Prezıdent jumys saparymen Shveıtsarııaǵa, Úndistanǵa, Aýstrııaǵa, Pákistanǵa, AQSh-qa, Fınlıandııaǵa, Túrkııaǵa, Germanııaǵa, Frantsııaǵa bardy. Mundaı jumys qarqyny keıingi jyldarda da jalǵasyn tapty», - dedi M.Qasymbekov.
Onyń atap ótýinshe, Semeı ıadrolyq polıgonyn jabý týraly sheshim Elbasynyń batyl qadamdarynyń biri boldy.
«1991 jyly 29 tamyzda Qazaq KSR Prezıdenti Nursultan Nazarbaev tarıhı qujatqa - «Semeı ıadrolyq synaq polıgonyn jabý týraly» Jarlyqqa qol qoıdy.
Osy mańyzdy sheshim arqyly Tuńǵysh Prezıdentimiz jas memlekettiń ustanymy beıbitshilik ekenin búkil halyqaralyq qoǵamdastyqqa jarııa etti. Bul qadam Qazaqstan Respýblıkasynyń belsendi jahandyq antııadrolyq qyzmetiniń bastaýy boldy. Keıinnen BUU-nyń Bas Assambleıasy 29 tamyzdy Halyqaralyq ıadrolyq synaqtarǵa qarsy is-qımyl kúni dep jarııalady.
KSRO-nyń kóptegen ıadrolyq arsenalynan bas tartýy taǵy bir mańyzy zor sheshimderdiń biri boldy. Nursultan Nazarbaev jappaı qyryp-joıatyn qarýdyń aıtarlyqtaı mol qoryna úmit artpaı, ashyqtyqqa, beıbitsúıgishtikke, aqylǵa júginip, moraldyq bedelge senim artty. Ýaqyt bul ustanymnyń tarıhı turǵydan oryndy bolǵanyn dáleldedi. Qazaqstan jahandyq antııadrolyq qozǵalys kóshbasshylarynyń birine aınaldy.
2016 jylǵy 31 naýryzda Vashıngtonda ótken ıAdrolyq qaýipsizdik jónindegi IV sammıtte Qazaqstan Respýblıkasy Prezıdentiniń «Álem. HHІ ǵasyr» manıfesi jarııalandy. Onda ulttardyń soǵystar men qaqtyǵystardy boldyrmaý jónindegi kelisilgen is-qımyldary aıqyndaldy. Manıfest BUU-nyń Bas Assambleıasy men Qaýipsizdik Keńesiniń resmı qujaty mártebesine ıe boldy.
Tuńǵysh Prezıdentimiz táýelsizdiktiń alǵashqy jyldarynda Azııadaǵy qaýipsizdik júıesin qurý úshin birinshi bolyp qadam jasady. 1992 jylǵy 5 qazanda BUU-nyń Bas Assambleıasynyń 47-shi sessııasynda, ıaǵnı BUU minberinen alǵash ret sóz sóılegen Nursultan Nazarbaev Azııanyń aýqymdy keńistigindegi qaýipsizdikti qamtamasyz etetin uıym qurýdy usyndy. Prezıdenttiń osy ıdeıasy halyqaralyq qoǵamdastyq tarapynan keń qoldaý taýyp, keıinnen Azııadaǵy ózara yqpaldastyq pen senim sharalary keńesi quryldy», - deıdi ol.
Maqalada aıtylǵandaı, Qazaqstannyń Tuńǵysh Prezıdenti kóptegen halyqaralyq ıntegratsııalyq bastamalardyń avtory sanalady. Nursultan Nazarbaevtyń belsendi atsalysýynyń arqasynda jappaı dúrbeleńniń jáne Keńes Odaǵynyń basqarýsyz ydyraýynyń aldyn alǵan Táýelsiz Memleketter Dostastyǵy quryldy.
«Ol sodan keıingi jyldary birneshe ret TMD-ny Eýropa Odaǵynyń úlgisimen tıimdi qurylymǵa aınaldyrýǵa baǵyttalǵan bastamalar kóterdi. Sondaı-aq Elbasy usynǵan Eýrazııalyq ekonomıkalyq odaq qurý jobasyn aıryqsha atap ótken jón. Óńirlik yqpaldastyqty nyǵaıtý úshin 2018 jylǵy naýryzda Astanada Ortalyq Azııa memleketteri basshylarynyń alǵashqy konsýltatıvtik jumys kezdesýi ótti.
Eýropadaǵy qaýipsizdik jáne yntymaqtastyq uıymy sammıtiniń 2010 jyly Astanada ótýi halyqaralyq deńgeıdegi mańyzdy oqıǵa ári Qazaqstannyń syrtqy saıasatyndaǵy aıtýly jetistik boldy. EQYU-ǵa tóraǵalyq etý - Qazaqstan úshin tarıhı oqıǵa. Bul elimizdiń iri halyqaralyq tabysy sanaldy.
2016 jylǵy 28 maýsymda BUU-nyń Nıý-Iorktegi shtab-páterinde ótken daýys berý rásimi kezinde Qazaqstan alǵash ret BUU Qaýipsizdik Keńesiniń 2017-2018 jyldardaǵy turaqty emes múshesi bolyp saılandy.
Elimizdiń BUU Qaýipsizdik Keńesine saılanýy jahandyq beıbitshilik pen qaýipsizdiktiń mańyzdy problemalaryn sheshý isindegi Qazaqstan men Elbasynyń belsendi róli halyqaralyq qoǵamdastyq tarapynan keńinen moıyndalǵanyn kórsetti. 2018 jylǵy qańtarda Qazaqstan delegatsııasy óz tarıhynda alǵash ret basty organ - BUU Qaýipsizdik Keńesiniń jumysyna jetekshilik etti. 2018 jylǵy 18 qańtarda Nursultan Nazarbaevtyń tóraǵalyǵymen BUU Qaýipsizdik Keńesiniń «Jappaı qyryp-joıatyn qarýdy taratpaý: senim sharalary» atty joǵary deńgeıde ótken taqyryptyq brıfıng Qazaqstannyń negizgi is-sharasy boldy.
Sondaı-aq mańyzy zor sharalardyń qatarynda elimizdiń Sırııadaǵy daǵdarysty jáne basqa da jahandyq deńgeıdegi qaqtyǵystardy, sonyń ishinde jýyrda bolǵan Túrkııa men Reseı arasyndaǵy shıelenisti retteýge atsalysqanyn aıtqan jón.
1991-2018 jyldar aralyǵynda Nursultan Nazarbaevtyń qatysýymen ekijaqty qarym-qatynastar aıasynda shetelge barǵan 283 saparyn qosa alǵanda halyqaralyq deńgeıde 611 is-shara, 233 memleketaralyq sammıt jáne 95 halyqaralyq forým ótti», - deıdi avtor.
M.Qasymbekov keltirgen málimetterge sáıkes, Elbasy ekijaqty qatynastar aıasynda shetelderge 283 ret sapar jasaǵan, onyń 32-si - memlekettik, 164-i - resmı, 87-si - jumys saparlary. Tuńǵysh Prezıdent ekijaqty qarym-qatynastar aıasynda álemniń 70 eline saparmen bardy.
Nursultan Nazarbaev qatysqan 233 memleketaralyq sammıttiń 26-sy Qazaqstanda, 207-si ózge elderde ótti. 95 halyqaralyq forýmnyń 22-si elimizde, 73-i ózge memleketterdiń aýmaǵynda uıymdastyryldy.
Qazaqstan BUU-ǵa múshe bolǵan sátten bastap Nursultan Nazarbaev Nıý-Iorkte BUU Bas Assambleıasynyń negizgi minberinen 8 ret sóz sóıledi.
Sonymen qatar Tuńǵysh Prezıdentimiz elimizde 255 memlekettiń basshylarymen kezdesip, shetelderdiń 127 úkimet basshylaryn qabyldady.
Jalpy, Qazaqstan tarapynan osy jyldar ishinde Nursultan Nazarbaevtyń basshylyǵymen elimizdiń halyqaralyq arenada laıyqty oryn alýyna múmkindik bergen belsendi syrtqy saıası jáne bitimgershilik qyzmet atqaryldy.
Foto:Damır Otegen
