QR Prezıdentiniń Saılaýaldy baǵdarlamasyn oryndaý: ınvestıtsııalar jáne ekonomıka
QR Prezıdenti Qasym-Jomart Toqaevtyń Saılaýaldy baǵdarlamasy ekonomıkada adal jáne naqty erejeler ornatýǵa baǵyttalǵan. Atap aıtqanda, memleket salyq, bıýdjet, aqsha-nesıe jáne tarıf saıasatyn teń dárejede jáne ashyq júrgizetin bolady, sondaı-aq ishki óndiristi jáne shıkizattyq emes eksportty jáne taǵy basqasyn yntalandyrmaq. Kazinform osy baǵyttarda jáne jalpy Qazaqstan ekonomıkasyn damytý boıynsha bir jylda júrgizilgen jumystar týraly Primeminister.kz materıalyn nazarǵa usynady.
Memleket basshysy «Ádiletti Qazaqstan: bárimiz jáne árqaısymyz úshin. Qazir jáne árdaıym» saılaýaldy baǵdarlamasynda josyqsyz monopolısterdiń qyzmetine jol bermeıtin respýblıkany damytýdyń jańa ekonomıkalyq modeline kóshý týraly aıtty.
«Ekonomıka demonopolızatsııalanady, al memleket bızneske qatysýyn aıtarlyqtaı azaıtady. Adal bızneske bıýrokratııalyq qysym azaıady. Bizdiń barlyq kúsh-jigerimiz kásipkerlikti yntalandyrýǵa jáne qorǵaýǵa baǵyttalatyn bolady. Zańsyz ıemdelingen jáne shyǵarylǵan aktıvterdi elimizge qaıtarý boıynsha jumysty jandandyramyz. Olar halyqtyń ıgiligi úshin jumys isteıtin bolady», — delingen Memleket basshysynyń baǵdarlamasynda.
- 2022-2023 jyldary 41,3 mlrd dollar tikeleı sheteldik ınvestıtsııalar tartyldy.
- Ónerkásip salalarynda orta jáne joǵary dárejede óńdelgen ónimderdi óndirýde paıdalanylatynbazalyq materıaldar qajettiligine taldaý jasaldy.
- Otandyq óndirýshiler men ónerkásip-ınnovatsııalyq qyzmet sýbektileri arasynda shıkizat jetkizý boıynsha mindettemelerdi engizýge baǵyttalǵan QR-nyń «Ónerkásiptik saıasat týraly» zańyna túzetýler ázirlendi. Bul óńdeýshi ónerkásip kásiporyndarynyń óndirisin qoljetimdi baǵada shıkizatpen tolyǵymen qamtamasyz etýge múmkindik beredi.
- Óndirýshiden tutynýshyǵa deıin taýarlardy jetkizýdiń ashyqtyǵyn qamtamasyz etetin tutas keshen bolyp otyrǵan Ulttyq qadaǵalaý júıesi engizildi.
- Ekonomıkany demonopolızatsııalaý boıynsha júıeli jumys jalǵasýda. Demonopolızatsııalaý jónindegi komıssııa jumysynyń nátıjeleri boıynsha respýblıkalyq menshikke qabyldandy:
- iri 14 aktsıonerlik qoǵam men JShS-daǵy aktsııa paketteri men qatysý úlesteri;
- 7 ǵımarat, 162 temirjol men temirjol nysany;
- avtomobılder, aqshalaı qarajat pen basqa da múlikter.
- QR Prezıdenti Qasym-Jomart Toqaevtyń ekonomıkalyq jáne saıası reformalarynyń jalǵasy retinde «Zańsyz ıemdelingen aktıvterdi memleketke qaıtarý týraly»zań qabyldandy. Onyń normalary ákimshilik-bılik resýrstaryna ıelik etken nemese osyndaı qoldaý alǵan olıgopolııa sýbektilerine qatysty qoldanylatyn bolady. Sondaı-aq adal ınvestorlardyń múddeleri tolyǵymen qorǵalatyn bolady.
QR Premer-Mınıstriniń tóraǵalyǵymen Zańsyz ıemdelingen aktıvterdi memleketke qaıtarý máseleleri jónindegi komıssııa quryldy. Onyń quramyna belsendi azamattyq pozıtsııasy bar qoǵam qaıratkerleri, Parlament depýtattary men Úkimet músheleri kirdi.
Búgingi tańda memleketke quny shamamen 1 trln teńge soma bolatyn aktıvter qaıtaryldy. Onyń shamamen 600 mln dollary basqa ıýrısdıktsııalardan qaıtarylǵan. Mysaly, BAÁ-den shamamen 15 mln, Avstrııadan 82 mln, Lıhtenshteınnen 260 mln, Gonkongtan 2 mln dollar qaıtaryldy.
Qazynalyq saıasatty qaıta qaraýǵa kóp kóńil bólinýde. Máselen, jańa Salyq kodeksiniń jobasy ázirlenip jatyr. Jumys tobyna sarapshylar, ekonomıster jáne bıznes-qoǵamdastyq ókilderinen 1 myńǵa jýyq usynys tústi.
Sonymen qatar «sán-saltanat» zattaryna qosymsha aktsız engizý máseleleri pysyqtalyp jatyr. Mundaı múmkindikti qarastyrý qajettigi týraly Memleket basshysy Qazaqstan halqyna Joldaýynda málimdegen.
- Kóleńkeli ekonomıkanyń úlesin 2025 jylǵa qaraı JІÓ-niń 15% deıin tómendete otyryp, EYDU elderiniń deńgeıine jetkizý qajet. 2022 jyly eldegi memleketten jasyrylǵan ekonomıkalyq qyzmet kórsetkishi JІÓ-niń shamamen 18,7% qurady (jospar boıynsha – 19,9%). Prezıdenttiń Saılaýaldy baǵdarlamasynda qoıylǵan maqsattardy oryndaý úshin Kóleńkeli ekonomıkaǵa qarsy is-qımyl jónindegi 2023-2025 jyldarǵa arnalǵan keshendi is-sharalar jospary ózektendirildi.
Salyqtyq jáne kedendik ákimshilendirýdi jetildirý boıynsha jumystar júrip jatyr. Kásipkerlerdi kóleńkeli sektordan shyǵarý úshin qolaıly bıznes-orta qurylýda.
- «Qazaqstan Respýblıkasy azamattarynyń tólem qabilettiligin qalpyna keltirý jáne bankrottyǵy týraly» zań qabyldandy. Zań aıasynda boryshkerler úshin tólem qabilettiligin qalpyna keltirý, sottan tys jáne sot arqyly bankrottyq rásimderi qarastyrylǵan.
Sottan tys bankrottyq rásim bankter, mıkroqarjy uıymdary jáne kollektorlyq agenttikter aldyndaǵy qaryzdary boıynsha kelesideı sharttarda qoldanylady: bereshek 1 600 AEK-ten aspaǵan jaǵdaıda (2023 jyly 5 520 myń teńge); qaryz 12 aı boıy ótelmegen jaǵdaıda; jeke múlki bolmaǵan jaǵdaıda; bankpen retteý rásimi júrgizilgen jaǵdaıda.
Sot arqyly bankrottyq rásimi kredıtorlar aldyndaǵy bereshek 1 600 AEK-ten asqan jaǵdaıda jáne bereshektiń barlyq túri boıynsha qoldanylady.
Tólem qabilettiligin qalpyna keltirý rásimi sot arqyly bereshekti 5 jylǵa deıin bólip tóleý múmkindigin alýdy qarastyrady. Qalpyna keltirý jospary qarjy basqarýshysymen birlese ázirlenip, sot arqyly bekitiledi. Bul rásim túriniń ereksheligi odan keıin boryshkerge «bankrot» mártebesi berilmeıdi, sondyqtan boryshkerge onyń saldary qoldanylmaıdy (5 jylǵa deıin bankter men MQU-dan nesıe alýǵa tyıym; bankrottyqty tek 7 jyldan keıin qaıta qoldaný; «bankrottyqtan» keıingi 3 jyl qarjylyq jaǵdaıy tekseriledi).
Búgingi tańda 11,3 mlrd teńgeden astam somaǵa 7,1 myń azamat bankrot dep tanyldy.
- Tarıf belgileýdiń barlyq protsesiniń ashyqtyǵy, eseptiligi jáne jarııalylyǵy qaǵıdattaryna negizdelgen tarıftik reforma bastaldy. Tabıǵı monopolııalar salasyn retteýdiń árbir kezeńi «Monopolıst» bazasynda tsıfrlandyrylǵan. Kásiporyndardyń satyp alýlary da elektrondyq formatqa aýystyryldy.
Qazaqstandyq tutynýshylardyń qarajatyn maqsatty paıdalaný jurtshylyq pen tehnıkalyq sarapshylardy tarta otyryp baqylanady. Eger tutynýshylardyń quqyqtary buzylǵan bolsa, olar úshin ýaqytsha ótemaqy tarıfteri engiziledi, al tabıǵı monopolııalar sýbektileri ákimshilik jaýapkershilikke tartylady.
