Qostanaılyq ata-analarǵa aýtızm syrqatynyń belgileri týraly aıtyldy
Búgin oblys ortalyǵyndaǵy emhanalardyń pedıatrııa bólimshelerine aýtızmge shaldyqqan balalardyń ata-analary shaqyryldy. Dúnıejúzilik aýtızm týraly aqparatty taratý kúni aıasynda «Stop autism» jáne «Radýga» qoǵamdyq birlestikteri oblystyq densaýlyq saqtaý basqarmasy men qalalyq ákimdiktiń qoldaýymen birqatar is-sharalar ótkizdi.
«Aýtızm: tanysaıyq» aqparattyq-túsindirý aktsııasyna osy syrqatpen aýyratyn balalardyń ata-analary men dárigerler jumyldyryldy. Aktsııa barysynda dárigerler aýtızm aýrýyna shaldyqqan balany qalaı anyqtaýǵa bolatyndyǵyn, onymen qalaı jumys isteý kerektigi týraly, qalaı tárbıeleý qajettigi jaıynda jan-jaqty aıtyp berdi.
«Bul syrtqatqa ushyraǵan balanyń sóıleý qabileti kenjelep qalady. Syrqat bala aıtqan sózdi birden uǵa qoımaıdy, tipti ne istep, ne qoıǵanyn da bilmeıdi. Keı jaǵdaıda suraǵanyn bermeseń, óz-ózin urǵylap, denesin tisteleıdi. Ári aýtızmge shaldyqqan balalar deni saý qatarlastarymen de birge oqyp, bilim ala almaıdy. Sebebi, saý bala ıgeretin taqyrypqa ol bir ne eki kún jumsaýy múmkin. Sondyqtan, osyndaı syrqat balalardyń jańa zamanǵa saı korrektsııalyq kómek beretin arnaıy mektepterge zárý ekendigi de jasyryn emes», - deıdi «Stop autism» qoǵamdyq birlestiginiń jetekshisi Shynar Jalmuhambetova.
Jalpy, Qostanaı óńirinde 154 bala aýtızmmen aýyratyndar esebinde tur. Mamandardyń sózinshe, budan bólek, esepke alynbaǵandary da bolýy múmkin. Óıtkeni, kóp jaǵdaıda mundaı syrqatqa shaldyqqan balalardyń ata-anasy olardy qoǵamnan oqshaýlap, kórsetpeýge tyrysady.
«Mundaı qadam múlde durys emes. Ata-ana muny jaqsy túsinýi tıis. Syrqat bala kez kelgen saý otbasynda da ómirge kelýi múmkin. Sol sebepti, balany qoǵamdyq ómirden alastatýǵa bolmaıdy», - dep esepteıdi psıholog Gúlnur Nurǵalı.
Búgingi kezdesý aıasynda aýtızm dertiniń sebep-saldary sóz boldy. Mamandar syrqat biline bastasa, birden psıholog, psıhıatr, logoped sııaqty mamandarǵa kórsetý kerektigin eskertedi. Eger syrqat balaǵa der kezinde medıtsınalyq kómek kórsetilse, onyń oılaý jáne sóıleý qabiletin áldeqaıda jaqsartýǵa da múmkindiktiń mol ekendigi dáleldengen.
Aıta keteıik, 7 sáýir kúni Qostanaıda «Sheksiz álem!» atty qaıyrymdylyq avtosherý ótedi. Bul sharaǵa aýtızm dıagnozy bar múgedek balalardyń ata-analary men «10 óńir» tobynyń avtoáýesqoılary qatysady. Sharanyń maqsaty - aýtızm týraly aqparattardy taratý, aýtızmi bar balalar problemasyna jurtshylyqty tartý jáne aýtızmi bar balalarmen sabaq ótkizý úshin qajetti sensorlyq jabdyqtar satyp alýǵa arnalǵan qaıyrymdylyq qarajat jınaý.
