Qosh bol, Parıj! Kút bizdi, Los-Andjeles!
ASTANA. KAZINFORM – Álem nazaryn aýdartqan Parıj Olımpıadasy aıaqtaldy. Tórt jylda bir ret ótetindikten bolar, sport jankúıerleri bylaı tursyn sporttan beıhabar jandardyń ózi teledıdarǵa telmirip, taqym qysty. Dúbirli doda qazaqstandyqtardy da túrli sezimge bólep, jarqyn emotsııalar syılaǵany ras. Osy rette, Olımpıada oıyndaryn qorytyndylap, erekshe sátterge toqtalǵandy jón kórdik.
Sena boıyndaǵy sán-saltanat
Parıj Olımpıadasynyń ashylý saltanaty jazǵy Olımpıada oıyndary tarıhynda tuńǵysh ret stadıonda emes, tabıǵat aıasynda, ıaǵnı Sena ózeniniń boıynda ótti. Osylaısha, frantsýzdar dúbirli doda bastalmaı jatyp Olımpıadanyń erekshelikterge toly bolatynyn uqtyrdy.
Áý basta uıymdastyrýshylar ashylý saltanatyn ózende uıymdastyrý — stadıonda ótkizýge qaraǵanda anaǵurlym kúrdeli ekenin, dese de kórermenge áseri múlde bólek bolatynyn aıtqan edi.
Shynymen de, Parıj shaharyn qaq jaryp ótetin Sena ózeniniń boıynda uıymdastyrylǵan saltanatty ashylý rásimi kópshilikti erekshe sezimge bóledi. 500 myńǵa jýyq kórermen bylaı tursyn, teledıdardyń ar jaǵyndaǵy sport súıer qaýym «bárekeldi!» deskeni anyq.
Sportshylar sherýi erekshe ótip, delegatsııalar Sena ózenin qaıyqpen júzip ótti. Sportshylardy tasymaldaý úshin 80 qaıyq jumyldyrylǵanyn atap ótken jón.
Alǵashqy kún. Alǵashqy júlde
Parıj Olımpıadasynda 205 eldiń 10 500 sportshysy 32 sport túrinen 329 medal jıyntyǵyn sarapqa saldy. Olardyń qatarynda resmı túrde 80 otandasymyz boldy. Árıne, Olımpıada bastalmaı jatyp Rybakına men Pýtıntsevanyń densaýlyǵyna baılanysty jarysqa qatysýdan bas tartýy otandastarymyzdyń narazylyǵyn týdyrǵany ras.
Deı turǵanmen, Qazaqstan qorjynyna Olımpıadanyń alǵashqy kúni-aq úsh júlde túsip, eńsemiz kóterilip qaldy.
Nysana kózdeýden Parıj Olımpıadasynda el qorjynyna alǵashqy júlde tústi. Pnevmatıkalyq vıntovkamen 10 metrge nysana kózdeýden aralas komandalyq synda Islam Sátpaevpen Aleksandra Le Olımpıadanyń qola júldesin jeńip aldy.
Alǵash ret olımpııa oıyndaryna qatysyp turǵan Islam Sátpaev pen Aleksandr Le juby Germanııa quramasynan (Anna ıAnsen, Maksımılıan Ýlbrıh) basym tústi.
Aıta keteıik, Qazaqstan quramasy nysana kózdeý sportynan sońǵy ret 1996 jyly júlde alǵan. Ol kezde el qorjynyna Sergeı Belıaev — eki kúmis, Vladımır Vohmıanın bir qola saldy. Sodan bergi 28 jylda mergenderimiz Olımpıada júldesin ıelengen emes.
Smetov — Olımpıada oıyndarynyń tolyq kavaleri!
Kútpegen qolaǵa qol jetkizip, qýanyshymyz qoınymyzǵa syımaı otyrǵanda, dzıýdoshy Eldos Smetov Parıj Olımpıadasynyń chempıony atanyp, bórkimizdi kókke attyq. 60 kelige deıingi salmaqta beldesken otandasymyz fınalda Lýka Mheıdzeden (Frantsııa) basym tústi.
Aıta keteıik, Eldos 2016 jyly Rıo Olımpıadasynda kúmispen kúptelgen bolatyn. Al tórt jyldan keıin Tokıo Olımpıadasynda qolaǵa qol jetkizdi. Endi, mine, Parıj Olımpıadasynyń altynyn alyp, Olımpıada oıyndarynyń tolyq kavaleri atandy.
Parıj Olımpıadasynyń alǵashqy kúninde el qorjynyna túsken altyn jarystaǵy sońǵy altyn bolatynyn kim oılaǵan?..
Parıjdegi olja
Parıj Olımpıadasynda Qazaqstan quramasy 1 altyn, 3 kúmis, 3 qola medalǵa qol jetkizdi. Nátıjesinde Qazaqstan quramasy jalpy esepte 43-orynnan kórindi.
Joǵaryda jazǵanymyzdaı, altyn júldeni dzıýdodan Eldos Smetov ıelense, kúmis júldeni sporttyq gımnastıkadan Narıman Qurbanov, grek-rım kúresinen Demeý Jadyraev (77 keli) jáne bokstan Nurbek Oralbaı (80 keli) qorjynǵa saldy.
Qola júldeni mergender Islam Satpaev pen Aleksandra Lemen qatar, dzıýdodan Ǵusman Qyrǵyzbaev (66 keli) jáne áıelder boksynan Nazym Qyzaıbaı (51 keli) jeńip aldy.
Ózbek — óz aǵam, qyrǵyz-qazaq bir týǵan
Olımpıada barysynda otandastarymyz baýyrlas elderdiń sportshylaryna da jankúıerlik tanytqanyn kórdik. Ózbek, qyrǵyz jankúıerleri de Parıj tórinde «Qazaqstan!» dep kók týdy jelbiretip, demeý kórsetkeni málim. Osy rette, atalǵan eki el sportshylarynyń tarıhı jarqyn jetistikterin atap ótýdi jón kórdik.
Parıj Olımpıadasynda Qyrǵyzstan quramasy 2 kúmis, 4 qola medal enshiledi. Atap aıtsaq, áıelder kúresinen Meıirim Jumanazarova men boksshy Munarbek Seıitbekuly kúmis medal ıelense, grek-rım kúresinen Jolaman Sharshenbekov, Aqjol Mahmýdov, Ýzýr Jýzýpbekov, áıelder kúresinen Aısulý Tynybekova qolaǵa qol jetkizdi.
Aıta keteıik, qyrǵyzdar ázirge Olımpıada oıyndarynan altyn medal ala almaı júr. 57 keli salmaqta judyryqtasqan
Seıitbekuly tarıhqa ózgeris engizýge shaq qalǵan edi. Dese de, ol qyrǵyz tarıhyna bokstan alǵashqy júlde syılaǵan sportshy retinde tirkeldi.
Parıj Olımpıadasynda Ózbekstan quramasy tarıhı júldelerine qol jetkizdi.
Naqtyraq aıtsaq, olar Parıj tórinen 8 altyn, 2 kúmis, 3 qola medal jeńip alyp, jalpy medaldar kestesinde 13-orynǵa turaqtady. Bul — Ózbekstan quramasynyń Olımpıada oıyndaryndaǵy eń úzdik tarıhı kórsetkishi.
Ózbekstan quramasyndaǵy 8 altynnyń beseýin boksshylar jeńip alsa, qalǵan úsheýin dzıýdo, erkin kúres jáne taekvondodan synǵa túsken sportshylar enshiledi.
Altyndy bokstan Hasanboı Dýsmatov, Asadhýdja Mýıdınhýjaev, Lazızbek Mýllajonov, Abdýmalık Halokov, jáne asa aýyr salmaqta Bahodır Jalolov jeńip aldy.
Osylaısha Ózbekstan boksshylary arasynan eki bylǵary qolǵap sheberi eki dúrkin Olımpıada chempıony degen ataqqa qol jetkizdi. Jalolov osyǵan deıin Tokıo Olımpıadasynda taǵy da +92 keli salmaqta top jarǵan bolatyn. Al Dýsmatov 2016 jyly ótken Rıo Olımpıadasynda top jarǵan edi.
Al dzıýdodan Dıera Keldıerova chempıon atansa, erkin kúresten Razambek Jamalov bas júldeni qanjyǵalady. Sonymen qatar taekvondoshy Ýlýgbek Rashıdov chempıon atandy.
Dımashtyń daýysy hám bolgar qyzynyń kúmisi
Olımpıada oıyndarynda Bolgarııanyń kórkem gımnastıka sportshysy Borıana Kaleın Dımash Qudaıbergenniń «SOS d’un terrien en détresse» kompozıtsııasyna óner kórsetti.
Nátıjesinde Dımashtyń áninde óner kórsetken gımnast Parıj Olımpıadasynyń kúmis júldegeri atandy.
Aıta keteıik, Dımash esimi álemge dál osy án arqyly tanylǵan bolatyn. Ol 2017 jyly Qytaıdaǵy «I’m a singer» jobasyna qatysyp, «SOS d’un terrien en détresse» ánin frantsýz tilinde shyrqaǵan edi.
Parıj Olımpıadasyndaǵy erekshe sátter
Parıj Olımpıadasynda ádettegideı rekordtar, tosyn syılar, kútpegen oqıǵalar tirkelgeni anyq. Bul rette, jankúıerler esinde qalǵan aıshyqty sátterge toqtalǵandy jón kórdik.
Kýbalyq balýan — 5 dúrkin Olımpıada chempıony!
41 jastaǵy kýbalyq palýan Mıhaın Lopes Nýnes Parıj tórinde grek-rım kúresinen 130 kelige deıingi salmaqta top jaryp, sporttyq mansabynda 5 dúrkin Olımpıada chempıony atandy. Buǵan deıin Nýnes Beıjiń, London, Rıo jáne Tokıo Olımpıadasynda altyn medal taqqan edi.
Parıjdegi fınaldan soń kýbalyq balýan mansabyn aıaqtaıtynyn aıtyp, bozkilemge aıaq-kıimin qaldyryp ketti.
Men — áıelmin!
Olımpıada barysynda álemdi eleń etkizgen taǵy bir másele — genderlik daý. Atap aıtsaq, áıelder boksynda 66 keli salmaqta Aljır namysyn qorǵaǵan Iman Helıfti qarsylastary «transgender» dep aıyptap, erkekpen judyryqtasyp jatqandaı áserde ekenin alǵa tartqan bolatyn.
Dese de, boksshynyń ákesi onyń bala kúngi sýretteri men týý týraly kýáliginiń sýretin kórsetip, qyzyna qatysty daýdyń núktesin qoıdy. Olımpıada boıy jaǵymsyz pikirlerdi estip kelgen Iman Helıf aqyry Parıj Olımpıadasynyń chempıony atandy.
Aıta keteıik, 2023 jyly Halyqaralyq boks federatsııasy (IBA) Helıf pen Taıvannan Lın ıÝıtındi Úndistandaǵy álem chempıonatynda genderlik test nátıjesine baılanysty dıskvalıfıkatsııalaǵan bolatyn. Bul testte onyń er adamnyń boıynda bolatyn testesterondary kóp ekeni anyqtalǵan edi. Al 2024 jyly Halyqaralyq Olımpıada komıteti oǵan áıelder arasyndaǵy jarystarǵa qatysýǵa ruqsat berdi.
Túrik mergeni ınternettiń juldyzyna aınaldy
51 jastaǵy túrik mergeni — ıÝsýf Dıkech Olımpıadada kúmis júldege qol jetkizgennen keıin álemdik ınternette juldyzǵa aınaldy. Sportshynyń minsiz stıli men jabdyqty kııýden bas tartýy ony tanymal etkenin atap ótken jón.
Olımpıada barysynda júlde alǵan ózge eldiń sportshylary mergenniń turysyn qaıtalap, jeńisin toılap jatty.
Aıta keteıik, ıÝsýf Dıkech ZOOM arqyly Jibek Joly jýrnalısi Kúnsaıa Qurmetke suhbat berdi.
Túıin: Medal kórsetkishi boıynsha AQSh sportshylary qatarynan 4-shi márte jeńimpaz atanǵanyn atap ótken jón. HOK resmı saıtynyń aqparatyna súıensek, AQSh sportshylary Qytaı sportshylaryn sońǵy sátte ǵana basyp ozǵan.
Atap aıtsaq, AQSh sportshylarynyń qorjynynda 40 altyn, 44 kúmis, 42 qola bar. Al, olardyń basty qarsylasy Qytaı Halyq Respýblıkasy 91 medalmen (40, 27, 24) jazǵy Olımpıada oıyndaryn aıaqtady.
Árıne, qaı sportty alsaq ta, erekshe oqıǵalar tirkelip jatty. Halqy az elder, sáıkesinshe Parıjge az sportshymen kelgen memleketter óz tarıhynda alǵashqy júldelerin aldy. Úzdikter kósh sońynda qalsa, álsizder top jardy. Bul — sporttyń zańdylyǵy. «Bap shaba ma, baq shaba ma?» dep osyndaı dúbirli dodalarda aıtylsa kerek.
Endigi jazǵy Olımpıada oıyndary AQSh-tyń Los-Andjeles qalasynda ótedi. Parıjde baǵy janbaǵandar AQSh tórinde jasyndaı jarqyldar. Qazaqstan quramasy da qorjynǵa altyndy mol salar. Ýaqyt — tóreshi.
