Konstıtýtsııanyń saqtalýy - Qazaqstan halqynyń muratyna jetýiniń basty negizi

Quqyqtyq memlekette jeke tulǵanyń quqyqtary men bostandyqtary saqtalyp, memleketke qatysty jeke tulǵanyń múddeleriniń basymdyǵy tanylady, jeke tulǵany túrli zańsyz áreketterden qorǵaýshy negizgi tetiktiń biri retinde sottardyń táýelsizdigi, ádildigi júzege asyrylady. Quqyqtyq memleket - quqyq (zań) ústemdik etetin memleket. Quqyq (zań) konstıtýtsııaǵa negizdeletindikten, konstıtýtsııa búkil quqyqtyq júıeniń, zańnamanyń ózegi bolyp óriletindikten Qazaqstan quqyqtyq memleket ornyqtyrýdy maqsat etip ustanǵan tusta konstıtýtsııanyń zańdylyq máselesi aldyńǵy kezekke shyǵady. Olaı deıtinimiz, birinshiden, quqyqtyq memleket qoǵam ómiriniń barlyq salalarynda quqyqtyń ústemdik etýi, búkil memlekettik tetiktiń quqyqpen baılanystyǵy, konstıtýtsııalyq zańdylyq, t.s.s. qaǵıdalarǵa negizdeledi. Quqyqtyq memlekettiń mániniń ózi barlyq memlekettik organdardyń, laýazymdy adamdardyń, qoǵamdyq uıymdar men jeke tulǵalardyń quqyqtyq normaǵa qatań sáıkestikte áreket etý tıistiligin, basqasha aıtqanda memlekette quqyqtyń (konstıtýtsııanyń) ústemdik etýin bildiredi. Ekinshiden, Respýblıka Konstıtýtsııasynda Qazaqstannyń quqyqtyq sıpatyn anyqtaıtyn belgiler kórinis tapqan. Olar: sottyń táýelsizdigi, jeke tulǵanyń shynaıy bostandyǵy, onyń quqyqtary men bostandyqtarynyń kepildendirilýi, bıliktiń úsh tarmaqqa bólinýi ári olardyń tejemelik jáne tepe-teńdik júıesi arqyly ózara is-qımyl jasaýy, zańnyń joǵarylyǵy, zań aldynda adamdardyń teńdigi, t.s.s. Tıisinshe konstıtýtsııanyń buzylmaýy, saqtalýy Qazaqstan memleketiniń quqyqtyq sıpatyn anyqtaıtyn belgilerdiń saqtalýyn, júzege asyrylýyn anyqtaıdy. Úshinshiden, quqyqtyq memleket qurýdyń qazirgi kezeńi adam jáne azamattyń qadir-qasıetin, quqyqtary men bostandyqtaryn qorǵaý máselesiniń birinshi kezekke shyǵýymen sıpattalady. Al, ol óz kezeginde elimizde konstıtýtsııalyq zańdylyq rejımin qalyptastyrý arqyly qamtamasyz etilmek. Konstıtýtsııalyq zańdylyq Konstıtýtsııada baıandy etilgendeı adam ómiriniń, onyń quqyqtary men bostandyqtarynyń memlekettiń eń qymbat qazynasy retinde óz qoldanymyn tabýynyń, adam quqyqtary men bostandyqtarynyń tanylyp, olarǵa kepildik berilýiniń, adamnyń zań aldynda teńdiginiń, óz quqyqtary men bostandyqtaryn zańǵa qaıshy kelmeıtin barlyq tásildermen qorǵaý quqyǵynyń júzege asyrylýynyń alǵysharty, negizi bolyp tabylady. Konstıtýtsııalyq zańdylyq máni boıynsha normatıvtik erejelerdiń Konstıtýtsııa talaptaryna naqty sáıkes kelýin jáne qoǵamdyq qatynasqa qatysýshylardyń Konstıtýtsııa normalaryn sózsiz oryndaýy men saqtaýyn bildiredi. Bul atalǵandar quqyqtyq memleket qalyptastyrýda konstıtýtsııalyq zańdylyq qaǵıdasynyń anyqtaýshy, mańyzdy bolyp tabylatyndyǵyn, ony qamtamasyz etý tetikterin árdaıym jetildirip otyrý qajettigin anyqtaıdy.
Konstıtýtsııalyq zańdylyq Qazaqstan halqynyń murat-múddesiniń júzege asýy turǵysynan alsaq ta mańyzdy bolyp tabylady. Ony Konstıtýtsııany qabyldaýda Qazaqstan halqynyń murat etken, qol jetkizýdi maqsat etken múddesimen baılanystyra otyryp qaraýda baıqaýǵa bolady. Konstıtýtsııanyń kirispesinde atalǵandaı ortaq tarıhı taǵdyr biriktirgen Qazaqstan halqy Konstıtýtsııany dúnıejúzilik qoǵamdastyqta laıyqty oryn alýdy tileı otyryp qabyldaǵan. Olaı bolsa, bolashaq urpaq aldyndaǵy joǵary jaýapkershiligin sezine otyryp, dúnıejúzilik qoǵamdastyqta laıyqty oryn alýdy tileı otyryp halyq qabyldaǵan bizdiń Konstıtýtsııamyzdyń saqtalýy, buzylmaýy, tıisinshe joǵarylyǵy Qazaqstan halqynyń muratyna jetýdiń basty negizi bolyp tabylady.