Konstıtýtsııa turaqtylyq pen údemeli damýdyń kepili – Qaırat Mámı
Aıta keteıik, forým aıasynda Azııalyq Konstıtýtsııalyq sottar men balama ınstıtýttar Qaýymdastyǵynyń IV Kongresi ótýde.
Konferentsııa jumysyna Qazaqstannyń memlekettik qurylymdarynyń basshylary, bedeldi halyqaralyq uıymdardyń, shet elderdiń konstıtýtsııalyq baqylaý organdarynyń ókilderi, sondaı-aq belgili quqyqtanýshy ǵalymdar qatysýda.
Halyqaralyq forýmdy Konstıtýtsııalyq Keńestiń tóraǵasy Qaırat Mámı ashty. Ol kez kelgen halyq úshin jalpyǵa birdeı tanylǵan qundylyqtarǵa negizdelgen Konstıtýtsııa turaqtylyq pen údemeli damýdyń kepili bolyp otyrǵanyn atap ótti.
Jalpy otyrysta Qazaqstan Respýblıkasynyń Prezıdenti Qasym-Jomart Toqaev quttyqtaý sóz sóıledi. Prezıdent 1995 jyly búkilhalyqtyq referendýmda Qazaqstannyń jańa Konstıtýtsııasy qabyldanǵanyn, Tuńǵysh Prezıdent Nursultan Nazarbaev Ata Zańymyzǵa ıdeıalyq turǵydan bastamashy bolǵanyn, irgeli qujatty ázirleý jumysyn Elbasynyń ózi basqarǵanyn atap ótti.
«Konstıtýtsııa Táýelsizdigimizdiń berik quqyqtyq negizin qalady. Adam jáne onyń ómiri, quqyqtary men bostandyqtary memlekettiń eń qymbat qazynasy dep jarııalandy. Elimizdiń aýmaqtyq tutastyǵy, qoǵamdyq kelisim, saıası turaqtylyq, quqyq ústemdigi jáne demokratııa qaǵıdattary bas qujatymyzda aıqyn kórinis tapty. Konstıtýtsııada Qazaqstan Respýblıkasynyń jańa memlekettiligin qalyptastyrý úshin asa mańyzdy quqyqtyq, saıası jáne áleýmettik-ekonomıkalyq alǵysharttar da aıqyndaldy», – dedi Memleket basshysy.
Sonymen qatar, halyqaralyq konferentsııa barysynda Q. Mámı Tuńǵysh Prezıdent-Elbasy Nursultan Nazarbaevtyń quttyqtaýyn jarııalady. Elbasy Negizgi Zań álemdik órkenıet jetistikteri men qazaqstandyq qundylyqtardyń ádil jáne teńgerimdi úılesimin bekitti, memlekettik qurylym pıramıdasynyń negizine aınalǵanyn qadap aıtty. Búkil qoǵamnyń ıgiligi úshin eldiń údemeli damý strategııasyn tańdaı otyryp, osy jyldar ishinde Konstıtýtsııanyń talaby qatań saqtalýda. Tuńǵysh Prezıdent búgingi forým óte mańyzdy ekenin, osy oraıda memleket pen halyqaralyq qoǵamdastyqtyń turaqty damýy maqsatyndaǵy ózekti máselelerdi talqylaýǵa múmkindik beretinin jetkizdi.
Budan bólek sharada sheteldik qonaqtar da sóz aldy. Olardyń arasynda Eýropa Keńesiniń quqyq arqyly demokratııa úshin Eýropalyq komıssııanyń (Venetsııa komıssııasynyń) prezıdenti Djannı Býkıkkıo, Eýrazııalyq Ekonomıkalyq odaq Sotynyń Tóraǵasy J. Báıishev, Germanııa halyqaralyq quqyqtyq yntymaqtastyq qorynyń Bas dırektory Fraýke Bahler hanym jáne Nur-Sultandaǵy EQYU Baǵdarlamalar ofısiniń basshysy Derd Sabo da bar.
Konferentsııa baǵdarlamasy Konstıtýtsııanyń quqyq ústemdigin qamtamasyz etýdegi, tsıfrlyq transformatsııa dáýirindegi adam quqyqtary men demokratııalyq qundylyqtardy qorǵaýdaǵy róline, sondaı-aq qazirgi zamanǵy jáne tıimdi memleketti jańǵyrtýdyń Konstıtýtsııalyq qaǵıdattaryna arnalǵan úsh sessııadan turady.
Álemniń barlyq kontınentterindegi jetekshi zańgerler odan ári konstıtýtsııalyq jáne quqyqtyq damýdyń ózekti máselelerin, sonyń ishinde koronavırýstyq indetke baılanysty máselelerdi talqylaýda.
Spıkerler qatarynda Ázerbaıjan, Aýǵanstan, Armenııa, Belarýs, Bolgarııa, Germanııa, Grýzııa, Úndistan, Indonezııa, Koreıa, Qyrǵyzstan, Latvııa, Malaızııa, Maldıv, Meksıka, Mıanma, Moldova, Mońǵolııa, Pákistan, Polsha, Reseı, Tájikstan, Taıland, Túrkııa, Ózbekstan jáne Ýkraına konstıtýtsııalyq ádilet organdarynyń basshylary bar.
Qatysýshylarǵa «Qazaqstan Respýblıkasynyń Konstıtýtsııasy- memlekettiń turaqtylyǵy men órkendeýiniń negizi» tarıhı-derekti onlaın kórmesi uıymdastyryldy. Onda Negizgi Zań jobasyn ázirleý tarıhyna jáne júrgizilgen konstıtýtsııalyq reformalarǵa baılanysty biregeı muraǵattyq qujattar qoıylǵan.
Budan buryn habarlanǵandaı, Prezıdent Qasym-Jomart Toqaev «XXI ǵasyrdyń Konstıtýtsııasy – quqyq ústemdigi, adamnyń qundylyǵy jáne memlekettiń tıimdiligi» atty halyqaralyq ǵylymı-praktıkalyq konferentsııanyń jáne Azııa konstıtýtsııalyq sottary jáne balama ınstıtýttar qaýymdastyǵy IV Kongresiniń plenarlyq otyrysyna onlaın rejımde qatysty.