Qol kúreste kúsh sarqylǵanda rýh oıanady – armrestlıngten álem chempıony
Shyǵys Qazaqstan oblysy Kúrshim aýdanynda turatyn Zańǵar Ashımanov armrestlıngten álem chempıony atanyp, óńirde bul sport túriniń damýyna aıtarlyqtaı úles qosyp keledi. Qazir bapkerlik jolǵa bet burǵan onyń shákirtteri jarystardan júldesiz qaıtpaıdy desek artyq aıtqandyq emes. Kazinform tilshisi armrestlıngten Halyqaralyq dárejedegi sport sheberimen suhbat qurǵan bolatyn.
- Áńgimemizdi bul sport túrine qalaı kelgenińizden bastasaq…
- Shyǵys Qazaqstan oblysy Kúrshim aýdanynyń týmasymyn. Aýdan ortalyǵyndaǵy №3 mektep-gımnazııasynda bilim aldym. Birde meıram kúni qarsańynda kóshede jarys uıymdastyryldy. Saıysqa meni ákem ertip apardy. Áli balamyn. Kóp nárseni túsinip turǵan joqpyn. Kúres qyzyp jatyr. Bilekke jınalǵan aýyldyń qara kúshimen áıteýir fınalǵa jettim. Qarsylasym oblys chempıony eken. Sáti túsip, ony da utyp, birinshi oryn aldym. Ary qaraıǵy baǵytym osy kezde aıqyndaldy.
Sportpen kásibı túrde aınalysa bastaǵandyqtan bosańsyp júre almadyq. Sodan shyǵar, erte eseıdim. Kún tártibi saqtalýy tıis. Alda jarystar kútip turatyndyqtan keı tamaqtan bas tarttyq, salmaq qýatyn kezder de bolady. Jas balaǵa munyń bárin oryndaý qıyn edi, sonda da tártipti eki etpedik.
- Neshe jasyńyzda sport sheberi atandyńyz?
- Jattyqtyrýshym Ádilbek Baımuhambetovten tálim alyp, jarystarda júldeli oryndardy ıelenip júrdim. 11 synypta «Sport sheberi» normatıvin oryndadym. Al S.Amanjolov atyndaǵy ShQÝ-da birinshi kýrsta oqyp júrgende «Halyqaralyq dárejedegi sport sheberi» atandym. Ákem Toqan Ashımanuly meni únemi qoldap, demep júrdi. Keıbir atletter rekord ornatyp, esimin tarıhqa altyn árippen qaldyrǵan sportshylardy úlgi etedi. Al men árkez ákemdi maqtan tutyp, onyń bergen tárbıesin azyq qylamyn.
2003 jyly Reseıdiń Sýzdal qalasynda ótken Álem chempıonatyn uttym. Ol kezde 63 kelige deıingi salmaqta baq synadym. Shyny kerek, ákemniń qoldaýynsyz jeńip shyǵýym ekitalaı edi. Qashanda janymda júretin. Ókinishke qaraı, qazir janymda emes. Marqum bolyp ketti.
- Sóz arasynda keı tamaqtan bas tarttyq dep qaldyńyz. Sonda qandaı dıeta ustadyńyz?
- Qol kúres sportymen aınalysatyndar dıetaǵa basa nazar aýdarady. Unnan ázirlenetin taǵamdar men táttilerden bas tartamyz. Jarys ýaqyty taıasa rejımge kóshemiz. Tamaq iship, ony azaıtatyn ýaqyttar belgilenedi. Salmaǵy asyp ketse, túsirýge arnalǵan kıimderdi kıip júgiremiz. Dúbirli dodadaǵy synnan buryn, salmaq ólsheý degen synaqtan oıdaǵydaı ótýge tıispiz. Odan keıin uıqyny qandyrý da asa mańyzdy.
- Sýzdal qalasyndaǵy jarysty eske alsaq… Fınalǵa qaı eldiń sportshysymen shyqtyńyz?
- Fınalda osetııalyq, tegi Zoloev degen myqtymen kezdestim. Onyń osal tusyn «qabyrǵa» dep atalatyn ádis arqyly taptym. Negizi sportshylar qoldanatyn tórt tásil bar. Tóreshiler bizdi úsh márte kúsh synastyrdy. Úsh rette de jeńip, oń qolmen altyn, sol qolmen kúmis medal ıelendim.
Osy jarys jadymda qaz-qalpy saqtalǵan. Sebebi, tóreshiler quramynda sol Zoloevtyń aǵasy otyrdy. Qaptalda turyp, qazylyq etti. Ortadaǵy tóreshilerdiń biri Brazılııa eliniń ókili. Sodan Zoloev kúresti tóreshi belgisinen buryn bastap ketedi. Ádette bári «ready, go» degen pármendi kútedi. Al ol «ready» dep jatqanda kiristi. Óıtken adam psıhologııalyq basymdyq alady. Taǵy 5 sm basyp jiberse, jeńilgeli turmyn. Sonda barlyǵy kóz aldymnan óte shyqty – ter tógip jasaǵan jattyǵýlar, áýejaıda shyǵaryp salyp turǵan ata-anam men týystarymnyń úmiti. «Sol senimdi aqtaı almaǵanym ba?» dep oı túıip úlgerdim. Namys jibermeıdi eken. Sodan utylǵaly turǵan jerimnen qolymdy kóterip, Zoloevty qapy qaldyrdym.
- Qazir qol kúresten álemdik reıtıngide Qazaqstan sportshylary neshinshi orynda tur?
- Álemde qol kúresten aldyńǵy shepte turǵan postkeńestik úsh memleketti atap ótýge bolady. Jalpykomandalyq esepte Qazaqstan úzdik. Onyń izin ala Reseı men Grýzııa tur. Budan bólek, ár memlekettiń eki-úsh myqtysy bar. Túrikter de sportshylaryna qamshy basqan. Osy sportta tek kúsh pen ádis jeńis ákelmeýi múmkin. Bárin basqaratyn – júrektilik.
Kóbi oılaıdy, «shyǵyp, kúrese salady» dep. Kúsh sarqylǵanda rýh oıanady. Jahandyq jarys bolsa, barlyǵynyń derlik aıla-sharǵysy qalyptasqan, osaly joq. Esimińdi atap, armrestlıng ústeline shaqyrǵanda, qobaljyp, ishteı «synyp» qalatyndar az emes. Qol kúreste tórt ádis bolady dep joǵaryda aıttym. Kúsh te, tásil de bar, júrek joq bolsa, sol ádisterdiń biri de kómektespeıdi.
- Shákirtterińiz jolyńyzdy jalǵap, bıik belesterdi baǵyndyryp keledi. Osy rette bapkerligińiz jaıly da sóz qozǵasaq…
- Bapkerlikke 2009 jyly aýystym. Osy ýaqyt aralyǵynda tálimimdi kórgender arasynan 30-ǵa tarta «Sport sheberligine úmitker», bir Halyqaralyq dárejedegi sport sheberi shyqty.
Dál qazir zalymda 10 «Sport sheberligine úmitker» ázirlik júrgizip jatyr. Bıyl Dýbaıda ótken Azııa chempıonatynda eki shákirtim: Tórejan Qazbekov pen Aldııar Qumarǵazy tuǵyrdyń eń bıik satysyna jaıǵasty. Ekeýi de 40 kelige deıingi salmaqta óner kórsetip, biri oń qol, ekinshisi sol qol boıynsha top jardy.
Bes Azııa chempıonyn, eresekter arasynda Álem chempıonaty júldegerin tárbıeledim. Ózim jarysqa shyqpasam da, jattyǵýdy úzbeımin. Biraq kez kelgen oqys qımyl eski jaraqattarymnyń qaıta asqynýyna ákelip soǵýy múmkin.
Armrestlıngtiń basqa sport túrinen ereksheligi – ár jastaǵy adam aınalysa alady. Bylaısha aıtqanda, ústel tabylsa boldy – myqtyny anyqtaý tez-aq. Aldymen kadetter, sosyn jasóspirimder. Ary qaraı jastar, eresekter, al 40 jastan bastap ardagerler óz múmkindikterin kórsetedi.
Men negizinen jasóspirimderdi daıyndaımyn. Degenmen shynyǵyp, qol kúrespen shuǵyldanamyn degen árbirine bilgenimdi úıretýge ázirmin.
- Áńgimeńizge kóp rahmet!
