Klımat saldarynan Tývalý turǵyndary Aýstralııaǵa jappaı kóshe bastady
ASTANA. KAZINFORM — 5 000-nan astam Tývalý turǵyny klımattyń ózgerý saldarynan Aýstralııaǵa kóshýge arnalǵan erekshe vızan alýǵa ótinish berdi, dep habarlaıdy Kazinform tilshisi Live Science basylymyna silteme jasap.
Vızaǵa ótinishter 16 maýsym men 18 shilde aralyǵynda qabyldandy.
Baǵdarlama shartyna sáıkes, 2025 jyldan bastap jyl saıyn lotereıa júıesi arqyly Tývalýdyń 280 turǵyny Aýstralııaǵa kóshýge múmkindik alady. Ótinish qabyldaýdyń bastalǵanyna tórt kún ǵana ótkende 3 125 adam — ıaǵnı 11 myń halqy bar eldiń shamamen úshten biri tirkelip úlgergen. Nikkei Asia deregi boıynsha, 11 shildege qaraı ótinish sany 5 157 adamǵa jetken.
— Bul klımat ózgerýiniń aýyr zardaptary aıasynda adamdarǵa laıyqty kóshý múmkindigin beretin álemdegi alǵashqy kelisim, — dep málimdedi Aýstralııa úkimeti New Scientist jýrnalyna.
Tývalý — Tynyq muhıtynyń ońtústiginde, Aýstralııa men Gavaıı aralyǵynda ornalasqan shaǵyn aral memleketi. Eldiń eń bıik núktesi — teńiz deńgeıinen nebári 4,5 metr, al ortasha bıiktigi — 2 metr. Osy sebepti Tývalý teńiz deńgeıiniń kóterilýine, sý basýyna jáne daýyldy tasqyndarǵa beıim.
Zertteýlerge sáıkes, 2023 jyly Tývalý mańyndaǵy teńiz deńgeıi 30 jyl burynǵydan 15 sm joǵary bolǵan. Al 2050 jylǵa qaraı el aýmaǵynyń edáýir bóligi men mańyzdy ınfraqurylymy tolqyn kezindegi sý deńgeıinen tómen qalyp, qaýipke ushyraıdy.
Jańa vıza baǵdarlamasy Aýstralııa men Tývalý arasyndaǵy «Falepılı odaǵy týraly kelisim» (Australia-Tuvalu Falepili Union treaty) dep atalady. Bul — tutas bir el halqy úshin josparly kóshý quqyǵyn qarastyratyn álemdegi alǵashqy baǵdarlama. Kelisim aıasynda Tývalý azamattary Aýstralııada turýǵa, jumys isteýge jáne oqýǵa, sondaı-aq jergilikti turǵyndarmen teń dárejede medıtsına men bilimge qol jetkizýge múmkindik alady. Sonymen qatar, vıza ıeleri óz elderine qalaǵan ýaqytta qaıta orala alady.
Bıylǵy lotereıa nátıjeleri shilde aıynyń sońyna deıin jarııalanady, al alǵashqy kóship kelýshiler 2025 jyldyń sońyna qaraı Aýstralııaǵa jetýi múmkin.
Eske sala keteıik, buǵan deıin Qazaqstan álemdik kórsetkishpen salystyrǵanda klımattyń ózgerýine qatty ushyrap otyrǵanyn jazǵan edik. Keıingi jarty ǵasyrdaǵy baqylaýlarǵa sáıkes, Qazaqstanda jerge jaqyn aýa temperatýrasy 10 jyl saıyn orta eseppen 0,32 gradýsqa kóterilip keledi.
DDU klımat pen densaýlyqqa qatysty jańa komıssııa qurdy.