Qyzylorda oblysynyń áleýmettik salasynda áleýetti ister atqarylýda
Oblystyq áleýmettik qorǵaý salasynda bıyl aýqymdy jumystar atqarylyp keledi. Sala mamandary halyqty jumyspen qamtý, áleýmettik qoldaý, múgedektigi bar adamdardyń ómir súrý sapasyn arttyrý, arnaýly áleýmettik qyzmetter kórsetý baǵytynda nátıjeli is-sharalardy júzege asyrdy. Búgingi kúni áleýmettik salada 2 myńnan astam áleýmettik qyzmetker eńbek etedi, dep habarlaıdy Kazinform.
Oblys ortalyǵynda eńbek mobıldiligin qamtamasyz etetin ortalyq ashyldy. Al buǵan deıin Qyzylorda qalasy men barlyq aýdandaǵy halyqty jumyspen qamtý ortalyqtary endi «Mansap ortalyǵy» bolyp qaıta quryldy. Oblysta 30 myńnan astam jańa jumys orynyn ashý josparlanyp, búgingi kúnge 27 myńnan astam azamat eńbekpen qamtyldy.
Kásipkerlikti damytý ulttyq jobasyna 54,2 myń adam qatysyp, onyń 8,1 myńy bos jumys orynǵa, 14,9 myńy sýbsıdııalanatyn jumys orynyna ornalastyryldy. Al 722 adam qaıtarymsyz grant alyp, jeke kásibin ashty.
Memleket basshysynyń birqatar tapsyrmasyna sáıkes jastardyń kásipkerlik bastamasyna járdemdesý úshin jeńildetilgen 2,5 paıyzben nesıe alýǵa 378 jas bıznes jobasyn usyndy. Olardyń jalpy quny 1,7 mlrd teńgege jýyq. Atalǵan jobalar irikteý jónindegi komıssııanyń oń qorytyndysyn alyp, onyń ishinde 258 jas kásipker 1,1 mlrd teńgege qarjylandyryldy.
Sondaı-aq 10 myń adamǵa 100 jumys ornyn qurý tapsyrmaǵa sáıkes bıyl oblysta 10651 jumys ornyn qurý josparlanǵan. Qazirge deıin jyldyq jospar 9284adamǵa (87,2 paıyz) oryndaldy. Oǵan qosa «Jumyspen qamtýdyń óńirlik kartasy» sheńberinde 2135 adam jumysqa ornalastyryldy.
Eńbek resýrstarynyń utqyrlyǵyn arttyrý baǵytynda Soltústik óńirlerge quramynda 365 múshesi bar 96 otbasy qonys aýdardy. Olardyń arasynan eńbekke jaramdy 124 adam turaqty jumysqa, 2-eýi qoǵamdyq jumysqa tartylyp, 6 adam kásipkerlikpen qyzmetpen aınalysady.
Joba ótken jyldan bastap «Qýatty óńirler – el damýynyń draıveri» ulttyq jobasy aıasynda jańasha formatta júzege asyrylyp jatyr. Osyǵan oraı bıyl 23-27 mamyr aralyǵynda Pavlodar, Qostanaı, Qaraǵandy oblystarynan jumys berýshi ókilderi oblysqa kelidi. Nátıjesinde Qyzylorda qalasy jáne barlyq aýdanda «Soltústik óńirlerdiń bos jumys jármeńkesi» atty aktsııa ótkizdi.
Ótken jyly soltústik óńirlerge oblystan 187 otbasy qonys aýdarǵan. Olar Qostanaı, Pavlodar, Shyǵys Qazaqstan, Soltústik Qazaqstan, Abaı men Ulytaý oblystaryna qonystandy. Bul baǵyttaǵy jumystar bıyl da jalǵasty.
«Soltústik óńirlerde 3 myńǵa jýyq ekonomıkanyń ártúrli salalsy boıynsha bos jumys oryndary usynylyp otyr. Olardyń qatarynda aýyl sharýashylyǵy, bilim, densaýlyq, zootehnık, mehanızator, tehnıka qaýipsizdiginiń ınjeneri, ınjener-mehanık, kómir jáne tsement zaýytynyń mashınısi, elektrgazben dánekerleýshi, oraý mashınasynyń operatory, aǵash jáne jıhaz óndirisiniń sheberi, qurylys jáne montajdaý jumystarynyń sheberi syndy mamandyqtar joǵary suranysqa ıe. Munymen birge, keń profıldi stanokshy, tehnık, aspaz, júrgizýshi, avtoelektrık sııaqty mamandardyń da jumyssyz qalmasy anyq», - deıdi sala mamandary.
Bıyl maýsym aıyna deıin soltústik óńirlerge 56 otbasy bet túzedi. Bul otbasylardyń quramynda 186 adam bar. Atalǵan azamattar Qostanaı, Soltústik Qazaqstan, Pavlodar oblysy, Shyǵys Qazaqstan, Ulytaý oblystaryna barýdy jón sanady.
Bıyl Qyzylordada Eńbek kúnine arnalǵan «Adal azamat – Adal eńbek» taqyrybynda saltanatty shara ótti. Basqosýda «Tań LTD» JShS bas agronomy, ІІІ dárejeli «Eńbek dańqy» ordeniniń ıegeri, «Eńbek joly» konkýrsynyń óńirlik jeńimpazy E. Aqbergenov, oblystyq kásipodaqtar ortalyǵy tóraǵasynyń mindetin atqarýshy M. Báıimbetov jáne oblystyq kásipodaqtardyń jastar qanatynyń ókili R. Sharapat óz usynys-pikirimen bólisti.
Jyl saıyn Eńbek jáne halyqty áleýmettik qorǵaý mınıstrligi ataýly kún qarsańynda úzdik eńbek áýletteri men óndiris jumyskerlerin aıqyndaý úshin «Eńbek joly» respýblıkalyq konkýrsyn ótkizedi. Bıyl bul baıqaýǵa oblystan 26 azamat qatysty. Baıqaý nátıjesinde «Úzdik eńbek áýleti» nomınatsııasyn qyzylordalyq Atshybaevtar áýleti jeńip aldy. Bul áýlette 10 adam munaı-gaz salasynda eńbek etedi, barlyǵynyń jıyntyq eńbek ótili 304 jyldy quraıdy. Esimderi elimizdiń «Altyn kartasyna» jáne Atyraý oblysyndaǵy munaıshylar áýletterdiń Qurmet taqtasyna engizilgen.
Jergilikti atqarýshy organdardyń sheshimderi boıynshajekelegen sanattaǵy áleýmettik qoldaýdy qajet etetin 13 658 adamǵa 941,1 mln teńgege áleýmettik tólemder tólendi. Bıýdjetten tys kózderdenaz qamtylǵan kóp balaly otbasylarǵa, múgedek jáne jalǵyz basty qart 12 487 adamǵa 183,3 mln teńgege qaıyrymdylyq kómek kórsetildi. Áleýmettik qyzmetter portaly arqyly 27546 múgedektigi bar adamdardyń 24148-i ońaltýdyń jeke baǵdarlamasyna sáıkes tehnıkalyq ońaltý quraldarymen qamtamasyz etildi.
Óńirde halyqty jumyspen qamtý, jańa jumys oryndaryn ashý basty mindetterdiń birine aınalǵan. Memleket basshysy men Úkimettiń osy baǵyttaǵy tapsyrmasyn oryndaý úshin «Óńirlik jumyspen qamtý kartasy» júzege asyrylýda. Qazir jyldyq meje 84,2 paıyzǵa oryndalyp (jospar 43 898), 36 967 jumys orny ashyldy. Al aımaqtyń 2930 turǵyny ulttyq jobalar sheńberinde ashylǵan jańa jumys oryndaryna tartyldy. Oǵan qosa 8397 azamat eńbek bırjasy arqyly bos jumys oryndaryna ornalastyryldy.
Memleket basshysynyń «10 myń adamǵa 100 jumys ornyn qurý» tapsyrmasyna sáıkes kásipkerlik sýbektileriniń jeke bastamasymen 9503 azamat jumysqa ornalasty. Kásibin júrgizýdi kózdegen 722 adam jańa bıznes ıdeıalardy iske asyrýǵa arnalǵan memlekettik qaıtarymsyz grant aldy. «Kásipkerlikti damytý ulttyq jobasy» arqyly óńirdiń 15042 turǵyny sýbsıdııalanǵan jumys oryndarymen qamtyldy. Jumyspen qamtylǵan azamattarǵa mindetti zeınetaqy jarnasy 91 paıyz aýdarylyp, 96 paıyzynyń elektrondyq eńbek kelisim-sharttary tirkeldi.
Memleket basshysynyń tapsyrmasyna sáıkes jastarǵa jan-jaqty qoldaý kórsetý úshin jeńildetilgen tártippen jyldyq ósimi 2,5 paıyz bolatyn shaǵyn nesıe berilýde. Jastardyń kásipkerlik bastamasyn qoldaý úshin 373 jas kásipkerge 1 mlrd 787,4 mln. teńgeniń nesıe portfeli maquldanyp, onyń ishinde 281 jas kásipkerdiń jalpy quny 1 mlrd 242,5 mln teńgeni quraıtyn jobalary qarjylandyryldy. Osylaısha jastar arasyndaǵy jumyssyzdyq deńgeıi 3,5 paıyzǵa (respýblıka –3,6%) tómendep, jyl sońyna deıin jalpy jumyssyzdyq deńgeıi 4,9 paıyz bolyp (respýblıka – 4,9%) deńgeıinde saqtalady.
Bıyl Á. Tájibaev atyndaǵy oblystyq ǵylymı ámbebap kitaphanasynda jastar arasyndaǵy jumyssyzdyq deńgeıin tómendetý, kásipkerlikti damytý, jastardyń suranysyndaǵy qajettilikterdi qamtamasyz etý maqsatynda «Múmkindikter kerýeni» uıymdastyryldy. Múmkindikter alańynda jastarǵa sala mamandar «Syr Jastary» jeńildetilgen ıpotekalyq baǵdarlamasy, jas otbasylarǵa turǵyn-úı alý múmkindigi, kásipkerligin damytý, densaýlyǵy, jastarǵa arnalǵan jeńildetilgen 2,5 paıyzben nesıe berý, 18-35 jas aralyǵyndaǵy jas qazaqstandyqtardyń bastamalaryn qoldaýǵa baǵyttalǵan «Zhas Project» jobasy boıynsha túsiniktemeler, keńes berildi. Kezdesý sońynda jastar arasynda bos jumys oryndarynyń jármeńkesi ótkizildi.
Búgingi kúnge óńirde 32 myńnan astam múmkindigi shekteýli azamat tirkeýge qoıylǵan. Onyń ishinde kámelet jasqa tolmaǵan 6165 bala bar. Kómekke kóbirek muqtaj, ıaǵnı I toptaǵy 3800, II toptaǵy 10454 jáne III toptaǵy 12063 adamǵa tıisti járdem kórsetilip keledi.
Múgedektigi bar adamdar abılıtatsııalaýdyń jáne ońaltýdyń jeke baǵdarlamasyna sáıkes, ońaltýdyń tehnıkalyq jáne arnaýly júrip-turý quraldarymen, sanatorlyq-kýrorttyq joldamamen, protezdik-ortopedııalyq quraldarmen, jeke kómekshiniń jáne ymdaý tili mamanynyń áleýmettik qyzmetimen tolyqtaı qamtamasyz etý baǵytynda tıisti jumystar atqarylýda. Jyl basynan beri Áleýmettik qyzmetter portaly arqyly 20 myńnan astam múgedektigi bar adamdardyń 16365-i ońaltýdyń jeke baǵdarlamasyna sáıkes, tehnıkalyq ońaltý quraldarymen qamtamasyz etildi. Bul baǵyttaǵy jumystyń oryndalýy boıynsha oblys elimiz boıynsha aldyńǵy oryndarda keledi.
Bıyl oblys ákiminiń qoldaýymen 2023-2024 oqý jylyna arnalǵan 100 oqý granty bólindi. Atap aıtqanda, salalar boıynsha bilim berý – 49, densaýlyq saqtaý – 15, sý sharýashylyǵyna – 8, aýyl sharýashylyǵyna – 8, ınjener salasyna – 4, elektr energetıka – 4, horeografııa – 3, qurylys, jerge ornalastyrý, aqparattyq tehnologııalar jáne din– 2 grant bólinse, al azyq-túlik ónimderin óndirýge – 1 oqý granty taǵaıyndaldy. Oblys ákiminiń oqý grantyna áleýmettik jaǵdaıy tómen jáne halyqtyń osal tobynan shyqqan talapkerler ǵana úmitker bola alady. Osyndaı qamqorlyqtyń arqasynda qyzylordalyq jastar Qorqyt ata atyndaǵy Qyzylorda ýnıversıtetine, S.J. Asfendııarov atyndaǵy Qazaq Ulttyq medıtsına ýnıversıtetine jáne basqa da joǵary oqý oryndaryna joldama berildi.
Aıta ketsek, sońǵy on jylda elimizdiń joǵary oqý oryndarynda bilim alý úshin 1 303 stýdent oblys ákiminiń grantyn ıelengen bolatyn. Onyń 881-i oqýdy bitirip, 406-i jumyspen qamtylǵan.
