Qymyz ishken adam alkotesterden ótse, nátıje qandaı bolady
ASTANA. KAZINFORM – Qymyz – halqymyzdyń ulttyq sýsyny. Onyń adam aǵzasyna paıdasy týraly birqatar zertteý júrgizilgen. Qymyzdyń, ásirese, saýmaldyń paıdasyna eshkim de shek keltirmeıdi. Bir qyzyǵy, halyq arasynda qymyzdy kóp ishse, adam masaıady degen pikir bar. Rasymen qymyzdyń quramynda alkogol bar ma? Qymyzdy kóp ishken adamdy alkogol ishken dep sanaýǵa bola ma? Osy jáne ózge de saýaldarǵa jaýap izdep kórgen edik.
Elimizdegi qymyz óndirisi
Ótken jyldyń 12 aıynda qymyz óndirisi 10,6% ósip, 2 463 tonnaǵa jetti. Bul 2022 jylmen salystyrǵanda 236 tonnaǵa artyq.
Bıyl elimizde 9 aıdyń ishinde 1240 tonna qymyz óndirildi. Byltyrǵy osy ýaqytpen (qańtar-qyrkúıek) salystyrǵanda óndiris kólemi 22,9%-ǵa azaıǵan. Byltyr 9 aıdyń ishinde 1 608 tonna qymyz óndirildi.
Qymyzdyń quramynda alkogol bar ma? – maman pikiri
«Qymyz – qyshqyl dámdi sýsyn. Sondyqtan onyń quramynda spırttiń úlesi bar. Biraq, qymyz masaıtady nemese alkogoldik sýsyn degen paıym ǵylymı turǵydan esh jerde dáleldenbegen. Onyń ústine adam qymyzdy qansha kólemde ishse de, alkotester alkogol dárejesin kórsetpeıdi. Alkotester adamnyń ishimdikti qansha kólemde tutynǵanyn, ıaǵnı masaıý deńgeıin tekseretin qural. Іshimdik ishti degen kúdikti quralǵa úrleıdi, onyń demi arqyly ishimdik ishkeni jáne qaı deńgeıde ekenin kórsetedi. Biraq, bul tek alkogol ónimderine ǵana qatysty», - deıdi Astana qalasynyń psıhıkalyq densaýlyq saqtaý ortalyǵynyń dárigeri, psıhıatr-narkolog Anar Tastembekova.
Mamannyń aıtýynsha, klınıkalyq praktıkada qymyzdan alkogol deńgeıin anyqtaǵan jaǵdaı tirkelmegen.
«Qymyz ishken adamdy mas degen kúdikpen bizdiń klınıkaǵa ákelip, teksertken jaǵdaı bolǵan emes. Áriptesterimnen estýimshe, keıbir óńirlerde qymyzdyń alkogoldik kórsetkishine eksperıment jasaǵan, degenmen qorytyndysy teris nátıje kórsetken», - deıdi ol.
Odan bólek, mas adamdardy anyqtaıtyn tártip saqshylary bolǵandyqtan Polıtsııa departamentine júginip, qymyzdan mas bolǵan adamdardy ustaý faktileri týraly surap kórdik. Elorda polıtsııasynyń málimdeýinshe, qymyz ishken adamdy alkogol tutyndy degen kúdikpen ustaý, qamaý faktisi tirkelmegen.
Qymyz týraly ıslam ne deıdi?
«Jalpy ıslam ǵulamalary jylqy sútine (biraýyzdan) halal úkimin bergen. Hıdaıa kitabynda jylqy sútin ishýdiń oqasy joq delingen. Taza tabıǵı qymyz sýsyny «alkogolsiz sýsyn» retinde sanalady. Al onyń quramyndaǵy ashyǵannan týyndaǵan spırttiń mólsheri az bolǵandyqtan jáne adamdy mas boldyratyn kórsetkishke jetpeıtindikten Hanafı mázhabynyń ereje-qaǵıdaty boıynsha, haram úkim týdyrmaıdy», - degen jaýap aldyq Qazaqstan musylmandary dinı basqarmasynan.
Sondaı-aq, Dinı basqarmadan sońǵy ýaqytta shet elderden keletin qymyzdar týraly suraqtar leginiń kóbeıip ketkeni aıtyldy. Tutynýshylardyń aıtýy boıynsha bas aınaldyryp, masaıtady.
«Birinshiden, ol ónimderdi taza qymyz sanatyna jatqyzýǵa bolmaıdy. Onyń quramyna bıe súti, sıyr súti, bal, ashytqylar kiredi. Quramyndaǵy bal ashytý protsesin jedeldetedi. Ekinshiden, eger qymyzdy saqtaý temperatýrasy buzylsa, quramyndaǵy spırttiń paıyzdyq mólsheri kóbeıýi yqtımal. Úshinshiden, spırt syrttan ádeıi qosyldy ma, joq pa ol da belgisiz», - dep túsindirdi QMDB ókilderi.
Osylaısha eger qymyz ashytylmasa, ıaǵnı ashytqy qosylmasa ony sýsyn retinde qoldanýǵa ruqsat.
«Qymyzdy qospalar qosyp (bal, ashytqylar, qyshqyl sút bakterııalary) ashytyp, adamdy mas etetindeı dárejege jetkizse - ishýge tyıym salynady. Sondyqtan da qymyzdyń taza tabıǵı túrin qoldanǵan abzal», - delingen aqparatta.
