Kenjehan Matyjanov: Ata zań – árbir azamattyń kúndelikti ómir súrý saltyn aıqyndap berdi
«Biz, ortaq tarıhı taǵdyr biriktirgen Qazaqstan halqy, baıyrǵy qazaq jerinde memlekettilik qura otyryp, ózimizdi erkindik, teńdik jáne tatýlyq murattaryna berilgen beıbitshil azamattyq qoǵam dep uǵyna otyryp, dúnıejúzilik qoǵamdastyqta laıyqty oryn alýdy tilep, qazirgi jáne bolashaq urpaqtar aldyndaǵy joǵary jaýapkershiligimizdi sezine otyryp, ózimizdiń egemendik quqyǵymyzdy negizge ala otyryp, osy Konstıtýtsııany qabyldaımyz»,– osydan shırek ǵasyr buryn búkilhalyqtyq referendýmda qabyldanǵan Ata zańnyń osy betashar sózi kimniń bolsa da júregin jylytady dep oılaımyn.
Bul bizdiń táýelsizdik alǵannan keıingi óz erkimizdi bildire otyryp, halyqtyq talqylaýdan ótkizip baryp qabyldaǵan tuńǵysh Konstıtýtsııamyz. Sondyqtan da onyń alǵashqy sózinen bastap ǵasyrlar boıyna azattyq ańsaǵan eldiń arman-muraty men «baıyrǵy qazaq jerinde óz memlekettigin quryp» erkin ómirge umtylǵan beıbit aq nıeti aıqyn kórinis beredi», – deıdi Kenjehan Matyjanov.
Onyń aıtýynsha, negizgi zańda, órkenıetti elderdiń ozyq úlgi ónegesi, qalyptasqan adamzattyq qundylyqtary basshylyqqa alynǵan.
«Konstıtýtsııanyń búkil bolmys-bitimi naryqtyq qarym-qatynastarǵa negizdelgen, álemdik básekelestikke umtylǵan, ashyq, azamattyq qoǵam qurý ıdeıasy altyn ózek bolyp tartylǵan. Onyń: «Qazaqstan Respýblıkasy ózin demokratııalyq, zaıyrly, quqyqtyq jáne áleýmettik memleket retinde ornyqtyrady, onyń eń qymbat qazynasy - adam jáne adamnyń ómiri, quqyqtary men bostandyqtary», - dep bastalatyn 1-babynyń birinshi tarmaǵynda osyndaı tereń maǵyna jatyr. Al osy baptyń ekinshi tarmaǵy: «Respýblıka qyzmetiniń túbegeıli prıntsıpteri: qoǵamdyq tatýlyq pen saıası turaqtylyq; búkil halyqtyń ıgiligin kózdeıtin ekonomıkalyq damý; qazaqstandyq patrıotızm; memleket ómiriniń asa mańyzdy máselelerin demokratııalyq ádistermen, onyń ishinde respýblıkalyq referendýmda nemese Parlamentte daýys berý arqyly sheshý», - dep osy oıdy naqtylap, tarata túsindiredi»,– deıdi M.O.Áýezov atyndaǵy Ádebıet jáne óner ınstıtýtynyń dırektory Kenjehan Matyjanov.
Sonymen qatar, ol irgeli toǵyz bólimnen turatyn Konstıtýtsııanyń jalpy mazmuny bir-birimen tyǵyz baılanysqan 98 bapqa júıelengenin atap ótti.
«Árbir bap ishinara tarmaqtarǵa jiktelgen. Onyń árbir tarmaǵynda qoǵam men kúndelikti ómirdiń ózekti máselelerin retteıtin asa mańyzdy uǵym-túsinikter qamtylǵan. Olardyń qataryndaǵy: «Memlekettik bıliktiń birden-bir bastaýy – halyq», «Qazaqstan Respýblıkasynda memlekettik menshik pen jekemenshik tanylady jáne birdeı qorǵalady», «Menshik mindet júkteıdi, ony paıdalaný sonymen qatar qoǵam ıgiligine de qyzmet etýge tıis. Menshik sýbektileri men obektileri, menshik ıeleriniń óz quqyqtaryn júzege asyrý kólemi men shekteri, olardy qorǵaý kepildikteri zańmen belgilenedi», «Jer jáne onyń qoınaýy, sý kózderi, ósimdikter men janýarlar dúnıesi, basqa da tabıǵı resýrstar memleket menshiginde bolady. Jer, sondaı-aq zańda belgilengen negizderde, sharttar men shekterde jeke menshikte de bolýy múmkin», «Qazaqstan Respýblıkasyndaǵy memlekettik til - qazaq tili», «Adamnyń qadir-qasıetine qol suǵylmaıdy», «Eshkimdi azaptaýǵa, oǵan zorlyq-zombylyq jasaýǵa, basqadaı qatygezdik nemese adamdyq qadir-qasıetin qorlaıtyndaı jábir kórsetýge ne jazalaýǵa bolmaıdy», - degen sııaqty árbir azamattyń kúndelikti ómir súrý saltyn aıqyndap, memleket pen qoǵamǵa degen senimin arttyratyn mańyzdy baptar bar»,– deıdi ol.
Onyń aıtýynsha, ulttyq qundylyqtarymyzdyń uıytqysy, adamzattyq asyl qasıetterdi ardaq tutatyn Ata zańymyz halqymyzben shırek ǵasyr boıyna birge jasap keledi.
«Halqymyzdyń qol jetkizgen tabystary men elimizdiń álemdik qaýymdastyq aldyndaǵy bıik bedeline Qazaqstan Konstıtýtsııasynyń osyndaı tereń mazmuny men ómirsheń baptary negiz bolyp keledi. Ata zańymyz órkenıetti elderdegideı ǵasyrdan ǵasyrǵa altyn ózegi ózgermeı jete bersin»,– dep qortyndylady QR UǴA korrespondent-múshesi, fılologııa ǵylymdarynyń doktory K.Matyjanov.