Qazaqstannyń Strategııalyq damý jospary aldaǵy álemdik oqıǵalardyń úsh stsenarııin qamtıdy
Olardyń árqaısysynda qazirgi zamanǵy tabysty memlekettiń mártebesin saqtaý jáne nyǵaıtý úshin Qazaqstanǵa qajetti damý joldaryn ázirleıdi.
«Tehnologııalar serpilisi» stsenarııi tehnologııalyq progress álemdegi negizgi básekeli artyqshylyqtyń birine aınalady dep boljaıdy. Der kezinde ınnovatsııalarǵa ınvestıtsııa salǵan jáne olardy engizýdi qamtamasyz ete alǵan elder ekonomıkanyń barlyq salalarynda ónimdiliktiń joǵary ósý qarqynyna qol jetkizdi. Mundaı jaǵdaıda damyǵan elder jyl saıyn ortasha eseppen 2,5%-ǵa, damýshy elder 4,7%-ǵa ósedi.
«Osy stsenarıı sheńberinde Qazaqstanǵa ómirde qajetti joǵary tehnologııalyq taýarlar men kórsetiletin qyzmetterdiń basym bóligin ımporttaýǵa jáne ol úshin tabıǵı resýrstarmen aqy tóleýge májbúr qalys qalǵan elder tobynda máńgi qalyp qoımaý úshin barlyq salalarǵa der kezinde tehnologııalyq jańǵyrtýdy aıaqtaý óte mańyzdy», - delingen qujatta.
Negizgi quraldardy jáne óndiristik protsesterdi jańartý, jumys kúshiniń kognıtıvti jáne tehnologııalyq daǵdylary men quzyretterin damytý, joǵary bilikti mamandardy tartý, kıberqaýipsizdikti qamtamasyz etý birinshi orynǵa shyǵýy tıis.
Osy stsenarıı boıynsha 2050 jylǵa qaraı álemniń otyz jetekshi elderiniń lıgasyna kirýdi qamtamasyz etý úshin Qazaqstan 2025 jylǵa deıin naqty máninde 5,0% deńgeıinde JІÓ-niń ortasha jyldyq ósý qarqynyna qol jetkizýi qajet.
«Birtutas ashyq álem» stsenarııi yryqtandyrý, erkin saýda jáne halyqaralyq ıntegratsııa aıasynda jahandaný protsesterin kúsheıtýdi kózdeıdi. Azııa elderiniń rólin kúsheıte otyryp, damýshy elderdiń ozyq ósýi kútilýde. Mundaı qolaıly jaǵdaılarda damyǵan elderdiń ósý qarqyny jylyna ortasha eseppen 3,1%-ǵa, al damýshy elder qarqyny 5,2%-ǵa artady.
Bul stsenarıı sheńberinde Qazaqstan úshin halyqaralyq ıntegratsııa protsesterine, ásirese Eýrazııa óńirinde «Jańa Jibek joly» jobasyna neǵurlym tereń ıntegratsııalaný arqyly belsendi túrde qatysýy mańyzdy.
ǴZTKJ-ǵa jáne ınnovatsııalarǵa jedel iri aýqymdy ınvestıtsııalar tartý, sondaı-aq ishki básekelestikti kúsheıtý Qazaqstanǵa neǵurlym básekege qabiletti taýarlarmen jáne kórsetiletin qyzmettermen álemdik naryqqa shyǵýǵa jáne álemdik saýda kólemindegi óz úlesin arttyrýǵa múmkindik beredi. Sheteldik ınvestıtsııalardy tartý jáne qolaıly ımıdjin qalyptastyrý úshin EYDU-nyń zań ústemdigin qamtamasyz etýge, ekonomıkanyń ashyqtyǵyn arttyrýǵa jáne turaqty damýǵa qol jetkizýdi qamtamasyz etýge baǵyttalǵan usynymdaryn iske asyrýdy jedeldetý qajet.
Bul jaǵdaılarda 2025 jylǵa deıin Qazaqstanǵa 5,4% deńgeıinde JІÓ-niń ortasha jyldyq ósý qarqynyna qol jetkizý qajet.
«Bólingen álem» stsenarııi protektsıonızm saıasatynyń keń taralýyn boljaıdy, nátıjesinde jalpy álemdik ósý baıaýlaıdy, al damýshy elderdiń ekonomıkalary óz ımpýlsyn joǵaltady. Álemdik saýdanyń aıtarlyqtaı quldyraýy kútilýde. Saıası turǵydan alǵanda, ultshyldyq qubylystarynyń, ultaralyq jáne konfessııaaralyq qaqtyǵystary, kóshi-qondy shekteý aıasynda álem odan saıyn bólshektene túsedi.
Bul stsenarıı damyǵan elderdiń JІÓ ortasha jyldyq ósý qarqynynyń jylyna ortasha eseppen 1,2%-ǵa deıin, al damýshy elderde 2,7%-ǵa deıin tómendeýine alyp keledi.
Bul stsenarıı jaǵdaıynda Qazaqstan úshin shıkizat taýarlarynyń eksportynan túsetin kiristerdiń azaıýyn óteý maqsatynda eksporttalatyn taýarlar men kórsetiletin qyzmetterdiń assortımentin keńeıtý jáne álemdik naryqtarda olardyń básekege qabilettiligin arttyrý mańyzdy. Halyqtyń osal toptaryn qorǵaý úshin áleýmettik basymdyqtarǵa basa nazar aýdarý qajet. Sheteldik áriptestermen syndarly qarym-qatynastardy saqtaý úshin egemen, zaıyrly memleket retinde Qazaqstannyń halyqaralyq ımıdjin ustap turý asa mańyzdy bolady.
Bul jaǵdaılarda 2025 jylǵa deıin Qazaqstanǵa 4% deńgeıinde JІÓ-niń ortasha jyldyq ósý qarqynyna qol jetkizý qajet.
Usynylǵan úsh damý stsenarııiniń neǵurlym yqtımal stsenarııi «Tehnologııalar serpilisi» stsenarııi bolyp otyr, ol 2025 jylǵa deıingi strategııalyq josparda basym stsenarıı retinde tańdap alynǵan, dep atalyp ótilgen qujatta.
